زبان و ادبیات فارسی
سپیده عبدالکریمی
چکیده
مقالۀ حاضر محصول نگاهی به کتابِ ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریة دستور وابستگی است که امید طبیبزاده آن را مشتمل‌بر هشت فصل نگاشته است. باتوجه‌به آن‌‌که چنین رویکردی به دستور زبان در ایران درصد کم‌تری از مطالعات و بحثهای زبانشناختی را به‌خود اختصاص داده است، جای خالیِ کتابی که نگرش ...
بیشتر
مقالۀ حاضر محصول نگاهی به کتابِ ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریة دستور وابستگی است که امید طبیبزاده آن را مشتمل‌بر هشت فصل نگاشته است. باتوجه‌به آن‌‌که چنین رویکردی به دستور زبان در ایران درصد کم‌تری از مطالعات و بحثهای زبانشناختی را به‌خود اختصاص داده است، جای خالیِ کتابی که نگرش اخیر را به زبانپژوهانِ علاقهمند، آن هم به زبان فارسی، معرفی کند، بهشدت محسوس بوده است. به همین دلیل، کوشش نگارندة این اثر ستودنی و شایستة سپاسگزاری است. بهجرئت می‌توان گفت یکی از امور حساسی که برعهدة نگارندة این اثر بوده معرفیِ واژهها و اصطلاحات این حوزة تخصصی و نیز توضیح و تبیین آن‌ها بوده است؛ زیرا در زمینة کاربرد اصطلاحات دستوری، به‌ویژه در دستورهای سنتی و حتی در آثاری که دربارة ساخت زبان فارسی نگاشته شدهاند، گاه تشتت اصطلاحات تخصصی، تعاریف نادقیق، و مثالهای نقض را برای آن تعاریف شاهدیم. کتاب یادشده ویژگی‌های مثبت بسیاری دارد و البته پیشنهادهایی نیز به ذهن مرورگرِ این کتاب رسیده است که درصورت صلاحدید و پسندِ نگارنده شاید بتواند گرههای کوچکی را از ذهن مخاطب کتاب بگشاید.
باستان شناسی
مهسا ویسی
چکیده
نگارنده در این پژوهش علل التزام تغییر سرفصل‌های درسی رشتۀ باستان‌شناسی را در تمام مقاطع آن نه براساس سلایق، بلکه برمبنای الگو و مدل برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی بررسی و تبیین کرده است. برنامه‌های درسی در این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بیش از سی سال است که بازبینی نشده است و برنامه‌های درسی دورۀ دکتری نیز از ...
بیشتر
نگارنده در این پژوهش علل التزام تغییر سرفصل‌های درسی رشتۀ باستان‌شناسی را در تمام مقاطع آن نه براساس سلایق، بلکه برمبنای الگو و مدل برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی بررسی و تبیین کرده است. برنامه‌های درسی در این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بیش از سی سال است که بازبینی نشده است و برنامه‌های درسی دورۀ دکتری نیز از ابتدای تأسیس این مقطع به همین شکل بوده است. امروزه، در جهان برنامه‌های درسی براساس مهارتمحوری تنظیم می‌شوند و عناصر بسیاری در تدوین این برنامهها موردنظر قرار میگیرد. در این پژوهش با درنظرگرفتن مهارتهای عمومی تعریفشده برای دانشآموختۀ باستان‌شناسی در شبکۀ اطلاعات شغلی آمریکا (O*NET) به‌منزلۀ شاخص تحلیل محتوای شایستگی آموزشی باستان‌شناسی در ایران میزان همپوشانی برنامه‌های درسی با این مهارتهای مرجع بازبینی شده است. هدف اصلی نیز تأکید بر لزوم بازبینی درسها برمبنای رویکرد برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی است. گردآوری دادههای موردنیاز در این پژوهش بهصورت کتابخانهای و اسنادی و شیوۀ پردازش داده‌ها توصیفی و تحلیلی است.
زبان و ادبیات عربی
زهرا کرم زادگان
چکیده
محمد خاقانی اصفهانی در کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایة حتی الآن با به‌خدمت‌گرفتن سبک‌شناسی آماری درصدد است تا به مطالعة درزمانی زبان عربی بپردازد و صورت‌های زبانی پربسامد را به‌منظور اعمال در برنامه‌های آموزشی استخراج کند. این مقاله ضمن معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب مزبور به این مسئله اذعان دارد که ...
بیشتر
محمد خاقانی اصفهانی در کتاب التطورات النحویة فی اللغة العربیة من البدایة حتی الآن با به‌خدمت‌گرفتن سبک‌شناسی آماری درصدد است تا به مطالعة درزمانی زبان عربی بپردازد و صورت‌های زبانی پربسامد را به‌منظور اعمال در برنامه‌های آموزشی استخراج کند. این مقاله ضمن معرفی و بررسی شکلی و محتوایی کتاب مزبور به این مسئله اذعان دارد که اولاً ضرورتی برای مطالعة درزمانی زبان عربی از طریق آماری وجود ندارد، زیرا به دلایل معینی، زبان عربی کلاسیک درطول تاریخ از تغییر مصمون مانده است و ازسوی‌دیگر، با استفاده از راهحلهای میان‌بر استدلالی هم‌چون «اعتماد به تجربه و متن‌خوانی»، «توجه به کارکردهای معنایی صورت‌های زبانی» و راهحلهای میان‌بر آماری با جامعة آماری وسیع‌تر مانند «شمارش شاهدمثال‌های هر موضوع نحوی در کتاب‌هایی مانند جامع‌الدروس و شرح قطر الندی وبل الصدی یا موسوعه‌هایی که شواهد نحوی را جمع‌آوری کرده‌اند، می‌توان صورت‌های زبانی پربسامد را استخراج کرد و برخلاف تصریح نویسندة محترم، درصد بسامد یک صورت زبانی، که خود یک متغیر سبکی محسوب می‌شود و در متون مختلف با سبکهای متفاوت در نوسان است، به‌تنهایی نمی‌تواند اعمال‌شدنی در امر آموزش باشد.
مدیریت و سیاست‌گذاری
هادی کرمی؛ داود کیاکجوری
چکیده
چکیدهتحلیل خط‌مشی عمومی گرایشی جدید از مدیریت دولتی در دانشگاه‌های معتبر است که به مطالعۀ نقش تحلیل‌گران در تدوین و اجرای خط‌مشی عمومی و ارائۀ سبکهای مختلف تحلیل میپردازد. تحلیل خط‌مشی روشی برای فرمول‌‌‌بندی و شناخت مشکلات به‌منظور جست‌وجو برای راهحلهای ممکن است. بدین منظور، کتاب عباس منوریان، تحلیل ...
بیشتر
چکیدهتحلیل خط‌مشی عمومی گرایشی جدید از مدیریت دولتی در دانشگاه‌های معتبر است که به مطالعۀ نقش تحلیل‌گران در تدوین و اجرای خط‌مشی عمومی و ارائۀ سبکهای مختلف تحلیل میپردازد. تحلیل خط‌مشی روشی برای فرمول‌‌‌بندی و شناخت مشکلات به‌منظور جست‌وجو برای راهحلهای ممکن است. بدین منظور، کتاب عباس منوریان، تحلیل خط‌مشی عمومی: مفاهیم، رویکردها، مدل‌ها، و فرایندها، از انتشارات دانشگاه تهران به سال 1396، در 272 صفحه، با شابک 6-7092-03-964-978 انتخاب شده و موردنقد قرار گرفته است. این پژوهش از نوع تحلیل محتوا و از حیث اجرا انتقادی ـ کاربردی است. به همین منظور، درابتدا به معرفی پدیدآورنده و توصیف شکلی و محتوایی اثر پرداخته شده و سپس در سه بعد شکل ظاهری، ساختاری، و محتوایی موردارزیابی و تحلیل واقع شده است. ارزیابی بهعملآمده نشان میدهد این کتاب، ضمن دارابودن محاسن و نقاط قوت خاص خود، به بازنگری و اصلاح در ابعاد سهگانۀ فوق، به‌ویژه تولید محتوای مناسبتر با تحلیل خط‌مشی عمومی، نیاز دارد.
اقتصاد
وحید مقدم؛ مرجان اسماعیلی کرباسی
چکیده
هرچند فون هایک را از منکران ثابت‌قدم عدالت به‌شمار می‌آورند، این نظر چندان دقیق نیست. هایک نهادگرایی است که بر اهمیت بسیار قواعد انتزاعی در ادارۀ جوامع آزاد به‌منظور حل مسئلۀ هماهنگی در اقتصاد تأکید میکند. عدالت توزیعی با چنین قواعدی در تعارض قرار گرفته است و به ایجاد جوامع قبیله‌ای فاقد ثروت ختم می‌شود، چراکه با به‌شکست‌کشاندن ...
بیشتر
هرچند فون هایک را از منکران ثابت‌قدم عدالت به‌شمار می‌آورند، این نظر چندان دقیق نیست. هایک نهادگرایی است که بر اهمیت بسیار قواعد انتزاعی در ادارۀ جوامع آزاد به‌منظور حل مسئلۀ هماهنگی در اقتصاد تأکید میکند. عدالت توزیعی با چنین قواعدی در تعارض قرار گرفته است و به ایجاد جوامع قبیله‌ای فاقد ثروت ختم می‌شود، چراکه با به‌شکست‌کشاندن هماهنگی موجب ناکارآیی می‌شود. این روش نظریهپردازی در بسیاری از نظریه‌های عدالت، حتی در مشهورترین آن‌ها، مغفول مانده است، زیرا آن‌ها نحوۀ تعاملات افراد در جامعه را، یعنی نحوۀ کار اجتماعی و آنچه به صلاح و فساد آن منجر می‌شود، چندان موردتوجه قرار نمیدهند. درعین‌حال، نقدهایی به این نظریه وارد است؛ ازجمله سادهسازیهای بیش از حد نظریۀ هایک به‌دلیل سادهانگاری درمورد ماهیت انسان و جوامع ساخت انسان، بیتوجهی به شکل‌گیری گروه‌های ذینفع در اقتصاد، دشواری شناخت قواعد عادلانۀ بازی، بیتوجهی به تأثیر منفی نابرابریهای زیاد در نظم اجتماعی، درنظرنگرفتن امکان وجود قواعد توزیعی مربوط به خود بازی، و درنهایت عدم امکان تصمیمگیری بازیگران جامعۀ آزاد درمورد قواعد لایههای عمیق جامعه که سایر قواعد در بستر آن شکل میگیرند.
فلسفه
محمدحسین بادامچی
چکیده
کتاب فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب، نوشتۀ محسن رضوانی (منتشرشده در سال 1393)، اولین کتاب به‌زبان فارسی است که گزارشی غنی از تحقیقات معاصر شرق‌شناسان و محققان غربی تاریخ اندیشۀ سیاسی جهان اسلام دربارۀ فارابی و فلسفۀ سیاسی اسلامی ارائه میدهد. مقالۀ حاضر، درضمن بررسی انتقادی، با ارائۀ شواهدی نشان میدهد که این کتاب به‌لحاظ روش پژوهش به ...
بیشتر
کتاب فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب، نوشتۀ محسن رضوانی (منتشرشده در سال 1393)، اولین کتاب به‌زبان فارسی است که گزارشی غنی از تحقیقات معاصر شرق‌شناسان و محققان غربی تاریخ اندیشۀ سیاسی جهان اسلام دربارۀ فارابی و فلسفۀ سیاسی اسلامی ارائه میدهد. مقالۀ حاضر، درضمن بررسی انتقادی، با ارائۀ شواهدی نشان میدهد که این کتاب به‌لحاظ روش پژوهش به نوعی دوگانگی در منطق صورتبندی و به‌لحاظ چهارچوب نظری به خوانشی غیرسیاسی از فلسفۀ سیاسی دچار است که تقسیم‌بندی مؤلف از مطالعات فلسفۀ سیاسی اسلامی در غرب در چهار رهیافت تاریخی، تفسیری، انتقادی، و توصیفی را دچار مشکل میکند. درانتها، با بررسی بخش خاتمۀ کتاب، چنین جمعبندی می‌شود که دفاع از اعتبار فلسفۀ اسلامی دربرابر هجمۀ شرقشناسی وجه زیرین آرایشدهندۀ نظم صوری و محتوایی کتاب است که متأسفانه مؤلف موردتصریح قرار نگرفته و خوانش مؤلف از دیدگاه‌‌های لئو اشتراوس، تقسیم‌بندی رهیافتها، و ارزیابی وی از ارزش مطالعات فلسفۀ سیاسی در غرب را عمیقاً تحتتأثیر خود قرار داده است.
علوم اجتماعی
جواد نظری مقدم
چکیده
نقد آثار دانشگاهی به‌ویژه آثاری که با رویکردی اسلامی در حوزۀ علوم اجتماعی تدوین شدهاند، از این جهت که به‌عنوان منبع درسی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ارائه و معرفی می‌شوند، به تقویت این آثار و زدودن ابهامات متون، کشف قابلیت‌ها و ویژگی‌های آن‌ها، و نیز تولید اندیشۀ اجتماعی در چهارچوب تفکر اسلامی خواهد انجامید. در این مقاله، ...
بیشتر
نقد آثار دانشگاهی به‌ویژه آثاری که با رویکردی اسلامی در حوزۀ علوم اجتماعی تدوین شدهاند، از این جهت که به‌عنوان منبع درسی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ارائه و معرفی می‌شوند، به تقویت این آثار و زدودن ابهامات متون، کشف قابلیت‌ها و ویژگی‌های آن‌ها، و نیز تولید اندیشۀ اجتماعی در چهارچوب تفکر اسلامی خواهد انجامید. در این مقاله، تلاش می‌شود تا ضمن نقدوبررسی کتاب تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام؛ از آغاز تا دورۀ معاصرِ دکتر تقی آزادارمکی به ویژگیها و نواقص موجود در آن پرداخته و هم‌چنین پیشنهادهایی به‌منظور اصلاح آن ارائه شود. نگارنده ضمن ارزیابی صوری و محتوایی دقیق اثر به این نتیجه رسیده است این اثر نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیاز جامعۀ علمی در حوزۀ اندیشۀ اجتماعی در چهارچوب تفکر اسلامی باشد و به‌دلیل فقدان روش و چهارچوب و منطقی مشخص در پژوهش، مسئلهمحورنبودن آن، و نیز اشکالات متعدد ویرایشی و محتوایی ضرورت بازنگری، بازنویسی، و اصلاح آن احساس می‌شود. اشاره به کاستی‌های شکلی و محتوایی اثر به‌منزلۀ نادیده‌گرفتن امتیازات و وجوه مثبت اثر نیست.
فقه و حقوق
سیدفضل‌الله موسوی؛ خسرو حسین‌پور
چکیده
مسئلۀ فقه و مصلحت از مسائل بحث‌انگیز فقهی ــ اصولی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دلایل عملی پیش‌روی فقها و متفکران رخ نمود. در قانون اساسی 1358 قانون‌گذاری توسط مجلس مقید به مغایرت‌نداشتن با شرع و قانون اساسی اعلام شد و بر همین اساس نهاد شورای نگهبان به‌منظور پاسداری از این امور تعیین شد. درعمل، مجلس باتوجه‌به مصالح و ضرورت‌ها ...
بیشتر
مسئلۀ فقه و مصلحت از مسائل بحث‌انگیز فقهی ــ اصولی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دلایل عملی پیش‌روی فقها و متفکران رخ نمود. در قانون اساسی 1358 قانون‌گذاری توسط مجلس مقید به مغایرت‌نداشتن با شرع و قانون اساسی اعلام شد و بر همین اساس نهاد شورای نگهبان به‌منظور پاسداری از این امور تعیین شد. درعمل، مجلس باتوجه‌به مصالح و ضرورت‌ها قوانینی را تصویب میکرد که با مخالفت شورای نگهبان روبهرو میشد و همین امر موجب تنشها و بنبستهایی در کشور میشد. پس از مواردی از دخالتهای موردی رهبر فقید انقلاب برای حلکردن چنین معضلاتی به ابتکار ایشان و بهموجب فرمان بهمنماه 1366 نهادی به نام «مجمع تشخیص مصلحت نظام» ایجاد شد که در بازنگری قانون اساسی 1368جایگاه قانونی یافت. طبق مبنای تشکیل مجمع، مجمع حق قانون‌گذاری ابتدایی ندارد و مصوبات آن باید موقتی و مادامالمصلحه باشد نه دائمی، اموری که تاکنون مغفول مانده و نیاز به توجه و اهتمام ویژه دارد. در این مقاله ضمن بررسی مختصر مبنای فقهی مصلحت و بسترهای پیدایش مجمع تشخیص در نظام حقوقی ایران، اعتبار زمانی مصوبات مجمع و رویۀ عملی آن مورد بررسی و نقد قرار خواهد گرفت.
روش‌شناسی
لیلا نامداریان؛ علیرضا ثقه الاسلامی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی نقادانۀ کتاب روش تحقیق معاصر در علوم انسانی (مباحثی در سیاست‌های روش)، تألیف احمد محمدپور، است. در این کتاب، بستر شکل‌گیری بسیاری از مهم‌ترین جریان‌های نظری و عملی در علوم انسانی و جنبه‌های هستی‌‌شناختی و معرفت‌شناختی آن‌ها ارائه شده است. از این باب، می‌توان کتاب مذکور را منبعی غنی در این زمینه قلمداد کرد. ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی نقادانۀ کتاب روش تحقیق معاصر در علوم انسانی (مباحثی در سیاست‌های روش)، تألیف احمد محمدپور، است. در این کتاب، بستر شکل‌گیری بسیاری از مهم‌ترین جریان‌های نظری و عملی در علوم انسانی و جنبه‌های هستی‌‌شناختی و معرفت‌شناختی آن‌ها ارائه شده است. از این باب، می‌توان کتاب مذکور را منبعی غنی در این زمینه قلمداد کرد. پیام اصلی کتاب مذکور این است که روشهای تحقیق برگرفته از جهانبینیها و موقعیتهای زیست جهان ما هستند که درک و تفسیر ما از جهان را شکل میدهند و ازاینرو، مفهوم «سیاست‌های روش» را معرفی میکند. نتایح بررسی این کتاب نشان میدهد نگارنده نتوانسته است نکات کلیدی و عملیاتی درباب «سیاست‌های روش» و یافتههای جدید خود را به‌خوبی منتقل کند. ازاینرو، این کتاب قادر نیست از منظر سیاست‌های روش رهنمودهایی در زمینۀ طراحی یک برنامۀ پژوهشی دراختیار پژوهشگران قرار دهد. نبودِ پیوند میان فصلها، فقدان تحلیل‌های فلسفی روشمند و منسجم در معرفی جریان‌های فلسفی، بارزبودن وجه ترجمۀ کتاب، از دیگر نقاط ضعف این کتاب قلمداد می‌شود.
هنر
فاطمه ساعدی؛ زهرا حسین آبادی
چکیده
شوهاز مجموعه‌ای از یادداشت‌های عبدالسلام بزرگ‌زاده، فعال فرهنگی استان سیستان و بلوچستان، است. این کتاب با هدف معرفی هنرها و آداب مردمان این منطقه و بررسی محدودیت‌های پیرامون توسعۀ این استان نگارش شده است. پراکندگی جمعیتی بلوچ، به‌عنوان قومی اصیل در ایران، بیشتر در بخش جنوبی استان است. مردمان این مناطق در زمینه‌هایی اعم از ...
بیشتر
شوهاز مجموعه‌ای از یادداشت‌های عبدالسلام بزرگ‌زاده، فعال فرهنگی استان سیستان و بلوچستان، است. این کتاب با هدف معرفی هنرها و آداب مردمان این منطقه و بررسی محدودیت‌های پیرامون توسعۀ این استان نگارش شده است. پراکندگی جمعیتی بلوچ، به‌عنوان قومی اصیل در ایران، بیشتر در بخش جنوبی استان است. مردمان این مناطق در زمینه‌هایی اعم از پوشش، موسیقی، جشنها، زبان، و آدابورسوم شاخصه‌های فرهنگی منحصربهفردی دارند. تاکنون در زمینۀ ثبت مباحث مرتبط با فرهنگ و هنر بلوچستان ضعیف عمل شده است. کتاب شوهاز از کتاب‌هایی است که سعی در معرفی و ثبت فرهنگ و هنر این منطقه داشته است. هدف از این پژوهش نقد صوری و واکاوی محتوای این کتاب به‌روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن معرفی اجمالی آن است. نتایج نشان میدهد که این کتاب در ارائۀ اطلاعاتی درمورد هنر و ادبیات بلوچی موفق بوده است. عدم انسجام منطقی بین یادداشتها، جامعۀ هدف نامشخص، رعایتنکردن اصول نگارشی، استفاده از مطالب دیگران بدون ارجاعدهی، و ایرادات محتوایی از نقاط ضعف کتاب محسوب می‌شوند. درعین‌حال، دغدغههای فرهنگی نویسنده و تلاش او در معرفی بلوچستان قابلتقدیر است.
مدیریت و سیاست‌گذاری
امیررضا کنجکاو منفرد
چکیده
هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مدیریت استراتژیک و سیاست کسب‌وکار، اثر توماس ال. ویلن و جی. دیوید هانگر، است. در فرایند نقد و ارزیابی این کتاب از معیارها و شاخص‌های نقد مطابق با الگوی ارائه‌شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده است. به همین منظور، ابعاد شکلی و محتوایی کتاب با رویکردی تحلیلی موردبررسی و ...
بیشتر
هدف این مقاله بررسی و نقد کتاب مدیریت استراتژیک و سیاست کسب‌وکار، اثر توماس ال. ویلن و جی. دیوید هانگر، است. در فرایند نقد و ارزیابی این کتاب از معیارها و شاخص‌های نقد مطابق با الگوی ارائه‌شده توسط شورای بررسی متون و کتب درسی و دانشگاهی علوم انسانى استفاده است. به همین منظور، ابعاد شکلی و محتوایی کتاب با رویکردی تحلیلی موردبررسی و نقد قرارگرفته است. از منظر شکلی، ویژگی‌های فنی اثر هم‌چون طرح جلد، صحافی، صفحه‌آرایی، و نوع و اندازۀ قلم مطلوب و مناسب ارزیابی می‌شود. درعین‌حال، کیفیت برخی از جداول و نمودارها نامطلوب است. از نظر محتوایی، فصول کتاب از انسجام لازم برخوردارند، اما ایراداتی نیز قابل‌ذکرند. در ترجمۀ برخی از واژگان به بازنگری نیاز است. باتوجه‌به اهداف اصلی کتاب، ارائۀ مباحثی در قالب فصل جداگانه ضرورتی نداشته است. درمقابل، به برخی از مباحث هم‌چون نحوۀ تدوین بیانیۀ مأموریت، چشم‌انداز، و ابزارهای کاربردی در فرایند تحلیل محیط، و تدوین استراتژی توجه نشده است. باتوجه‌به نقاط قوت و ضعف کتاب، درمجموع می‌توان گفت که محتوای کتاب پاسخ‌گوی نیازهای علمی و کاربردی کشور است و دانش‌پژوهان، مدیران، و کارشناسان می‌توانند در زمینۀ افزایش دانش مربوط به مدیریت استراتژیک از محتوای آن استفاده کنند.
هنر
ملیحه صالحیه یزدی؛ زینب صابر
چکیده
هنر پارچه‌بافی به‌منزلۀ هنری اصیل و سنتی در دورۀ قاجار از اهمیت شایانی برخوردار بود. کتاب هنر پارچه‌بافی در دورۀ قاجار، تألیف زهره روح‌فر، به این موضوع اختصاص دارد. این کتاب در ۱۳۹۱ در انتشارات آرمان‌شهر به‌چاپ رسید. در این مقاله این کتاب از لحاظ محتوایی و فرمی نقد می‌شود. مؤلف در این کتاب با نگاه تحلیلی انواع منسوجات دورۀ قاجار ...
بیشتر
هنر پارچه‌بافی به‌منزلۀ هنری اصیل و سنتی در دورۀ قاجار از اهمیت شایانی برخوردار بود. کتاب هنر پارچه‌بافی در دورۀ قاجار، تألیف زهره روح‌فر، به این موضوع اختصاص دارد. این کتاب در ۱۳۹۱ در انتشارات آرمان‌شهر به‌چاپ رسید. در این مقاله این کتاب از لحاظ محتوایی و فرمی نقد می‌شود. مؤلف در این کتاب با نگاه تحلیلی انواع منسوجات دورۀ قاجار را معرفی میکند و با طبقهبندی پارچهها ویژگی‌های شاخص آن‌ها را برمیشمارد. در نقد و تحلیل محتوایی نشان داده می‌شود که نگاه تحلیلی نویسنده در توصیف آثار با استناد به منابع دستاول است. هم‌چنین، رویکرد علمی او در طبقهبندی اصولی از انواع منسوجات این کتاب را درجایگاه منبع پژوهشی معتبری درزمینۀ هنر صنعت طراحی و تولید پارچه قرار میدهد. البته غافلماندن از برخی بخشها و ارائهنکردن مستندات کافی و تحلیل‌های قانعکننده در آن‌ها را می‌توان از نقاط منفی کتاب دانست. در بخش تحلیل و نقد فرمی نیز نقاط ضعف کتاب درخصوص کمبود منابع تصویری، درج تصویرهای سیاه و سفید در انتهای کتاب، ایرادهای صفحه‌آرایی، و ویراستاری مطالب بررسی می‌شود.
زبان و ادبیات عربی
اویس محمدی
چکیده
کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات سردیة فی النثر و الشعر، اثری در حوزۀ نقد ادبی است که در آن چند شعر و داستان کوتاه از ادیبان معاصر عرب نقد شده است. در تحلیل‌های کتاب صرفاً به نظریه‌های نقدی تکیه نشده، بلکه تحلیلی زیبایی‌شناسانه از متون نیز ارائه شده است. بااین‌حال، کاستی‌هایی در آرای نظری و خوانش‌های کتاب دیده ...
بیشتر
کتاب تحلیل النصوص الأدبیة؛ قراءات سردیة فی النثر و الشعر، اثری در حوزۀ نقد ادبی است که در آن چند شعر و داستان کوتاه از ادیبان معاصر عرب نقد شده است. در تحلیل‌های کتاب صرفاً به نظریه‌های نقدی تکیه نشده، بلکه تحلیلی زیبایی‌شناسانه از متون نیز ارائه شده است. بااین‌حال، کاستی‌هایی در آرای نظری و خوانش‌های کتاب دیده می‌شود که شایستۀ نقد است؛ به‌ویژه این‌که این کاستی‌ها در بسیاری از مقاله‌ها دیده می‌شود. در مقالۀ حاضر، کتاب در سطح ساختار و محتوا نقد شده است. برای نقد این کتاب، منابع نظری اصلی مرتبط با مباحث مطرح‌شده در آن به‌شکلی دقیق و چندباره قرائت شده و با استناد به آن، محتوای کتاب نقد شده است. ارجاع‌ندادن به منابع اصلی، عدم ذکر نام لاتین اصطلاحات نقد، استفاده‌نکردن از پانویس‌های توضیحی یا استفادۀ نادرست از آن و ناهمگونی ساختاری متون روایی برگزیده بارزترین اِشکال‌های ساختاری کتاب‌اند. تقلیل مکتب‌های نقدی و مفهوم خوانش و تعمیم رویکردهای کلاسیک نقد روان‌کاوانه و جامعه‌شناختی بر تمامی نظریه‌های این دو حوزه و ارائۀ خوانش‌هایی نامنسجم و تأثری مهم‌ترین ایرادهای محتوای کتاب است که نمونه‌های آن در بیان آرای پراکنده، کلی‌گویی‌ها، بدیهی‌گویی‌ها، و عدم استناد به منابع معتبر نظری دیده می‌شود.
هنر
لیلا غفاری؛ جمال عرب زاده
چکیده
هویت فرهنگی یک جامعه مولود عوامل متعددی چون دین، آداب و سنن، هنر، و به‌طور خاص معماری است که وجه کاربردی آن در زندگی موجب اهمیت آن در شکل‌گیری تمدن‌های باشکوهی مانند اسلام شده است. ازآن‌جاکه بروز و ظهور عینی این تمدن در قالب سازه‌های هنری ارزش‌مند مرهون دانش و مهارت معمارانی برجسته هم‌چون سنان عبدالمنان است، بررسی نوشتارهای برجای‌مانده ...
بیشتر
هویت فرهنگی یک جامعه مولود عوامل متعددی چون دین، آداب و سنن، هنر، و به‌طور خاص معماری است که وجه کاربردی آن در زندگی موجب اهمیت آن در شکل‌گیری تمدن‌های باشکوهی مانند اسلام شده است. ازآن‌جاکه بروز و ظهور عینی این تمدن در قالب سازه‌های هنری ارزش‌مند مرهون دانش و مهارت معمارانی برجسته هم‌چون سنان عبدالمنان است، بررسی نوشتارهای برجای‌مانده از این بزرگان با هدف آشنایی با دیدگاه‌‌های بیبدیلشان قابلتأمل خواهد بود. با درنظرداشتن جایگاه خاص سنان در توسعه و پیشرفت معماری عثمانی و نیز اسلامی مطالعه و کندوکاو در متون مربوط به او، بهخصوص آنچه از زبان خود معمار گفته شده، راهگشاست. در این نگاشته برگردان فارسی دو تذکرۀ ارزش‌مند او در کتاب تذکرۀالبنیان و تذکرۀالابنیه: خاطرات معمار سنان موردنقد و بررسی قرار گرفته است. پس از ارائۀ مشخصات فرمی کتاب وجوه تاریخی معماران و معماری دوران پیشامدرن اسلامی، زندگینامۀ استاد سنان، معرفی دو تذکرۀ او و درنهایت، قیاس آن‌ها با رسالهای مشابه به نام رسالۀ معماریه بررسی می‌شود، باتوجه‌به این نکته که قیاس این متون با یکدیگر در فهم بهتر افکار و ذهنیات معماران آن دوران، و بهخصوص سنان، مؤثر خواهد بود.
زبان و ادبیات فارسی
یدالله نصراللهی
چکیده
نگارش و ویرایش اثر ارزندة احمد سمیعی (گیلانی) است که سال‌های متمادی کتاب درسی دانشجویی و اصلی‌ترین متن درسی دانشجویان در آموزش نگارش و درست‌نویسی بوده است. چاپ‌های متعدد و شمارگان زیاد و فراوان چاپ آن گویای اقبال فراوان خوانندگان و مخاطبان بدین اثر بوده است. این کتاب دو بخش عمده دارد: نگارش و ویرایش که سمیعی گیلانی تاحد امکان، ...
بیشتر
نگارش و ویرایش اثر ارزندة احمد سمیعی (گیلانی) است که سال‌های متمادی کتاب درسی دانشجویی و اصلی‌ترین متن درسی دانشجویان در آموزش نگارش و درست‌نویسی بوده است. چاپ‌های متعدد و شمارگان زیاد و فراوان چاپ آن گویای اقبال فراوان خوانندگان و مخاطبان بدین اثر بوده است. این کتاب دو بخش عمده دارد: نگارش و ویرایش که سمیعی گیلانی تاحد امکان، با ذکر شاهد و مصداق، نظر و بحث خود را تبیین و اثبات کرده است. عمده‌‌ترین خطاها و لغزشهای بخش اول (نگارش) اثر عبارتاند از نبود مقدمه، عنوان بخشها بهصورت جمله، یکدستنبودن آرایش پاراگرافها، درج و توضیح مدخلهای غیرنگارشی ـ مقالة تحقیقی، مرجعشناسی، وجود بخش تعریف ـ که با اثر نگارشی متناسب بهنظر نمیرسند. خطاهای بخش ویرایش (خطاهای زبانی) عبارتاند از نیاوردن دلایل وافی در برشمردن خطاهای زبانی (ویرایش زبانی)، اصرار بر جدانویسی، مغایرت املای کلمات با دستورخط فارسی فرهنگستان. این نوشتار درپی آن است که تاحد امکان همة موارد را با ذکر مصداق و شاهد از اثر نقل کند. روش تحقیق این نوشتار مقایسهای، تحلیلی، و انتقادی است که مطالب خود را بهشیوة اسنادی و فیشبرداری گرد آورده است.
روش‌شناسی
محمود هدایت‌افزا؛ رسول رسولی‌پور
چکیده
کتاب فلسفۀ خرافات با عنوانی از سنخ معرفت درجۀ دوم و ادعای نگاه فلسفی برای تبیین مفهومی و شناخت اقسام خرافه، علل گرایش انسان‌ها بدان و روشهای مبارزه با این معضل تصنیف شده است. نحوۀ ورود دکتر یثربی بدین بحث و سنخ گویش او، از دل‌مشغولی فراوان وی نسبت به خرافه، به‌ویژه در بعد اجتماعی آن حکایت دارد، اما مؤلف در فصول این اثر، به‌جای آن‌‌که ...
بیشتر
کتاب فلسفۀ خرافات با عنوانی از سنخ معرفت درجۀ دوم و ادعای نگاه فلسفی برای تبیین مفهومی و شناخت اقسام خرافه، علل گرایش انسان‌ها بدان و روشهای مبارزه با این معضل تصنیف شده است. نحوۀ ورود دکتر یثربی بدین بحث و سنخ گویش او، از دل‌مشغولی فراوان وی نسبت به خرافه، به‌ویژه در بعد اجتماعی آن حکایت دارد، اما مؤلف در فصول این اثر، به‌جای آن‌‌که نگاه فلسفی به کلیات این بلیه را تقویت کند، با عبور سریع از مطالب اساسی و مفاهیم پایه، به مباحث مصداقی ورود میکند. در این میان، عمده‌‌ترین معضل ناظر به «تعریف خرافه» است. فصل ممیز امر خرافی از سایر باورها، سازش‌نداشتن آن با مبانی عقلانی و موازین منطقی تصویر شده است. یثربی بدون اعتنا به اطلاقات گوناگون «عقل» و لوازم تفکر، «عقلانیت» را واجد وضعی واحد در همۀ زمان‌‌ها و مکان‌‌ها تصویر میکند و ازاینرو نسبی‌بودن مصادیق خرافه را به‌حسب جوامع و اعصار متفاوت برنمی‌‌تابد. متأسفانه جوانب این خطای فاحش در تبیین عوامل گرایش به خرافات و درمان آن نیز مشهود است. هم‌چنین نویسنده در جای‌‌جای کتاب با رویکرد فیزیکالیستی و تأکید بر دیدگاه‌‌های آگوست کنت، هر امر ناخوش‌آیند یا نابه‌سامان اجتماعی را بدون تحلیل لازم به خرافه ارتباط میدهد و با ورود حداکثری به مصادیق خرافه برخی باورهای اصیل مذهب امامیه هم‌چون مجاری فیض الهی، صفات اولیای دین، شفاعت، و توسل را به‌چالش می‌‌کشد. در این خصوص، به‌دلیل فقدان نگاه پدیدارشناسانه، حتی بسیاری از تجربیات زیستۀ شیعیان ذیل مفهوم «خرافه» قرار گرفته است.
باستان شناسی
سیدمیلاد هاشمی
چکیده
پروفسور رابین دنل در باستان‌شناسی و دیرین‌انسان‌شناسی متخصصی بسیار برجسته در زمینۀ مطالعات آسیا شناخته می‌شود. کتاب موردبحث در این نوشتار استقرارهای پارینه‌سنگی آسیا از انتشارات کمبریج سنتزی هنرمندانه و قدرت‌مند از شواهد باستان‌شناسی پارینه‌سنگی، دیرین‌انسان‌شناسی، و دیرین‌اقلیم‌شناسی قارۀ کهن است. این کتاب دربردارندۀ ...
بیشتر
پروفسور رابین دنل در باستان‌شناسی و دیرین‌انسان‌شناسی متخصصی بسیار برجسته در زمینۀ مطالعات آسیا شناخته می‌شود. کتاب موردبحث در این نوشتار استقرارهای پارینه‌سنگی آسیا از انتشارات کمبریج سنتزی هنرمندانه و قدرت‌مند از شواهد باستان‌شناسی پارینه‌سنگی، دیرین‌انسان‌شناسی، و دیرین‌اقلیم‌شناسی قارۀ کهن است. این کتاب دربردارندۀ ایده‌های مهم و نوآورانه‌ای است که نویسنده درطول حیات علمی خویش بدان‌ها دست یافته و بسیاری از آن‌ها را پیش از انتشار کتاب در نوشتارهای جداگانه‌ای پرورانده بود. برای نمونه، می‌توان به ایدۀ گسترش علف‌زارهای وسیع از شمال شرق آفریقا تا شرق آسیا اشاره کرد. برطبق نظر دنل، این کمربند علف‌زارها (ساوانا) موجب تسهیل در پراکنش گروه‌های انسانی و خروج برخی از آن‌ها از آفریقا شد. ایدۀ دیگر دنل در این کتاب احتمال گونه‌زایی و پیدایش انسان راست‌قامت از آسیاست که در نوع خود بسیار چالش‌برانگیز می‌نماید. قسمت عمدۀ کتاب درمورد تحولات اقلیمی و تطور و پراکنش گروه‌های انسانی در دوره‌های پلیئستوسن قدیم و میانی است. بیشتر اطلاعات کتاب درمورد ویژگی‌های گروه‌های انسانی و جانوری و نیز نوسانات اقلیمی در پهنه‌هایی است که محوطه‌های مهمی از دوران پارینه‌سنگی قدیم حاوی سنگ‌واره‌های انسانی دارند و نیز مطالعات دیرین‌اقلیم‌شناسی در آن‌ها به‌خوبی انجام شده است. این کتاب امروزه یکی از نخستین تلاش‌های جامع و موفقیت‌آمیز برای تعدیل دیدگاه آفریقامحوری در باستان‌شناسی پارینه‌سنگی قدیم در نظر گرفته می‌شود.
مدیریت و سیاست‌گذاری
حسین مقیسه؛ اسمعیل کاوسی؛ عبدالرحیم رحیمی
چکیده
هدف پژوهش حاضر ارزش‌یابی عملکرد شورای بررسی متون در توسعۀ فرهنگ نقد متون و کتب بود. لذا از روش ترکیبی استفاده شد. جامعۀ آماری شامل تمام صاحبنظران و دست‌اندرکاران و نقدهای شورای بررسی متون و هم‌چنین سایر نهادها و نشریات در دهۀ 1390 بود که در بخش نقدها، حداکثر ممکن مقالات و کتاب‌های نقدشده و در بخش صاحبنظران و دست‌اندرکاران، 24 رئیس، ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر ارزش‌یابی عملکرد شورای بررسی متون در توسعۀ فرهنگ نقد متون و کتب بود. لذا از روش ترکیبی استفاده شد. جامعۀ آماری شامل تمام صاحبنظران و دست‌اندرکاران و نقدهای شورای بررسی متون و هم‌چنین سایر نهادها و نشریات در دهۀ 1390 بود که در بخش نقدها، حداکثر ممکن مقالات و کتاب‌های نقدشده و در بخش صاحبنظران و دست‌اندرکاران، 24 رئیس، عضو، و داور گروه‌های هفده‌گانۀ شورا و هم‌چنین ده مصاحبۀ درج‌شده در کتاب بازخوانش شورا به‌روش نمونه‌گیری هدف‌مند برای نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از چک‌لیست بررسی اسنادی، پرسش‌نامۀ بازپاسخ، و سیاهۀ یادداشت‌برداری استفاده شد. تجزیهوتحلیل داده‌ها نیز از طریق جدول‌های توزیع فراوانی، آزمون‌های کای‌اسکوئر و دوجمله‌ای، و تحلیل محتوای کیفی صورت گرفت. براساس یافته‌ها شورای بررسی متون در 5 معیار از 6 معیار ارزش‌یابی عملکرد خود، نمرۀ قابل‌قبولی دریافت و عملکرد مثبتی داشته است. البته، در هریک از معیارهای مذکور کاستی‌هایی نیز وجود داشت و برای بهبود و ارتقای وضعیت شورا در آن‌ها پیش‌نهادها ارائه شد. برای تقویت عملکرد شورا بازتعریف دامنۀ اعضای آن و بهره‌گیری از پیشرفت‌های فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای انتشار و اطلاع‌رسانی دربارۀ فعالیت‌های شورا پیش‌نهاد می‌شود.
فلسفه
سمیه رفیقی
چکیده
گروهی از اساتید و صاحبنظران فلسفه بر آن شدهاند با نگاشتن مجموعه‌مقالاتی دربارۀ گسترۀ کامل فلسفۀ مرلوپونتی به معرفی دیدگاه‌‌های این فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی بپردازند، فیلسوفی که با تأکید بر سوژۀ بدنمند تلاش داشت بر دوگانگی‌‌های میان آگاهی و جهان و نیز آگاهی و بدن غالب آید. هدف نویسندگان این اثر این است که از این ره‌گذر، ...
بیشتر
گروهی از اساتید و صاحبنظران فلسفه بر آن شدهاند با نگاشتن مجموعه‌مقالاتی دربارۀ گسترۀ کامل فلسفۀ مرلوپونتی به معرفی دیدگاه‌‌های این فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی بپردازند، فیلسوفی که با تأکید بر سوژۀ بدنمند تلاش داشت بر دوگانگی‌‌های میان آگاهی و جهان و نیز آگاهی و بدن غالب آید. هدف نویسندگان این اثر این است که از این ره‌گذر، مخاطبان دانشگاهی و غیردانشگاهی را با اندیشههای مرلوپونتی آشنا سازند. این اثر، که در قالب مجموعه‌مقالاتی با عنوان The Cambridge Companion to Merleau-ponty در سال 2005 توسط انتشارات دانشگاه کمبریج چاپ شده است، در سال 1391 با ترجمۀ خانم هانیه یاسری توسط انتشارات ققنوس در ایران منتشر شده است. در این مقاله درصددیم به بررسی انتقادی ترجمۀ فارسی این اثر بپردازیم. هرچند نویسنده کتاب معتبری را برای ترجمه انتخاب کرده است، اما وجود ایرادهای صوری و محتوایی زیاد چون استفاده‌نکردن از اصطلاحات یکدست، رعایتنکردن قواعد دستور زبان فارسی، و بیدقتیهای فراوان باعث شده است ترجمۀ این اثر همتراز متن اصلی آن نباشد و فهم درستی از محتوای آن بهدست نیاید.
اقتصاد
فرزانه میرشاه ولایتی؛ فرهاد نظری‌زاده
چکیده
آینده‌پژوهی راه‌بردی برای مواجهه با عدم قطعیت‌ها، مدیریت، و کنترل پیش‌دستانه درجهت تحقق آیندة مطلوب است. تلاش برای تجسم آینده و حذف سناریوهای نامطلوب امروزه امری هوشمندانه قلمداد می‌شود و اسناد، کتب، و مقالات متعددی در این خصوص تألیف شدهاند. کتاب تغییر برزگ: جهان در سال 2050 از جملة این آثار است که به بررسی و تصویرپردازی آیندة ...
بیشتر
آینده‌پژوهی راه‌بردی برای مواجهه با عدم قطعیت‌ها، مدیریت، و کنترل پیش‌دستانه درجهت تحقق آیندة مطلوب است. تلاش برای تجسم آینده و حذف سناریوهای نامطلوب امروزه امری هوشمندانه قلمداد می‌شود و اسناد، کتب، و مقالات متعددی در این خصوص تألیف شدهاند. کتاب تغییر برزگ: جهان در سال 2050 از جملة این آثار است که به بررسی و تصویرپردازی آیندة بلندمدت جهان در چهار حوزة اصلی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و علم و فناوری میپردازد. این مقاله، ضمن بررسی کتاب براساس معیارهای پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، کوشیده است تا اعتبار اثر مذکور را به‌لحاظ روشی و رویکردی بررسی کند. براساس ارزیابی بهعملآمده، این اثر کیفیتی متوسط دارد و لازم است برای ارتقای کیفی آن در ترجمه بازبینی جدی صورت گیرد و نیز باتوجه‌به گذشت یک دهه از تاریخ انتشار کتاب اصلی، صحت ادعاهای آن بررسی شود.
فقه و حقوق
جزا ولدبیگی؛ ولی رستمی؛ منوچهر توسلی نائینی
چکیده
باتوجه‌به نقش مؤثر فضای مجازی و استفاده از دستاوردهای نوین الکترونیکی در زندگی امروزه و تسهیل ارائۀ خدمات دولتی و بهینه‌سازی منابع عمومی خدمات دولت الکترونیکی درقالب آزادی اطلاعاتی می‌تواند موجب تحقق دموکراسی و نهادینه‌سازی سازکارهای دموکراتیک شود و زمینۀ اندیشۀ زمام‌داری مطلوب مردمی را نیز فراهم کند. ازاینرو، آزادی اطلاعات ...
بیشتر
باتوجه‌به نقش مؤثر فضای مجازی و استفاده از دستاوردهای نوین الکترونیکی در زندگی امروزه و تسهیل ارائۀ خدمات دولتی و بهینه‌سازی منابع عمومی خدمات دولت الکترونیکی درقالب آزادی اطلاعاتی می‌تواند موجب تحقق دموکراسی و نهادینه‌سازی سازکارهای دموکراتیک شود و زمینۀ اندیشۀ زمام‌داری مطلوب مردمی را نیز فراهم کند. ازاینرو، آزادی اطلاعات در بستر دولت الکترونیک می‌تواند به رشد و بالندگی جامعه و نیز مشارکت شهروندان در فرایند تصمیمگیری و حفظ حقوق و آزادیهای شهروندان بینجامد. هم‌چنین، می‌تواند به نهادینه‌سازی سازکارهای دموکراتیک منجر شود. ازطرفی، چالشهایی از قبیل تعارض با اصل حریم خصوصی، تعارض با اصل امنیت انسانی و ملی و تعارض با اصل حق بر فراموششدن در قبال هنجارهای حقوق بشری پیش‌روی آن وجود دارد. در همین راستا نگارندگان در این مقاله با روش تحلیلی ــ توصیفی به این مهم دست یافتند که آزادی اطلاعات یک حق مطلق و بدون حد و مرز است و نباید مانند دیگر حقوق بشری در تقابل با هنجارهای حقوق بشری قرار بگیرد.
علوم اجتماعی
عبدالرضا نواح
چکیده
کارل مانهایم جامعه‌‌شناس مجاری ـ آلمانی و از چهره‌‌های اصلی جامعه‌‌شناسی معرفت است که کوشیده در فصل کوتاهی و برپایۀ روشهای قیاسی و شهودی با ادبیاتی تاحدی انتزاعی پاسخی برای نابه‌سامانی‌‌های سیاسی حاصل از گسترش دموکراسی در آلمان دهۀ 1930 و مقارن با قدرت‌‌گیری حزب ناسیونال‌سوسیالیسم بیابد. او دموکراسی را تنها پدیده‌‌ای ...
بیشتر
کارل مانهایم جامعه‌‌شناس مجاری ـ آلمانی و از چهره‌‌های اصلی جامعه‌‌شناسی معرفت است که کوشیده در فصل کوتاهی و برپایۀ روشهای قیاسی و شهودی با ادبیاتی تاحدی انتزاعی پاسخی برای نابه‌سامانی‌‌های سیاسی حاصل از گسترش دموکراسی در آلمان دهۀ 1930 و مقارن با قدرت‌‌گیری حزب ناسیونال‌سوسیالیسم بیابد. او دموکراسی را تنها پدیده‌‌ای سیاسی در نظر نمیگیرد، بلکه مقدمۀ آن را گسترش فرهنگ دموکراتیک دانسته و هم‌چنین پیآمدِ آن را نوعی بههمریختگی اجتماعی ناشی از جابهجایی طبقات و ارزشهای مدنی جایگزین ارزشهای سنتی اشرافیت بورژوازی دانسته است. مانهایم در این اثر کوشیده است تا فرایند دگرگونی را به زبانی جامعه‌شناختی، اما انتزاعی شرح و تفصیل دهد. به‌طور کلی می‌توان گفت مانهایم با تمرکز بر بحث فرهنگ کوشیده است تا نشان دهد که چه عواملی مانع تحقق دموکراسی در جوامع درحالگذارند و درنهایت راهکارهایی را در این زمینه ارائه کرده است.
هنر
مرضیه قاسمی؛ سکینه خاتون محمودی
چکیده
کاشی‌کاری عصر قاجار حوزه‌ای است با دامنه‌ای گسترده و کاربردی که بخشی جدایی‌ناپذیر از پیکرة معماری این دوره به‌شمار می‌آید. رسانة کاشی در ادوار مختلف تاریخ هنر و صناعت ایران همواره در اشکال و با فنون مختلف مورداستفاده بوده، اما عصر قاجار را باتوجه‌به کمیت و برخی نوآوری‌های فنی باید نقطة عطفی در اعتلای هرچه بیشتر این هنر دانست. ...
بیشتر
کاشی‌کاری عصر قاجار حوزه‌ای است با دامنه‌ای گسترده و کاربردی که بخشی جدایی‌ناپذیر از پیکرة معماری این دوره به‌شمار می‌آید. رسانة کاشی در ادوار مختلف تاریخ هنر و صناعت ایران همواره در اشکال و با فنون مختلف مورداستفاده بوده، اما عصر قاجار را باتوجه‌به کمیت و برخی نوآوری‌های فنی باید نقطة عطفی در اعتلای هرچه بیشتر این هنر دانست. کتاب کاشی‌کاری قاجار پژوهشی است مستقل و تصویرمحور که مؤلفِ آن به‌نوعی در جبران کمبود و فقر منابع موجود در این حوزه برآمده و با رویکردی تاریخی و توصیفی، جایگاه مغفول این رسانه را در معماری و فرهنگ ایران بررسی کرده است. این کتاب از منظر ارائة نمونه‌تصاویر فراوان (پژوهش میدانی) درقالب یک مجموعه و شرح و توصیف شاخصه‌های بصری و زیبایی‌شناختی کاشی‌های قاجاری و معرفی ابنیة تاریخی اثری است پیش‌گام و کم‌سابقه؛ درعین‌حال، با نواقص و کاستی‌هایی نیز روبه‌روست. صِرف توجه به کاشی‌هایی که فقط در مطالعات میدانیِ نویسنده مشاهده شده و امروزه وجود دارند و متعاقباً غفلت از مطالعة نمونه‌های تاریخی‌ای که در منابع تصویری و مجموعه‌ها و آرشیوها ثبت شده، نادیده‌گرفتن کاشی‌های کتیبه‌دار (حوزة کتیبه‌نگاری)، ابهام مفهومی در تفکیک و تمایز نقش و مضمون در بخش مربوط به تقسیم‌بندی نقوش، و روزآمدنبودن و ازقلم‌افتادن برخی منابع ازجمله کاستی‌های کتاب است.
زبان و ادبیات فارسی
داود واثقی خوندابی؛ محمد رضا نجاریان
چکیده
درمورد شعر و اندیشۀ مولانا جلال‌‌الدین کتب متعددی نوشته شده است و اهل ادب و محققان عرفان اسلامی از نظرگاه‌‌های مختلف آثارش را بررسیده‌‌اند. یکی از کتبی که در این زمینه تألیف شده کتاب مولانا و چند داستان مثنوی به‌خامۀ سیروس شمیساست. جستار حاضر به نقد و تحلیل کتاب مولانا و چند داستان مثنوی براساس سنت عرفانی مکتب مولانا میپردازد؛ ...
بیشتر
درمورد شعر و اندیشۀ مولانا جلال‌‌الدین کتب متعددی نوشته شده است و اهل ادب و محققان عرفان اسلامی از نظرگاه‌‌های مختلف آثارش را بررسیده‌‌اند. یکی از کتبی که در این زمینه تألیف شده کتاب مولانا و چند داستان مثنوی به‌خامۀ سیروس شمیساست. جستار حاضر به نقد و تحلیل کتاب مولانا و چند داستان مثنوی براساس سنت عرفانی مکتب مولانا میپردازد؛ نگارندگان در بخشهایی با عنوان «مباحث مرتبط با شرح احوال و زندگی بزرگان طریقۀ مولویه»، «مباحث مرتبط با مضامین عرفانی»، «مباحث مرتبط با مضامین کلامی»، «مباحث مرتبط با تأویل و تمثیل و حکایتها»، و «مباحث مرتبط با اندیشۀ مولانا و تفکر انسان معاصر» به تحلیل و واکاوی این کتاب میپردازند و فراخور موضوعات مختلف از نظریات دیگر مولویپژوهان نیز در تبیین مسائل بهره میگیرند. این کتاب با دیدی بدیع نگارش شده و با بهره‌گیری از نظامهای کنونی علوم انسانی دریچههای بسیاری را در مسیر مولاناپژوهی گشوده است، لیکن باوجود مزایای فراوان این مجموعه، برخی از مسائلی که مؤلف کتاب ذکر کرده با منابع اصلی حوزۀ مولویپژوهی، سنت عرفانی مکتب مولویه، و نظرهای دیگر مولویپژوهان معارض است.
هنر
مریم فتحی؛ اشکان رحمانی
چکیده
در این پژوهش اهداف تربیت هنری در محتوای کتاب فرهنگ و هنر پایۀ هشتم بررسی شده است. اهداف تربیت هنری موردبررسی شامل تولید هنری، زیباشناسی، نقد هنری، و تاریخ هنر است که میزان کاربرد این اهداف و نوع آن‌ها در قسمتهای مختلف کتاب مشخص شده است. سؤال اصلی این است: اهداف تربیت هنری به‌کاربرده‌شده در محتوای کتاب فرهنگ و هنر پایۀ هشتم به چه ...
بیشتر
در این پژوهش اهداف تربیت هنری در محتوای کتاب فرهنگ و هنر پایۀ هشتم بررسی شده است. اهداف تربیت هنری موردبررسی شامل تولید هنری، زیباشناسی، نقد هنری، و تاریخ هنر است که میزان کاربرد این اهداف و نوع آن‌ها در قسمتهای مختلف کتاب مشخص شده است. سؤال اصلی این است: اهداف تربیت هنری به‌کاربرده‌شده در محتوای کتاب فرهنگ و هنر پایۀ هشتم به چه میزان است؟ این پژوهش از نوع توصیفی و پیمایشی است که با ابزار پرسشنامه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده بین 54 نفر از دبیران هنر شیراز صورت گرفته و تجزیهوتحلیل یافته‌ها به روش کمّی انجام شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که اهداف تربیت هنری در کل محتوای کتاب متوسط و فصل طراحی بیشترین کاربرد را در مقایسه با فصلهای دیگر کتاب دارد. هم‌چنین، «تاریخ هنر» یکی از اهداف تربیت هنری در فصل طراحی و هدف «تولید هنری» در فصلهای تصویرسازی، عکاسی، و خوشنویسی بیشترین کاربرد را داشتند. بنابر دیدگاه اساتید متخصص هنر، مهم‌ترین هدف تربیت هنری پرورش خلاقیت است.
