زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
صالح طباطبایی؛ ارسلان گلفام
چکیده
کتاب زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمهای مفید و کاربردی، اثر زولتان کووچش، به‌دلیل بیان روشن مطالب، جامعیت موضوعی و توجه ویژه به ابعاد کاربردی نظریه‌های زبان‌شناسی شناختی، همچون متنی درسی در زبان‌شناسی شناختی، جایگاه برجسته‌ای در این رشته دارد. بااین‌همه، ترجمۀ فارسی این کتاب به‌سبب وجود مشکلات گوناگون و پُرشمار در آن نه‌تنها ...
بیشتر
کتاب زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمهای مفید و کاربردی، اثر زولتان کووچش، به‌دلیل بیان روشن مطالب، جامعیت موضوعی و توجه ویژه به ابعاد کاربردی نظریه‌های زبان‌شناسی شناختی، همچون متنی درسی در زبان‌شناسی شناختی، جایگاه برجسته‌ای در این رشته دارد. بااین‌همه، ترجمۀ فارسی این کتاب به‌سبب وجود مشکلات گوناگون و پُرشمار در آن نه‌تنها مزیتهای آشکار این کتاب را چنان‌که باید حفظ نکرده، بلکه گاه به‌دلیل بروز پارهای از اشتباهات بزرگ در آن نارسا و حتی گمراهکننده بوده است. عمدۀ مشکلات این ترجمۀ فارسی عبارت‌اند از: لغزشهای صوری (شامل غلطهای املایی و ضبط نادرست اسامی خاص) و اشتباهات محتوایی (شامل برگردان نادرست واژه‌های تخصصی و غیرتخصصی، اشتباهات آشکار در برگردان فارسی جملات، و برگردانهای مبهم و گاه نامفهوم). نقد پیشِ‌رو، پس از معرفی کوتاه اصل اثر و بیان ویژگی‌های بارز آن، یکایک مشکلات ترجمۀ فارسی آن را، با ذکر نمونههایی از هریک، برشمرده است تا افزون‌بر ذکر برخی از مهمترین کاستی‌های این ترجمه و اصلاح آنها، پیش‌نهادی را مبنی‌بر بازنگری کلی و فراگیر در این ترجمۀ فارسی ارائه کند.
زبان و ادبیات عربی
محمد خاقانی اصفهانی
دوره 15، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 63-76
چکیده
چکیده پژوهش‌های بلاغی در زبان عربی، که به برکت نزول قرآن کریم پس از مباحث صرفی و نحوی در جهان اسلام گسترش یافت، دیرینه‌ای بس افتخارآمیز دارد. پژوهشندگان مسلمان فراوانی در فنون گوناگون بلاغت آثار سترگی را به جامعة بشری ارزانی داشتند. اما کاستی‌های قابل توجهی در بلاغت سنتی، ازجمله رویکرد «جمله‌محور»، زمینه را برای اندیشمندان ...
بیشتر
چکیده پژوهش‌های بلاغی در زبان عربی، که به برکت نزول قرآن کریم پس از مباحث صرفی و نحوی در جهان اسلام گسترش یافت، دیرینه‌ای بس افتخارآمیز دارد. پژوهشندگان مسلمان فراوانی در فنون گوناگون بلاغت آثار سترگی را به جامعة بشری ارزانی داشتند. اما کاستی‌های قابل توجهی در بلاغت سنتی، ازجمله رویکرد «جمله‌محور»، زمینه را برای اندیشمندان غربی فراهم کرد تا با رویکرد «متن‌محور» برای درک زیبایی‌های تمامیت متن، به جای جمله‌های منفرد، در رفع کاستی‌های آن، به توفیق تأسیس دانش سبکشناسی نو نایل شوند. اما آیا در کار بلاغی‌های سنتی رهیافت‌هایی هست که به دستاوردهای سبکشناسی نو گره خورد و در پرتو آنها بازخوانی شود؟ یا مقولة «گسست علمی» (القطیعة المعرفیة) هیچ وفاقی را میان این دو مشرب برنمی‌تابد؟ فی البلاغة العربیة والأسلوبیات اللسانیة؛ آفاق جدیدة اثر ارزش‌مندی از سعد عبد العزیز مصلوح است که در آن به اثبات امکان بازخوانی متون بلاغت سنتی در پرتو سبکشناسی زبانشناختی پرداخته است. بررسی انتقادی کتاب مزبور با روش تحلیلی ـ توصیفی و میزان توفیق آن به منزلة کتاب درسی در دروس علوم بلاغی و سبکشناسی مقاطع تحصیلات تکمیلی گروه‌های عربی کشور دست‌مایة نگارش این مقاله است.
علوم سیاسی
محمد علی توانا؛ محمود علیپور
چکیده
هدف اصلی نوشتار حاضر نقد و بررسی کتاب «شهروندی، دموکراسی و عدالت سبز» نوشته دیوید ای لوری و دیگران است. کتاب شامل مقالاتی درباره معضلات محیط زیست، سلامت بشر و محیط زیست، سبد مصرف خانوار و آلودگی محیط زیست، عدالت سبز است. ایده اصلی مجموعه مقالات کتاب این است: توسعه پایدار بدون شهروندی، دمکراسی و عدالت سبز ممکن نیست. مفروض این مقالات ...
بیشتر
هدف اصلی نوشتار حاضر نقد و بررسی کتاب «شهروندی، دموکراسی و عدالت سبز» نوشته دیوید ای لوری و دیگران است. کتاب شامل مقالاتی درباره معضلات محیط زیست، سلامت بشر و محیط زیست، سبد مصرف خانوار و آلودگی محیط زیست، عدالت سبز است. ایده اصلی مجموعه مقالات کتاب این است: توسعه پایدار بدون شهروندی، دمکراسی و عدالت سبز ممکن نیست. مفروض این مقالات این است که با تغییر حقوق و قوانین و با توصیه های اخلاقی می توان شهروندی سبز تاسیس نمود. به نظر می رسد رویکرد انسان‌مدار و حقوق‌محور در بهترین حالت به یک شهروندی سبز نحیف منجر می شود. در مقابل این مقاله نشان می دهد رویکرد جامعه‌گرایی مدنی برای ساخت شهروندی سبز قابلیت بیشتری دارد. بر اساس این رویکرد تعهد اخلاقی و کنش گری مسئولانه در قبال محیط زیست بیش از هر چیز مستلزم تعلق به یک جامعه جدید (جامعه مدنی طبیعی شمول‌گرا) است که در آن روابط شهروندان نه مبتنی بر قرارداد اجتماعی بلکه مبتنی بر دوستی مدنی است. اما در عمل موانع جدی بر سر راه شکل‌گیری شهروندی سبز وجود دارد: از جمله رقابت بر سر توسعه و رشد اقتصادی؛ متصلب شدن هویت ملی؛ تبدیل کنش منفعت‌طلبانه و خودخواهاهنه به قالب رفتاری انسان.
علوم سیاسی
سیده مطهره حسینی
چکیده
چکیدهآثاری که درباره روسیه نوشته شده‌اند، اندکند و بیشتر صبغه ادبی، سیاسی، ژورنالیستی یا امنیتی دارند. کتاب جامعه و فرهنگ روسیه کوشیده است نگاهی عمومی و فراگیر به مبحث فرهنگ در جامعه روسیه داشته باشد که کمتر مورد توجه مطالعات روسیه واقع شده است. این مقاله پس از معرفی کتاب و نویسنده، نوع توجه نویسنده به مبحث جامعه و فرهنگ روسیه نقد ...
بیشتر
چکیدهآثاری که درباره روسیه نوشته شده‌اند، اندکند و بیشتر صبغه ادبی، سیاسی، ژورنالیستی یا امنیتی دارند. کتاب جامعه و فرهنگ روسیه کوشیده است نگاهی عمومی و فراگیر به مبحث فرهنگ در جامعه روسیه داشته باشد که کمتر مورد توجه مطالعات روسیه واقع شده است. این مقاله پس از معرفی کتاب و نویسنده، نوع توجه نویسنده به مبحث جامعه و فرهنگ روسیه نقد و تحلیل شده است. بدین منظور، بستر و خاستگاه اثر بررسی شده، سپس با نقد درون ساختاری به تحلیل و بررسی میزان انسجام و نظم منطقی اثر و اشکالات ظاهری، دستوری و تایپی؛ و روش‌شناختی آن می‌پردازد و نقاط قوت محتوایی آن را نیز باز می‌گوید. در ادامه نقد برون ساختاری (مبنایی) از کتاب شده و پس از تحلیل و بررسی میزان هماهنگی مفاد اثر با اصول و مبانی مفروض آن و بیان قوت‌ها و تناقضات موجود، میزان ارتباط و چالش مفاد اثر با مبانی و اصول دینی و اسلامی بحث شده است.
زبان و ادبیات فارسی
مصطفی گرجی
دوره 13، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 27-62
چکیده
چکیده یکی از پژوهش‌های جدی سال‌های اخیر در حوزة مثنوی‌پژوهی و مولوی‌شناسی از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی اثر حمیدرضا توکلی است که انتشارات نیلوفر آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب به دلایل گوناگون اقبال خواص و جامعة دانشگاهی را در پی داشته است و با توجه به کسب رتبة «کتاب سال»، «جایزة آل احمد» و «کتاب ...
بیشتر
چکیده یکی از پژوهش‌های جدی سال‌های اخیر در حوزة مثنوی‌پژوهی و مولوی‌شناسی از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی اثر حمیدرضا توکلی است که انتشارات نیلوفر آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب به دلایل گوناگون اقبال خواص و جامعة دانشگاهی را در پی داشته است و با توجه به کسب رتبة «کتاب سال»، «جایزة آل احمد» و «کتاب فصل» بیش از پیش شهرت یافته است. در این مقاله نویسنده ضمن بیان محاسن و ارزش‌های اثر، سعی می‌کند در دو ساحت نقد روشی (مباحث ساختاری) و نقد بینشی (محتوایی) کتاب را بررسی، تحلیل، و نقد کند. در ساحت نقد روشی به نکاتی همچون عدم سامان‌مندی دقیق و منطقی، فقدان تمییز و تمایز روش تحقیق از پیش فرض‌ها، حشو و درازنویسی (redundancy-verbose)، فقدان روش‌مندی در جمع‌بندی مطالب پایان فصول، خارج‌شدن از حوزه و جامعة آماری پژوهش، عدم دقت در تفکیک موضوعی، و عدم یک‌دستی در ذکر اطلاعات منابع در پی‌نوشت‌ها پرداخته میشود. در ساحت نقد بینشی نیز ضمن بررسی عنوان کتاب و دلایل عدم سنخیت عنوان با متن به مباحثی همچون تناقض در اجزای کتاب، عدم تعریف روشن از مفاهیم و واژه‌های کلیدی، قضاوت‌های شتاب‌زده و کم‌فروشی تحقیقات پیشین، عدم تناسب عنوان‌ها و مطالب، تکرار نکات و استفاده از شواهد غیرضروری، تفسیرها و برداشت‌های نادرست از مثنوی پرداخته میشود.
تاریخ
حمید کرمی‌پور
دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، ، صفحه 37-54
چکیده
ماکس وبر، یکی از مهمترین جامعه‌شناسانی است که تأثیرات زیادی بر محققان رشته‌های مختلف علوم اجتماعی داشته است. مورخان نیز هم از جنبۀ روششناسی و هم تبیین رویدادهای تاریخی، از اندیشههای وی تأثیر پذیرفته‌اند؛ و با ترجمه آثار وبر به زبان فارسی، دامنۀ این تأثیرپذیری افزایش یافت. آن دسته از مورخانی که به تبیین وقایع تاریخی به‌خصوص ...
بیشتر
ماکس وبر، یکی از مهمترین جامعه‌شناسانی است که تأثیرات زیادی بر محققان رشته‌های مختلف علوم اجتماعی داشته است. مورخان نیز هم از جنبۀ روششناسی و هم تبیین رویدادهای تاریخی، از اندیشههای وی تأثیر پذیرفته‌اند؛ و با ترجمه آثار وبر به زبان فارسی، دامنۀ این تأثیرپذیری افزایش یافت. آن دسته از مورخانی که به تبیین وقایع تاریخی به‌خصوص تاریخ معاصر روی آورده‌اند، با واژه‌هایی ازقبیل «تفهم»، «مشروعیت»، «عقلانیت» و نظایر آن که وبر وارد مطالعات جامعه‌شناسی کرد، ارتباط دایمی دارند. میزان اثرپذیری درزمینۀ مباحثی ازقبیل «منشأ و کارکرد دولت» و نیز موضوع انقلاب، وسیع‌تر از مباحث دیگر است. در این مقاله، با رویکردی تحلیلی، ابعاد این تأثیرپذیری به‌طور دقیق و مستند دربارۀ این دو مفهوم بررسی میشود.
زبان و ادبیات عربی
وحید سبزیان پور
دوره 10، شماره 20 ، شهریور 1389، ، صفحه 41-51
چکیده
نویسنده دراینکتاب500 بیتازاشعار عرب راکه متأثر و مأخوذ ازکلام علی(ع) است، برگزیده و برای هر بیت شاهدی از کلام علی (ع) نقل کرده است.از آنجا که این تلاش بسی مغتنم و ارزشمند و گامی بلند در تبیین عمق و اعتلای کلام علی (ع) و میزان تأثیر اندیشههای آن حضرت(ع) در آثار ادبی است، بهنظر میرسد اگر نقد و ارزیابی شود، در رسیدن به هدف ...
بیشتر
نویسنده دراینکتاب500 بیتازاشعار عرب راکه متأثر و مأخوذ ازکلام علی(ع) است، برگزیده و برای هر بیت شاهدی از کلام علی (ع) نقل کرده است.از آنجا که این تلاش بسی مغتنم و ارزشمند و گامی بلند در تبیین عمق و اعتلای کلام علی (ع) و میزان تأثیر اندیشههای آن حضرت(ع) در آثار ادبی است، بهنظر میرسد اگر نقد و ارزیابی شود، در رسیدن به هدف خود موفقتر خواهد بود. از محاسنکتاب، کمبودن غلط چاپى وشرح برخى مفردات دشوار ذیل شواهد است.کتاب در ایران چاپ شده ولی به زبان عربی است؛ بدیهی است اگر به زبان فارسی میبود و اشعار شاعران و عبارات منسوب به علی (ع) به فارسی ترجمه میشد، طیف گستردهتری ازمخاطب را در ایران دربرمیگرفت، هرچندکه این کتاب در جهان عرب میتواند راه خود را بهسوی خواننده باز کند.از نقایصکتاب، ارجاع کلام امام على (ع) به شرح ابنابىالحدید و غررالحکم به جاى نهجالبلاغة، نقل اشعار شاعران ازمنابع دست دوم بهجاى دیوانآنها، انتخاب نکردن شواهد بهتر از کلام حضرت على(ع)، تکرار برخى مضامین و ازهمه مهمتر گسستگى ارتباط معنایى بین برخی اشعار شاعران و سخن حضرت على(ع) است که به‌عنوان شاهدى براى تأثیرپذیرى از کلام آن حضرت(ع) نقل شده است.
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
مهدی سبزواری
دوره 12، شماره 24 ، فروردین 1391، ، صفحه 45-61
چکیده
چکیدهاسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن‌گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه‌های نحو و صرف است و، در این میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی ...
بیشتر
چکیدهاسامی مرکب بخش مهمی از دایرة واژگان سخن‌گویان هر زبان هستند و همواره در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ساخت اسامی مرکب حاصل تعامل حوزه‌های نحو و صرف است و، در این میان، حوزة معناشناسی اسامی مرکب زبان فارسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، با رویکردی معنایی ـ شناختی، انواع و چگونگی روابط معنایی اسامی مرکب برون‌مرکز را بررسی می‌کنیم. از منظر زبان‌شناسی شناختی، آن نوع رابطة معنایی که میان اجزای ترکیب وجود دارد معیاری قطعی برای تعبیر نهایی ترکیب است. درواقع چگونگی پیوند اجزای ترکیب با یک‌دیگر است که منجر به شکل‌گیری رابطهای خاص در هر اسم مرکب بین هسته و توصیف‌گر میشود. اسامی مرکب درون‌مرکز دارای یکی از اقسام رابطه‌های معنایی شناخته‌شده بین اجزای خود هستند؛ درحالی که اسامی مرکب برون‌مرکز از الگوی مشخصی در این زمینه پیروی نمی‌کنند و بررسی معنا‌شناختی این نوع از اسامی مرکب، که از گفتار روزمره و متون مختلف گردآوری شده‌اند، در تحقیقات در حوزه‌های فرهنگ‌نویسی، زبان‌شناسی پیکره‌ای، زبان‌شناسی شناختی و صرف و معناشناسی قابل استفاده است. با داشتن درکی درست از نوع ارتباط سازه‌های ترکیب، درک و دانش کلی ما از دایرة واژگان ذهنی فارسی‌زبانان ارتقا مییابد.
هنر
محمد خدادادی مترجم‌زاده
دوره 17، شماره 4 ، مهر 1396، ، صفحه 45-58
چکیده
نگارنده در این متن در تلاش است با بررسی هدف‌مند کتاب عکاسی برای تماشا براساس محورهای چهارگانة معرفی کلی اثر و مؤلف، تحلیل بیرونی و خاستگاه اثر و مؤلف آن، تحلیل درونی و جایگاه اثر، و نقد و ارزیابی اثر از جنبههای مختلف ارزش‌ها و کاستی‌های کتاب را شناسایی کند و بتواند سیمای مناسبی از ویژگی‌های کاربردی و شکلی آن به‌دست دهد. در این ...
بیشتر
نگارنده در این متن در تلاش است با بررسی هدف‌مند کتاب عکاسی برای تماشا براساس محورهای چهارگانة معرفی کلی اثر و مؤلف، تحلیل بیرونی و خاستگاه اثر و مؤلف آن، تحلیل درونی و جایگاه اثر، و نقد و ارزیابی اثر از جنبههای مختلف ارزش‌ها و کاستی‌های کتاب را شناسایی کند و بتواند سیمای مناسبی از ویژگی‌های کاربردی و شکلی آن به‌دست دهد. در این مسیر، نگارنده در مقدمه با ترسیم دیدگاهی کلی‌نگر به ترجمۀ متون عکاسی در ایران، وضعیت کلی جامعة عکاسی ایران را در زمان چاپ کتابِ موردنظر برمی‌شمارد. سپس، به‌تفصیل مندرجات کتاب را از منظرهای پیش‌نهادی می‌سنجد و با ارزیابی موارد مفید و کاستی‌های کتاب به این نتیجه میرسد که باوجود کاستی‌های موجود، اعم از ساختار کتاب و ایراد‌های ترجمه، فواید این کتاب برای جامعة کنونی عکاسی، و به‌ویژه جامعة دانشگاهیِ کشور، بسیار بیش از کاستی‌های آن است؛ به‌شرط آن‌که به‌نحوی مطلوب به مراکز دانشگاهی و هنری معرفی شود.
تاریخ
یعقوب خزایی
دوره 18، شماره 10 ، دی 1397، ، صفحه 45-64
چکیده
امروزه بحث روش و روششناسی یکی از سنجه‌های مهم علمیت هر رشتة علمی به‌شمار می‌رود. شاید اکنون بدون معرفت درموردروش و روششناسی ادعای علمیت در هر علمی موردتردید باشد. پژوهش حاضر ضمن نقد سه اثر منتشرشده در حوزۀ روش تحقیق در تاریخ، یعنی روش تحقیق در تاریخ‌نگاری اثر جهانگیر قائم‌مقامی، درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ نوشتة علیرضا ...
بیشتر
امروزه بحث روش و روششناسی یکی از سنجه‌های مهم علمیت هر رشتة علمی به‌شمار می‌رود. شاید اکنون بدون معرفت درموردروش و روششناسی ادعای علمیت در هر علمی موردتردید باشد. پژوهش حاضر ضمن نقد سه اثر منتشرشده در حوزۀ روش تحقیق در تاریخ، یعنی روش تحقیق در تاریخ‌نگاری اثر جهانگیر قائم‌مقامی، درآمدی بر روش پژوهش در تاریخ نوشتة علیرضا ملایی توانی، و روش پژوهش در تاریخ‌شناسینوشتة حسن حضرتی به ارزش‌یابی روش و روششناسی و نسبت آن با تفکر در علم تاریخ پرداخته است. این نقد نشان میدهد که چه پی‌آمدهایی از اتخاذ ره‌یافت پوزیتیویستی در علم تاریخ متصور است. پذیرش الگوهای روش‌شناختی علوم طبیعی در تاریخ، تضعیف موضع نقد، تضعیف موضع اندیشه‌ورزی در علم تاریخ، نادیده‌انگاشتن نقش مورخ به‌عنوان دست‌کم بخشی از فرایند تولید علم تاریخ، و ... ازجمله تبعات اتخاذ ره‌یافت پوزیتیویستی در تاریخ است. بر این اساس، راه‌برد پژوهش کنونی آن است که تمهیداتی اندیشیده شود تا به‌واسطة آن تفکر در تاریخ به موضعی غالب تبدیل شود. مسئلة نوشتار حاضر این است که نسبتی مشخص بین علم تاریخ و تفکر برقرار سازد و در این راستا تعریف و تأویلی از علم تاریخ و روششناسی تاریخی ارائه شده که به تقویت تفکر استمداد برساند.
باستان شناسی
جواد حسین‌زاده ساداتی
چکیده
امروزه با پیشرفت‌‌ها و شاخه‌‌زایی سریع حوضه‌های دانش، متخصصان نیز تلاش می‌کنند به‌سرعت با تألیفات خود به معرفی مبانی و توان‌مندی‌های این حوضه‌ها به مخاطبان بپردازند. کتاب مقدمهای بر ژنتیک باستان‌شناسی نوشتۀ کمال‌‌الدین نیکنامی و فرانک رمضانی نیز ازجملۀ این تلاش‌هاست. این کتاب، که انتشارات سمت در 424 صفحه آن را منتشر ...
بیشتر
امروزه با پیشرفت‌‌ها و شاخه‌‌زایی سریع حوضه‌های دانش، متخصصان نیز تلاش می‌کنند به‌سرعت با تألیفات خود به معرفی مبانی و توان‌مندی‌های این حوضه‌ها به مخاطبان بپردازند. کتاب مقدمهای بر ژنتیک باستان‌شناسی نوشتۀ کمال‌‌الدین نیکنامی و فرانک رمضانی نیز ازجملۀ این تلاش‌هاست. این کتاب، که انتشارات سمت در 424 صفحه آن را منتشر کرده، شامل یک مقدمه و ده فصل است. ویژگی‌های صوری و شکلی کتاب از استانداردهای لازم برخوردار است. گرچه برخی افتادگی‌ها و کاستی‌ها در حروف‌چینی و صفحه‌‌آرایی و به‌ویژه کیفیت برخی از تصاویر کتاب دیده میشود، درمجموع مخاطبان از جنبههای صوری کتاب راضی خواهند بود. اما ازنظر محتوایی کتاب، باوجود دربرداشتن موضوعات گسترده و متنوع، بسیار نامنسجم و با متنی پرنوسان و با آشفتگی واضحی گردآوری شده است که مخاطب به‌محض تورق آن را درمی‌یابد. همان‌طورکه با بررسی دقیق‌تر مشخص میشود، کتاب بدون رعایت اصولِ روشِ تحقیق و پژوهش، فقط برداشت‌هایی عین‌به‌عینِ چندصفحه‌‌ای از منابع معدودی است که پیش‌تر در این حوضه نگاشته شده و نگارندگان فقط با گردآوری کاملاً نامتعارف آن مطالب، به چاپ کتاب اقدام کرده‌اند که قطعاً با موازین نگارش و تألیف ناسازگار است.
انسان شناسی
هادی وکیلی؛ صنم مروتی
چکیده
چکیدهمطالعة تاریخی نقش زنان در طبقات گوناگون جامعه از جمله طبقة صوفیه، شناختی جامع و دقیق از آنان ارائه خواهد کرد. تلاش برای درک این نقش با توجه به حاکمیت نگاه مردسالارانه در واقع راهی برای تحلیل و نقادی این نگاه حاکم به‌شمار می‌آید. شواهد تاریخی متعدد، به مفهوم فراجنسیتی در تصوف گواهی دارند که نادیده‌انگاری تاریخی زنان در چنین ...
بیشتر
چکیدهمطالعة تاریخی نقش زنان در طبقات گوناگون جامعه از جمله طبقة صوفیه، شناختی جامع و دقیق از آنان ارائه خواهد کرد. تلاش برای درک این نقش با توجه به حاکمیت نگاه مردسالارانه در واقع راهی برای تحلیل و نقادی این نگاه حاکم به‌شمار می‌آید. شواهد تاریخی متعدد، به مفهوم فراجنسیتی در تصوف گواهی دارند که نادیده‌انگاری تاریخی زنان در چنین نگرشی را نامفهوم می‌نماید. در جامعة مردسالار که زنان کمتر از مردان، امکان حضور در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، دینی و سیاسی را داشته و معمولا از متن به حاشیه رانده شده‌اند، به‌طور طبیعی، ورود زنان به سلک عارفان و طی مراحل کمال عرفانی با دشواری‌هایی متعدد روبرو بوده است. این مقاله با بررسی تاریخی سرگذشت زنان صوفی و چگونگی ورود آنان به سلک عارفان، به این نتیجه میرسد که عواملی چند در راه‌یابی زنان به سلوک عرفانی از اهمیت برخوردار بوده‌اند که مهمترین آنها رابطة خویشاوندی است که نگاه مردسالارانه آن را نادیده گرفته است و این خود یکی از مهمترین نقدها به نگرش مردسالارانه به جریان سلوک و تصوف به‌شمار می‌آید.واژه‌های کلیدی:
زبان و ادبیات عربی
شاکر عامری
دوره 14، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 49-67
چکیده
الملخصبعد اتصال العرب بالمدنیة الغربیة عن طریق الغزو الاستعماری للدول الغربیة الإمبریالیة واطلاعهم على الحضارة الغربیة الزائفة عن کثب بواسطة البعثات الثقافیة المتوالیة والمستمرة منذ عهد محمد علی باشا حتى یومنا هذا إلى الدول الغربیة، انبهر عدد لابأس به من المثقفین والأدباء العرب، قبل الحرب العالمیة الثانیة وبعدها، بالتقدم الغربی ...
بیشتر
الملخصبعد اتصال العرب بالمدنیة الغربیة عن طریق الغزو الاستعماری للدول الغربیة الإمبریالیة واطلاعهم على الحضارة الغربیة الزائفة عن کثب بواسطة البعثات الثقافیة المتوالیة والمستمرة منذ عهد محمد علی باشا حتى یومنا هذا إلى الدول الغربیة، انبهر عدد لابأس به من المثقفین والأدباء العرب، قبل الحرب العالمیة الثانیة وبعدها، بالتقدم الغربی فی شتى المجالات وحاولوا تطبیق ما علموه وما تعلموه على واقع الأمة العربیة المتخلف شکلاً لا روحاً غافلین أو متغافلین عن ثوابت الأمة وثقافتها المعجونة بروح الإسلام.وما کتاب المرایا المحدبة (من البنیویة إلى التفکیک) للدکتور عبد العزیز حمودة، أستاذ اللغة الإنجلیزیة والنقد فی الجامعات المصریة والعربیة، إلاّ خطوة مبارکة على سبیل کشف زیف النقد الغربی وإعادة الثقة إلى أبناء الأمة العربیة بثقافتهم المجیدة.یتکون الکتاب من أربعة فصول وتمهید وقائمة حوت هوامش الکتاب ومراجعه وتعریف مختصر بالمؤلف فی نصف صفحة.طباعة الکتاب جیدة من ناحیة صف الحروف وترتیب الصفحات وغلافه یدخل ضمن التصمیم الثابت والساذج لکتب سلسلة عالم المعرفة. أسلوبه جید ومفرداته مأنوسة فصیحة والکتاب یخلو من المقدمة التی یستبدلها المؤلف بالتمهید الذی یخصصه لبیان علة تألیف الکتاب، وقد استعمل المؤلف کافة الأدوات والوسائل العلمیة المستخدمة فی البحث العلمی.لم یستطع المؤلف أن یحول دون تداخل المباحث وتکرارها وانعدام التسلسل المنطقی فی بیان الأفکار، لکنه استطاع أن یستعمل المصطلحات النقدیة وما یعادلها بشکل دقیق.الکتاب لیس منهجاً دراسیاً ولم یتمّ تألیفه لهذا الغرض، لذلک فهو یفتقر إلى المنهج التدریسی الذی یتدرج مع أفهام الطلبة، والتمارین الدراسیة، والنصوص التطبیقیة التی تعین الطلبة على فهم مضامین الکتاب، لکنه یمکن الاستفادة منه کمرجع أو مصدر مکمّل لدرس النقد الأدبی.لقد استطاع المؤلف بکل جدارة أن یُبسِّط المفاهیم الفلسفیة العویصة للحداثة وأن یقربها إلى الأذهان بحل رموزها الشائکة، وهو ما یُعتبر إنجازاً مهماً على هذا الصعید عجز عنه الکثیر من النقاد.
فلسفه
قاسم پورحسن؛ افسانه پندجو
دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، ، صفحه 49-70
چکیده
رویکرد معرفت‌شناسی وظیفه‌گروانه واکنشی دربرابر رویکرد مبناگرایی بود که از قول به وجود باورهای پایه یا خودموجه دفاع می‌کرد. دکارت با شک‌ورزی در هر نوع معرفتی بنیان‌های نخستین چنین رویکردی را فراهم ساخت. جان لاک و دبلیو. کی. کلیفورد با دو منظر متفاوت آن را بسط دادند. لاک در دو اثر معقولیت مسیحیت و فاهمة بشری و کلیفورد در اخلاق باور ...
بیشتر
رویکرد معرفت‌شناسی وظیفه‌گروانه واکنشی دربرابر رویکرد مبناگرایی بود که از قول به وجود باورهای پایه یا خودموجه دفاع می‌کرد. دکارت با شک‌ورزی در هر نوع معرفتی بنیان‌های نخستین چنین رویکردی را فراهم ساخت. جان لاک و دبلیو. کی. کلیفورد با دو منظر متفاوت آن را بسط دادند. لاک در دو اثر معقولیت مسیحیت و فاهمة بشری و کلیفورد در اخلاق باور کوشیدند، ضمن نقد و طعن بر مبناگرایی و تأکید بر وجود دلیل برای هر باوری، رویکرد دلیل‌گرایی حداکثری را شکل دهند. این دیدگاه بنیان جدیدی را برای پذیرش باور طرح کرد که هم بر دلیل‌ورزی تأکید داشت و هم بر وجه اخلاقی قبول باور پای می‌فشرد. کلیفورد در رسالة اخلاق باور با بیان دو داستان خاص، ضمن نقد و جرح معرفت‌شناسی رایج، می‌کوشد تا عیان سازد نتایج اخلاقی باور معرفتی از اهمیت بیشتری از توجیه صرف برخوردار است. عمده‌ترین نقطة اتکای وی در این مسیر پیوند میان اخلاق و معرفت‌شناسی است. او در رساله‌اش متعرض درستی و نادرستی باور دینی مسلمانان شد و پس از لاک به‌طور خاص به نظریة مرجعیت پرداخت. روش کلیفورد در تأکید بر صرف دلیل، آن هم حداکثری افراطی، و رد وضعیت خاص ایمان با چالش‌های بسیاری روبه‌رو خواهد بود.
زبان‌های خارجی
Iman Mansub Basiri
دوره 17، ویژه‌نامه زبان ایتالیایی ، اسفند 1396، ، صفحه 49-60
چکیده
Nel panorama degli studi comparati fra la lirica romanza medievale e quella orientale uno degli esempi eclatanti che nella sua storia ormai pluridecennale ha suscitato molte polemiche e discussione è stato senza dubbio il rinomatissimo Linguaggio segreto di Dante e dei Fedeli d'Amoredi Luigi Valli. Il suddetto tomo, come asserisce l’editore della casa editrice Luni, pubblicato per la prima volta nel 1928 dall’editrice Optima di Roma, fu integrato nel 1930, da un secondo volume dedicato alle «Discussioni e note aggiunte», originate dal primo. Per fornire uno schema ...
بیشتر
Nel panorama degli studi comparati fra la lirica romanza medievale e quella orientale uno degli esempi eclatanti che nella sua storia ormai pluridecennale ha suscitato molte polemiche e discussione è stato senza dubbio il rinomatissimo Linguaggio segreto di Dante e dei Fedeli d'Amoredi Luigi Valli. Il suddetto tomo, come asserisce l’editore della casa editrice Luni, pubblicato per la prima volta nel 1928 dall’editrice Optima di Roma, fu integrato nel 1930, da un secondo volume dedicato alle «Discussioni e note aggiunte», originate dal primo. Per fornire uno schema della storia editoriale dell’opera citiamo una delle annotazioni bibliografiche dell’opera prestigiosa di S. Salzani Luigi Valli e l’esoterismo di Dante:Il linguaggio segreto di Dante e dei fedeli d'amore, I, Optima, Roma, 1928Il linguaggio segreto di Dante e dei fedeli d'amore. Discussioni e note aggiuntive, II, Optima, Roma 1930 (ristampa anastatica del v. I: Libreria Antiquaria Bertoni, Roma 1969; Fratelli Melita,Genova 1981; I Dioscuri, Genova 1988; FirenzeLibri, Firenze 2008;riedizione integrale in un volume: Luni, Milano 1994).
تاریخ
نصرالله صالحی
دوره 11، شماره 23 ، اسفند 1390، ، صفحه 51-65
چکیده
بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاینرو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به‌ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه‌شده ...
بیشتر
بعد از زبان عربی و فارسی سومین زبان جهان اسلام ترکی است. ازاینرو، عالمان و اندیشمندان عثمانی در کنار تألیف آثار به ترجمة متون از عربی و به‌ویژه فارسی به ترکی عثمانی نیز پرداختند. از قرن دهم به بعد بیش از صدها اثر مهم از فارسی به ترکی عثمانی ترجمه شده است. این روند هنوز در ترکیه ادامه دارد. اما درست برعکس این روند، تعداد متون ترجمه‌شده از ترکی عثمانی به فارسی به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. تنها در دورة ناصری و با تشکیل دارالترجمة همایونی بود که مترجمان تعدادی از منابع و متون عثمانی را از زبان ترکی به فارسی ترجمه کردند. عجیب این‌که بعد از دورة ناصری روند ترجمة متون ترکی به فارسی تقریباً متوقف شد. این غفلت بزرگ و جدی ایرانیان از برگرداندن متون و منابعِ از زبان ترکی به فارسی بیش از هرچیز به فقر منابع برون‌مرزی تاریخ ایران منجر شده است. این در حالی است که بخش مهمی از منابع عثمانی حاوی آگاهی‌‌های ارزش‌مندی دربارة تاریخ ایران، از صفویه تا قاجاریه، است. ازاینرو، شناخت منابع و متون عثمانی و نیز برگرداندن این متون به فارسی نیازمند عزم جدی است. درحالی‌که مستشرقان بیش از دو سده است که منابع عثمانی را تصحیح و به زبان‌های خود ترجمه کرده‌اند، در ایران هنوز حتی شناختی نسبی از این منابع حاصل نشده است. در این مقاله نخست از اهمیت و ضرورت ترجمة متون عثمانی به فارسی سخن به میان آمده و سپس دربارة اهمیت تاریخ عثمان پاشا و نیز ترجمة فارسی آن بحث شده است.
زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی
آتوسا رستم بیک تفرشی
دوره 14، شماره 32 ، آذر 1393، ، صفحه 51-72
چکیده
چکیده علوم انسانی را می‌توان یکی از شیوههای گوناگون پردازش و ثبت تجاربِ انسانی دانست. ماهیت چندبعدی انسان موجب میشود که هیچ حوزهای از علوم انسانی نتواند بهتنهایی از وجود او رمزگشایی کند. در این پژوهش، بعد از اشاره به ماهیت زبان و زبان‌شناسی و علوم انسانی و ارائۀ تاریخچۀ مختصری از شکل‌گیری رشتۀ ...
بیشتر
چکیده علوم انسانی را می‌توان یکی از شیوههای گوناگون پردازش و ثبت تجاربِ انسانی دانست. ماهیت چندبعدی انسان موجب میشود که هیچ حوزهای از علوم انسانی نتواند بهتنهایی از وجود او رمزگشایی کند. در این پژوهش، بعد از اشاره به ماهیت زبان و زبان‌شناسی و علوم انسانی و ارائۀ تاریخچۀ مختصری از شکل‌گیری رشتۀ زبان‌شناسی با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و مقایسۀ آرای متفاوت متخصصان ایرانی و غیر ایرانی، رابطۀ زبان‌شناسی با جامعه‌شناسی، مردمشناسی، روانشناسی، تاریخ، فلسفه، سیاست، حقوق، و غیره و جایگاه آن در برنامۀ درسی این رشتهها در دانشگاههای ایران بررسی میشود. نتایج حکایت از بعد میانرشتهای زبان‌شناسی و پیوند عمیق و دیرینۀ آن با حیطههای مورد بررسی دارد؛ پیوندی دوسویه که در مواردی به شکل‌گیری شاخههای میانرشتهای گوناگون در زبان‌شناسی منجر شده است. با وجود این، جای این حیطههای میانرشتهای در برنامۀ درسی مصوبِ بیشتر رشته‌های مورد بررسی خالی است؛ هرچند در برخی از دانشگاه‌ها تلاشهایی برای ارائۀ چنین دروسی برای یک گروه آموزشی خاص صورت گرفته است.
فلسفه
مرتضی شجاری
دوره 16، شماره 40 ، مرداد 1395، ، صفحه 51-68
چکیده
چکیده شرحِ منظومۀ حکمت، تألیف رضا اکبری و سیدمحمد منافیان، کتابی است که به ادعای نویسندگان آن برای آموزش حکمت متعالیه تألیف شده است. این کتاب امتیازهای زیادی دارد، اما به‌باورِ نگارنده نمی‌‌تواند کتابی آموزشی در حکمت متعالیه باشد، زیرا علاوه بر این‌که آموزش فلسفۀ صدرایی را بسیار پیچیده کرده است، اشکالات متعددی نیز دارد؛ اشکالاتی ...
بیشتر
چکیده شرحِ منظومۀ حکمت، تألیف رضا اکبری و سیدمحمد منافیان، کتابی است که به ادعای نویسندگان آن برای آموزش حکمت متعالیه تألیف شده است. این کتاب امتیازهای زیادی دارد، اما به‌باورِ نگارنده نمی‌‌تواند کتابی آموزشی در حکمت متعالیه باشد، زیرا علاوه بر این‌که آموزش فلسفۀ صدرایی را بسیار پیچیده کرده است، اشکالات متعددی نیز دارد؛ اشکالاتی هم در روش نویسندگان و هم در درک نادرست ایشان از مسائلی مانند موضوع فلسفه، بساطتِ مشتق، پیشینۀ بحث اصالت وجود، اتصاف ماهیت به موجودیت و حتی مسئله‌‌ای مانند حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی
اقتصاد
مصطفی سمیعی نسب؛ یاسر سلیمانی
دوره 16، ویژه نامه اقتصاد مقاومتی ، بهمن 1395، ، صفحه 51-81
چکیده
چکیدهایجاد دوره رسمی آموزشی- پژوهشی کاربردی مبتنی بر روششناسی طراحی یک برنامه درسی کارآمد، از ملزومات تحقق عملی اقتصاد مقاومتی در مجامع علمی و دانشگاهی است. این مقاله درصدد است تا با نقد رویکرد متعارف برنامه درسی رشته علوم اقتصادی در کشور، به بیان اصول و روشهای برنامه‌‌ریزی درسی و طراحی یک برنامه درسی در مقطع کارشناسی ارشد ...
بیشتر
چکیدهایجاد دوره رسمی آموزشی- پژوهشی کاربردی مبتنی بر روششناسی طراحی یک برنامه درسی کارآمد، از ملزومات تحقق عملی اقتصاد مقاومتی در مجامع علمی و دانشگاهی است. این مقاله درصدد است تا با نقد رویکرد متعارف برنامه درسی رشته علوم اقتصادی در کشور، به بیان اصول و روشهای برنامه‌‌ریزی درسی و طراحی یک برنامه درسی در مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد مقاومتی بپردازد تا دو خلأ را پوشش دهد که عبارتند از: الف) ارائه فرآیند طراحی روشمند اهداف و محتوای آموزشی با رویکرد صحیح و نوین و مبتنی بر مقتضیات و نیازهای کشور؛ ب) نمونه پژوهی این فرآیند با طراحی برنامه آموزشی رسمی مقطع کارشناسی ارشد با عنوان: «اقتصاد مقاومتی». روش جمع‌آوری دادهها و اطلاعات در این پژوهش روش ترکیبی بوده و از مستندات کتابخانه‌ای و مصاحبه استفاده شده است. در این مسیر از ابزار جمع‌آوری اطلاعات منابع رایانهای از قبیل جستجوی پیشرفته اینترنتی منابع استفاده شده و از روشهای ارجاع فرآیندی پژوهش همچون مصاحبه و طوفان مغزی نخبگان، جهت اعتبار بخشی پژوهش بهرهگیری شده است. بررسی نیازسنجی آموزشی، ارائه جدول «هدف-محتوا» و طراحی سرفصلهای دروس، از نتایج پژوهش مذکور است.
زبان و ادبیات عربی
نورالدین پروین؛ جهانگیر امیری؛ یحیی معروف
چکیده
لایة واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی سبک‌‌شناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهمترین ابزارهای متون ادبی است که در یافته‌‌های ایدئولوژیک متن سهم به‌سزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل میدهد. نهج‌البلاغه، یکی از شاه‌کارهای بی‌‌نظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش ...
بیشتر
لایة واژگانی سبک یکی از سطوح تحلیل در زبان است که در فرایند بررسی سبک‌‌شناسانه اهمیت شایانی دارد، چراکه واژه از مهمترین ابزارهای متون ادبی است که در یافته‌‌های ایدئولوژیک متن سهم به‌سزایی دارد. درواقع، گزینش واژگان خاص سبک شخصی نویسنده را شکل میدهد. نهج‌البلاغه، یکی از شاه‌کارهای بی‌‌نظیر ادبی بعد از قرآن کریم، نقش عمده‌‌ای در ادبیات ملت‌‌ها داشته است. در همین زمینه گزینش واژگان در جاودانگی آن تأثیر درخورتوجهی دارند. جستار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با‌تکیه‌بر سبکشناسی لایهای به‌منظور شناخت تفاوت‌‌های سبک واژگانی گفتار و نوشتار امام علی (ع) 15 خطبه و 15 نامة سیاسی، اجتماعی، و اخلاقی نهج‌البلاغه را ازنظر لایة واژگانی تحلیل کرده است. نتایج این کاربست حاکی است که گزینش واژگان انتزاعی، نشانه‌‌دار، و ضمنی در خطبهها در مقایسه با نامه‌‌ها بیشتر است و درمقابل بسامد بالای واژگان عینی، صریح، و بی‌‌نشان سبک نامه‌‌ها را علمی‌‌تر کرده است. گزینش واژگان در سبک گفتاری و نوشتاری نهج‌البلاغه مستقیم از بافت موقعیتی کلام تأثیر پذیرفته است.
زبان و ادبیات عربی
محمدرضا نجاریان؛ نفیسه رئیسی مبارکه
چکیده
پژوهش در شعر عربیِ سعدی بههیچروی چه از لحاظ کیفیّت و چه از لحاظ کمیّت همتراز اشعار فارسی این شاعر پرآوازه ایرانی نیست، این سخن در تصحیح و شرح متنِ این اشعار آشکارتر است. کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی برای نخستینبار در سال 1395 در انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به چاپ رسید. امیر مقدّم متّقی مؤلّف کتاب ...
بیشتر
پژوهش در شعر عربیِ سعدی بههیچروی چه از لحاظ کیفیّت و چه از لحاظ کمیّت همتراز اشعار فارسی این شاعر پرآوازه ایرانی نیست، این سخن در تصحیح و شرح متنِ این اشعار آشکارتر است. کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی برای نخستینبار در سال 1395 در انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به چاپ رسید. امیر مقدّم متّقی مؤلّف کتاب کوشیدهاست، در پژوهشِ خویش، اشعار عربی سعدی را براساس نظریۀ پژوهشیای با نام نقد کاربردی بسنجد. او این نقد را، از انواع نقد عملی برمبنای تأثیر بر خواننده معرفیمیکند. کتاب او در سال 1397 به چاپ دوم رسید. نویسنده مطالب کتاب را در سه فصل، گردآورده است. ابتدا چارچوب نظری بحث، سپس زندگی و آثار سعدی و در پایان بررسی اشعار عربی سعدی را بر مبنای نقد کاربردی تدوین کردهاست. در این مقاله کوشش بر این است که کتاب یاد شده در چهار محورِ ساختار پژوهشی، سعدیشناسی، مستندسازی اطلاعات و مراجع درون متنی، خطاها و نارساییهای محتوایی توصیف، تحلیل و نقد شود. شیوۀ پژوهشی نارسا و بی‌سامان، نظریۀ پژوهشی نادرست و بیتوجّهی نویسنده به اصل ارجاع در پژوهش، نویسنده را از تدوین کتابی علمی و دانشگاهی که شعر عربی سعدی را به مخاطب بازشناسد، دور کرده است.
زبان و ادبیات عربی
کبری روشنفکر؛ فرناز طاهری؛ سجاد اسماعیلی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، ، صفحه 53-76
چکیده
آموزش نهج‌البلاغه به عنوان یکی از شاخههای مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاههای ایران مورد توجه قرارگرفتهاست. یکی از شیوههای مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزه‌‌های دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهج‌البلاغه است. این در حالی است که نهج‌البلاغه در تقسیمبندی ...
بیشتر
آموزش نهج‌البلاغه به عنوان یکی از شاخههای مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاههای ایران مورد توجه قرارگرفتهاست. یکی از شیوههای مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزه‌‌های دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهج‌البلاغه است. این در حالی است که نهج‌البلاغه در تقسیمبندی متون، یکی از شاخههای مهم متون ادبی شناخته میشود؛ لذا، توجه به جنبههای ادبی آن امری ضروری در آموزش است، زیرا استادان میتوانند با استفاده از روشهای کارآمد و نوین تدریس، مهارتهایی همچون صحیحخوانی، درک و فهم معنایی، ذوق ادبی و تشخیص ویژگی‌های سبکی حضرت علی (ع) را در دانشجویان افزایش دهند. امروزه، نظریهپردازان و متخصصان آموزش متون ادبی، راهبردهای کارآمدتری را برای آموزش نهج‌البلاغه ارائهدادهاند که نه‌تنها به آموزش آموزه‌‌های محتوایی آن اهمیت میدهد، بلکه ادبیّت این متن عظیم ادبی را نیز پوشش میدهد. از این رو، جستار حاضر درصدد معرفی این راهبردها و میزان اجرای آنها در دانشگاههای تهران است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار اصلی آن را پرسشنامة محقق ساخته است. برخی از مهمترین یافته‌‌های پژوهش نشانداد که نهج‌البلاغه در دانشگاههای تهران به عنوان یک متن ادبی تدریس نمیشود و بیشتر به مسائل محتوایی آن توجه میشود.
زبان‌های خارجی
احمد رمضانی؛ آتوسا رستم‌بیک تفرشی
دوره 15، شماره 36 ، آبان 1394، ، صفحه 53-68
چکیده
ارزیابی کتابهای درسی و تحلیل محتوای آنها در برنامه‌‌ریزی آموزشی اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل زبانشناختی متن کتاب زبان انگلیسی هفتم از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقشگرای نظام‌‌مند هلیدی و متیسون (2014) است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. به این ترتیب متن کتاب (شامل دستورالعمل ...
بیشتر
ارزیابی کتابهای درسی و تحلیل محتوای آنها در برنامه‌‌ریزی آموزشی اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل زبانشناختی متن کتاب زبان انگلیسی هفتم از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقشگرای نظام‌‌مند هلیدی و متیسون (2014) است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. به این ترتیب متن کتاب (شامل دستورالعمل تمرین، متن مکالمه، و درس) در قالب شش فرایند مادی، ذهنی، ارتباطی، رفتاری، بیانی، و وجودی طبقه‌‌بندی و الگوی کاربرد فرایندها ارائه میشود. برای مقایسة بهتر کل کتاب به چهار بخش (شامل دو درس، تمرین‌‌ها، و مرور) تقسیم میشود. نتایج نشان میدهد که از مجموع 509 فرایند مشاهده‌شده فرایند رابطهای با 36 درصد رخداد پربسامدترین است. درصد رخداد سایر فرایندها عبارت‌اند از: مادی 27 درصد، رفتاری 19 درصد، بیانی 14 درصد، ذهنی 4 درصد، و وجودی کمتر از 1 درصد. درصد فرایند رابطهای در بخش سوم و چهارم به طور چشم‌گیری کاهش مییابد. درصد رخداد فرایند مادی و رفتاری به‌ترتیب روندی افزایشی و کاهشی دارد. بیش‌ترین رخداد فرایند ذهنی در بخش چهارم است. در کل دانش‌‌آموزان با 60 نوع فعل گوناگون مواجه می‌‌شوند: مادی (35 فعل)، ذهنی (7 فعل)، رابطهای (4 فعل)، رفتاری (6 فعل)، بیانی (7 فعل)، و وجودی (1 فعل).
اقتصاد
محمد جواد شریف‌زاده
دوره 17، شماره 3 ، مرداد 1396، ، صفحه 53-70
چکیده
بحث دربارۀ جایگاه مطلوب بخش عمومی (دولت) در اقتصاد از دیرباز موردتوجه مکاتب گوناگون فکری قرار داشته و به‌علت اهمیت وافر وارد برنامه‌های رسمی دانشگاه‌ها در سراسر جهان شده است. هدف در این مقاله تحلیل و نقد کتاب درسی مالیۀ عمومی و سیاست عمومی تألیف جاناتان گروبر است که از جدیدترین کتابهای درسی این حوزه به‌شمار می‌رود و هم‌اکنون ...
بیشتر
بحث دربارۀ جایگاه مطلوب بخش عمومی (دولت) در اقتصاد از دیرباز موردتوجه مکاتب گوناگون فکری قرار داشته و به‌علت اهمیت وافر وارد برنامه‌های رسمی دانشگاه‌ها در سراسر جهان شده است. هدف در این مقاله تحلیل و نقد کتاب درسی مالیۀ عمومی و سیاست عمومی تألیف جاناتان گروبر است که از جدیدترین کتابهای درسی این حوزه به‌شمار می‌رود و هم‌اکنون در تعداد قابل‌توجهی از دانشگاههای مطرح جهان به‌عنوان کتاب درسی اصلی اقتصاد بخش عمومی تدریس میشود. از نقاط قوّت این کتاب می‌توان به رعایت استانداردهای صوری تألیف کتابهای درسی، به‌روزبودن اثر، تأکید قابل‌ملاحظه بر موضوعات کاربردی و مطالعات تجربی، نظم منطقی حاکم بر کتاب، بیان سلیس مؤلف، و گسترۀ منابع مورداستفاده در تدوین کتاب اشاره کرد. بااین‌حال، این کتاب نقاط ضعف مهمی نیز دارد. ازجمله این نقاط باید به تأکید بیش از حد بر رویکرد اقتصاد رفاه پارتویی و بی‌توجهی به رویکردهای بدیل مانند رویکرد رالز و آمارتیا سن، فقدان رویکرد تاریخی، توجه‌‌نکردن به نظریات اقتصاددانان غیرلیبرال مانند اقتصاددانان سوسیالیست، ذکرنکردن مباحث مرتبط با مالیۀ عمومی در کشورهای درحال‌توسعه، و کم‌توجهی به برخی مباحث علمی جدید مانند مالیۀ عمومی رفتاری یا نظریۀ بازی‌ها اشاره کرد.
روششناسی
محمدرضا خاکی قراملکی
دوره 17، شماره 2 ، خرداد 1396، ، صفحه 53-74
چکیده
پژوهش حاضر به بازخوانی تفکر سنت‌گرایی حسین نصر می‌پردازد، گفتمان سنت‌گرایی با تکیه بر سنت قدسی و حکمت خالده و عقل شهودی، احیای علم قدسی را دنبال می‌کند و از این مجرا، احیای علم دینی را موردتوجه قرار میدهد. درحقیقت ضرورت بازگشت به سنت علمی و میراث حِکمی گذشته را با بیان وجه سلبی، با اذعان به بحران‌های معرفتی و اخلاقی و زیست‌محیطی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بازخوانی تفکر سنت‌گرایی حسین نصر می‌پردازد، گفتمان سنت‌گرایی با تکیه بر سنت قدسی و حکمت خالده و عقل شهودی، احیای علم قدسی را دنبال می‌کند و از این مجرا، احیای علم دینی را موردتوجه قرار میدهد. درحقیقت ضرورت بازگشت به سنت علمی و میراث حِکمی گذشته را با بیان وجه سلبی، با اذعان به بحران‌های معرفتی و اخلاقی و زیست‌محیطی علوم مدرن و عدم کارآمدی مطلوب آن، وی را به نگرش انتقادی به علوم و عقلانیت مدرن وا می‌دارد. وی برای خروج از این وضعیت، در وجه ایجابی تولید علم دینی را با بازگشت به علم قدسی گذشته ممکن و مطلوب می‌داند. ویژگی‌های علم قدسی موردنظر وی عبارت‌اند، عدم انفکاک بُعد متافیزیکى از بُعد فیزیکى، نگاه طولی به سلسله‌مراتب هستى، نمادگرایى، زبان علوم سنتى، عدم نگرش سودانگارانه. درحقیقت بازگشت به سنت، دعوت به تجهیز به سنت علمی گذشته، و رهایی از سلطة غرب و مصون‌ماندن از هجوم امواج تکنولوژی و ساختارهای اجتماعی و علوم مدرن است. البته این نحوة دفاع از سنت علمی نوعی دفاع انفعالی است که عملاً قدرت مقابلة هوشمندانه و از موضع قدرت را در مصاف با علوم مدرن را سلب می‌کند و نوعی دعوت به انزواست تا با غرب مواجه‌ای صورت نگیرد.
