هنر
علیرضا طاهری؛ بتول معاذالهی
چکیده
این مقاله تلاشی است برای نقد کتاب هنر چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند نوشتۀ آلن دوباتن و جان آرمسترانگ. مبانی این کتاب هم‌چون نگاه دیویی بر احیای پیوند تجربۀ زیبایی‌شناختی و زندگی عادی تکیه دارد. براساس اندیشۀ پراگماتیستی دیویی، اگر هنر را در جایی دور قرار دهیم و سپس از آن تمجید کنیم یا این‌که فقط خود را به این مشغول کنیم که ...
بیشتر
این مقاله تلاشی است برای نقد کتاب هنر چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند نوشتۀ آلن دوباتن و جان آرمسترانگ. مبانی این کتاب هم‌چون نگاه دیویی بر احیای پیوند تجربۀ زیبایی‌شناختی و زندگی عادی تکیه دارد. براساس اندیشۀ پراگماتیستی دیویی، اگر هنر را در جایی دور قرار دهیم و سپس از آن تمجید کنیم یا این‌که فقط خود را به این مشغول کنیم که آثار هنری بزرگ را برگزینیم و فقط به بررسی آن‌ها همت بگماریم، از فهم «نقش هنر» در تمدن عاجز و ناتوان خواهیم بود. نویسندگان کتاب تلاش شایستهای میکنند تا همسو با دیویی از سطحِ توصیفِ هنر در موقعیتی دور از تجربۀ زیستۀ انسانها فراتر روند و مفهوم آن را در ساختاری عملی و کاربردی صورتبندی کنند. آن‌ها با اشاره به مشکلات مخاطب در برخورد با هنر توضیح می‌دهند که هنر به‌مثابۀ ابزاری می‌تواند دربرابر بسیاری از مصائب دوران معاصر چه در حوزۀ خصوصی و چه در سطح عمومی چونان ابزاری مؤثر حاضر شود.
علوم تربیتی
بتول سبزه
چکیده
هدف این مقاله ارزشیابی، نقد، و تحلیل کتابی در حوزۀ تدریس است. در ارزشیابی کتاب از روش تحلیلی استفاده شده است. نمونۀ بررسی‌شده کتاب مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس) جلد اول، تألیف حسن شعبانی، است. کتاب موردمطالعه براساس شاخص‌‌های ظاهری و محتوایی فرم نقد کتب درسی دانشگاهی، شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی موردبررسی ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزشیابی، نقد، و تحلیل کتابی در حوزۀ تدریس است. در ارزشیابی کتاب از روش تحلیلی استفاده شده است. نمونۀ بررسی‌شده کتاب مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس) جلد اول، تألیف حسن شعبانی، است. کتاب موردمطالعه براساس شاخص‌‌های ظاهری و محتوایی فرم نقد کتب درسی دانشگاهی، شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی موردبررسی قرار گرفته است. براساس یافته‌های تحقیق، کتاب مدنظر امتیازات و نکات مثبتی دارد، مانند بیان مقدمه و اهداف در ابتدای هر فصل، استفاده از جداول و نمودارها، ارائۀ مدل مفهومی در ابتدای هر بخش، سلیس و قابلفهمبودن اثر، مرتبطبودن عنوان کتاب با نیازهای حرفه‌ای دانشجومعلمان. هم‌چنین کاستیها و نقاط ضعف آن عبارت است از فاقد الگوی آموزشی اقناعکننده، بهرهنبردن از یافته‌های علمی جدید، عدم تناسب در ارائۀ مطالب، عدم طرح سؤالهای مبتنی‌بر ایجاد انگیزه و تفکر انتقادی، تکرار مخل برخی از مباحث کتاب با سایر دروس وابسته و کاستیهایی در نحوۀ استناددهی، بهرهنبردن از منابع جدید، تنظیم چکیده و حجم و طرح جلد نامناسب کتاب.
زبان و ادبیات فارسی
علی سلیمانی؛ محمد فولادی
چکیده
بسیاری از فرهنگ‌نویسان، شارحان، و مصححان شاهنامه واژه‌های «جُناغ» و «جُنا» را یک واژه تلقی کرده و از آن‌ها به‌‌جای یک‌دیگر استفاده کرده‌اند. حال‌آن‌که توجه به بافت موقعیتی، نشانه‌های درون‌‌متنی، و نگاهی جامع بر ابیاتی که این دو واژه در آن‌ها آمده است مشخص می‌کند که در شاهنامۀ فردوسی، این دو واژه یکی نیستند، ...
بیشتر
بسیاری از فرهنگ‌نویسان، شارحان، و مصححان شاهنامه واژه‌های «جُناغ» و «جُنا» را یک واژه تلقی کرده و از آن‌ها به‌‌جای یک‌دیگر استفاده کرده‌اند. حال‌آن‌که توجه به بافت موقعیتی، نشانه‌های درون‌‌متنی، و نگاهی جامع بر ابیاتی که این دو واژه در آن‌ها آمده است مشخص می‌کند که در شاهنامۀ فردوسی، این دو واژه یکی نیستند، بلکه دو واژه با دو معنای متفاوت‌اند. هدف اصلی این پژوهش تصحیح ابیاتی از شاهنامه به‌تصحیح علمی ـ انتقادی جلال خالقی مطلق است. هم‌چنین، نویسندگان با بررسی تصحیح‌های دیگر شاهنامه کوشیدهاند تا اغلاط راه‌یافته به آن‌ها را نیز نمایان و رفع سازند. از ره‌رو این پژوهش نتیجه حاصل شد که واژه‌های «جناغ» و «جنا» به‌ترتیب قابلیت هم‌نشینی با واژه‌های «پلنگ» و «خدنگ» را دارند و عدم دقت به معنای متفاوت این دو واژه، بی‌توجهی به ظرفیت هم‌نشینی آن‌ها، و پرهیز از تکیه‌کردن بر نسخۀ فلورانس باعث شده که خالقی مطلق در تصحیح دو بیت از شاهنامه که این دو واژه در آن آمده، به طریق صواب نرود. در این پژوهش علاوه‌بر تصحیح آن دو بیت به اشتباهات راه‌یافته در تصحیح‌های دیگر شاهنامه نیز اشاره شده است. هم‌چنین، به‌فراخور بحث بیتی از برزونامۀ شمس‌الدین محمد کوسج نیز تصحیح شد.
فقه و حقوق
علی عباس حیاتی
چکیده
یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق مدنی بحث «شروط ضمن عقد» است. مقصود از «شرط» در این‌جا توافقی فرعی در ضمنِ عقد اصلی است و چنین شرطی از نظر ماهیتی نوعی عمل حقوقی است. در قانون مدنی ایران احکام راجع‌به شرط در مواد 232 تا 246 بیان شده است. منبع الهام‌بخش احکام قانون مدنی ایران قانون مدنی فرانسه و کتاب‌های فقهای امامیه است، اما به‌علت ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق مدنی بحث «شروط ضمن عقد» است. مقصود از «شرط» در این‌جا توافقی فرعی در ضمنِ عقد اصلی است و چنین شرطی از نظر ماهیتی نوعی عمل حقوقی است. در قانون مدنی ایران احکام راجع‌به شرط در مواد 232 تا 246 بیان شده است. منبع الهام‌بخش احکام قانون مدنی ایران قانون مدنی فرانسه و کتاب‌های فقهای امامیه است، اما به‌علت این‌که در قانون مدنی فرانسه مبحث مستقل و منسجمی به شروط اختصاص نیافته است، قانون‌گذار تمامی احکام راجع‌به شروط را از کتاب‌های فقهای امامیه اقتباس کرده است. بنابراین، برای شناخت کامل آن باید به این کتابها مراجعه کرد. کتاب حقوق مدنی پیشرفته ـ مباحث تحلیلی شروط ضمن عقد تألیف حسن رهپیک در همین موضوع است. باوجوداینکه مؤلفِ این کتاب ارزشمند تحلیلهای درخور توجهی دارد و تاحدودی توانسته است موضوع موردبحث را بهدرستی و قابلفهم ارائه کند، اما بررسی نقادانۀ آن هم از حیث شکلی و هم از حیث محتوایی پاره‌ای از نواقص و نارساییهای آن را نمایان کرده است که اگر موردتوجه قرار گیرد، می‌تواند در اصلاحات بعدی مفید واقع شود.
فقه و حقوق
مصطفی دانش‌پژوه
چکیده
پاره‌ای از اصول قانون اساسی و مواد قانونی مربوط به تعارض قوانین درمورد تعیین قانون حاکم بر احوال شخصیه در روابط بین‌المللی، بین‌الادیانی، و بین‌المذاهبی، که عمدتاً در اصول دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی و مواد 5 تا 10 جلد اول و مواد 956 تا 975 جلد دوم قانون مدنی و ماده‌واحدۀ مصوب مرداد 1312 ش، موسوم به «اجازۀ رعایت احوال شخصیۀ ایرانیان ...
بیشتر
پاره‌ای از اصول قانون اساسی و مواد قانونی مربوط به تعارض قوانین درمورد تعیین قانون حاکم بر احوال شخصیه در روابط بین‌المللی، بین‌الادیانی، و بین‌المذاهبی، که عمدتاً در اصول دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی و مواد 5 تا 10 جلد اول و مواد 956 تا 975 جلد دوم قانون مدنی و ماده‌واحدۀ مصوب مرداد 1312 ش، موسوم به «اجازۀ رعایت احوال شخصیۀ ایرانیان غیرشیعه» انعکاس یافته است، دو مشکل دلالی (سکوت و اجمال) و مضمونی (نداشتن انطباق کامل با موازین اسلامی و رعایت مصلحت اتباع ایران) دارد که بازنگری در این مواد و اصلاح شکلی و ماهوی آن‌ها را ضروری میسازد.گرچه هدف اصلی در این مقاله آن است که با نقد مضمونی این قوانین و ارائۀ پیشنهادی «اصلاحی ـ ماهوی» و جایگزینکردن مضمونی جدید مشکلات دلالی اشارهشده را موضوعاً منتفی کند، درعین‌حال، پیش از آن تلاش شده است که با فرض پذیرش قوانین موجود، احتمالات مختلف در موارد سکوت و اجمال قانون بررسی شود و متناسب با هر احتمال پیشنهادی «اصلاحی ـ شکلی» ارئه شود تا بدینوسیله غبار سکوت و اجمال از چهرۀ این قوانین زدوده گردد.
علوم اجتماعی
مسلم طاهری کل کشوندی
چکیده
این مقاله به ارزیابی انتقادی کتاب مبانی و اصول جامعه‌شناسی اسلامی، نوشتۀ فرید یونس، خواهد پرداخت. درجهت شتاب‌گرفتن جریان تحول‌خواه در حوزۀ علوم اجتماعی، ضرورت ایجاب می‌کند با طرح و ارزیابی آثار و تحقیقات علمی اندیشمندانی که در این زمینه اقداماتی انجام داده‌اند، گامی اساسی برای دست‌یابی به مدلی مطلوب از «جامعه‌شناسی ...
بیشتر
این مقاله به ارزیابی انتقادی کتاب مبانی و اصول جامعه‌شناسی اسلامی، نوشتۀ فرید یونس، خواهد پرداخت. درجهت شتاب‌گرفتن جریان تحول‌خواه در حوزۀ علوم اجتماعی، ضرورت ایجاب می‌کند با طرح و ارزیابی آثار و تحقیقات علمی اندیشمندانی که در این زمینه اقداماتی انجام داده‌اند، گامی اساسی برای دست‌یابی به مدلی مطلوب از «جامعه‌شناسی اسلامی» برداشت و امیدوار بود که از مجموع این تأملات گام مناسبی برای نیل به ذهنیتی روشن دربارۀ «علوم اجتماعی اسلامی» برداشت. روش نقد در این مقاله به این صورت است که ابتدا به معرفی کتاب، مؤلف، مترجم(ها)، و بیان روش‌شناسی نقد حاضر برای رسیدن به توصیفی روشن از کتاب پرداخته می‌شود و درادامه با تأکید بر وجوه محتوایی و ساختاری کتاب به تحلیل و تفسیری از محتوای آن مبادرت می‌ورزیم؛ تحلیلی که بر یافته‌های تاریخی، جامعه‌شناختی، و دینی نویسنده متمرکز است. تلاش برای شناخت ماهیت اجتماع و جامعه از منظر آموزه‌های اسلامی و ارائۀ ترکیبی از استدلال‌ها و تحلیلهای تاریخی و جامعه‌شناختی با ارجاع به متون دینی را میتوان از نقاط قوت کتاب تلقی کرد. ازسویی، فقدان مستندات معتبر تاریخی و مواجهۀ سطحی با آموزه‌های اجتماعی اسلامی را نیز میتوان به‌عنوان نقاط ضعف کتاب حاضر بیان کرد.کلیدواژه‌ها:
روش‌شناسی
رحمان شریف‌زاده
چکیده
کتاب فهم علم اجتماعی در نقد رویکردهای پوزیتیویستی به علم اجتماعی و نیز رویکردهای تعین‌گروانه در علوم اجتماعی ـ چه تعین‌گرایی زیست‌شناختی، چه اجتماعی، و چه روان‌شناختی ـ خوب عمل می‌کند. تریگ، در ساحت واقع‌گرایی انتقادی، بسیاری از دوگانگی‌های رایج را به‌خوبی و به‌تفصیل به‌نقد می‌کشد و با نقد دوگانگی واقع‌گرایی خام/ ناواقع‌گرایی ...
بیشتر
کتاب فهم علم اجتماعی در نقد رویکردهای پوزیتیویستی به علم اجتماعی و نیز رویکردهای تعین‌گروانه در علوم اجتماعی ـ چه تعین‌گرایی زیست‌شناختی، چه اجتماعی، و چه روان‌شناختی ـ خوب عمل می‌کند. تریگ، در ساحت واقع‌گرایی انتقادی، بسیاری از دوگانگی‌های رایج را به‌خوبی و به‌تفصیل به‌نقد می‌کشد و با نقد دوگانگی واقع‌گرایی خام/ ناواقع‌گرایی تلاش می‌کند، درعین گذار از روش‌‌شناسی‌‌های خام پوزیتیویستی و واقعگرایان غیرانتقادی، راهی را برای ارزیابی و داوری عقلانی باز کند. بااین‌حال، چنانکه خواهیم دید، تریگ روششناسیاش را خوب نمیپروراند؛ او از عینیت و ارزیابی بیطرفانۀ عقلانی دم میزند، ولی دستمایهای در اختیار خواننده قرار نمیدهد. ازاینگذشته، فهمی که از چیستی جامعه و ساختارها و واقعیتهای اجتماعی دارد ممکن است وجه تجربهگروانۀ روششناسیاش را بهخطر بیندازد. هم‌چنین، بعضی از بحثهای تریگ در حوزۀ عقلانیت ابهام دارد و در نقد برساختگرایان و نسبیگرایان چندان دقیق عمل نمیکند.
زبان و ادبیات فارسی
محمدرضا پاشایی
چکیده
درک مناسب موقعیت اجتماعی و سیاسی و مواجهۀ خردمندانه با آن براساس نظام معیار اسلامی از اهداف اساسی ساحت تربیت سیاسی و اجتماعی در سند تحول بنیادین است. یکی از راه‌های اساسی دست‌یابی به این ساحت در نظام تعلیم و تربیت کتاب‌های درسی فارسی است و دورۀ ابتدایی به‌جهت شکل‌دادن به شخصیت فردی و اجتماعی دانش‌آموزان از جایگاه مهمی برخوردار ...
بیشتر
درک مناسب موقعیت اجتماعی و سیاسی و مواجهۀ خردمندانه با آن براساس نظام معیار اسلامی از اهداف اساسی ساحت تربیت سیاسی و اجتماعی در سند تحول بنیادین است. یکی از راه‌های اساسی دست‌یابی به این ساحت در نظام تعلیم و تربیت کتاب‌های درسی فارسی است و دورۀ ابتدایی به‌جهت شکل‌دادن به شخصیت فردی و اجتماعی دانش‌آموزان از جایگاه مهمی برخوردار است. این پژوهش با روش تحلیل محتوا به‌دنبال بررسی جایگاه این ساحت در کتاب‌های فارسی دورۀ ابتدایی است تا میزان توجه به مؤلفه‌های تربیت سیاسی و اجتماعی را نشان دهد. جامعۀ آماری کتاب‌های فارسی مقطع ابتدایی پایۀ اول تا ششم است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که، بهرغم تأکید شورای برنامهریزی تألیف کتب فارسی، مؤلفان کتاب‌های فارسی به این ساحت درحد جایگاه خود توجه نکرده‌اند و برخی کتب، مانند پایۀ اول و دوم دورۀ ابتدایی، به این ساحت‌ها کم‌تر و در سال‌های پایانی این دوره بیشتر پرداخته شده است. بیش‌ترین میزان توجه در شش سال مربوط به «آشنایی با قهرمانان تاریخی ملی و مذهبی و احترام به نماد ملی» مربوط به ساحت تربیت سیاسی با 37 مورد و کم‌ترین توجه مربوط به دو مؤلفۀ «حفظ اسرار دیگران» و «توانایی‌های زبان ملی، محلی، و جهانی» از ساحت تربیت اجتماعی با سه مورد بوده است.
علوم سیاسی
مرتضی بحرانی
چکیده
این مقاله به نقد و بررسی کتاب مفهوم نقد در نهضت‌‌‌های تجددخواه جهان عرب؛ با نگاهی به نظریه‌‌‌های مدرنیته و پسامدرنیته می‌پردازد. مؤلف قصد دارد تا مفهوم و پدیدۀ نقد را به‌بحث بگذارد، اما فراموش می‌کند که نقد یک کنش مدرن است. درنتیجه، دچار سنت‌گرایی و پست‌مدرنیسمی می‌شود که یکی مانع نقد است و دیگری مخل نقد. باوجود گزاره‌هایی ...
بیشتر
این مقاله به نقد و بررسی کتاب مفهوم نقد در نهضت‌‌‌های تجددخواه جهان عرب؛ با نگاهی به نظریه‌‌‌های مدرنیته و پسامدرنیته می‌پردازد. مؤلف قصد دارد تا مفهوم و پدیدۀ نقد را به‌بحث بگذارد، اما فراموش می‌کند که نقد یک کنش مدرن است. درنتیجه، دچار سنت‌گرایی و پست‌مدرنیسمی می‌شود که یکی مانع نقد است و دیگری مخل نقد. باوجود گزاره‌هایی از این کتاب که امید به پیشرفت را تداعی میکنند، مؤلف گرفتار گذشتهگرایی سنتگرایانه و دلمشغول تفنن پستمدرنیستی است. این دو عامل باعث شده است که مؤلف نقد را مربوط به قلمرو فلسفۀ آگاهی بداند. گویی، اگر اعراب در ذهنیت خود به مرحلۀ نقادی برسند، جوامع آن‌ها نیز پیشرفت می‌کند. این تناقضات به‌ویژه در آنجا خود را نشان می‌دهند که مؤلف درعمل به ارزشهای مدرن (آزادی، شادی، و انسجام) اهمیتی قائل نمیشود. هر پژوهشی درباب نقد که قدردان نتایج عملی مدرنیته نباشد، نمیتواند پژوهشی جدی و صادقانه تلقی شود. این نکته محور بررسی کتاب در این مقاله است. نویسندۀ مقالۀ حاضر برای این‌که این اختلال در شناخت را به‌نقد بکشاند، با روش هرمنوتیک سوءظن کتاب را موردبررسی قرار داده است.
هنر
سمیرا عرب؛ سیدعبدالمجید شریف‌زاده
چکیده
سخن‌گفتن و تحلیل نظری صنایع دستی در عین سهل‌بودن دشوار است. صنایع دستی امری آشنا و ملموس در زندگی روزمره است که بدون نیاز به شناساندن و تلاش برای فهمش هرگونه توضیحی در آن بدیهی به‌نظر می‌رسد. کتاب آشنایی با کارگاه‌های صنایع دستی ایران را فریبا مصطفوی در سال 1395 گردآوری کرده است و در انتشارات مهر نوروز به‌چاپ رسیده است. اگرچه ...
بیشتر
سخن‌گفتن و تحلیل نظری صنایع دستی در عین سهل‌بودن دشوار است. صنایع دستی امری آشنا و ملموس در زندگی روزمره است که بدون نیاز به شناساندن و تلاش برای فهمش هرگونه توضیحی در آن بدیهی به‌نظر می‌رسد. کتاب آشنایی با کارگاه‌های صنایع دستی ایران را فریبا مصطفوی در سال 1395 گردآوری کرده است و در انتشارات مهر نوروز به‌چاپ رسیده است. اگرچه این کتاب بهطور کلی مجموعهای از تصویرهای ارزشمند با کیفیت مطلوب برای معرفی برخی کارگاه‌های صنایع دستی است، اما همانند هر اثر علمیِ دیگری کاستیهای شکلی و محتواییای دارد که در این جستار سعی شده نقدی انتقادی بر آن نگاشته شود. در این پژوهش با تکیه بر روش کتابخانهای برخی گزارههای غیرعلمی آن که سبب گمراهشدن خواننده (هنرمندان) می‌شود و از پژوهشی به پژوهش دیگر منتقل میگردد تبیین شده است. در همین راستا، به کاستیها اشاره می‌شود و نظرات انتقادی ذیل هریک از مباحث بیان خواهد شد.
زبان و ادبیات فارسی
فاطمه راکعی
چکیده
کتاب مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره (Metaphor: A Practical Introduction) نوشتۀ زولتن کوچش (Zoltan Kovecses) یکی از منابعی است که با هدف معرفی چند‌جانبۀ مفهوم استعاره نوشته شده و انتشارات دانشگاه آکسفورد ویراست دوم آن را در سال ۲۰۱۰ منتشر کرده است. این کتاب را شیرین پورابراهیم در سال ۱۳۹۳ ترجمه کرده و انتشارات سمت آن را به چاپ رسانده است. این پژوهش با هدف ...
بیشتر
کتاب مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره (Metaphor: A Practical Introduction) نوشتۀ زولتن کوچش (Zoltan Kovecses) یکی از منابعی است که با هدف معرفی چند‌جانبۀ مفهوم استعاره نوشته شده و انتشارات دانشگاه آکسفورد ویراست دوم آن را در سال ۲۰۱۰ منتشر کرده است. این کتاب را شیرین پورابراهیم در سال ۱۳۹۳ ترجمه کرده و انتشارات سمت آن را به چاپ رسانده است. این پژوهش با هدف معرفی و بررسی نسخۀ ترجمهشدۀ این اثر انجام گرفته است. به این منظور، در این نوشتار ابتدا، دو نسخۀ اصلی و ترجمهشده معرفی شدهاند و ویژگیهای شکلی و محتوایی نسخۀ ترجمهشده با درنظرداشتن نسخۀ اصلی کتاب موردبررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این بررسیها حاکی از آن است که درمجموع، نسخۀ ترجمهشده از نظر شکلی و ساختاری وضعیت خوبی دارد و مقایسۀ آن با نسخۀ اصلی کتاب مشخص می‌کند که مترجم زمان زیادی را برای ارائۀ ترجمهای خوب و روان صرف کرده و در امر ترجمه موفق بوده است. بااین‌حال، برخی از نکات درمورد نسخۀ ترجمهشدۀ کتاب قابل‌ذکر است، که در این مقاله نگارنده آن‌ها را بررسی کرده است.
زبان و ادبیات عربی
پیمان صالحی
چکیده
گرایش زیاد ناقدان ادبیات داستانی معاصر عرب به رویکردهای جدید نقد غربی به‌ویژه در دهۀ آخر قرن بیستم و نگرانی از قطع رابطۀ آنان با نقد قدیم عربی و نیاز مبرم کتاب‌خانه‌های عربی به آثاری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان عبدالله ابوهیف ناقد سوری را بر آن داشت تا کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد را به‌نگارش درآورد. ...
بیشتر
گرایش زیاد ناقدان ادبیات داستانی معاصر عرب به رویکردهای جدید نقد غربی به‌ویژه در دهۀ آخر قرن بیستم و نگرانی از قطع رابطۀ آنان با نقد قدیم عربی و نیاز مبرم کتاب‌خانه‌های عربی به آثاری دربارۀ نقدِ نقدِ داستان عبدالله ابوهیف ناقد سوری را بر آن داشت تا کتاب النقد الأدبی العربی الجدید فی القصّة والرّوایة والسّرد را به‌نگارش درآورد. این پژوهش که به دو روش بازخوانی اثر و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی کارکرد نقدی ابوهیف را بررسی کرده به این نتایج دست یافته است: شیوۀ ارائۀ فصول هشت‌‌گانۀ کتاب با قلمی بسیار شیوا نشان‌‌دهندۀ این است که از یک مهندسی ازپیش تعیین‌‌‌شده برخوردار بوده و موضوعات محتوایی دارای یک تسلسل منطقی و قابل‌قبول است. دادهها و مثال‌‌های این کتاب در هر فصل بسیار زیاد است؛ درواقع، ابوهیف کتاب خود را به‌صورت یک دایرۀ‌‌‌المعارف درآورده است. علی‌رغم این‌که ابوهیف معیارهای نقدی مشخصی را برای نقد آثار نقدی در نظر نگرفته و این از ایرادات اساسی کتاب است، تحلیلهای او از انواع گوناگون آثار نقدی استحکام بسیار خوب و قانع‌کنند‌ای دارد. استناد به حدود پانصد اثر از ناقدان کشورهای مختلف عربی می‌تواند دلیل محکمی بر عدم تعصب او در به‌کاربردن شواهد نقدی باشد.
زبان و ادبیات فارسی
مریم شریف نسب
چکیده
برآمدن ژانر خلقیات در ایران نوشتة ابراهیم توفیق، سیدمهدی یوسفی، حسام ترکمان، و آرش حیدری با ایده‌ای خوب تلاش می‌کند محتواهای موجود درباب خلقیات ایرانیان را از دورة مشروطه تا سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بررسی و دسته‌بندی و ارکان و اجزای یک «ژانر» را از آن استخراج کند. این مقاله با روش اسنادی ـ انتقادی تلاش کرده است ...
بیشتر
برآمدن ژانر خلقیات در ایران نوشتة ابراهیم توفیق، سیدمهدی یوسفی، حسام ترکمان، و آرش حیدری با ایده‌ای خوب تلاش می‌کند محتواهای موجود درباب خلقیات ایرانیان را از دورة مشروطه تا سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بررسی و دسته‌بندی و ارکان و اجزای یک «ژانر» را از آن استخراج کند. این مقاله با روش اسنادی ـ انتقادی تلاش کرده است کتاب مذکور را در چهار محور شکلی، زبانی، ساختاری، و محتوایی موردمداقه قرار دهد. حاصل این بررسی نشان می‌دهد اگرچه نویسندگان کتاب اطلاعات بسیار وسیع و دقیقی را از منابع مختلف جمعآوری و گاه بررسی کرده‌اند، در تعیین حدود و ثغور «ژانر» توفیق چندانی نداشتهاند. علی‌رغم این، محتوای لبریز از دادههای مفید، اما پراکندة کتاب می‌تواند با بازبینی مجدد، پیرایش پرگوییها و پراکندهگوییهای فراوان، مفصلبندی دقیق و جدید فصلها، یاریگرفتن از یک مشاور ادبی حاذق در تعریف و تحدید مفهوم «ژانر»، ابراز دقیق و صریحِ نتیجة موردنظر نویسندگان دربارة موضوع، و... سروسامان تازه یابد و برای مخاطبان این حوزه مفیدتر واقع شود.
علم اطلاعات و دانش‌شناسی
مهدی شقاقی
چکیده
هدف از نگارش این مقاله نقد تحلیلی کتاب اخلاق حرفه‌ای در کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی تألیف قراملکی، درخشانی، و رضائی شریفآبادی (1390) از انتشارات سمت است. تلاش شده است تا با نگاهی نظری به کتاب فراتر از افق آن حرکت شود و از نقد مصادیق به نقد مفاهیم گذر شود. برای رسیدن به هدف از روش تحلیل مفهومی استفاده شده است. درابتدا، تلاش شده است ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله نقد تحلیلی کتاب اخلاق حرفه‌ای در کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی تألیف قراملکی، درخشانی، و رضائی شریفآبادی (1390) از انتشارات سمت است. تلاش شده است تا با نگاهی نظری به کتاب فراتر از افق آن حرکت شود و از نقد مصادیق به نقد مفاهیم گذر شود. برای رسیدن به هدف از روش تحلیل مفهومی استفاده شده است. درابتدا، تلاش شده است تا با ارائة کتاب‌شناسی تحلیلی از آثار حول‌و‌حوش این اثر جایگاه این کتاب مشخص شود. سپس، نقدی شکلی از مقدماتی‌ترین موارد تا امور انتزاعی‌تر کتاب ارائه شده است. بعد، در پنج محور اصلی به نقد محتوایی کتاب پرداخته شده و درنهایت ره‌نمودهایی عملی برای تقویت کتاب ارائه شده است. محورهای اصلی نقد شکلی را صفحه‌آرایی، نمایه، و طراحی جلد کتاب تشکیل می‌دهند و محورهای اصلی نقد محتوایی شامل تغییر زبان نگارش از زبان نتیجه‌محور به زبان حق‌محور، مفهوم‌پردازی ناهم‌سنگ، لزوم توجه به حقوق همۀ صاحبان حق، لزوم توجه به گروه‌های خاص، لزوم اتخاذ رویکردی سیاستی در ارائة پیش‌نهادهای اخلاقی، نیاز به تمرکز به تنگناهای اخلاقی، مشکل تغییر رویکرد در تعریف پایة کتاب‌داری و «چیز» موردبررسی در این رشته، به مطالعۀ مدل‌های اخلاقی بیشتر و تقویت منابع و مستندسازی دقیق‌تر نیاز می‌شود.
مدیریت و سیاست‌گذاری
شیما صفرمحمدلو؛ ناهید فتحی؛ علیرضا کوشکی
چکیده
در زمینۀ مدیریت استراتژیک، منابع متعددی تدوین شده که در کشور ایران یکی از محبوب‌ترین آن‌ها کتاب مدیریت استراتژیک فرد آر. دیوید، ترجمۀ دکتر اعرابی و دکتر پارساییان، است. هدف این پژوهش بررسی و نقد این کتاب است. پژوهش حاضر رویکرد انتقادی دارد. به همین منظور، در این پژوهش از ابزار کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون ...
بیشتر
در زمینۀ مدیریت استراتژیک، منابع متعددی تدوین شده که در کشور ایران یکی از محبوب‌ترین آن‌ها کتاب مدیریت استراتژیک فرد آر. دیوید، ترجمۀ دکتر اعرابی و دکتر پارساییان، است. هدف این پژوهش بررسی و نقد این کتاب است. پژوهش حاضر رویکرد انتقادی دارد. به همین منظور، در این پژوهش از ابزار کاربرگ نقد کتب درسی و دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی استفاده شده است. بررسی انتقادی در تحقیق شامل نویسنده، شکل ظاهری، ساختار، و محتوای کتاب بود. براساس یافته‌ها، دیوید در جامعۀ دانشگاهی بین‌المللی متفکر در حوزۀ استراتژیک شناخته نمیشود. کتاب دیوید ساختار منطقی خوبی دارد و از نظر یک کتاب علمی میتوان وزن مناسبی برای آن قائل شد. درضمن، فصلبندی کتاب براساس محتوای آن خوب است و نویسنده سعی کرده سرفصلهای اصلی مدل خود را در فصلهای مختلف کتاب بگنجاند. از نظر کیفیت محتوا، کتاب از دیدگاه خواننده (نه از دیدگاه یک فرد اجرایی) مطلوب است. مزیت اصلی کتاب رویکرد انتفاعی ابزارهای ارائهشده و ضعف اصلی کتاب را میتوان در عدم بیان مبانی علمی و دیدگاه افراد صاحبنظر در زمینۀ مدیریت استراتژیک در فصول کتاب و اشکال در ترجمۀ متن اصلی، ادبیات، و نگارش فارسی دانست.
علوم سیاسی
حمید سجادی
چکیده
نظریۀ سیستمی نیکلاس لومان، درمقام یک تئوری اجتماعى، چشم‌انداز مناسبی برای شناخت نظام اجتماعی و جهان مدرن به‌وجود آورده است. نظریۀ سیستم‌ها و تغییر پارادایم در جامعه‌شناسی، تدوین و ترجمۀ علی اردستانی، اثری حائز اهمیت درخصوص اندیشههای لومان و عناصر اندیشگی اوست. این اثر پنج مقاله از نیکلاس لومان با عناوین «تغییر پارادایم ...
بیشتر
نظریۀ سیستمی نیکلاس لومان، درمقام یک تئوری اجتماعى، چشم‌انداز مناسبی برای شناخت نظام اجتماعی و جهان مدرن به‌وجود آورده است. نظریۀ سیستم‌ها و تغییر پارادایم در جامعه‌شناسی، تدوین و ترجمۀ علی اردستانی، اثری حائز اهمیت درخصوص اندیشههای لومان و عناصر اندیشگی اوست. این اثر پنج مقاله از نیکلاس لومان با عناوین «تغییر پارادایم در نظریۀ سیستم‌ها»، «نظریۀ سیستم‌های جدید و نظریۀ جامعه»، «مدرنیت علم»، «جهانی‌شدن یا جامعۀ جهانی: چگونه باید جامعۀ جهانی را درک کرد»، و «سخن و سکوت» و سه مقاله از دیگر نویسندگان با عناوین «چرا سیستم‌ها»، «میراث لومان»، و «بنیانهای نظریۀ سیستم‌های اجتماعی» را در بر دارد. کتاب موردبحث ازیک‌سو، با تمرکز بر نظریۀ اجتماعی، نظریۀ ارتباطات، و نظریۀ تکامل به‌عنوان عناصر اصلی نظریۀ سیستمی و ازسوی‌دیگر، با قراردادن سیستم اجتماعی در ارتباط با محیط، اعم از جهان مدرن و جامعۀ جهانی، تبیینی قابل‌قبول از نظریۀ سیستم‌ها را ارائه کرده است. بااین‌حال، کتاب موردبحث خالی از ایراد نیست. ضعف پوشش مباحث و هم‌چنین ترجمه و معادل‌سازی‌های نامفهوم از جملۀ موارد قابل‌ذکر است. ازاین‌رو، در مقالۀ پیش‌ِرو، ضمن توضیح نظریۀ سیستم‌ها که محتوای اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد، به نقد و بررسی آن در سه بخش صوری، محتوایی، و ترجمه پرداخته می‌شود.
مدیریت و سیاست‌گذاری
الهام ابراهیمی
چکیده
امروزه اندیشمندان و سیاست‌گذاران برای مدیریت منابع انسانی نقش‌های جدیدی متصورند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها «ابتنا بر شایستگی» در همۀ کارکردهای مدیریت منابع انسانی از برنامهریزی و انتخاب به‌مثابۀ فرایندهای ورودی تا توسعه، نگه‌داشت، و فرایندهای خروجی منابع انسانی است. هدف این مقاله، نقد و بررسی کتاب مدیریت منابع انسانی ...
بیشتر
امروزه اندیشمندان و سیاست‌گذاران برای مدیریت منابع انسانی نقش‌های جدیدی متصورند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها «ابتنا بر شایستگی» در همۀ کارکردهای مدیریت منابع انسانی از برنامهریزی و انتخاب به‌مثابۀ فرایندهای ورودی تا توسعه، نگه‌داشت، و فرایندهای خروجی منابع انسانی است. هدف این مقاله، نقد و بررسی کتاب مدیریت منابع انسانی مبتنی‌بر شایستگی، اثر دیوید دوبوا و دیگران اوست. در این مقاله، برمبنای دو روش نقد صورت‌گرایانه که بر فرم یعنی عناصری مانند ساختار و نگارش متمرکز است، نقد پژوهشی که به محتوا اصالت می‌دهد، و نیز براساس معیارهای شورای نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی به نقد اثر پرداخته شده است. یافته‌ها نشان داد که نقاط قوت اصلی کتاب برخورداری توأمان از هر دو دیدگاه نظری و کاربردی، توجه به بافتار سازمانی در کاربرد شایستگی‌ها، و مقابله و مقایسۀ فرایندهای سنتی با فرایندهای شایستگی‌محور منابع انسانی است. درعین‌حال، این کتاب نقاطی بهبودیافتنی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها میتوان به روزآمدنبودن منابع بهرغم تجدید‌چاپ کتاب، اشاره به موضوعات کم‌ارتباط با مفهوم اصلی کتاب، و لزوم تبیین شیوه‌های جدید فرایندهای مدیریت منابع انسانی در رویکرد شایستگی‌محور اشاره کرد. درپایان، برمبنای یافته‌ها، پیش‌نهادهایی در دو سرفصل شکلی و محتوایی ارائه شده است.
فقه و حقوق
مصطفی دانش‌پژوه
چکیده
ابهام و اجمال قانون دربارۀ تابعیت فرزندان مادران ایرانی ازیک‌سو و برخی مشکلات اجتماعی متراکم برای فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با اتباع عراقی و بیش از آن مهاجران افغانستانی ازسوی‌دیگر قانون‌گذار را به تصویب ماده‌واحده‌ای در سال 1385 کشاند، اما ابهام‌های مفهومی و مشکلات اجرایی این ماده‌واحده سبب شد که قانون‌گذار با تصویب ...
بیشتر
ابهام و اجمال قانون دربارۀ تابعیت فرزندان مادران ایرانی ازیک‌سو و برخی مشکلات اجتماعی متراکم برای فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با اتباع عراقی و بیش از آن مهاجران افغانستانی ازسوی‌دیگر قانون‌گذار را به تصویب ماده‌واحده‌ای در سال 1385 کشاند، اما ابهام‌های مفهومی و مشکلات اجرایی این ماده‌واحده سبب شد که قانون‌گذار با تصویب ماده‌واحدۀ جدیدی در سال 1398 ماده‌واحدۀ سابق را نسخ کند. نگارنده در این مقاله در تلاش است تا با بازخوانی «انتقادی ــ اصلاحی» ماده‌واحدۀ جدید نقاط قوّت و ضعف آن را بنمایاند و به‌ویژه ناسازگاری آن را با اصل چهلویکم قانون اساسی تبیین کند و درپایان، بهدلایلی چند، ازجمله توجه به حقیقت و ماهیت تابعیت و سازگاری بیشتر با اصل چهلویکم قانون اساسی پیشنهاد کند که نَسَب مادری نیز، هم‌چون نسب پدری، سبب انتقال تابعیت ایرانی به فرزند شود.
علوم سیاسی
سیدمحسن علوی‌پور
چکیده
روش‌شناسی پژوهشی و بازخوانی تجربۀ علمی مبدعان روش‌های مختلف برای هر پژوهش‌گر علوم انسانی بسیار آموزنده است. در حوزۀ اندیشۀ سیاسی نیز، باتوجه‌به تنوع روش‌شناسی‌ها و دستاوردهای آن‌ها برای پیش‌برد فعالیت‌های علمی، این امر از اهمیت بیش‌تری برخوردار می‌شود. در این میان، رویکردهای هرمنوتیک روششناختی در دهه‌های اخیر درزمینۀ ...
بیشتر
روش‌شناسی پژوهشی و بازخوانی تجربۀ علمی مبدعان روش‌های مختلف برای هر پژوهش‌گر علوم انسانی بسیار آموزنده است. در حوزۀ اندیشۀ سیاسی نیز، باتوجه‌به تنوع روش‌شناسی‌ها و دستاوردهای آن‌ها برای پیش‌برد فعالیت‌های علمی، این امر از اهمیت بیش‌تری برخوردار می‌شود. در این میان، رویکردهای هرمنوتیک روششناختی در دهه‌های اخیر درزمینۀ فهم اندیشههای سیاسی موردتوجه جدی قرار گرفته است و، باتوجه‌به دستاوردهای سترگ آن در این زمینه، روزبه‌روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود. کتاب بنیادهای اندیشۀ سیاسی مدرن یکی از آثار بسیار تأثیرگذار هرمنوتیک روششناختی است که باتوجه‌به روش‌مندی خاص نویسندۀ آن، کوئنتین اسکینر، نه‌تنها دادهها و دیدگاه‌های ارزش‌مندی را دربارۀ شکل‌گیری تفکر مدرن به‌دست می‌دهد که امکان بررسی و فهم مؤلفه‌های روششناختی رویکرد هرمنوتیکی مؤلف ـ بافتار را نیز فراهم می‌آورد. مقالۀ حاضر بر آن است که با بررسی مؤلفه‌های شکلی و محتوایی ترجمۀ کتاب به زبان فارسی، ضمن کاوش در بنیادهای روش‌شناختیِ هرمنوتیک مؤلف ـ بافتار و تبیین مؤلفه‌های این رویکرد روششناختی، که نویسندۀ کتاب مبدع آن است، نوعی بازخوانی انتقادی از کتاب دوجلدی بنیادهای اندیشۀ سیاسی مدرن به‌دست دهد.
علوم اجتماعی
محمد عباس زاده؛ سجاد مسگرزاده
چکیده
در مقالۀ حاضر، کتاب شهرها و مصرف (Cities and Consumption)، اثر مارک جین (Mark Jayne)، با ترجمۀ فارسی مرتضی قلیچ موردنقد و بررسی قرار گرفت. از مزایای این کتاب میتوان به ارائۀ دیدگاهها، نظریات، پیشینه‌های تجربی، اسناد، و موردپژوهی‌های مختلف درمورد شهر و مصرف اشاره کرد. ترجمه و نگارش کتاب، باوجود ارائۀ اطلاعات مهم پیرامون شهرها و مقولۀ مصرف حاوی ...
بیشتر
در مقالۀ حاضر، کتاب شهرها و مصرف (Cities and Consumption)، اثر مارک جین (Mark Jayne)، با ترجمۀ فارسی مرتضی قلیچ موردنقد و بررسی قرار گرفت. از مزایای این کتاب میتوان به ارائۀ دیدگاهها، نظریات، پیشینه‌های تجربی، اسناد، و موردپژوهی‌های مختلف درمورد شهر و مصرف اشاره کرد. ترجمه و نگارش کتاب، باوجود ارائۀ اطلاعات مهم پیرامون شهرها و مقولۀ مصرف حاوی انتقاداتی است که از جملۀ آن میتوان، بهرغم چاپ دوم کتاب، به غفلت از ویرایش ادبی متون ترجمهشده و دقت کم در ترجمۀ محتوایی متون لاتین اشاره داشت، تاجاییکه برخی از قسمتهای ترجمهشده با متن اصلی کتاب همخوانی قابل‌‌قبولی ندارد. هم‌چنین، در ارتباط با محتوای کتاب، تبیین جامعی از رابطۀ شهر، مصرف، و ادعاهای مطرحشده صورت نگرفته است. بهعبارتی، کتاب موردبررسی پیشفرضهای نظری و روششناختی ندارد و عناوین فصلها حول ادعای اصلی انسجام پیدا نکرده‌اند. جین جایگاه مصرف و مصرفکننده را نتوانسته است در رابطۀ بین ساختار اقتصاد سیاسی و شکل‌گیری شهر مدرن و جامعۀ مصرفی تبیین کند؛ ادعایی که در اغلب بخشهای کتاب دنبال یا اثبات نمیشود. هم‌چنین، ازآنجاکه کتاب مربوط به سال 2006 است، اطلاعات آماری و پیشینه‌های تجربی مورداستفاده بهروز نیستند.
فقه و حقوق
سیدمحمد رضوی؛ سید علی رضوی؛ رسول رفیعی
چکیده
مبانی در مباحث نظری پایه‌های ساختمان استدلال را تشکیل می‌دهند؛ ازاین‌رو، اتخاذ مبنا در هر مسئله بنای متفاوتی را پایه‌گذاری می‌کند. نمود این امر در مباحث ماهوی حقوق مدنی، که عمدتاً برگرفته از فقه اسلامی است، تبلور فراوانی دارد. یکی از اشکالات عمده‌ای که در نوشته‌های سابق وجود داشت و حقوق‌دانان معاصر درپی رفع آن بوده‌اند جدانکردن ...
بیشتر
مبانی در مباحث نظری پایه‌های ساختمان استدلال را تشکیل می‌دهند؛ ازاین‌رو، اتخاذ مبنا در هر مسئله بنای متفاوتی را پایه‌گذاری می‌کند. نمود این امر در مباحث ماهوی حقوق مدنی، که عمدتاً برگرفته از فقه اسلامی است، تبلور فراوانی دارد. یکی از اشکالات عمده‌ای که در نوشته‌های سابق وجود داشت و حقوق‌دانان معاصر درپی رفع آن بوده‌اند جدانکردن قواعد عمومی از قواعد اختصاصی است. استاد کاتوزیان ازجمله کسانی است که با نوشتن دورۀ قواعد عمومی قراردادها در انجام این مهم سعی کرد. درعین این تلاش شایسته و قابلتقدیر کتاب‌های ایشان، که متون درسی دروس حقوقی در دانشگاههای کشور است، در بحثهای اختصاصی از اشکال یادشده خالی نیست و همچنان قواعد عمومی در لابهلای قواعد اختصاصی دیده می‌شود. این امر بهخودیخود ایرادی ندارد، خصوصاً این‌که تمامی مباحث و مطالب برای این‌که به پختگی برسد نیازمند گذشت زمان و کار بلیغ است؛ آن‌چه ایراد به‌نظر می‌رسد نداشتن مبنای واحد و درنتیجه، احداث بناهای متعدد در مسائل همگون است. در این مقاله برخی از این اضطرابها موردبررسی قرار گرفته است.
زبان و ادبیات فارسی
محمود رحیمی؛ ناصر رحیمی؛ محمود عابدی
چکیده
هرچند دیوان منوچهری بارها تصحیح شده است و هریک از مصححان به سهم خود در عرضۀ متن قابل‌‌قبولی کوشیدهاند، هنوز آن‌چه به‌عنوان دیوان منوچهری در دست داریم تا متنی نسبتاً نهایی فاصله دارد و باز هم میتوان با جست‌‌وجوی بیشتر و هم‌چنین باپیروی‌از اصول تصحیح انتقادی، بعضی از ابهام‌ها را برطرف کرد. در این نوشتار برخی ابیات منوچهری ...
بیشتر
هرچند دیوان منوچهری بارها تصحیح شده است و هریک از مصححان به سهم خود در عرضۀ متن قابل‌‌قبولی کوشیدهاند، هنوز آن‌چه به‌عنوان دیوان منوچهری در دست داریم تا متنی نسبتاً نهایی فاصله دارد و باز هم میتوان با جست‌‌وجوی بیشتر و هم‌چنین باپیروی‌از اصول تصحیح انتقادی، بعضی از ابهام‌ها را برطرف کرد. در این نوشتار برخی ابیات منوچهری را از نظر صحت نسبت و صحت ضبطها بررسی کردهایم و در نتیجۀ جستوجوهای انجامشده صورتهایی پیشنهاد کردهایم. در این راه اتکای ما به قراین متنی و کهنترین نسخههای بازمانده از اشعار منوچهری و منابع کهن بوده است.
روش‌شناسی
مهدی شقاقی
چکیده
در مقالۀ حاضر هدف آن است که به‌بهانۀ نقد کتاب درآمدی بر پژوهش روش‌های آمیخته به نقد روششناختی چهارچوب پژوهش آمیختهای که در این کتاب جان کرسول معرفی کرده است پرداخته شود. پس از مقدمه و بحثی روششناختی، به معرفی کوتاه کتاب پرداخته و، ضمن معرفی آثار مشابه در حوزۀ موضوعی کتاب، جایگاه آن درمیان سایر آثار ترسیم شده است. سپس، ...
بیشتر
در مقالۀ حاضر هدف آن است که به‌بهانۀ نقد کتاب درآمدی بر پژوهش روش‌های آمیخته به نقد روششناختی چهارچوب پژوهش آمیختهای که در این کتاب جان کرسول معرفی کرده است پرداخته شود. پس از مقدمه و بحثی روششناختی، به معرفی کوتاه کتاب پرداخته و، ضمن معرفی آثار مشابه در حوزۀ موضوعی کتاب، جایگاه آن درمیان سایر آثار ترسیم شده است. سپس، توصیف و نقد مشخصات ظاهری کتاب در پیش گرفته شده و بخشهای مختلف کتاب تشریح شده است و مهم‌ترین محورهای ضعف ترجمه ازجمله اغلاط املایی، ترجمۀ ماشینی، تلفظ ناصحیح اَعلام، معادلگذاری نادرست، اِشکالات نگارشی، ناسلیسبودن، نایکدستی در بهکارگیری واژگان، و موارد دیگر بررسی شده است. پسازآن، با استعانت از چهارچوب تحلیل رتوریک اسپر (1993)، تلاش شده است تا با استخراج گزاره‌هایی از متن کتاب، که آشکارا جنبۀ رتوریک دارند تا علمی، به تحلیل وجوه خطابی روش آمیخته پرداخته و رتوریکهای بهکاررفته در آن دسته‌بندی شود و با تکیه بر آرای برخی اندیشمندان دیگر، اصالت آن به‌عنوان یک روش مستقل موردنقد و نظر قرار گیرد.
علوم سیاسی
علی اشرف نظری
چکیده
ایده‌‌ها و اندیشههای متفکران بزرگ مرزناپذیر است و بنیانهای فکری آن‌ها در ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تأثیر می‌‌‌‌گذارد. میشل فوکو (1926-1984) از تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان در نیمۀ دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاهها و چشم‌‌اندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف موردخوانش قرار گرفته است؛ خوانشی که ...
بیشتر
ایده‌‌ها و اندیشههای متفکران بزرگ مرزناپذیر است و بنیانهای فکری آن‌ها در ساخت تفکر و ماهیت تحول جوامع دیگر نیز تأثیر می‌‌‌‌گذارد. میشل فوکو (1926-1984) از تأثیرگذارترین نظریه‌پردازان در نیمۀ دوم قرن بیستم است که دستگاه فکری او از دیدگاهها و چشم‌‌اندازهای فکری گوناگون در جوامع مختلف موردخوانش قرار گرفته است؛ خوانشی که در سه دهة گذشته به‌صورت فعال درصدد بهره‌‌گیری از مقوله‌‌های فکری فوکو و درعین‌حال ارائة تفسیری نو با هدف پاسخ‌گویی به مسائل جوامع عرب در حوزة فکری ـ فلسفی است. هریک از مفسران فوکو کوشیدهاند تا در طرح فکری خود با هدف برون‌رفت از معضلات موجود به کاربست روش‌‌شناسی‌‌های مدرن و ارائة قرائتی جدید از میراث، تاریخ‌‌نگاری اندیشۀ اسلامی، تجددگرایی، کثرت‌‌گرایی، و ارائة نگرشی معطوف به آزادی انسان بر‌‌آیند. محور اصلی بحث در مقالة حاضر معرفی، نقد، و ارزیابی کتاب میشل فوکو در اندیشة معاصر عرب (1399) است که توسط الزواوی بغوره نوشته شده و مجید منهاجی آن را ترجمه کرده و نسخة فارسی این کتاب از سوی نشر نگاه معاصر به زیور طبع آراسته شده است. نقد روششناختی، درون‌نظری، و برون‌نظری این اثر مطرح و تلاش خواهد شد اشکالات موجود در ترجمه، تناقضات روششناختی، و ابهامات مفهومی ـ نظری موردتوجه قرار گیرد. نتیجۀ چنین امری فرارفتن از مطالعۀ توصیفی و فراهم‌آوردن زمینه‌‌های نقد و ارزیابی آثار علمی با هدف رشد تفکر انتقادی و گام‌نهادن در وادی نظریه‌پردازی است.
باستان شناسی
مرتضی عطایی
چکیده
در میان هنرهای دوران اسلامی سفال‌گری یکی از متنوع‌ترین و جذاب‌ترین هنرها به‌شمار می‌آید و همواره موردتوجه باستان‌شناسان و پژوهش‌گران هنر اسلامی قرار داشته است. ازهمین‌رو، کتاب‌های تخصصی و کاتالوگ‌های زیادی به زبان‌های مختلف دربارۀ این هنر و معرفی انواع و شیوه‌های آن به چاپ رسیده است که بسیاری از آن‌ها براساس آثار مجموعه‌های ...
بیشتر
در میان هنرهای دوران اسلامی سفال‌گری یکی از متنوع‌ترین و جذاب‌ترین هنرها به‌شمار می‌آید و همواره موردتوجه باستان‌شناسان و پژوهش‌گران هنر اسلامی قرار داشته است. ازهمین‌رو، کتاب‌های تخصصی و کاتالوگ‌های زیادی به زبان‌های مختلف دربارۀ این هنر و معرفی انواع و شیوه‌های آن به چاپ رسیده است که بسیاری از آن‌ها براساس آثار مجموعه‌های خصوصی یا موزهها تهیه و تنظیم شدهاند. در نوشتار پیشرو ترجمۀ یکی از این کتابها بررسی و نقد می‌شود که درواقع یک جلد از مجموعهای چندجلدی است که به معرفی آثار هنری اسلامی موجود در مجموعۀ ناصر خلیلی اختصاص یافته است. بررسی دقیقِ ترجمۀ کتاب، که با عنوان سفال اسلامی به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد که این اثر باوجود کیفیت ظاهری درخور توجهِ چاپ و روانی نسبی متن در برخی بخشها، در زمینۀ ترجمه و ویرایش کاستیها و ضعفهایی جدی دارد. ازجمله مهمترینِ این ضعفها میتوان به اشکالهای جدی و پرتعداد در ضبط اسامی خاص، به‌ویژه نامهای جغرافیایی و محوطههای باستانی، ناآشنایی مترجم با اصطلاحات و واژگان تخصصی سفال و هنر اسلامی، اشتباهها و ابهام‌ها در ترجمه، و درنهایت، توضیحهای جهتدار و پراشتباه ویراستار اشاره کرد.
