الهیات و ادیان
سید محمد دلبری
چکیده
بررسی‌و‌نقد کتاب درسی به دلیل جایگاه آن در دستیابی به اهداف نظام‌های آموزشی و آتار آن در کیفیت‌بخشی به محتوا‌‌های آموزشی و تربیتی، اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین ارزیابی این منابع با بهره‌مندی از ملاک‌های دقیق ضرورت دارد. پژوهش حاضر مبتنی بر شاخص‌های علمی، کتاب" روشهای تدریس تعلیمات دینی(هدیه‌های آسمانی) ، که توسط سازمان ...
بیشتر
بررسی‌و‌نقد کتاب درسی به دلیل جایگاه آن در دستیابی به اهداف نظام‌های آموزشی و آتار آن در کیفیت‌بخشی به محتوا‌‌های آموزشی و تربیتی، اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین ارزیابی این منابع با بهره‌مندی از ملاک‌های دقیق ضرورت دارد. پژوهش حاضر مبتنی بر شاخص‌های علمی، کتاب" روشهای تدریس تعلیمات دینی(هدیه‌های آسمانی) ، که توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) برای رشته علوم تربیتی درسال1392منتشر شده را نقد کرده است . شاخص‌های منتخب شاملِ شاخص محتوایی، ساختاری، شکلی، زبانی و روشی است. نتایج پژوهش نشان می دهد: این کتاب نقاط قوت محدودی در شاخص های شکلی و زبانی دارد. اما نقاط ضعف بسیارجدی کتاب در همه شاخص‌های شکلی، زبانی، محتوایی، ساختاری و روشی کاملا آشکار است. از جمله می توان به عدم روز آمدی داده ها، اشکالات علمی، استنادات نادرست، عدم انسجام محتوا و غیر کاربردی بودن اشاره کرد. فقدان این شاخص‌ها به میزانی است که"علمی و آموزشی بودن " کتاب را رد می نماید. بنابراین این کتاب فاقد اصلی‌ترین ممیزه‌های کتاب درسی دانشگاهی است.پیشنهاد می‌شود مبتنی بر شاخص‌های کتاب درسی دانشگاهی و برنامه درسی تعلیم و تربیت دینی دوره ابتدایی، برای این درس کتاب جدیدی تالیف شود.
علوم اجتماعی
سیدسعید زاهد زاهدانی
دوره 13، شماره 29 ، اسفند 1392، ، صفحه 63-89
چکیده
چکیده در این مقاله به نقد و بررسی شکلی و محتوایی ترجمة این کتاب پرداخته‌ایم. کتاب علاوه بر یک پیش‌گفتار و یک مقدمه دارای نه فصل در دو بخش است. ترجمة کتاب، با توجه به اندک اشکالاتی که در چاپ آن مشاهده می‌شود، نه عالی بلکه خوب ارزیابی شده است. نظریه‌ای که بر اساس آن انقلاب‌ها را تفسیر می‌کند، بررسی شرایط دولتی و بین‌المللی، شرایط نخبگان، ...
بیشتر
چکیده در این مقاله به نقد و بررسی شکلی و محتوایی ترجمة این کتاب پرداخته‌ایم. کتاب علاوه بر یک پیش‌گفتار و یک مقدمه دارای نه فصل در دو بخش است. ترجمة کتاب، با توجه به اندک اشکالاتی که در چاپ آن مشاهده می‌شود، نه عالی بلکه خوب ارزیابی شده است. نظریه‌ای که بر اساس آن انقلاب‌ها را تفسیر می‌کند، بررسی شرایط دولتی و بین‌المللی، شرایط نخبگان، و شرایط مردم در سه مرحلۀ ریشه‌ها، فرایندها، و پیامدها حرکت‌هایی انقلابی‌اند. در بررسی نمونه‌های عینی و تاریخی، با توجه به انقلاب‌های صورت‌گرفته در امریکا، فرانسه، و انگلستان این کتاب بر آن است که نظام لیبرال دموکراسی ساختار سیاسی غالب در جهان شده است و دیگر انقلاب‌های جهان کمابیش برای رسیدن به دستاوردهای آنان شکل گرفته‌اند. البته برخی در این راه موفق و عده‌ای ناموفق بوده‌اند. به عبارت دیگر، می‌توان گفت این کتاب تحت تأثیر رشد تمدن مدرن و جریان‌های انقلابی صورت‌گرفته در آن، مفسر انقلاب‌های مبتنی بر ملی‌گرایی و لیبرال سرمایه‌داری است و انقلاب‌هایی را که به لیبرال دموکراسی نمی‌رسند، مانند انقلاب‌های اسلامی، نوعی ناهنجاری از حرکت‌های انقلابی قلمداد می‌کند. در نقد نظری کتاب باید گفت که خطی‌دیدن جریان انقلاب‌ها و جداکردن ریشه‌ها، فرایندها و پیامد‌های شرایط دولت و بین‌الملل، نخبگان و مردم از یکدیگر در عالم واقع امکان‌پذیر نیست، و به نظر ناقد می‌باید شرایط اجتماعی، ایدئولوژی، و کنش‌گران جنبش را به‌منزلة سه عامل درهم‌تنیده بررسی کرد تا تفسیر واقع‌بینانه‌تری از هر انقلاب به دست داده شود. در واقع، این کتاب مفسر و توجیه‌گر حرکتی است که می‌خواهد جنبش‌های دموکراتیزاسیون در کشورهای جهان سوم را به سوی لیبرال دموکراسی هدایت کند. اگر برعکس جریان ایدئولوژی کتاب از زاویة انقلاب اسلامی و مردم‌سالاری دینی، نه لیبرال دموکراسی، به این کتاب بنگریم، در واقع می‌توان گفت این کتاب کتابی ضد انقلابی با عنوان انقلاب‌هاست.
علوم تربیتی
سیدحسین حسینی
دوره 17، شماره 6 ، آذر 1396، ، صفحه 63-84
چکیده
تفاوت تعلیموتربیت رسمی با تعلیموتربیت مبتنی‌بر فطرت الهی انسانی و سازوکارهای هریک همواره از مهم‌ترین مباحث در حوزة فلسفة تعلیموتربیت و قلمرو علوم‌تربیتی و تحلیل ویژگی‌های نظام آموزشی بوده است. هدف از این مقاله تحلیل کتاب نامه‌های زینب است (که به ابعادی از این تفاوت‌ها می‌پردازیم)، تا به ارائة برداشت‌هایی مبنایی ...
بیشتر
تفاوت تعلیموتربیت رسمی با تعلیموتربیت مبتنی‌بر فطرت الهی انسانی و سازوکارهای هریک همواره از مهم‌ترین مباحث در حوزة فلسفة تعلیموتربیت و قلمرو علوم‌تربیتی و تحلیل ویژگی‌های نظام آموزشی بوده است. هدف از این مقاله تحلیل کتاب نامه‌های زینب است (که به ابعادی از این تفاوت‌ها می‌پردازیم)، تا به ارائة برداشت‌هایی مبنایی از چالشهای اساسی نظام تعلیموتربیت رسمی و برداشت‌هایی بَنایی براساس رویدادهای مطرحشده در این کتاب دست یابیم. پرسش مقاله این است که باتوجهبه نقد و بررسی این کتاب، اصول و ویژگی‌های زبان کودکانه که بتواند محققکنندة تربیت فطری باشد چیست؟ سعی نویسندة مقاله آن است که، با روش تحلیلی و مستند به برداشتهای دوگانة مبنایی و بَنایی از مفاد کتاب، به تحلیل این ابعاد بپردازد. درنهایت، پس از تحلیل محتوایی کتاب، در نتیجهگیری مقاله، اصول نهگانهای دربارة ویژگی‌های زبان کودکان مشخص می‌شود، سپس با برشمردن مؤلفهها و ویژگی‌های دوازدهگانة خاص این زبان، به پارهای از راهکارهای برخاسته از یافتههای مقاله برای تبدیلکردن تربیت رسمی به تربیت فطری اشاره خواهد شد.
فلسفه
جلال پیکانی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، ، صفحه 63-76
چکیده
نوشتار حاضر به نقد و بررسی کتاب تاریخ: چیستی و چرایی آن، نوشتة بِوِرلی ساوث گیت اختصاص دارد. در این مقاله نشان داده‌ایم که این اثر نه کتابی اجتهادی و نوآورانه، که صرفاً متن درسی تألیفی است درباب یکی از مهم‌ترین پرسشهای فلسفة تاریخ، یعنی این پرسش که آیا تاریخ از عینیت برخوردار است یا نه؟ مؤلف به‌خوبی توانسته است دیدگاه متقدمان ...
بیشتر
نوشتار حاضر به نقد و بررسی کتاب تاریخ: چیستی و چرایی آن، نوشتة بِوِرلی ساوث گیت اختصاص دارد. در این مقاله نشان داده‌ایم که این اثر نه کتابی اجتهادی و نوآورانه، که صرفاً متن درسی تألیفی است درباب یکی از مهم‌ترین پرسشهای فلسفة تاریخ، یعنی این پرسش که آیا تاریخ از عینیت برخوردار است یا نه؟ مؤلف به‌خوبی توانسته است دیدگاه متقدمان و متأخران، یعنی متفکران باستان و متفکران بعد از عصر روشنگری، را تبیین و توصیف کند. همچنین توانسته است به‌خوبی نشان بدهد که تاریخ چگونه از سایر حوزههای علوم انسانی اثر میپذیرد. سادگی و استواری بیان و نظم منطقی کتاب از نقاط قوت آن است. موضع نسبیگرایانه و سوبژکتیویستی نویسنده، که به نفی عینت تاریخ منجر می‌شود، امری است که همچنان در فضای فکری ایران جزء موضوعات چالشبرانگیز به‌شمار میآید. اما ازسویدیگر، نگارندة این مقاله کهنگی اثر و محدودبودن موضوعات بحث را از نقاط ضعف اثر میداند.
اقتصاد
حسن حیدری؛ حسن میرزایی
چکیده
ترجمه یکی از ابزارهای مهم انتقال دانش به‌ویژه برای جامعۀ دانشگاهی است. ازاین‌رو، ترجمۀ یک کتاب مانند اصل آن دارای ارزش و اهمیت خاصی است، یکی از این کتابهای بسیار ارزش‌مند دانشگاهی کتاب تحلیل اقتصاد خرد (Microeconomic Analysis) اثر هال رونالد واریان است که یکی از منابع علمی برتر اقتصاد خرد به‌شمار می‌رود. نشر نی این کتاب را با ترجمۀ آقای رضا ...
بیشتر
ترجمه یکی از ابزارهای مهم انتقال دانش به‌ویژه برای جامعۀ دانشگاهی است. ازاین‌رو، ترجمۀ یک کتاب مانند اصل آن دارای ارزش و اهمیت خاصی است، یکی از این کتابهای بسیار ارزش‌مند دانشگاهی کتاب تحلیل اقتصاد خرد (Microeconomic Analysis) اثر هال رونالد واریان است که یکی از منابع علمی برتر اقتصاد خرد به‌شمار می‌رود. نشر نی این کتاب را با ترجمۀ آقای رضا حسینی منتشر کرده است و اکنون در دانشگاهای ایران یکی از منابع آموزشی اقتصاد خرد در تحصیلات تکمیلی به‌شمار می‌رود. باتوجهبه جایگاه ارزش‌مند کتاب، ترجمۀ آن به یک بررسی انتقادی نیاز دارد و این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر تحلیل کمی و کیفی، یعنی بررسی ویژگی‌های ظاهری، نگارشی، ویرایشی، برگردانهای اصطلاحی، و بررسی متن ترجمه کوشیده است تا نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کند و به این نتیجه رسیده است که ترجمۀ این کتاب از لحاظ کمی قابلقبول مینماید، اما از لحاظ کیفی ایرادهایی دارد که مناسب با ترجمۀ یک کتاب علمی دانشگاهی نیست. پیشنهاد می‌شود باتوجهبه چاپهای متعدد ترجمۀ کتاب و اهمیت آن، چاپهای بعدی این ترجمه بازبینی شود و موارد اصلاحی پیش‌نهادی مدنظر قرار گیرد.
فلسفه
میثم سفیدخوش
چکیده
والتر بنیامین، فیلسوف و منتقد ادبی سرشناس آلمانی، مقالاتی به‌صورت جداگانه منتشر کرده است که در مجموعه‌ای به‌‌نام Illuminationen به‌معنای «روشن‌گری‌ها» گردآوری و به انگلیسی ترجمه شده است. در سال 1393 کتابی در فارسی با نام برگزیدة مقالات والتر بنیامین توسط نشر علم منتشر شد که در آن پنج مقاله از بنیامین ترجمه شده است که به‌صورتی ...
بیشتر
والتر بنیامین، فیلسوف و منتقد ادبی سرشناس آلمانی، مقالاتی به‌صورت جداگانه منتشر کرده است که در مجموعه‌ای به‌‌نام Illuminationen به‌معنای «روشن‌گری‌ها» گردآوری و به انگلیسی ترجمه شده است. در سال 1393 کتابی در فارسی با نام برگزیدة مقالات والتر بنیامین توسط نشر علم منتشر شد که در آن پنج مقاله از بنیامین ترجمه شده است که به‌صورتی نارسا ادعا شده است که از همان مجموعة انگلیسی برگرفته شدهاند. ما با یافتن متن اصلیِ معیارِ مترجم فارسی و منابع دیگری که ذکر نشدهاند این اثر را بررسی کردیم. این بررسی غیر از مرور محتوای مقالات بنیامین شامل تطبیق متن اصلی و ترجمة فارسی هم بود تا به قضاوتی دربارة دقت ترجمه دست یابیم. بررسی محصول نهایی در فارسی نشاندهندة مشکلات صوری و محتوایی زیادی است که درنهایت این اثر را شایستة مقالات مهمی که موردتوجه قرار داده شدهاند نمیکند و نمیتواند ازجهت آموزشی و پژوهشی واجد ارزشهای یک اثر دانشگاهی و علمی و حتی مناسب استفادههای عمومیتر دانسته شود. این درحالی است که اصل توجه به این آثار فینفسه ارزش‌مند است و مترجم محترم می‌توانست، با اتخاذ الگوهای علمی حداقلی، تلاش خود را سودمند کند.
فلسفه
سیدمصطفی شهرآیینی
دوره 14، شماره 31 ، شهریور 1393، ، صفحه 67-85
چکیده
در مقالة پیش رو ــ چنان‌که از عنوانش پیداست ــ می‌خواهیم به معرفی، نقد، و بررسی فرهنگ فلسفة دکارت، نوشتة جان‌کاتینگم و با ترجمة علی افضلی بپردازیم. جان کاتینگم، دکارت‌شناس و مترجم آثار دکارت، این کتاب را با عنوان A Descartes Dictionary به سال 1993 نوشته و انتشارات Blackwell آن را منتشر کرده است. این کتاب را دکتر علی افضلی، مترجم اعتراضات و پاسخ‌ها، ...
بیشتر
در مقالة پیش رو ــ چنان‌که از عنوانش پیداست ــ می‌خواهیم به معرفی، نقد، و بررسی فرهنگ فلسفة دکارت، نوشتة جان‌کاتینگم و با ترجمة علی افضلی بپردازیم. جان کاتینگم، دکارت‌شناس و مترجم آثار دکارت، این کتاب را با عنوان A Descartes Dictionary به سال 1993 نوشته و انتشارات Blackwell آن را منتشر کرده است. این کتاب را دکتر علی افضلی، مترجم اعتراضات و پاسخ‌ها، به سال 1390 به فارسی برگردانده و انتشارات مؤسسة حکمت و فلسفه منتشر کرده است. در بهار 1391، این کتاب اثر برگزیدة بیستمین دورة جایزة کتاب فصل معرفی شد. نویسنده قصد دارد، در مقدمة مقاله، نخست معرفی اجمالی از نویسندة کتاب ارائه دهد و در ادامه به معرفی و نقد و بررسی اجمالی خود کتاب بپردازد، و سرانجام پیش از ورود به بخش اصلی مقاله، مترجم کتاب بهاجمال معرفی شود. نقد و بررسی ترجمة فارسی این فرهنگ فلسفی که بخش اصلی مقاله را به خود اختصاص میدهد، در دو بخش صوری و محتوایی تنظیم شده که نخست از جنبة صوری و شکلی به نقد و ارزیابی می‌پردازیم و در بخش دوم ترجمه را از منظر محتوایی و تخصصی بررسی میکنیم.
علوم سیاسی
احمد بیگلری؛ ابراهیم برزگر
دوره 17، شماره 8 ، بهمن 1396، ، صفحه 67-87
چکیده
هدف نویسندۀ کتاب موردبررسی یافتن پاسخی برای شکست پروژۀ نوسازی در خاورمیانه ازطریق ردیابی ناسازواری‌های مبنایی توسعه با فرهنگ این منطقه است. لؤی صافی ابتدا شکل‌گیری ذهنیت توسعه در آرای دکارت و کانت را مرور کرده؛ سپس، به مقایسۀ دو مدل مارکسی و وبری توسعه ازحیث نظری پرداخته است. او با اولویت‌دادن به ساختارهای آگاهی و فرهنگ موضع خود ...
بیشتر
هدف نویسندۀ کتاب موردبررسی یافتن پاسخی برای شکست پروژۀ نوسازی در خاورمیانه ازطریق ردیابی ناسازواری‌های مبنایی توسعه با فرهنگ این منطقه است. لؤی صافی ابتدا شکل‌گیری ذهنیت توسعه در آرای دکارت و کانت را مرور کرده؛ سپس، به مقایسۀ دو مدل مارکسی و وبری توسعه ازحیث نظری پرداخته است. او با اولویت‌دادن به ساختارهای آگاهی و فرهنگ موضع خود را در این زمینه مشخص می‌کند. سطح تحلیل نویسنده و اندیشۀ متفکران و روشن‌فکران جهان اسلام از ابتدای رویارویی آن‌ها با دو رویۀ تمدن مدرن غرب، یعنی استعمار و پیشرفت تکنولوژیک، است. او تلاش کرده است تا مواجهۀ اندیشمندان مسلمان و عمدتاً عرب با معضلۀ سنت ـ مدرنیته را ازطریق نحوۀ برخورد آنان با میراث اسلامی و عربی نمایان سازد. درنهایت، صافی بر آن است که راه توسعه تنها از غرب نمی‌گذرد و می‌توان با بازگشت فعالانه و انتقادی به میراث اسلامی و عربی به توسعۀ بومی دست یافت. باوجودی‌که نویسنده ادعا می‌کند از مدل‌های غربی فراتر رفته، درنهایت خود به ارائۀ یک نظر کلی یعنی همان ضرورت رجوع به میراث در امر توسعه بسنده می‌کند؛ ازاین‌رو، می‌توان این اثر را صرفاً به‌عنوان مدخلی درباب ضرورت توسعۀ بومی در نظر گرفت. به‌علاوه، ازحیث روش‌شناختی نیز ابهامات و ایهاماتی در کتاب دیده می‌شود.
فقه و حقوق
محمد سعید تسلیمی؛ خلیل نوروزی؛ محمد امین حاکمی
دوره 18، شماره 5 ، مرداد 1397، ، صفحه 67-90
چکیده
روششناسی در هر علم باری عظیم را بر دوش می‌‌کشد و هویتی از علم مورد‌نظر در گروِ اتقان روشهای پژوهش آن علم و روششناسی مرتبط با آن خواهد بود. مدت‌هاست که علم حقوق در نگاهی کتاب‌خانه‌‌ای و تک‌بعدی نسبت به روش پژوهش و روششناسی متناسب با آن به‌سر می‌‌برد. درحالی‌که در رشتههای دیگر علوم انسانی، مانند مدیریت، پیشرفت‌‌هایی ...
بیشتر
روششناسی در هر علم باری عظیم را بر دوش می‌‌کشد و هویتی از علم مورد‌نظر در گروِ اتقان روشهای پژوهش آن علم و روششناسی مرتبط با آن خواهد بود. مدت‌هاست که علم حقوق در نگاهی کتاب‌خانه‌‌ای و تک‌بعدی نسبت به روش پژوهش و روششناسی متناسب با آن به‌سر می‌‌برد. درحالی‌که در رشتههای دیگر علوم انسانی، مانند مدیریت، پیشرفت‌‌هایی در حوزة روش تحقیق و پیوند آن با نیازهای جدید صورت پذیرفته است که می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائلِ علم حقوق نیز باشد. بهعلت کمبود روشهای تحقیق متقن و مستحکم در علم حقوق، دیر زمانی است که فضای رکود بر این رشته حاکم شده است؛ بهطوریکه نهایت آنچه در این علم به هماندیشی می‌‌کشد، سخن از قانون یا مبانی آن است که با تکیه بر بررسی اسناد و مطالعات کتاب‌خانه‌‌ای انجام می‌گیرد. برخلاف این رویة ناقص در علم حقوق، در علم مدیریت حرکتها و پیشرفتهای خوبی صورت گرفته است و گامهای روبهجلو محسوس بوده است. این مقاله، با نقد کتاب روش تحقیق در علم حقوق، گامی درجهت نزدیککردن این دو رشته (مدیریت و حقوق) به یکدیگر برداشته است و راهبردهایی برای استقراض روشهای تحقیق جدید برای علم حقوق از علم مدیریت پیشنهاد کرده است.
زبان‌های خارجی
مصطفی حسینی
چکیده
تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی نوشتۀ حسن جوادی از منابع درس کلیات ادبیات تطبیقی است. این کتاب نفوذ و تأثیر ادبیات پارسی در ادبیات انگلیسی را، از اواخر سده‌های میانه تا پایان قرن بیستم میلادی، بررسی و تحلیل می‌کند. کتاب حاضر در چهارچوب ادبیات تطبیقی، به‌ویژه مکتب فرانسوی، قرار می‌گیرد، زیرا جوادی براساس منابع معتبر و درجۀ ...
بیشتر
تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی نوشتۀ حسن جوادی از منابع درس کلیات ادبیات تطبیقی است. این کتاب نفوذ و تأثیر ادبیات پارسی در ادبیات انگلیسی را، از اواخر سده‌های میانه تا پایان قرن بیستم میلادی، بررسی و تحلیل می‌کند. کتاب حاضر در چهارچوب ادبیات تطبیقی، به‌ویژه مکتب فرانسوی، قرار می‌گیرد، زیرا جوادی براساس منابع معتبر و درجۀ اول تکتک این موارد را برشمرده و شواهد و مستندات کافی عرضه کرده است. از مهم‌ترین حوزههای پژوهشی مکتب تطبیقیِ فرانسوی، بررسی روابط ادبی، به‌ویژه اثرگذاری و اثرپذیری نویسندگان و شاعران، در زبان و ادبیات کشورهای گوناگون است. مقالۀ حاضر به بررسی این کتاب در قلمرو ادبیات تطبیقی می‌پردازد و سه بخش اصلی دارد: بخش اول اثر و نویسندۀ آن و جایگاه این کتاب را در مقایسه با کتابهای مشابه معرفی می‌کند و نقاط قوت و ضعف آن را مشخص می‌کند. بخش دوم دربارۀ تحلیل صوری کتاب است و نواقص و کاستیهای آن را برمیشمرد و بخش سوم به تحلیل محتوایی این کتاب می‌پردازد.
تاریخ
سیدمحمدرضا حسینی
چکیده
یکی از کتابهای انتشار‌یافته در حوزۀ تاریخ صدر اسلام اوضاع اجتماعیـ اقتصادی موالی در صدر اسلام جمال جوده است که حساس‌ترین مقاطع تاریخی، یعنی صدر اسلام، و موضوع بحث‌برانگیزِ برخورد امویان با موالی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. با درنظرگرفتن اهمیت مقطع تاریخی و موضوع، این کتاب به‌دلیل نارسایی‌های متعدد، ازجمله فقدان نوآوری، ...
بیشتر
یکی از کتابهای انتشار‌یافته در حوزۀ تاریخ صدر اسلام اوضاع اجتماعیـ اقتصادی موالی در صدر اسلام جمال جوده است که حساس‌ترین مقاطع تاریخی، یعنی صدر اسلام، و موضوع بحث‌برانگیزِ برخورد امویان با موالی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. با درنظرگرفتن اهمیت مقطع تاریخی و موضوع، این کتاب به‌دلیل نارسایی‌های متعدد، ازجمله فقدان نوآوری، ناهماهنگی عنوان و محتوا، نبود نتیجه در پایان، بهرهنبردن از منابع جامع و لازم، بهکارنگرفتنِ تحقیقات جدید، و رعایتنکردن موازین علمی در بیطرفی و حتی نگارش هدفمند، از نیل به تبیین و توصیف و تشریح مناسب اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی موالی در صدر اسلام ناکام مانده است. کتاب پیشگفتهشده در این مقاله با روش انتقادی ـ استدلالی، در حوزۀ مطالعات کتاب‌خانه‌‌ای، بهدور از هرنوع تعصبات و با رعایت انصاف مورد نقد و بررسی قرار گرفته و مواردی از آن به تحقیق و تفصیل بیان شده است.
فلسفه
سید محمدرضا امیری طهرانی زاده
چکیده
کتاب فلسفۀ پول مهم‌ترین اثر گئورگ زیمل است که پس از گذشت نزدیک به یک سده فراموشی دوباره در آکادمی‌ها موردتوجه قرار گرفته است. این کتاب برخلاف عنوان آن دربارۀ اقتصاد نیست و به موضوعات فرارشته‌ای در قلمروهای فلسفه، فرهنگ، روان‌شناسی، علوم اجتماعی، و اقتصادی می‌پردازد. این مقاله دو هدف را دنبال می‌کند: نخست، معرفی اجمالی محتوای کتاب؛ ...
بیشتر
کتاب فلسفۀ پول مهم‌ترین اثر گئورگ زیمل است که پس از گذشت نزدیک به یک سده فراموشی دوباره در آکادمی‌ها موردتوجه قرار گرفته است. این کتاب برخلاف عنوان آن دربارۀ اقتصاد نیست و به موضوعات فرارشته‌ای در قلمروهای فلسفه، فرهنگ، روان‌شناسی، علوم اجتماعی، و اقتصادی می‌پردازد. این مقاله دو هدف را دنبال می‌کند: نخست، معرفی اجمالی محتوای کتاب؛ و دوم، تحلیل نسبت این کتاب با تخصص‌گرایی آکادمیک. برای هدف نخست سعی شده است که مهم‌ترین مقولات بحثشده در فلسفۀ پول بهطور خلاصه معرفی شود. اما هدف دوم از دو حیث بررسی شده است: نخست، دلایل مطرح‌شدن این اثر پس از یک دورۀ طولانی چشمپوشی از آن در جهان معاصر چیست؟ و دوم، نسبت این اثر با وضعیت علوم انسانی و اجتماعی در ایران کدام است؟ بدین منظور، درآغاز نظریۀ فرمهای زیمل بررسی می‌شوند و سپس براساس نظریۀ فرمها، مقولات عینیتیافتگی/ شیءشدگی، سوژه ـ ابژه، مدرنیته، زیباییشناسی، هدف ـ وسیله، و فرم دین در فلسفۀ پول معرفی می‌شوند. در ارزیابی نسبت فلسفۀ پول با تخصص‌گرایی آکادمیک در جهان معاصر و به‌ویژه ایران، به رونقیافتن رویکرد فرارشته‌ای در علوم انسانی و اجتماعی و همچنین نسبت دین با این علوم می‌پردازیم.
باستان شناسی
افشین خسروثانی
چکیده
مورخان و پژوهشگران درخصوص شکست ساسانیان از عرب‌ها به دلایل زیادی اشاره کرده‌اند. در سال 2008، پروانه پورشریعتی با انتشار کتاب زوال و فروپاشی شاهنشاهی ساسانی: اتحادیۀ ساسانی ــ پارتی و فتح ایران به‌دست عرب‌ها جانی تازه به این موضوع بخشید. او با یک روششناسی بدیع و کم‌سابقه روایتی تازه و نادر از مسئلۀ سقوط ساسانیان ارائه کرد. با تجزیه ...
بیشتر
مورخان و پژوهشگران درخصوص شکست ساسانیان از عرب‌ها به دلایل زیادی اشاره کرده‌اند. در سال 2008، پروانه پورشریعتی با انتشار کتاب زوال و فروپاشی شاهنشاهی ساسانی: اتحادیۀ ساسانی ــ پارتی و فتح ایران به‌دست عرب‌ها جانی تازه به این موضوع بخشید. او با یک روششناسی بدیع و کم‌سابقه روایتی تازه و نادر از مسئلۀ سقوط ساسانیان ارائه کرد. با تجزیه و تحلیل منابع مکتوب و شواهد باستانشناسی، پورشریعتی به این [نکته] اذعان دارد که حکومت ساسانی متشکل از اتحادیۀ ساسانی ــ پارتی بود و با حمایتنکردن خاندانهای پارتی از ساسانیان، عرب‌ها موفق شدند در قرن هفتم میلادی به عمر حکومت ساسانی پایان دهند. از نواقص و کاستیهای این اثر پذیرش برخی روایتها و تفسیرها به‌صورت غیرانتقادی، توجهنکردن به تأثیر واپسین جنگ ساسانیان با رومیان و تأثیر آن در زوال این سلسله، تحلیلنکردن درست شواهد باستانشناسی، و ازهمهمهمتر، بیتوجهی به بحرانهای محیطی و آسیب شدید نظام آبیاری سرزمین میانرودان در اواخر دورۀ ساسانی است که نگارنده در نوشتار پیشرو سعی در بررسی آن‌ها دارد و با درنظرگرفتن موارد ذکرشده این اثر را ارزیابی خواهد کرد.
روششناسی
محسن الویری
چکیده
اندیشیدن دربارۀ تاریخ در چند دهۀ اخیر فربهی بسیار و یک دگرگونی دامنه‌دار یافته است. اگر «فلسفۀ تاریخ» را مولود این تحول بدانیم، باتوجهبه فاصلۀ تقریباً زیاد ما ایرانیان با آن، آگاهی روش‌مند از مطالعات و رویکردهای جدید در این شاخۀ معرفتی اهمیت می‌یابد. کتاب تاریخ به‌روایت فلسفه؛ از هرودت تا آلن بدیو به‌دلیل ویژگی‌هایی ...
بیشتر
اندیشیدن دربارۀ تاریخ در چند دهۀ اخیر فربهی بسیار و یک دگرگونی دامنه‌دار یافته است. اگر «فلسفۀ تاریخ» را مولود این تحول بدانیم، باتوجهبه فاصلۀ تقریباً زیاد ما ایرانیان با آن، آگاهی روش‌مند از مطالعات و رویکردهای جدید در این شاخۀ معرفتی اهمیت می‌یابد. کتاب تاریخ به‌روایت فلسفه؛ از هرودت تا آلن بدیو به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد، به‌منزلۀ یک اثر شاخص در این زمینه شایستۀ بازخوانی است. نوشتار پیشرو مروری انتقادی بر این کتاب در این محورها دارد: ابهامزایی عنوان کتاب، چندگانگی واگرایانۀ هدف تدوین کتاب، آشفتگی فصلبندی و زیرفصلها، مشخصنبودن جایگاه این کتاب دربین آثار تألیفیافته در این زمینه، کاستی آشکار توجه به میراث شرقی و اسلامی، درهمآمیختگی و ناهمترازی اصطلاحات مربوط به جریان‌های فکری، و ابهام در چیستی تعریف جدید تاریخ. مقاله پس از پرداختن به تأملاتی دربارۀ جنبۀ فنی و ویرایشی اثر، با این جمعبندی بهپایان می‌رسد که هرچند کتاب نتوانسته است بین روایت فلسفی تاریخ و روایت فلسفۀ تاریخ مرزی آشکار بگذارد و به همین دلیل از ذهنیت متعارف تاریخپژوهان دربارۀ فلسفۀ تاریخ فاصله گرفته است، اما آوردههای سودمند بسیاری برای آن‌ها دارد.
فلسفه
حنیف امین بیدختی
چکیده
در نوشتۀ پیشِ‌رو واپسین چاپ دانش‌نامۀ علایی ابن‌سینا را بررسی می‌کنم که به‌همت انتشارات مولی منتشر شده است. به این منظور، افزون‌بر تاریخچۀ چاپ و ویرایش دانش‌نامۀ علایی و ترجمه‌های آن به زبان‌های اروپایی، تبار چاپی «تصحیح» منتشرۀ مولی را نشان می‌دهم، و گوشه‌ای از درستی‌ها و نادرستی‌های رخ‌داده در کار خطیر ناشر و دیباچه‌نگار ...
بیشتر
در نوشتۀ پیشِ‌رو واپسین چاپ دانش‌نامۀ علایی ابن‌سینا را بررسی می‌کنم که به‌همت انتشارات مولی منتشر شده است. به این منظور، افزون‌بر تاریخچۀ چاپ و ویرایش دانش‌نامۀ علایی و ترجمه‌های آن به زبان‌های اروپایی، تبار چاپی «تصحیح» منتشرۀ مولی را نشان می‌دهم، و گوشه‌ای از درستی‌ها و نادرستی‌های رخ‌داده در کار خطیر ناشر و دیباچه‌نگار دانشنامه را گوشزد می‌کنم. نشان خواهم داد که چاپ تازه خطاهای روشی و بنیادینی دارد که باعث می‌شود چاپ مولی از نظر تصحیح و چاپ ناکام باشد، و از نظر فلسفی مهم‌ترین نوآوری ساختاری ابن‌سینا را ضایع کرده باشد. خواهم گفت که دیباچۀ بلند دانش‌نامۀ چاپ مولی هیچ پیوندی با متن کتاب ندارد و از نظر پژوهشی نیز چیزی به دانستههای پژوهشگران درمورد دانش‌نامۀ علایی و فلسفۀ ابن‌سینا نمیافزاید. نتیجه خواهم گرفت که چاپ انتشارات مولی هیچ مزیتی بر چاپهای پیشین ندارد که به‌صورت چاپی یا دیجیتالی دردسترس ابنسیناپژوهان قرار دارند.
علوم تربیتی
عباسعلی رستمی‌نسب
دوره 15، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 69-85
چکیده
اهمیت این نقد به لحاظ موضوع تعلیم و تربیت در نهج‌البلاغه و گنجانده شدن آن در واحدهای درسی دورة کارشناسی ارشد و دکتری فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی است. هدف نقد پژوهشی این اثر شناسایی نقاط قوت و ضعف آن به منزلة کتاب دانشگاهی و اصلاح موارد پیش‌نهادی و کامل‌تر شدن آن برای استفاده در دوره‌های آموزشی و پژوهشی تحصیلات تکمیلی است. روش نقد استنادی ...
بیشتر
اهمیت این نقد به لحاظ موضوع تعلیم و تربیت در نهج‌البلاغه و گنجانده شدن آن در واحدهای درسی دورة کارشناسی ارشد و دکتری فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی است. هدف نقد پژوهشی این اثر شناسایی نقاط قوت و ضعف آن به منزلة کتاب دانشگاهی و اصلاح موارد پیش‌نهادی و کامل‌تر شدن آن برای استفاده در دوره‌های آموزشی و پژوهشی تحصیلات تکمیلی است. روش نقد استنادی ـ تحلیلی بر اساس الگوی پیش‌نهادی نقد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه در چهارچوب معرفی کلی، تحلیل ابعاد شکلی (امتیازات و کاستیها) و تحلیل محتوایی (امتیازات و کاستیها) انجام شده است. نتایج نشان میدهد که اثر از لحاظ موضوعها و شرح مستندات تأییدشده است، اما از نظر جامعیت محتوا و تطبیق با سرفصل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ژرفاندیشی در همة مباحث مربوط به دیدگاه تربیتی امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، نیاز به تجدید نظر اساسی دارد. همچنین محتوای کتاب همة دیدگاههای امام علی (ع) را در ابعاد گوناگون تعلیم و تربیت پوشش نداده است؛ به همین علت عنوان کتاب به نسبت محتوا بسیار کلی و وسیع است.
زبان‌های خارجی
کاوه بهرامی
دوره 16، ویژه‌نامه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 69-82
چکیده
درسنامه آموزش زبان های خارجی شامل 140 مقاله از مدرسان و پژوهشگران دانشگاه های جهان در رشته آموزش زبان های خارجی است. در این اثر، جدیدترین موضوعات و مباحث مربوط به رشته آموزش زبان خارجی، به ویژه در حوزه آموزش زبان آلمانی به غیر آلمانی زبان ها، تا سال انتشار کتاب (2007) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. کتاب حاضر که موضوعات ...
بیشتر
درسنامه آموزش زبان های خارجی شامل 140 مقاله از مدرسان و پژوهشگران دانشگاه های جهان در رشته آموزش زبان های خارجی است. در این اثر، جدیدترین موضوعات و مباحث مربوط به رشته آموزش زبان خارجی، به ویژه در حوزه آموزش زبان آلمانی به غیر آلمانی زبان ها، تا سال انتشار کتاب (2007) مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. کتاب حاضر که موضوعات بسیار متنوعی را در برمی گیرد، می تواند در مقطع تحصیلات تکمیلی در رشته های زبان و ادبیات آلمانی و آموزش زبان آلمانی در دانشگاه های ایران مورد استفاده استادان و دانشجویان این رشته قرار گیرد. با این حال نکاتی درباره جنبه های ظاهری، ساختاری و محتوایی این اثر قابل ذکر است. در نقد و بررسی حاضر سعی بر آن است تا نکات قوت و ضعف این کتاب به مخاطبان نشان داده شود. نتایج این پژوهش می تواند مدرسان رشته آموزش زبان آلمانی در ایران را با ابعاد و موضوعات جدید در روش تدریس زبان آلمانی آشنا کند.
تاریخ
جهانبخش ثواقب
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 69-100
چکیده
تألیف کتابهای درسی و کمک‌‌درسی که برخوردار از استانداردهای لازم علمی، پژوهشی، و آموزشی باشند، برای دروس رشتههای دانشگاهی امری ضروری است. در سالهای اخیر، چندین سازمان و نهاد در این زمینه فعالیت چشم‌گیر داشته‌اند؛ مانند سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشگاه حوزه و ...
بیشتر
تألیف کتابهای درسی و کمک‌‌درسی که برخوردار از استانداردهای لازم علمی، پژوهشی، و آموزشی باشند، برای دروس رشتههای دانشگاهی امری ضروری است. در سالهای اخیر، چندین سازمان و نهاد در این زمینه فعالیت چشم‌گیر داشته‌اند؛ مانند سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، و دانشگاه پیام نور که جای تقدیر از آن‌ها دارد. از همین طریق، پژوهشگران و استادان تاریخ دانشگاه‌های کشور کتابهای متعددی را در رشتة تاریخ تألیف و منتشر کرده‌اند که برخی از آن‌ها کاربرد آموزشی یافته‌اند و دانشجویان از آن‌ها بهره می‌برند. هرچند تألیف این آثار اقدام ارزش‌مندی است، نقد و بررسی این متون می‌تواند هم به غنای علمی و آموزشی آن‌ها بیفزاید و هم الگوی مناسبی را در اختیار نویسندگان آثار بعدی قرار دهد که هرچه بیشتر بر امتیازات اثر خویش بیفزایند و از دامنة کاستیهای آن بکاهند. نمونه‌ای از این کتاب‌‌ها، که به‌تازگی تألیف و منتشر شده، شناخت و نقد منابع و مآخذ تاریخ ایران بعد از اسلام، ویژۀ رشتة تاریخ است که در این مقاله نقد و بررسی می‌شود. یافتة مقاله آن است که این کتاب به‌‌رغم برخی کاستیهای شکلی و محتوایی، در موضوع خود به‌منزلۀ کتاب درسی مناسب است.
زبان و ادبیات فارسی
ابوالفضل حُرّی
دوره 18، شماره 2 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 69-90
چکیده
این مقاله کتاب روایت‌پژوهی درزمانی: سنجش روشهای قصه‌گویی و داستان‌نویسی در فارسی را از حیث شکل و محتوا مرور، بررسی، و نقد می‌کند. ابتدا، فصل‌های اصلی کتاب مرور می‌شوند و سپس، مطالب و موضوعات هر فصل در پرتو رویکردهای نقد و نظریۀ روایت‌شناسی جداگانه بررسی و تحلیل می‌شوند. نویسنده در فصل اول، بحث متالپسس را بررسی می‌کند، لیکن ...
بیشتر
این مقاله کتاب روایت‌پژوهی درزمانی: سنجش روشهای قصه‌گویی و داستان‌نویسی در فارسی را از حیث شکل و محتوا مرور، بررسی، و نقد می‌کند. ابتدا، فصل‌های اصلی کتاب مرور می‌شوند و سپس، مطالب و موضوعات هر فصل در پرتو رویکردهای نقد و نظریۀ روایت‌شناسی جداگانه بررسی و تحلیل می‌شوند. نویسنده در فصل اول، بحث متالپسس را بررسی می‌کند، لیکن در معرفی این مفهوم چندان دقیق عمل نمیکند. در فصل دوم نیز روایتگردانی و انواع آن را برمیشمرد، لیکن معیاری برای دستهبندیهای خود ارائه نمیکند. در فصل سوم، ضمیر دومشخص را بررسی می‌کند، لیکن زبان مبهم نوشتار درک خواننده را از این فصل کمرنگ می‌کند. در فصل آخر، کانونیشدگی فرضی را بررسی می‌کند که در تبیین آن به‌خوبی عمل می‌کند. در فرایند بررسی مطالب، ضمن تقدیر از تلاشهای نویسنده در ارائة اثری درخور تأمل، نکاتی له و علیه ادعاهای نویسنده ارائه شده و درپایان، پیشنهادهایی برای بهترشدن کیفیت کتاب ارائه می‌شود.
علوم اجتماعی
سعیده امینی
دوره 18، شماره 12 ، اسفند 1397، ، صفحه 69-83
چکیده
هدف مقالة حاضر ارزیابی نقادانۀ کتاب جامعه‌شناسی انقلاب و انقلاب‌های اجتماعی اثر محمدتقی سبزه‌ای است. نویسنده تلاش کرده تا منبعی را برای درس جامعه‌شناسی انقلاب فراهم کند و دراین‌باره ضمن پرداختن به مفهوم‌شناسی انقلاب وجوه تفاوت این پدیده را با سایر پدیده‌های مشابه نظیر کودتا، شورش، و جنبش اجتماعی بررسی کند. در گام بعد مقولات ...
بیشتر
هدف مقالة حاضر ارزیابی نقادانۀ کتاب جامعه‌شناسی انقلاب و انقلاب‌های اجتماعی اثر محمدتقی سبزه‌ای است. نویسنده تلاش کرده تا منبعی را برای درس جامعه‌شناسی انقلاب فراهم کند و دراین‌باره ضمن پرداختن به مفهوم‌شناسی انقلاب وجوه تفاوت این پدیده را با سایر پدیده‌های مشابه نظیر کودتا، شورش، و جنبش اجتماعی بررسی کند. در گام بعد مقولات فرایندی انقلاب نظیر ایدئولوژی، بسیج، سازمان‌دهی، و رهبری موردتوجه قرار گرفته‌اند. سپس نگارندة اثر از زاویة تبیینی به انقلاب نگریسته است. در اثر حاضر با گذر از مرحلة فرایندی و تبیینی انقلاب مرحلة پی‌آمدی انقلاب فرا می‌رسد که به تحولات اجتماعی جامعة پساانقلابی و نتایج انقلاب‌ها می‌پردازد. سرانجام در فصل پایانی انواع انقلاب‌ها اعم‌از جمهوری‌خواهانه، کمونیستی، و ... موردبررسی قرار گرفته‌اند. مهم‌ترین نتایج حاصل از نقد کتاب در بخش صوری فقدان معادل‌سازی مناسب برای واژگان و اسامی انگلیسی و در بخش محتوایی وجود کاستیهای چشم‌گیر درمورد انسجام منطقی اثر است. درنهایت هدف نویسنده که ارائة نظریه‌های انقلاب و پرداختن به انقلاب‌های اجتماعی بوده تحقق نیافته و ضعف‌های آشکاری به‌ویژه در طرح نظریه‌های انقلاب و توصیف انقلاب‌های اجتماعی وجود دارد.
فقه و حقوق
زهرا بابادی عکاشه؛ سیدمحمدصادق طباطبایی؛ محمدرضا نیلی احمدآبادی؛ احمدرضا نصر اصفهانی
چکیده
این پژوهش با هدف آسیبشناسی اجرای کارورزی رشتۀ حقوق در مقطع کارشناسی اجرا شده است. روش این پژوهش ترکیبی است. در بخش کیفی با 28 نفر از متخصصان، اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان، شاغلان حوزۀ حقوق، و دانشجویان تحصیلات تکمیلی مصاحبه شد. جامعۀ آماری بخش کمّی دانشجویان سال تحصیلی 1396 تا 1397 و دانشآموختگان سالهای 1393 تا 1396 رشتۀ حقوق بودند ...
بیشتر
این پژوهش با هدف آسیبشناسی اجرای کارورزی رشتۀ حقوق در مقطع کارشناسی اجرا شده است. روش این پژوهش ترکیبی است. در بخش کیفی با 28 نفر از متخصصان، اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان، شاغلان حوزۀ حقوق، و دانشجویان تحصیلات تکمیلی مصاحبه شد. جامعۀ آماری بخش کمّی دانشجویان سال تحصیلی 1396 تا 1397 و دانشآموختگان سالهای 1393 تا 1396 رشتۀ حقوق بودند که بهروش تصادفی طبقهای متناسب با حجم (115 نفر) انتخاب شدند. دادههای پژوهش از طریق مصاحبۀ نیمهساختاریافته و پرسشنامۀ محققساخته جمعآوری شد. نتایج بخش کمّی نشان میدهد که مهم‌ترین مانع در اجرای موفق کارورزی کمتوجهی مسئولان دانشگاهی به جایگاه درسهای عملی و ضعف همکاری بین دانشگاه و مراکز غیردانشگاهی برای انجام کارورزی است. شرکتکنندگان در مصاحبه نیز بر جدیگرفتهنشدن درس کارورزی و تعداد زیاد دانشجو در رشتۀ حقوق به‌منزلۀ مهم‌ترین آسیبهای اجرای کارورزی تأکید داشتند. برنامهریزان آموزشی با استفاده از نتایج این پژوهش میتوانند بهمنظور اصلاح برنامۀ درسی دیگر رشتههای علوم انسانی اقدام کنند.
مدیریت و سیاست‌گذاری
صادق حسنی مقدم؛ روح الله تولایی؛ غلامرضا گودرزی؛ میثم بابایی
چکیده
در سالهای اخیر به دلایل مختلف، ازجمله مطرح‌شدن مدیریت در غرب به‌عنوان یک دانش مستقل و ضرورت‌های اجتماعی جوامع اسلامی برای بهره‌گیری از مدیریت اسلامی در ادارۀ جامعه و سازمان‌ها، برخی از دانشمندان اسلامی کوشیده‌اند تا کتاب‌هایی را با محتوای مدیریت اسلامی با درنظرگرفتن پیش‌فرض‌های نظریه‌ای گوناگون تألیف کنند. یکی از کتابهای ...
بیشتر
در سالهای اخیر به دلایل مختلف، ازجمله مطرح‌شدن مدیریت در غرب به‌عنوان یک دانش مستقل و ضرورت‌های اجتماعی جوامع اسلامی برای بهره‌گیری از مدیریت اسلامی در ادارۀ جامعه و سازمان‌ها، برخی از دانشمندان اسلامی کوشیده‌اند تا کتاب‌هایی را با محتوای مدیریت اسلامی با درنظرگرفتن پیش‌فرض‌های نظریه‌ای گوناگون تألیف کنند. یکی از کتابهای ارزش‌مند در این زمینه مدیریت اسلامی نوشتۀ افجه‌ای است. در این مقاله، ضمن بررسی اجمالی کتاب حاضر و با بیان نوع نگاهها به مدیریت اسلامی و همچنین نگاههای فرانظریهای متفاوت به مدیریت اسلامی، به نقد شکلی، نظری، و محتوایی از طریق کاربرد تکنیک فراتئوری و استفاده از روش تحلیل محتوای اثر به این کتاب پرداخته شده و درپایان پیشنهاد شده که ضمن ویرایش فنی و ادبی کتاب، به غنای محتوایی آن توجه بیشتر شود و موضوع تکلیفگرایی در فصول مربوط به برنامهریزی و نظارت و کنترل موردبحث قرار گیرد.
علوم سیاسی
سیده مطهره حسینی؛ فاطمه عیدی؛ رضیه موسوی فر
چکیده
«آنا زلکینا» در کتاب جنبش‌های اسلامی در قفقاز شمالی (دراصل با عنوان در جست‌وجوی خدا و آزادی؛ واکنش صوفیان به پیش‌روی روسیه در قفقاز شمالی) به رابطة حوزة اندیشه‌‌ها و گسترة واقعیت‌ها به‌ویژه این موضوع می‌پردازد که دین چگونه می‌تواند ارزش‌ها، نظام اجتماعی، و فرهنگ حقوقی جامعه را دگرگون کند. توجه ویژة کتاب به تأثیر حلقه‌ای ...
بیشتر
«آنا زلکینا» در کتاب جنبش‌های اسلامی در قفقاز شمالی (دراصل با عنوان در جست‌وجوی خدا و آزادی؛ واکنش صوفیان به پیش‌روی روسیه در قفقاز شمالی) به رابطة حوزة اندیشه‌‌ها و گسترة واقعیت‌ها به‌ویژه این موضوع می‌پردازد که دین چگونه می‌تواند ارزش‌ها، نظام اجتماعی، و فرهنگ حقوقی جامعه را دگرگون کند. توجه ویژة کتاب به تأثیر حلقه‌ای عرفانی، سیاسی، و تاریخی است که با هدف مطالعة قفقاز در آستانة حملة روس‌ها تهیه و تدوین شده است. در این مقاله، ضمن مطالعة بخشهای مختلف کتاب و محتوای آن، فحوای کلام زلکینا از بحث دربارة تصوف در روسیه بررسی شده و با بیان ضعفها و کاستیهای محتوایی کتاب، نقاط قوت آن و فصول بدیعش نیز معرفی شده است. اشکالات ترجمهای کتاب نیز در بخش نقد شکلی در پایان این نوشته آمده است. روش مطالعاتی مقاله اسنادی و مراجعه به منابع کتاب‌خانه‌‌ای است. نتیجهگیری مقاله نشان میدهد که رویکرد سیاسیِ هویتِ فرهنگی مسلمانان منطقة قفقاز تصوف را بهمثابة بستر مقاومت مسلمانان آسیای مرکزی و قفقاز دربرابر حاکمان مستبد و ضد دین بهکار گرفته است.
زبان و ادبیات فارسی
میلاد بیگدلو؛ فرزانه فرحزاد
چکیده
قصۀ سلیمان نوشتۀ ابویعقوب یوسف‌بن علی‌بن عمر تبریزی است که تاریخ نوشته‌شدن آن به سالهای پایانی سدۀ ششم تا سالهای آغازین سدۀ هفتم بازمی‌گردد. این کتاب به‌کوشش علی‌رضا امامی و ادوان امیری‌نژاد نخستین‌‌بار در سال ۱۳۹۸ در بنیاد موقوفات افشار به‌همکاری نشر سخن به‌چاپ رسیده است. متن به‌دست‌داده‌شده، باوجود کوشش بسیار و ارزش‌مند ...
بیشتر
قصۀ سلیمان نوشتۀ ابویعقوب یوسف‌بن علی‌بن عمر تبریزی است که تاریخ نوشته‌شدن آن به سالهای پایانی سدۀ ششم تا سالهای آغازین سدۀ هفتم بازمی‌گردد. این کتاب به‌کوشش علی‌رضا امامی و ادوان امیری‌نژاد نخستین‌‌بار در سال ۱۳۹۸ در بنیاد موقوفات افشار به‌همکاری نشر سخن به‌چاپ رسیده است. متن به‌دست‌داده‌شده، باوجود کوشش بسیار و ارزش‌مند مصححان، خالی از کاستی و نادرستی و نابهسامانی نیست. هدف این پژوهش تصحیح نادرستیها و برطرفکردن کاستیهای کار مصححان است. هدف دیگر این پژوهش شناسایی و رفع جاافتادگیها و نادرستی‌های دیگر موجود در نوشتۀ ابویعقوب تبریزی است که از چشم مصححان بهدور مانده است. این کار با بهره‌گیری از نوشتههای کهن فارسی، توجه به بافت زبانی و بافت نوشتار، و سنجش قصۀ سلیمان با نوشتههای همدوره انجام شده است. همچنین، کوشش شده است که کاستیهای بخش مقدمه و فهرستهای این تصحیح برطرف شود. نیز، در این پژوهش واژهای نو در متن یافته و، با یاریگرفتن از دو متن کهن دیگر، معنای آن روشن شد.
تاریخ
عباس پناهی
چکیده
باتوجهبه این‌که کتاب تاریخ ایران‌شناسی در روسیه یکی از تازه‌ترین آثار در قلمرو مطالعات ایران‌شناسی در روسیه است، انتظار می‌رفت نویسنده با رویکردی تحلیلی به نقد دستاوردهای ایران‌شناسان روسی بپردازد؛ به‌ویژه این‌که روس‌ها در دورۀ حاکمیت کمونیسم درجهت برنامه‌ها و سیاست‌های حزب حاکم شوروی اهمیت ویژه‌ای برای مطالعات ایران‌شناسی ...
بیشتر
باتوجهبه این‌که کتاب تاریخ ایران‌شناسی در روسیه یکی از تازه‌ترین آثار در قلمرو مطالعات ایران‌شناسی در روسیه است، انتظار می‌رفت نویسنده با رویکردی تحلیلی به نقد دستاوردهای ایران‌شناسان روسی بپردازد؛ به‌ویژه این‌که روس‌ها در دورۀ حاکمیت کمونیسم درجهت برنامه‌ها و سیاست‌های حزب حاکم شوروی اهمیت ویژه‌ای برای مطالعات ایران‌شناسی قائل بودند، زیرا دورۀ حاکمیت شوروی مطالعات ایران‌شناسی برمبنای سیر نظریۀ تک‌خطی تاریخی و اثبات دترمنیسم تاریخی قرار داشت. این آثار تأثیر زیادی در فضای فکری، سیاسی، و اجتماعی ایرانی دهه‌های اخیر داشت. درنتیجه، نقد کارنامۀ روس‌ها در این زمینه می‌توانست دریچه‌ای جدید در زمینۀ ایران‌شناسی پیش‌روی مخاطبان قرار دهد، درحالی‌که در کتاب موردبررسی گزارشی کوتاه و شتاب‌زده از روند ایران‌شناسی در تاریخ سی‌صدسالۀ این دانش در روسیه را ارائه داده است. یکی از مهم‌ترین دلایل پراکندگی مطالب کتاب انتخاب عنوان‌های کلی پژوهش حاضر است. درنتیجه، شاخص‌های موردبررسی نویسنده گسترۀ وسیعی از مطالب و موضوعات در زمینۀ ایران‌شناسی در روسیه را در بر گرفته است. شاخص‌های موردبررسی کتاب حاضر در قلمرو پژوهش‌های دانش‌نامه‌ای قرار می‌گیرد. مقالۀ حاضر میکوشد تا با روش تحلیل محتوا و نقد علمی موضوعات و شاخص‌های کتاب حاضر را موردنقد و تحلیل قرار دهد.
