هنر
مهران هوشیار
چکیده
فرهنگ نقد و نقدپذیری در دوران معاصر یکی از شاخص‌‌های پیشرفت علمی و نشانه‌‌های پیشرفت فرهنگی در جوامع توسعه‌یافته بوده و جریان‌‌سازی این حرکت بنیادی رسالت معتبرترین محافل علمی ـ پژوهشی و آموزشی در دنیا قرار گرفته است. کتاب هم‌کنش زبان و هنر با محتوای موضوعی در زمینههای هنری، ادبیات، و معماری شامل چهارده مقالۀ ارائه‌شده ...
بیشتر
فرهنگ نقد و نقدپذیری در دوران معاصر یکی از شاخص‌‌های پیشرفت علمی و نشانه‌‌های پیشرفت فرهنگی در جوامع توسعه‌یافته بوده و جریان‌‌سازی این حرکت بنیادی رسالت معتبرترین محافل علمی ـ پژوهشی و آموزشی در دنیا قرار گرفته است. کتاب هم‌کنش زبان و هنر با محتوای موضوعی در زمینههای هنری، ادبیات، و معماری شامل چهارده مقالۀ ارائه‌شده در سلسله نشستهای تخصصی بوده که حدود دو دهۀ پیش (1379) در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. در این مقاله تلاش شده است تا، ضمن معرفی کتاب، بازنگریِ انگیزۀ برگزاری این هماندیشی و ساختار محتوایی آن موردارزیابی قرار گیرد و درخصوص محتوای موضوعی هریک نیز نگاهی نقادانه صورت گیرد. درنهایت، مهمترین یافتهها در این پژوهش انتقادی مشخص کرد که برگزاری چنین نشستهایی در دهۀ 1380 شمسی در نوع خود فعالیتی ارزش‌مند و الگویی مناسب برای ورود به حوزۀ نظری و مفاهیم انتقادی علوم انسانی و بهخصوص رشتههای مرتبط با هنر است و باوجود محدودیت و کمبود منابع مکتوب در اینگونه رشتهها (حتی تاکنون) تلاش درجهت چاپ و نشر تألیفاتی در زمینۀ مبانی نظری و فلسفۀ هنر بستری درجهت ارتقای جایگاه فرهنگ و هنر را برای مخاطب و نسلهای بعد فراهم میسازد.
مدیریت و سیاست‌گذاری
محمد جواد نائیجی
چکیده
با وجود اینکه پژوهشگران در مورد ماهیت و اهمیت کارآفرینی استراتژیک اتفاق‌نظر دارند، تعاریف متعدد این مفهوم، ابهام‌آفرین شده است. همچنین بیشتر معیارهای موجود ویژگی منحصربه فرد کارآفرینی استراتژیک را در نظر نگرفته‌اند. هدف این مقاله، نقد و بازتعریف کارآفرینی استراتژیک و ابزارهای سنجش آن است. در این پژوهش، با بررسی سیستماتیک پژوهش‌های ...
بیشتر
با وجود اینکه پژوهشگران در مورد ماهیت و اهمیت کارآفرینی استراتژیک اتفاق‌نظر دارند، تعاریف متعدد این مفهوم، ابهام‌آفرین شده است. همچنین بیشتر معیارهای موجود ویژگی منحصربه فرد کارآفرینی استراتژیک را در نظر نگرفته‌اند. هدف این مقاله، نقد و بازتعریف کارآفرینی استراتژیک و ابزارهای سنجش آن است. در این پژوهش، با بررسی سیستماتیک پژوهش‌های پیشین، نقاط اشتراک تعاریف کارآفرینی استراتژیک شناسایی شده است. هسته اصلی کارآفرینی استراتژیک، تعادل است و برای دستیابی به کارآفرینی استراتژیک موفق باید بر ایجاد تعادل میان کارآفرینی و مدیریت استراتژیک، شناسایی و به‌کارگیری فرصت‌ها و نوآوری‌های بنیادین و تدریجی تاکید کرد. در این مسیر، بخش عمده‌ای از مقالاتی که در نشریه کارآفرینی استراتژیک به چاپ رسیده است، به ایجاد تعادل میان استراتژی و کارآفرینی پرداخته است. این مقاله سه پرسشنامه‌ای را که برای سنجش کارآفرینی استراتژیک تدوین شده‌اند مورد بررسی قرار داده است که نتایج بیانگر ناکامی این ابزارها در سنجش مفهوم منحصر به فرد کارآفرینی استراتژیک است. پرسشنامه‌های موجود به سنجش جداگانه مفاهیم کارآفرینی سازمانی و مدیریت استراتژیک پرداخته‌اند و اینکه از تلفیق این دو مفهوم، مفهوم جدیدی تحت عنوان کارآفرینی استراتژیک با ابعاد و وِیژگی‌های متفاوت شکل گرفته است دیده نمی‌شود. یافته دیگر این است که به علت تعداد اندک مطالعات کمی در زمینه کارآفرینی استراتژیک، روایی و پایایی این پرسشنامه‌ها در مطالعات دیگر کمتر مورد سنجش قرار گرفته است. از این‌رو، پیشنهاد میشود پژوهش‌های بیشتری هم برای آزمودن پرسشنامه‌های موجود و هم برای توسعه ابزارهای سنجش کارآفرینی استراتژیک صورت گیرد.
زبان و ادبیات فارسی
مهری مساعد؛ سعید حسامپور
چکیده
مدت‌ها پس از آفرینش نخستین رمان‌ها و داستان‌های کوتاه فارسی، آثاری پژوهشی دربارة این آثار داستانی به‌وجود آمد. در این پژوهش، شیوۀ تاریخ‌نگاری نخستین تاریخ‌ادبیات‌های داستانی (یعنی کتاب تاریخ و تحول ادبیات نوین ایران و کتاب پایه‌گذاران نثر جدید فارسی)، که هم‌زمان در خارج از کشور انتشار یافته‌اند، بررسی شده است. در این مقاله، ...
بیشتر
مدت‌ها پس از آفرینش نخستین رمان‌ها و داستان‌های کوتاه فارسی، آثاری پژوهشی دربارة این آثار داستانی به‌وجود آمد. در این پژوهش، شیوۀ تاریخ‌نگاری نخستین تاریخ‌ادبیات‌های داستانی (یعنی کتاب تاریخ و تحول ادبیات نوین ایران و کتاب پایه‌گذاران نثر جدید فارسی)، که هم‌زمان در خارج از کشور انتشار یافته‌اند، بررسی شده است. در این مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و براساس مؤلفه‌هایی که نگارندگان این پژوهش برای گونۀ تاریخادبیات در نظر گرفته‌اند، گفتمان این دو اثر بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد علوی و کامشاد بدون تأثیرپذیری از ایدئولوژی حاکمیت وقت و با هدفِ یافتنِ پیوندهای دوسویة ادبیات و رویدادهای سیاسی روز، آثار ادبی را بررسی کردهاند. البته کار این نویسندگان بهدلیل نداشتن الگو و طرحی دقیق برای نگارش اثر خود، بی‌شک با کاستی‌هایی هم‌راه است. ضعف ساختاری در چینش مطالب، نداشتن الگوی خاص در شرح‌حال‌نویسی، نپرداختن به سبک ادبی آثار و تحلیل‌نکردن جنبۀ ادبی و هنری آثار ادبی، ساختارمندنبودن برخی مؤلفه‌ها، استفاده از منابع درجه‌دوم و درجه‌سوم، و مبناقراردادن گزینش‌های آثار انتقادی پیشین ازجملة این ضعف‌هاست که اغلب به‌علت دوری از بافت و زمینههای نهادی مرتبط با آثار ادبی روی داده‌اند و این مسئله آسیب چشم‌گیری به این دو تاریخادبیات وارد ساخته است.
فلسفه
یاسمن هشیار
چکیده
کتاب بنیادگذاری مابعدالطبیعۀ اخلاق یکی از کتابهای اثرگذار و درعین‌حال دشوار اخلاقی محسوب میشود و هر شرحی بر اخلاق کانت در وهلۀ اول متوجه و معطوف به این کتاب است. کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعۀ اخلاق نوشته پل گایر از تفاسیر معتبر این کتاب است که ترجمۀ فارسی آن به‌تازگی منتشر شده است. باتوجه‌به موقعیت گایر در حوزۀ ...
بیشتر
کتاب بنیادگذاری مابعدالطبیعۀ اخلاق یکی از کتابهای اثرگذار و درعین‌حال دشوار اخلاقی محسوب میشود و هر شرحی بر اخلاق کانت در وهلۀ اول متوجه و معطوف به این کتاب است. کتاب راهنمای خواندن بنیادگذاری مابعدالطبیعۀ اخلاق نوشته پل گایر از تفاسیر معتبر این کتاب است که ترجمۀ فارسی آن به‌تازگی منتشر شده است. باتوجه‌به موقعیت گایر در حوزۀ کانتشناسی اخیر، این کتاب راهنما از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار است. در این مقاله سعی شده است، پس از بررسی کلی هر دو کتاب از حیث اهمیت آن‌ها در آثار مکتوب فارسی و انگلیسی و بررسی ویژگی‌های شکلی کتاب راهنما و ترجمۀ آن در مروری کوتاه به محتوای کتاب، به تقریر گایر از استدلالهای کانت و نکات مهم و اثرگذار این راهنما پرداخته شود، نکاتی که در فهم نظریۀ اخلاقی کانت و رفع ابهامات و دفع اشکالات آن میتواند بصیرت خوبی به خواننده ببخشد. این کتاب در مواضعی با سایر شرحهای بنیادگذاری، بهخصوص شرح تیمرمان، مقایسه و نقد شده است.
زبان‌های خارجی
مرضیه یحیی پور؛ جان‌اله کریمی‌مطهر؛ تاتیانا ولادیمیروونا مالتسِوا
چکیده
خیام، شاعری از «کرانه‌های زعفرانی» و با شهرت جهانی، بهدلیل رباعیات دل‌فریب، اندیشمندانه، و فلسفی‌اش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله معرفی و نقد ترجمه‌های رباعیات خیام به زبان روسی و نشان‌دادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشههای او در مترجمان و شاعران روسی ...
بیشتر
خیام، شاعری از «کرانه‌های زعفرانی» و با شهرت جهانی، بهدلیل رباعیات دل‌فریب، اندیشمندانه، و فلسفی‌اش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله معرفی و نقد ترجمه‌های رباعیات خیام به زبان روسی و نشان‌دادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشههای او در مترجمان و شاعران روسی است. مترجمان، ایران‌شناسان، سیاست‌مداران، و شاعران روسی نقش چشم‌گیری در شناساندن خیام به جامعۀ روسی داشتند. خیام صفحاتی از دفتر اشعار توراوِرف، چاچیکِف، سورکوف، کِدرین، ایو'انِف، سانّیکِف، ویناکوروف، پلی‌‌ستسکی، یسنین، و حمزه‌‌تف را بهخود اختصاص داده است. مطالعات نشان می‌‌دهند که شاعران روس علاوه‌بر مدح خیام، گاهی نیز برای بیان ایدۀ اثر خود با کلامی از خیام، به‌‌‌منزلۀ اپیگراف، اشعار خود را شروع کردهاند. با بررسی‌‌های انجام‌شده به این نتیجه می‌‌رسیم که رباعیات خیام برای اکثر اندیشمندان سرچشمۀ الهام اندیشههای فلسفی، عرفانی، و منبعی برای اشباع خلأ معنوی، درک «اسرار ازل»، حل معمای «دنیای کهن»، و جهان‌‌شناسی به‌‌حساب می‌‌آید. بررسی اشعار مورد‌مطالعه در مقاله حاکی از آن است که رباعیات خیام درهای رازآلود و اسرارآمیز جهان هستی را به‌روی اکثر اندیشمندان و خوانندگان روسی گشوده و مستی شراب هستی را به آن‌ها چشانده است، اگرچه برخی نیز، بهدلیل تضاد و تناقض در اشعار خیام، به ظن خویش برداشت‌‌های متفاوتی از اشعار او داشتند.
فقه و حقوق
محمد مقدمی؛ امیر حسین خسرو آبادی؛ توکل حبیب زاده
چکیده
تطبیق احکام شریعت با قواعد نوین حقوق بشری و اجرای آن در نظام حقوقی دولت‌های مدرن با چالش‌هایی نظیر ناهماهنگی هم‌راه بوده است. چالش‌هایی از این قبیل را میتوان در گزارش‌های حقوق بشری گزارش‌گران سازمان ملل متحد مشاهده کرد. دغدغۀ اصلی گزارش‌گران درمورد کشورهایی که به‌دنبال تطبیق قواعد شریعت در نظام حقوقی خود هستند، انطباق‌پذیری ...
بیشتر
تطبیق احکام شریعت با قواعد نوین حقوق بشری و اجرای آن در نظام حقوقی دولت‌های مدرن با چالش‌هایی نظیر ناهماهنگی هم‌راه بوده است. چالش‌هایی از این قبیل را میتوان در گزارش‌های حقوق بشری گزارش‌گران سازمان ملل متحد مشاهده کرد. دغدغۀ اصلی گزارش‌گران درمورد کشورهایی که به‌دنبال تطبیق قواعد شریعت در نظام حقوقی خود هستند، انطباق‌پذیری قواعد شریعت با اصول حقوق بشری است که به‌طور کلی از آن به‌عنوان انطباق‌پذیری احکام اسلامی با نیازها و اقتضائات دولت مدرن یاد میشود. در این پژوهش، این مسئله واکاوی میشود که آیا قواعد شریعت ظرفیت انطباق‌پذیری با نیازهای نوین و اقتضائات دولت‌های مدرن را دارد. ازاین‌رو، این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی مبانی فکری سه اندیشمند مسلمان با رویکردهای مختلف (جاوید رحمان، گزارشگر ویژۀ حقوق بشر ایران، محمدباقر صدر و احمد ریسونی) را ارزیابی کرده و علاوه‌بر بررسی انتقادی مقالۀ جاوید رحمان با عنوان «مذهب، حقوق بشر و حقوق کودک؛ پیچیدگیهای پذیرش شریعت در رویۀ دولت‌های مدرن»، به کاستی‌های موجود در نظامهای مبتنیبر حقوق اسلام نسبت به انطباق‌پذیری قواعد شریعت با نیازها و اقتضائات زمانه اشاره می‌کند.
هنر
مهران هوشیار
چکیده
تبیین مبانی و شناخت الفبای هر پدیده برای درک مفاهیم، بنیان‌های محتوایی، و فلسفة وجودی ضروری می‌نماید. این مهم، بهویژه در حوزة علوم انسانی، موردتوجه اندیشمندان معاصر بوده است. هنر اسلامی باتوجه‌به گستردگی جغرافیایی و ارزش‌های معنایی، اصول نظری و عملیِ مشخصی دارد که با زیربنای هنرهای سنتی بسیار متجانس است. گردآورندة کتاب مبانی ...
بیشتر
تبیین مبانی و شناخت الفبای هر پدیده برای درک مفاهیم، بنیان‌های محتوایی، و فلسفة وجودی ضروری می‌نماید. این مهم، بهویژه در حوزة علوم انسانی، موردتوجه اندیشمندان معاصر بوده است. هنر اسلامی باتوجه‌به گستردگی جغرافیایی و ارزش‌های معنایی، اصول نظری و عملیِ مشخصی دارد که با زیربنای هنرهای سنتی بسیار متجانس است. گردآورندة کتاب مبانی نظری تلاش کرده است با تجمیع دانش و نظر استادان صاحبنظر و پژوهشگران فعال در رشتههای متنوع هنر اسلامی، با متنی علمی و قابلاستناد و معتبر مبادی و اصول و مفاهیم این هنر را تبیین کند. در این مقاله نیز، ضمن معرفی بخشها و مقالات چاپشده، توصیف و تفسیر اصلیترین مضامین ذکرشده در هر متن نقد و ارزیابی شده است. یافتة این پژوهش انتقادی مبیّن این نکته است که وحدت وجودی و برخورداری از مبانی اعتقادی مشترک و مستتر در تمامی آثار نشان از پیوستگی معنایی و وابستگی به منشأیی واحد دارد. انتشار کتاب مبانی نظری برای معرفی ویژگیها و دیدگاه‌های اخلاقی و ارزشی و عرفانی هنر اسلامی اقدامی مفید است که امروز منبعی معتبر و قابلاستناد است که برای استفادة پژوهشگران، دانشجویان، و علاقهمندان این حوزه در اختیار آنان قرار گرفته است.
هنر
ارسلان مقدس؛ علی شیخ مهدی
چکیده
هدف کتاب راهنمای تولید برنامه‌های تلویزیونی، آشنایی دانشجویان رشته‌ی تولیدِ سیما با تکنولوژیِ دیجیتال در ساخت برنامه‌های تلویزیونی و همچنین ارائهی زیبایی‌شناسی خاص این رسانه برای هرچه بیشتر اثرگذاشتن بر مخاطب است. با استفاده از روش تحلیل کیفی و استفاده از نظریات مکلوهان و بودریار در نقد رسانه‌ها این ...
بیشتر
هدف کتاب راهنمای تولید برنامه‌های تلویزیونی، آشنایی دانشجویان رشته‌ی تولیدِ سیما با تکنولوژیِ دیجیتال در ساخت برنامه‌های تلویزیونی و همچنین ارائهی زیبایی‌شناسی خاص این رسانه برای هرچه بیشتر اثرگذاشتن بر مخاطب است. با استفاده از روش تحلیل کیفی و استفاده از نظریات مکلوهان و بودریار در نقد رسانه‌ها این نتیجه حاصل شد که برای جذب مخاطب و ارائهی عناصر فرمی برای تأثیرگذاری حداکثری، حق انتخاب او در تفسیر، محدود میشود و محرومسازی او از بدیلهای ممکن در تصویرِ قابل مشاهده، وجهی ایدئولوژیک به برنامه می‌دهد. معیارسازی در انتخاب فرم بصری برنامهها و پرهیز از نوآوری‌های تصویری در انتخاب اندازه نما، زاویهی دوربین و مواردی از این دست نیز در همین راستا عمل می‌کند. موردی که میتوان آن را سلبِ آزادی مخاطب از تفسیرِ برنامه نامید. نادیده انگاشت.
علوم سیاسی
مختار نوری؛ همایون عباس آبادی
چکیده
مسئلة توسعه همواره از موضوعات مهم برای محققان حوزه‌‌های مختلف علوم اجتماعی بوده است. در این چهارچوب، کتاب نگرشی انتقادی به توسعة جماعتمحور، نوشتة مارگارت لدویت، ازجمله آثار برجسته در حوزۀ «جامعه‌‌شناسی توسعه» محسوب میشود. لدویت، که از محققان برجستة حوزة اندیشۀ جماعت‌‌گرایی و عدالت اجتماعی است، در این اثر، به ...
بیشتر
مسئلة توسعه همواره از موضوعات مهم برای محققان حوزه‌‌های مختلف علوم اجتماعی بوده است. در این چهارچوب، کتاب نگرشی انتقادی به توسعة جماعتمحور، نوشتة مارگارت لدویت، ازجمله آثار برجسته در حوزۀ «جامعه‌‌شناسی توسعه» محسوب میشود. لدویت، که از محققان برجستة حوزة اندیشۀ جماعت‌‌گرایی و عدالت اجتماعی است، در این اثر، به بازاندیشی توسعة جماعتمحور پرداخته است. لدویت هم بر تحولات عینی در جوامع غربی، مانند انگلستان، در بستر جهانیسازی توجه کرده و هم بر دو نقطة عطف فلسفی قرن بیستم، یعنی پائولو فریره (فیلسوف برزیلی) و آنتونیو گرامشی (فیلسوف ایتالیایی) تمرکز نموده است. بهنظر لدویت، توسعۀ جماعتمحور مستلزم پویشی میان نظریه و روش است و مجموعهدانشی بنا مینهد که بر عدالت، برابری، و دموکراسی استوار میشود. هدف لدویت فقط شناختن جهان نیست، بلکه به‌کارگیری آن شناخت برای بهبارنشاندن تحول است. بهنظر میرسد پیوند نظریه و عمل برای تحول از نوآوری‌های لدویت در این اثر است. هدف این مقاله این است که ضمن معرفی اثر مذکور، نقد و ارزیابی آن به دو صورت شکلی و محتوایی و معطوف به جامعة ایرانی بررسی شود.
زبان و ادبیات فارسی
محمد رضا موحدی
چکیده
درمیان قرآن‌پژوهان غربی که به دیدۀ انصاف به متون اسلامی، بهویژه قرآن، نگریسته‌اند خانم کریستین سندز هم‌چنان شیوۀ استادان مشتاق و محتاط خود را می‌پیماید. او در کتاب تفاسیر صوفیانۀ قرآن از سدۀ چهارم تا نهم، نخست به بررسی پیش‌فرض‌های هرمنوتیکی صوفیه پرداخته و سپس مقایسه‌ای تحلیلی کرده است میان روش‌های عارفانِ مفسّر ذیل داستان ...
بیشتر
درمیان قرآن‌پژوهان غربی که به دیدۀ انصاف به متون اسلامی، بهویژه قرآن، نگریسته‌اند خانم کریستین سندز هم‌چنان شیوۀ استادان مشتاق و محتاط خود را می‌پیماید. او در کتاب تفاسیر صوفیانۀ قرآن از سدۀ چهارم تا نهم، نخست به بررسی پیش‌فرض‌های هرمنوتیکی صوفیه پرداخته و سپس مقایسه‌ای تحلیلی کرده است میان روش‌های عارفانِ مفسّر ذیل داستان موسی و خضر، سرگذشت مریم، و آیۀ نور. در بررسی این کتاب، پس از نگاهی به امتیازات و جنبه‌های مثبت اثر، به مواردی از ضعفهای محتوایی این پژوهش پرداخته شده که متوجه مؤلف بوده است. بخش زیادی از نکات ذوقی ـ تفسیری در این کتاب برپایۀ مطالبی است که از عبدالرزاق کاشانی و بخشهای تأویلی غرایبالقرآن نظامالدین اعرج نیشابوری و پسازآن، علاءالدوله سمنانی نقل شده و با یکدیگر مقایسه شده‌اند، درحالیکه سالهاست در جای خود به اثبات رسیده که عمدۀ مباحث تأویلی در غرایبالقرآن برگرفته از تأویلات نجمیّه است. توجه به این نکته میتوانست چینش مباحث و ارزیابی نهایی مؤلف را تغییر دهد. همچنین به مواردی از ضعف ترجمۀ اثر توجه شده که به تعقید و گرفتگی متن فارسی انجامیده است. شواهدی که از این ضعف‌ها ارائه شده از موارد اختلاف سلیقه در ترجمه نبوده است.
فقه و حقوق
حسین آقایی جنت‌مکان
چکیده
هدف نگارنده در این نوشتار بررسی چگونگی شکل‌گیری و صورتبندی مفاهیم ماهوی و شکلی حقوق کیفری بین‌المللی در بستر رویۀ قضایی دادگاه‌های کیفری بین‌المللی است. حقوق کیفری بین‌المللی رشتۀ نوپایی است که از حقوق بین‌الملل و حقوق کیفری ریشه گرفته است و تا زمان محاکمات نورنبرگ چندان شکل نگرفته بود. نخستین‌بار رأی دادگاه نورنبرگ در 1946 م ...
بیشتر
هدف نگارنده در این نوشتار بررسی چگونگی شکل‌گیری و صورتبندی مفاهیم ماهوی و شکلی حقوق کیفری بین‌المللی در بستر رویۀ قضایی دادگاه‌های کیفری بین‌المللی است. حقوق کیفری بین‌المللی رشتۀ نوپایی است که از حقوق بین‌الملل و حقوق کیفری ریشه گرفته است و تا زمان محاکمات نورنبرگ چندان شکل نگرفته بود. نخستین‌بار رأی دادگاه نورنبرگ در 1946 م اصول اولیۀ حاکم بر حقوق کیفری بین‌المللی را، که بعدها از آن‌ها با عنوان «اصول نورنبرگ» یاد شد، پایهریزی کرد. دادگاه‌های دیگری که در فاصلۀ بین دادگاه نورنبرگ تاکنون تشکیل شده‌اند، آرا و تصمیماتی اتخاذ کردهاند که درخور بررسی و توجه است. رویۀ قضایی دیوان یوگسلاوی سابق و رواندا پربارترین منبع حقوق کیفری ماهوی را فراهم می‌کنند؛ این نوشتار به [تحلیل] رویۀ قضایی این دیوانها اختصاص دارد. تأثیر مستقیم و سترگ رویۀ قضایی در شکل‌گیری حقوق کیفری بین‌المللی در تدوین اساسنامۀ دادگاه کیفری بین‌المللی، که در فرصت کوتاهی پس از تشکیل دیوانهای اختصاصی صورت گرفت، بهوضوح مشهود است. نگارنده در این نوشتار هم‌زمان به نقد کتاب حقوق بین‌المللی کیفری در رویۀ قضایی میپردازد که بر همین موضوع تمرکز دارد.
زبان و ادبیات فارسی
جمیله اخیانی
چکیده
به‌طور معمول، هدف از تألیف گزیدة دانشگاهی ادبی آشناسازی اجمالی دانشجویان با اندیشه‌ها و هنر استادان بزرگ ادب فارسی است تا انگیزة آن‌ها را برای مراجعه به آثار این بزرگان افزون کند. انتشارات سمت کتاب چهارگوهر را با انتخاب و توضیح کاظم دزفولیان برای درس «شاعران حوزة ادبی عراق» منتشر کرده است و از جملة گزیده‌هایی است که متأسفانه ...
بیشتر
به‌طور معمول، هدف از تألیف گزیدة دانشگاهی ادبی آشناسازی اجمالی دانشجویان با اندیشه‌ها و هنر استادان بزرگ ادب فارسی است تا انگیزة آن‌ها را برای مراجعه به آثار این بزرگان افزون کند. انتشارات سمت کتاب چهارگوهر را با انتخاب و توضیح کاظم دزفولیان برای درس «شاعران حوزة ادبی عراق» منتشر کرده است و از جملة گزیده‌هایی است که متأسفانه انتشار آن بههیچوجه انتظار جامعة دانشگاهی را برآورده نمیکند. انتخاب نهچندان مناسب اشعار، بدخوانی برخی از بیتها و درنتیجه غلطمعنیکردن آن‌ها، توضیح نادرست یا نارسای برخی بیتها، توجهنکردن به ضبط نادرست برخی واژهها و فقدان توضیحی دربارة آن‌ها، توضیحِندادن برخی از ابیات دشوار، اشتباههای تایپی فراوان، و ... از مهمترین کاستی‌های گزیدة یادشده است که کتاب را از آراستگی و پیراستگیای که از یک درسنامة دانشگاهی انتظار میرود دور نگاه داشته است. در این مقاله بخشی از کاستی‌های فراوان کتاب ذیل دو عنوان «ناآراستگی» و «ناپیراستگی» بررسی شده است و نگارنده امیدوار است با طرح آن‌ها موجب توجه بیشتر مؤلفان کتابهای درسی، توجه و نظارت بیشتر مراکز نشر دانشگاهی، و پیراستن کتاب از اینگونه اشکالها در چاپهای بعدی شود.
روش‌شناسی
علی ابراهیم‌پور
چکیده
«جریان‌شناسی» پدیده‌ای جدید در ایران معاصر است که عنوان جلسات و کتب متعددی را در عرصه‌های علم، فرهنگ، و سیاست بهخود اختصاص داده است. اما مشکل این مباحث فقر ادبیات و چهارچوب نظری مشخص و عدم حاکمیت انضباط‌های علمی بر آن است که باعث سوءتفاهم‌ها، تشتت‌آرا، و درهم‌ریختگی معرفتی شده و مخاطبان را دچار سردرگمی و تحیر کرده است. ...
بیشتر
«جریان‌شناسی» پدیده‌ای جدید در ایران معاصر است که عنوان جلسات و کتب متعددی را در عرصه‌های علم، فرهنگ، و سیاست بهخود اختصاص داده است. اما مشکل این مباحث فقر ادبیات و چهارچوب نظری مشخص و عدم حاکمیت انضباط‌های علمی بر آن است که باعث سوءتفاهم‌ها، تشتت‌آرا، و درهم‌ریختگی معرفتی شده و مخاطبان را دچار سردرگمی و تحیر کرده است. برای حل این مشکل، جریان‌شناسی نه درحد مباحث ژورنالیستی، بلکه به‌‌‌منزلۀ دانشی موردتحقیق و نگاه درجهدومی مطالعه شده است. بر این اساس، مطابق ضوابط حکمت اسلامی در تعریف علوم به موضوعات، جریان‌شناسی دانشی است که یکی از حقایق اجتماعی به نام «جریان اجتماعی» را به‌‌‌منزلۀ موضوع خود برگزیده است. این مقاله درراستای تثبیت و تقویت هویت دانشی «جریان‌شناسی» با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، باتوجه‌به اصل روششناختی رابطه و تناسب میان «روش» و «موضوع مورد‌مطالعه» در چهارچوب نظری علم در سنت اسلامی، با تحلیل ابعاد هویت جریان اجتماعی، لوازم روش‌شناسانۀ آن را بررسی و استخراج کرده و در قالب 30 عنوان ارائه داده است. این لوازم روششناسانه پیشنیازهای طراحی و صورتبندی الگوی علمی مطلوب جریان‌شناسی را فراهم میآورد.
انسان شناسی
محمدامیر احمدزاده
چکیده
خوانش فرهنگی ـ اجتماعی یکی از مهمترین رویکردهای تاریخ فرهنگی است که در کتابِ درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران بر آن تأکید شده است. در این نوشتار، بررسی روش‌شناسی و محتوای متن اثر یادشده با این پرسش آغاز میشود که بهره‌‌گیری از رویکرد گفتمانی در تاریخ فرهنگی بدن چه تأثیری در نگاه مؤلفان کتاب و خوانش آنان از منابع و رخدادهای ...
بیشتر
خوانش فرهنگی ـ اجتماعی یکی از مهمترین رویکردهای تاریخ فرهنگی است که در کتابِ درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران بر آن تأکید شده است. در این نوشتار، بررسی روش‌شناسی و محتوای متن اثر یادشده با این پرسش آغاز میشود که بهره‌‌گیری از رویکرد گفتمانی در تاریخ فرهنگی بدن چه تأثیری در نگاه مؤلفان کتاب و خوانش آنان از منابع و رخدادهای تاریخ ایران داشته و ضعف‌ها و قوت‌های آن کدام است؟ با به‌کارگیری رویکرد انتقادی و تحلیل تاریخی، میتوان دستاورد بحث را چنین برشمرد: تلاش برای صورتبندی جدیدی از تاریخ ایران، ارائة تفسیری متفاوت از فهم تاریخ، برجسته‌‌سازی رویکرد جامعه‌شناختی و مطالعات فرهنگی بدن، تفسیر پوشش به‌مثابة امر فرهنگی، سیاسی و دینی، و بهره‌‌گیری از منابع ادبی و مصور با هدف تقویت رویکرد تاریخ اجتماعی ـ فرهنگی. اما نگاه جهان‌شمول و جزئی‌نگر، درنتیجة غلبة رویکرد کل‌‌نگرانه و نظریه‌محور در متن اثر، دچار خدشه است و میتوان داده‌های تاریخی متعددی را مطرح کرد که استنتاج مؤلفان کتاب را با چالش مواجه کند. ازسوی‌دیگر، تقسیم‌بندی‌های چهارگانه از ادوار تاریخی ایران به عصر امپراتوری، عصر مشروطیت، عصر مدرنیته، و عصر دین در فصول مختلف، اشکال جدی دارد و با ادوار تاریخ ایران چندان منطبق نیست.
علوم تربیتی
محمد آرمند
چکیده
کتاب درسی از ابزارهای مهم آموزش است. بنابراین دقت در چگونگی طراحی، تدوین، و نشر آن ضروری است. ازجمله تألیفات دربارۀ چگونگی طراحی و تألیف کتب درسی پژوهش و نگارش کتاب درسی است که محققان، مؤلفان، و دست‌اندرکاران تألیف کتب درسی می‌توانند از آن بهره ببرند. در این مقاله این کتاب با استفاده از روش پژوهش کاوش‌گری فلسفی انتقادی نقد میشود. ...
بیشتر
کتاب درسی از ابزارهای مهم آموزش است. بنابراین دقت در چگونگی طراحی، تدوین، و نشر آن ضروری است. ازجمله تألیفات دربارۀ چگونگی طراحی و تألیف کتب درسی پژوهش و نگارش کتاب درسی است که محققان، مؤلفان، و دست‌اندرکاران تألیف کتب درسی می‌توانند از آن بهره ببرند. در این مقاله این کتاب با استفاده از روش پژوهش کاوش‌گری فلسفی انتقادی نقد میشود. اهمیت این کتاب در انعکاس طیف گستردهای از پژوهش‌های کتاب درسی در جهان، پژوهشمحوربودن آن، و بررسی مباحث اساسی است. از مزایای این کتاب میتوان به استفاده از ابزارهای مختلف برای فهم بیشتر مطالب ازجمله نمودار، جدول، مناسببودن نوع قلم، و اندازۀ آن اشاره کرد. کاستی‌های آن نیز شامل نارسایی در نظم منطقی مطالب، عدم تشریح و توضیح کافی برخی مفاهیم، طراحی نامناسب و تضاد رنگها، حاشیۀ نامناسب، و عدم جذابیت است.
زبان و ادبیات عربی
طیبه امیریان
چکیده
ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمه‌شناختی معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیات و دریافت معنای زبان مبدأ است. اعتبار ترجمۀ یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستی‌ها و ویژگی‌های مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده و بازنمایی میشود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمه‌شناسی وی بر متن مبدأ استوار است، از ...
بیشتر
ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمه‌شناختی معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیات و دریافت معنای زبان مبدأ است. اعتبار ترجمۀ یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستی‌ها و ویژگی‌های مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده و بازنمایی میشود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمه‌شناسی وی بر متن مبدأ استوار است، از دوازده محور کژکارکردی میان زبان مقصد و مبدأ با نام گرایشهای ریختشکنانه یا «عوامل تحریف و تغییر» سخن بهمیان میآورد. طبق این نظریه، هرچه تعداد گرایشهای تغییردهنده در فرایند ترجمه بیشتر باشد، به همان میزان مترجم متن اصلی را تحریف کرده است. در این پژوهش، با دیدگاه گرایشهای ریخت‌شکنانۀ برمن مبنیبر احترام به متن بیگانه و دیگری، برگردان عربی رمان چشمهایش بزرگ علوی را با عنوان عیناها از احمد موسی بررسی شده است. تمرکز عمدۀ این پژوهش بررسی گرایشهای غالب تغییر متن بهقلم مترجم با ذکر شواهد و ترجمۀ پیش‌نهادی است. یافته‌‌های پژوهش شش گرایش از دوازده مؤلفۀ ریخت‌شکنانۀ برمن را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که مترجم برحسب ذوق خویش و ناآشنایی با دامنۀ اطلاق واژهها در زبان فارسی در ترجمه تصرفاتی کرده و به متن مبدأ وفادار نبوده است.
علوم اجتماعی
فرهنگ ارشاد
چکیده
انگیزه و هدف اصلی توماس ساموئل کوهْن از تدوین کتاب ساختار انقلاب‌های علمی ارائة تحلیلی در حوزۀ تاریخ فلسفۀ علم و تبیین د‌گرگونی‌ها و استمرار نهاد علم است. کوهْن که تحصیلاتش را در فیزیک (مهندسی هیدرولیک) تا درجة دکتری به‌پایان رسانده است، بیشتر به تاریخ فلسفۀ علم (یا به‌گفتة بعضی، تاریخ و فلسفۀ علم) گرایش داشت. او تحت‌تأثیر آموزه‌های ...
بیشتر
انگیزه و هدف اصلی توماس ساموئل کوهْن از تدوین کتاب ساختار انقلاب‌های علمی ارائة تحلیلی در حوزۀ تاریخ فلسفۀ علم و تبیین د‌گرگونی‌ها و استمرار نهاد علم است. کوهْن که تحصیلاتش را در فیزیک (مهندسی هیدرولیک) تا درجة دکتری به‌پایان رسانده است، بیشتر به تاریخ فلسفۀ علم (یا به‌گفتة بعضی، تاریخ و فلسفۀ علم) گرایش داشت. او تحت‌تأثیر آموزه‌های افرادی مانند ماکس پلانک، الکساندر کویره، و جیمز کاننت، رئیس دانشگاه هاروارد در زمان تحصیل نویسنده در آن دانشگاه، به این گرایش علاقهمند شد. علاوه‌بر این افراد، لودویگ ویتگنشتاین و استنلی کیول بر کوهْن و علاقهمندی او به رویکرد هرمنوتیک بسیار اثرگذار بودند. کوهْن در این کتاب، که در زمان خود (دهۀ 1960) کاری بهواقع نوآورانه بود، مفاهیم مهمی را بهکار میگیرد که شاید مهمترین آن‌ها «پارادایم» و «اجتماع علمی» باشد. مناسباتی که کوهْن بین این دو مفهوم بیان کرده در توسعة جامعه‌‌شناسی علم تأثیر فراوان داشته است. هدف اصلی این مقاله بازخوانی نقادانۀ این اثر مهم از دید جامعه‌شناختی است.
مدیریت و سیاست‌گذاری
کریم اسگندری؛ شادی عرفای جمشیدی؛ المیرا شاکری؛ شیدا عرفای جمشیدی
چکیده
باتوجه‌به لزوم ایجاد ارتباطات قوی بین صنعت و دانشگاه به‌منظور استفاده از نظریه‌های علمی در صنعت، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی ضروری است. هدف از مقالۀ حاضر بررسی و نقد کتاب موردکاوی‌های مدیریت رفتار سازمانی است. روش ارزیابی و نقد این اثر اسنادی ـ تحلیلی و مطابق با الگوی پیش‌نهادی شورای بررسی متون و کتب علوم ...
بیشتر
باتوجه‌به لزوم ایجاد ارتباطات قوی بین صنعت و دانشگاه به‌منظور استفاده از نظریه‌های علمی در صنعت، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی ضروری است. هدف از مقالۀ حاضر بررسی و نقد کتاب موردکاوی‌های مدیریت رفتار سازمانی است. روش ارزیابی و نقد این اثر اسنادی ـ تحلیلی و مطابق با الگوی پیش‌نهادی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چهارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی، و محتوایی اثر است. به‌طور کلی، از نظر بررسی شکلی اثر کیفیت شکلی آن خوب است. باوجوداین، نقاط ضعف شکلی اثر عبارتاند از: استفادهنکردن از نماد و نشان مشخصی از مدیریت رفتار سازمانی در طرح روی جلد کتاب و استفادهنکردن از جداول، نمودارها، و اشکال در داخل متن. بهلحاظ محتوا، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی یکی از نقاط قوت اثر است، هرچند اثر نظم منطقی، انسجام محتوایی، و دقت محتوایی ندارد و به نقایص محتوایی دچار است. به‌طور کلی، تحلیل محتوای کتابهای علمی و دانشگاهی میتواند نقاط قوت و ضعف احتمالی آن‌ها را برای اصلاح و تغییر احتمالی محتوا و شکل، متناسب با اهداف تعیینشده و اصول علمی، در اختیار برنامهریزان و مؤلفان کتابهای دانشگاهی قرار دهد.
زبان و ادبیات عربی
عبدالعلی آل بویه لنگرودی
چکیده
ادبیات معاصر عربی بهدلیل سهم مهمی که در انتقال فرهنگ و اندیشۀ معاصر عرب دارد، جایگاه ویژه‌‌ای را در برنامۀ درسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی در دانشگاه‌‌های ایران بهخود اختصاص داده است، به‌طوری‌که برای آشنایی با ادبیات معاصر عربی، دروس مختلفی در مقاطع تحصیلی تحت عناوین متون نظم و نثر معاصر عربی ارائه شده است. همچنین، به‌منظور ...
بیشتر
ادبیات معاصر عربی بهدلیل سهم مهمی که در انتقال فرهنگ و اندیشۀ معاصر عرب دارد، جایگاه ویژه‌‌ای را در برنامۀ درسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی در دانشگاه‌‌های ایران بهخود اختصاص داده است، به‌طوری‌که برای آشنایی با ادبیات معاصر عربی، دروس مختلفی در مقاطع تحصیلی تحت عناوین متون نظم و نثر معاصر عربی ارائه شده است. همچنین، به‌منظور تحقق اهداف آموزش متون معاصر، درس‌‌گفتارها و کتابهای مختلفی چه در ایران و چه در دنیای عرب تدوین و تألیف شده است. بی‌شک نقدوبررسی آثار منتشرشده در این زمینه گامی مهم درجهت تحقق اهداف آموزش متون ادبی معاصر خواهد بود. ازاین‌رو، جستار حاضر بر آن است تا کتاب الأدب العربی الحدیث؛ مدارسه وفنونه وتطوره وقضایاه ونماذج منه، اثر محمد صالح الشنطی، را با روش توصیفی ـ تحلیلی موردنقد و ارزیابی قرار دهد و ضمن معرفی کتاب، به تبیین برجستگی‌ها و کاستی‌های کتاب در دو بخش شکلی و محتوایی بپردازد. برخی از یافته‌‌های این جستار نشان می‌دهد که جامعیت و فراگیری مباحث، هدف‌مندی در انتخاب متون، تحلیل و بررسی متون نظم و نثر، و پرداختن موضوعی به نوآوری‌های ادبی از مهمترین ویژگی‌های کتاب است. همچنین، ارائه‌نکردنِ تعریف مشخص از اصطلاحات، دخالت عقاید شخصی در ارائۀ تحلیل‌‌ها، آمیختگی مطالب آموزشی و مباحث نقدی، و ناهماهنگی در پرداختن به رویکردهای ادبی از مهمترین موارد کاستی‌های کتاب است.
علوم سیاسی
روح اله اسلامی؛ الهه ولی زاده
چکیده
اندیشههای مارکسیسم نه‌تنها به تحلیل جوامع پرداخته‌اند، بلکه به عمل اجتماعی نیز شکل داده‌اند. مارکسیست‌ها در نحله‌های متعدد، هرکدام به خوانشی از آثار مارکس روی آورده‌اند و ادعا می‌کنند نزدیک‌ترین تفسیر به مارکس را ارائه داده‌اند. در این میان، لویی آلتوسر، متفکر نئومارکسیست فرانسوی، در قرن بیستم با خوانشی ساختارگرایانه دورۀ ...
بیشتر
اندیشههای مارکسیسم نه‌تنها به تحلیل جوامع پرداخته‌اند، بلکه به عمل اجتماعی نیز شکل داده‌اند. مارکسیست‌ها در نحله‌های متعدد، هرکدام به خوانشی از آثار مارکس روی آورده‌اند و ادعا می‌کنند نزدیک‌ترین تفسیر به مارکس را ارائه داده‌اند. در این میان، لویی آلتوسر، متفکر نئومارکسیست فرانسوی، در قرن بیستم با خوانشی ساختارگرایانه دورۀ دوم فکری مارکس را موردتوجه قرار داده که علمی است. در این مقاله، به این سؤال پرداخته شده است که چگونه میتوان مارکسیسم را نه‌تنها در خصلت تعیینگرایانۀ صرف اقتصادی موردتحلیل قرار داد، بلکه وجه سیاسی دولتها را نیز در امر تحلیل مارکسیستی دخیل کرد؟ بدین منظور، به معرفی و بازخوانی انتقادی کتاب ایدئولوژی و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت، نوشتۀ لویی آلتوسر پرداختهایم که روزبه صدرآرا آن را ترجمه کرده است. کتاب بهلحاظ شکلی و اندیشهای نقد و بررسی شده است. از لحاظ نظری، آلتوسر ازیکسو فرهنگ و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت را در تحولات سیاسی ـ اجتماعی تعینبخش میسازد و ازسوی‌دیگر، با این رویه گونهای از توهم توطئه را رواج می‌دهد. در وجه شکلی، کتاب از حیث طراحی جلد مطلوب است و به برخی اصلاحات نگارشی نیاز دارد که در متن مستند شده‌اند.
اقتصاد
محمد جواد توکلی
چکیده
کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی‌گرا و انسان فطرت‌گرا به‌واسطۀ پرداختن به موضوعی اساسی در مرزهای دانش اقتصاد و داشتن رویکرد قرآنی درخور تحسین است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی این سؤال پرداخته میشود که اثر مزبور تا چه حد توانسته است به پیش‌برد مباحث رفتارشناسی اقتصادی کمک کند. بنابه ...
بیشتر
کتاب رفتارشناسی اقتصادی از دیدگاه قرآن کریم؛ انسان مادی‌گرا و انسان فطرت‌گرا به‌واسطۀ پرداختن به موضوعی اساسی در مرزهای دانش اقتصاد و داشتن رویکرد قرآنی درخور تحسین است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی این سؤال پرداخته میشود که اثر مزبور تا چه حد توانسته است به پیش‌برد مباحث رفتارشناسی اقتصادی کمک کند. بنابه یافته‌‌های تحقیق، این اثر به‌واسطۀ سه مشکل اساسیِ نوسان بین تحلیل سیستمی و رفتارشناسی، ایجاد تقابل نامشخص بین انسان مادی‌گرا و فطرت‌گرا، و رفتارشناسی در چهارچوب دیدگاه عقلانیت کامل نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. مشکل اصلی بیتوجهی به محدودیتهای عقلانیت بشر هنگام انتخاب است؛ مشکلی که در اقتصاد رفتاری به‌عنوان مرز دانش رفتارشناسی در اقتصاد معاصر موردتوجه قرار گرفته است. نتیجۀ مقاله بر این است که، باوجود برداشت ارائه‌شده در کتاب مزبور، در رفتارشناسی اقتصادی قرآن کریم به محدودیت شناختی، انگیزشی، و ارادی بشر در انتخاب عقلایی توجه شده است. در همین جهت، خداوند متعال برای مواجهه با محدودیتهای عقلانیت از راهبردهایی همچون تذکر و تلنگر اجتماعی، تقویت ابعاد شناختی بشر، تغییر حسابداری ذهنی، و تعهدسازی درونی سخن میگوید.
انسان شناسی
زینب شریعت نیا؛ هادی وکیلی
چکیده
کتاب تاریخ و نظریه در انسانشناسی[i] نوشتة آلن بارنارد (Alan Barnard)، پژوهش‌‌گر و نویسندة برجستة مطالعات انسان‌‌شناختی، بهویژه انسانشناسی آفریقای جنوبی، ازجمله آثار ارزش‌مند در حیطة انسانشناسی است. بارنارد در این کتاب ماهیت نظری انسانشناسی را درطول تاریخ و دربین آرای اندیشمندان و متفکران برجستة این علم بررسی می‌کند ...
بیشتر
کتاب تاریخ و نظریه در انسانشناسی[i] نوشتة آلن بارنارد (Alan Barnard)، پژوهش‌‌گر و نویسندة برجستة مطالعات انسان‌‌شناختی، بهویژه انسانشناسی آفریقای جنوبی، ازجمله آثار ارزش‌مند در حیطة انسانشناسی است. بارنارد در این کتاب ماهیت نظری انسانشناسی را درطول تاریخ و دربین آرای اندیشمندان و متفکران برجستة این علم بررسی می‌کند و ضمنِ مقایسة آرای اندیشمندان به ریشهیابی نظریهها و مکاتب فکری ارائه‌شده در حوزة انسانشناسی میپردازد. هدف این کتاب بررسی آرای پیشگامان مطالعات انسانشناسی، تکاملگرایی در همة ابعاد آن، نظریة اشاعهگران دربارة مناطق فرهنگی، کارکردگرایی و کارکردگرایی ساختاری، نظریه‌های عملمحور، دیدگاه‌های پردازشی و مارکسیستی، جوانب مختلف نسبیگرایی، ساختارگرایی و پساساختارگرایی، دیدگاه‌های پستمدرنیسم و تفاسیر اخیر است. این کتاب را باید مروری بر نظریه‌های انسان‌‌شناختی و مشکلات مرتبط با آن‌ها دانست، اما چون به جزئیاتِ رویکردها و اندیشههای نظریهپردازان نمیپردازد، ایجاز و اختصار عبارات و مطالب کتاب از وضوح مفهومی آن میکاهد و توضیح و تکمیل بیشتری را میطلبد.کلیدواژهها:
انسان شناسی
لیلا اردبیلی
چکیده
انسانشناسی زبان‌شناختی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های مهم انسانشناسی، به‌دنبال بررسی این مهم است که چگونه زبان، به‌عنوان امری اجتماعی، در حیات یک جامعه نقش فعالانه‌ای را ایفا می‌کند و جنبه‌های مختلفی از مناسبات اجتماعی یک جامعه را رمزگذاری می‌کند. این شاخه از علم، که ماهیتی میان‌رشته‌ای دارد، تلاش می‌کند تا درعوض بررسی ...
بیشتر
انسانشناسی زبان‌شناختی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های مهم انسانشناسی، به‌دنبال بررسی این مهم است که چگونه زبان، به‌عنوان امری اجتماعی، در حیات یک جامعه نقش فعالانه‌ای را ایفا می‌کند و جنبه‌های مختلفی از مناسبات اجتماعی یک جامعه را رمزگذاری می‌کند. این شاخه از علم، که ماهیتی میان‌رشته‌ای دارد، تلاش می‌کند تا درعوض بررسی پدیدههای زبانی در خلأ، آن‌ها را باتوجه‌به بافت اجتماعی مورد‌مطالعه قرار دهد و از این رهگذر، به رمزگشایی مؤلفههای اجتماعی پنهان در پس به‌کارگیری سطوح مختلف زبان‌شناختی، از آواشناسی و واژهشناسی تا نحو و معناشناسی، دست یابد. این مقاله با بررسی انتقادی کتاب زبان زنده؛ درآمدی بر انسانشناسی زبان‌شناختی، نوشتۀ لورا ام. اهرن، قصد دارد تا نشان دهد که چگونه میتوان ساحات اجتماعی نهان در زبان، مانند فرهنگ، اندیشه، جامعهپذیری، جنسیت، نژاد، قومیت، و قدرت را باتوجه‌به کاربردهای زبانی در بافتهای مختلف مورد‌مطالعه قرار داد و بدین وسیله، زبان را بهمثابۀ نقشۀ راهی در نظر گرفت که از طریق آن، جامعۀ موردبررسی را فهم کرد.
علوم تربیتی
سیدمحمدحسین حسینی
چکیده
هدف پژوهش حاضر نقد کتاب برنامۀ درسی در دورۀ متوسطه است. بنابراین از ترکیبی از روش‌های مرور انتقادی کتاب، کاوش‌گری فلسفی انتقادی، و نقادی آموزشی استفاده شده است. کتاب مذکور تألیف فرج‌الهی و طالبی است که دانشگاه پیام‌نور در سال 1393 آن را منتشر کرده است. ابزار نقد اثر مذکور چک‌لیست نقد کتب درسی دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر نقد کتاب برنامۀ درسی در دورۀ متوسطه است. بنابراین از ترکیبی از روش‌های مرور انتقادی کتاب، کاوش‌گری فلسفی انتقادی، و نقادی آموزشی استفاده شده است. کتاب مذکور تألیف فرج‌الهی و طالبی است که دانشگاه پیام‌نور در سال 1393 آن را منتشر کرده است. ابزار نقد اثر مذکور چک‌لیست نقد کتب درسی دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی است. برای تحلیل اطلاعات نیز از تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. براساس یافتهها، نقاط قوت کتاب شامل جامعیت صوری، حروفنگاری، کیفیت چاپ و صحافی، سازواری با مبانی و اصول دینی و اسلامی، به‌کارگیری ابزارهای علمی، معادلسازی، و کاربرد اصطلاحات تخصصی است. کاستی‌های اثر نیز طرح جلد نامناسب، نیاز به ویرایش علمی و ادبی، نظم و انسجام کلی و درونفصلی نامناسب، ابهام در منابع، نداشتن تحلیل علمی، نداشتن نوآوری و جدیدنبودن محتوا، سازوارنبودن محتوای اثر با مبانی و پیش‌فرض‌های حوزۀ معرفتی «برنامۀ درسی»، و عدمپوشش سرفصلهای مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
فقه و حقوق
سید حسین آل طاها؛ عارف بشیری
چکیده
امروزه پیشرفت وسایل الکترونیکی موجب شده که دامنۀ تجاوز افراد به حریم خصوصی مردم محدود به حضور فیزیکی نباشد و این مسئله سبب شده تا اشخاصی با به‌کارگیری ابزارهای پیشرفته به عِرض و مال دیگران هجوم آورند و با تحت‌الشعاع قراردادن امنیت اجتماعی جامعه به اغراضی که خداوند دفاع از آن‌ها را واجب کرده است، دست یابند. یکی از این جرائم تهدید ...
بیشتر
امروزه پیشرفت وسایل الکترونیکی موجب شده که دامنۀ تجاوز افراد به حریم خصوصی مردم محدود به حضور فیزیکی نباشد و این مسئله سبب شده تا اشخاصی با به‌کارگیری ابزارهای پیشرفته به عِرض و مال دیگران هجوم آورند و با تحت‌الشعاع قراردادن امنیت اجتماعی جامعه به اغراضی که خداوند دفاع از آن‌ها را واجب کرده است، دست یابند. یکی از این جرائم تهدید اخاذ به انتشار اسناد ناموسی در فضای مجازی است و سؤال در این پژوهش این است که آیا دفاع شخص بزهدیده از تمامیت خویش دربرابر تهدید اخاذ میتواند مستند به دفاع مشروع شود یا خیر. باوجودآنکه این نگاه در کتب فقهی بزرگان همواره موردعنایت بوده، اما نه‌تنها قانون مجازات اسلامی، بلکه تحلیلگران حقوقی نیز از این پدیدۀ مهم اجتماعی که از دعاوی شایع محاکم است غافل بودهاند. نگارنده با هدف اثبات عنوان دفاع مشروع ماهیت آن را در ادلۀ فقهی و مواد قانونی واکاوی کرد و یافتۀ پژوهش بر این شد که شروع عملیات اخاذی نوعی تهاجم آشکار علیه تمامیت عِرض و مال مدافع است؛ بهعلاوه، مستفاد از ادلۀ شرعی و آرای فقها، باوجودآنکه ایراد جرح ناشی از رعایتنکردن ضوابط کلیِ فقهی جایز نیست و ضمانآور است، اما اطلاق عنوان دفاع مشروع درمقابلِ چنین تهاجمی صحیح است.
