پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب هرم هستی: تحلیلی از مبادی هستی‌شناسی تطبیقی هستی‌شناسی تطبیقی: چالش‌ها و کاستی‌ها

حسن احمدی‌زاده

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 1-13

چکیده
  یکی از مهم‌ترین حوزه‌های پژوهشیِ نوظهور در علوم انسانی و به‌ویژه در پژوهش‌های فلسفی و کلامی پژوهش‌های «تطبیقی» است. امروزه در بسیاری از کشورها فلسفۀ تطبیقی به‌منزلۀ حوزۀ پژوهشیِ مستقلی قلمداد می‌شود و به‌مثابۀ رشته‌ای نظام‌مند و دارای روش پژوهش‌گران خاص خود را دارد. در کشور ما نیز، پس از انقلاب، اندیشمندان در حوزۀ فلسفه، ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بازشناسی انتقادی فلسفه سیاسی مایکل سندل در مناسبات اخلاق و سیاست

محمدرضا احمدی طباطبایی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 15-34

چکیده
  مایکل سندل، فیلسوف سیاسی مشهور معاصر، از نحلة «‌جامعه‌گرایان یا جماعت‌گرایان» و از منتقدان جان رالز، نظریه‌پرداز مشهور «عدالت» در جهان غرب محسوب می‌شود. سندل در کتاب فلسفة عمومی، که حاوی مقالاتی از نوشته‌های او درباب «اخلاق در سیاست» است، آموزه‌های فلسفی ـ سیاسی خود را با رویکردی آشکار و مصداقی تشریح کرده است. ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب پایان تاریخ از نظر فلاسفه مدرن و پست مدرن

محمد اصغری

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 35-48

چکیده
  نگارندة این مقاله می‌‌کوشد با معرفی کتاب پایان تاریخ ازنظر فلاسفة مدرن و پست‌مدرن، نوشتة علی مرادخانی، آن را نقد و بررسی کند. بحث پایان‌‌گرایی (endism) از مباحث جدیدی است که در اواخر قرن بیستم، به‌ویژه با کار فوکویاما در محافل دانشگاهی، مطرح شد. اما پایان تاریخ موضوع کتاب حاضر است و می‌‌توان گفت که زمینه‌‌های چنین بحثی در نوشته‌‌های ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
اخلاق باور کلیفورد و دلیل‌گرایی افراطی حداکثری

قاسم پورحسن؛ افسانه پندجو

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 49-70

چکیده
  رویکرد معرفت‌شناسی وظیفه‌گروانه واکنشی دربرابر رویکرد مبناگرایی بود که از قول به وجود باورهای پایه یا خودموجه دفاع می‌کرد. دکارت با شک‌ورزی در هر نوع معرفتی بنیان‌های نخستین چنین رویکردی را فراهم ساخت. جان لاک و دبلیو. کی. کلیفورد با دو منظر متفاوت آن ‌را بسط دادند. لاک در دو اثر معقولیت مسیحیت و فاهمة بشری و کلیفورد در اخلاق باور ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب داوری‌ها، شناخت‌شناسی و نظام نوری در فلسفه‌ی اشراق

زهره سعیدی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 71-85

چکیده
  فلسفۀ اشراق به‌سان اندیشه‌ای نو و روشن‌گر در تاریخ فلسفۀ اسلامی رخ‌نمایی می‌کند. ورود به حوزة فلسفۀ اسلامی بدون فربه‌کردن وجود از این چشمه‌سار کامل نمی‌شود. کتاب حاضر، به‌مثابة روشن‌کنندة مبانی اساسی فلسفۀ اشراق، گامی در راه فهم توصیفی و تحلیلی حکمت اشراق است. نویسنده در این اثر تلاش کرده است با تأکید بر کتاب حکمة‌الاشراقِ ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب اندیشه اسلامی1

مرتضی شجاری

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 87-107

چکیده
  کتاب اندیشۀ اسلامی 1، که برای دانشجویان کارشناسی تمامی رشته‌‌ها نگارش یافته و به چاپ نود‌و‌هفتم رسیده است، می‌‌کوشد سه مسئلۀ مهم اعتقادی (انسان، خدا، و معاد) را ‌بررسی کند؛ اما متأسفانه این کتاب از آرای اندیشمندان بزرگ اسلامی مانند ابن‌‌سینا، ابوحامد غزالی، شیخ اشراق، و ملاصدرا بی‌‌بهره مانده است و مؤلفان محترم آن، با رویکردی ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
نقد کتاب آفرینش در قرآن: بررسی هرمنوتیکی تفاسیر قدیم و جدید

حوریه شجاعی باغینی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 109-122

چکیده
  تفسیر موضوعی آیات قرآن با تمرکز بر تعداد محدودی از آیات مرتبط با یک موضوع تفسیری است که به ایجاد تصور جامع و فهمی عمیق از موضوعات قرآنی کمک می‌کند. نویسندة کتاب آفرینش در قرآن با استفاده از الگوی روشی تفسیر در مکتب ادبی آیات مربوط به آفرینش را مطالعه و بررسی موضوعی کرده است. او، با بررسی و مقایسة تفاسیر سنتی و مدرن در مواجهه با نظریه‌های ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب دین و اخلاق بررسی گونه‌های وابستگی اخلاق به دین

رهام شرف؛ سحر کاوندی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 123-143

چکیده
  اگرچه دین و اخلاق در بسیاری از موارد به یک‌دیگر کمک می‌کنند، در برخی موارد نیز گزاره‌های دینی و اخلاقی ناسازگار با یک‌دیگر به‌نظر می‌رسند؛ ازهمین‌رو، بررسی ارتباط یا تقابل و تعارض احتمالی آن دو نیازمند پژوهش و تأملات فلسفی است. کتاب دین و اخلاق؛ بررسی گونه‌های وابستگی اخلاق به دین به این مهم پرداخته و مؤلف محترم آن به‌طور مبسوط ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب پوزیتیویسم منطقی

محمّد شکری

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 145-162

چکیده
  پوزیتیویسم منطقی نام مکتب تجربه‌باورِ رادیکالی بود که با الهام از اندیشه‌‌های کسانی مانند هیوم، راسل، ویتگنشتاین، و برخی دیگر در 1920 ابتدا در وین شکل گرفت و سپس با تألیف کتاب زبان، حقیقت [صدق]، و منطق ازسوی ایر به انگلستان وارد شد. داعیة اصلی این جنبش فلسفی از‌میدان‌به‌درکردن مابعدالطبیعه به‌مثابة قسمی شناخت است. سخن‌گویان و نمایندگان ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد جلد چهارم کتاب تاریخ فلسفة راتلج

سیدمصطفی شهرآیینی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 163-184

چکیده
  در مقالة پیش ‌رو، چنان‌که از عنوانش پیداست، می‌خواهیم ترجمة فارسی جلد چهارم از دورة ده‌جلدی تاریخ فلسفة راتلج با عنوان رنسانس و عقل‌باوری سدة هفدهم را ‌معرفی، نقد، و بررسی کنیم. نگارش این اثر را جمعی از برجستگان و صاحب‌نظران طراز اول دانشگاه‌های دنیا دربارة دورة نوزایی و عقل‌گرایی برعهده دارند و سرویراستار این مجلد نیز اسپینوزاشناس ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد ترجمۀ جلد چهارم تاریخ فلسفۀ غرب (راتلج)

مجید صدرمجلس

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 185-202

چکیده
  در این نوشته ترجمۀ فارسی جلد چهارم تاریخ فلسفۀ راتلج: دورۀ نوزایی و عقل‌گرایی قرن هفدهم را بررسی می‌کنیم. عنوان جلد چهارم نشان‌دهندة دوره‌های زمانی و برخی فیلسوفانی است که در این جلد بررسی می‌شوند. این اثر در سال 1993 میلادی با ویراستاری جی. اچ. آر. پارکینسون ازسوی انتشارات راتلج چاپ شد و در ایران نیز در سال 1392 با ترجمۀ سیدمصطفی شهرآیینی ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
نقد مبانی کلان در برنامه‌ریزی درسی رشته علوم قرآن و حدیث

علی‌رضا فخّاری

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 203-228

چکیده
  برنامه‌ریزی درسی هم بر امور کلان و کلی و هم بر جزئیات استوار است که نوع نگاه به هریک تأثیر مهمی در تدوین برنامة درسی و کیفیت آن خواهد داشت. از مهم‌ترین امور کلان در این خصوص نیازسنجی، تعیین و تحدید اهداف و مأموریت، و نیز مسئلة ارزش‌یابی است. ضعف و قوت یک برنامة درسی به ضعف و قوت این امور برمی‌گردد. بنابراین برای بهینه‌سازی هر فعالیت ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب اخلاق علم اخلاق علم هم‌چون شاخه‌ای از جامعه‌شناسی علم

نواب مقربی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 229-254

چکیده
  کتاب اخلاق علم، چنان‌که از عنوان آن پیداست، کتابی است در حوزة اخلاق علم که پژوهشکدة علم و دین پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در سال 1391 منتشر کرده است. عنوان انگلیسی کتاب The Ethics of Science: An Introduction است. نویسندة کتاب دیوید بی. رسنیک و مترجمان آن مصطفی تقوی و محبوبه مرشدیان‌اند. اخلاق علم، که گونه‌‌ای اخلاق حرفه‌‌ای به‌‌شمار می‌‌رود، درواقع، ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
بررسی و نقد کتاب شرق‌شناسی، پست‌‌مدرنیسم، و جهانی‌شدن

شمس‌الملوک مصطفوی

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 255-272

چکیده
  «شرق‌شناسی»، «پست‌مدرنیسم»، و «جهانی‌شدن» موضوعات مهمی‌اند که هریک به‌تنهایی تأملات و مطالعات جدی عده‌ای از اندیشمندان معاصر را در حوزه‌های مختلف علوم انسانی به‌دنبال داشته‌اند. «برایان ترنر» از متفکرانی است که این مباحث را در کتابی با همین عنوان بررسی و تلاش کرده است که ارتباط آن‌ها را با یک‌دیگر روشن ...  بیشتر

پژوهشی فلسفه
نقدی بر کتاب آشنایی با فلسفۀ علم

یاسمن هشیار

دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، صفحه 273-286

چکیده
  مقالة حاضر مروری نقادانه بر کتاب آشنایی با فلسفة علم است. اهمیت این کتاب از این جهت است که شاید اولین کتاب تألیفی در این زمینه باشد و نیز آن‌چه در مقدمة کتاب آمده است می‌تواند بر اهمیت بررسی آن بیفزاید: می‌توان از این کتاب درقالب کتاب درسی استفاده کرد و حتی این کتاب می‌تواند خودآموز نیز باشد. در این مرور، درابتدا، به مطالب کتاب ازنظر ...  بیشتر