علوم سیاسی
مجید بهستانی؛ محمدرضا امیرزاده
دوره 18، شماره 6 ، شهریور 1397، ، صفحه 21-34
چکیده
اگرچه بعد از دورة مشروطه حالوهوای مدرنیزاسیون غربی، ازجمله سکولاریسم در ایران دمیدن گرفت، تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی کمتر مسئلة اصلی روشنفکران در تمام ابعاد آن بود. این درحالی است که با تأسیس حکومت دینی عموم روشنفکران و صاحبنظران بهتصریح یا بهتلویح و اشاره مفهوم سکولاریسم و ملزمات آن را در جامعة دینی ایران موردپرسش ...
بیشتر
اگرچه بعد از دورة مشروطه حالوهوای مدرنیزاسیون غربی، ازجمله سکولاریسم در ایران دمیدن گرفت، تا پیش از وقوع انقلاب اسلامی کمتر مسئلة اصلی روشنفکران در تمام ابعاد آن بود. این درحالی است که با تأسیس حکومت دینی عموم روشنفکران و صاحبنظران بهتصریح یا بهتلویح و اشاره مفهوم سکولاریسم و ملزمات آن را در جامعة دینی ایران موردپرسش و چالش قرار دادند. تاآنجاکه برخی روشنفکران با نظریهپردازیِ برای پیوند جمهوری اسلامی با عقلانیت عرفی و مدرن امکان «سکولاریسم اسلامی» را مفهومسازی کردند. منصور میراحمدی با نگارش کتاب سکولاریسم اسلامی: نقدی بر دیدگاه روشنفکران مسلمان به آن میاندیشد که سعی ایشان برای پیوند اندیشة سیاسی اسلامی و سکولاریسم را ناتوان، ناقص، و ناهمساز با جریان کلی و اصلی جهان اسلام در حوزة نظر و عمل معرفی کند. در این مقاله بعد از معرفی ساختار و سازمان کتاب ایرادهای شکلی و محتوایی آن مطرح شده است.
روششناسی
سید محمد رضا تقوی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر نقد کتاب هویت علم دینی: نگاهی معرفتشناختی به نسبت دین با علوم انسانی تألیف خسرو باقری است. کتاب ازنظر شکلی بیشتر شرایط موردنظر را داراست و بنابراین مطلوب ارزیابی میشود. بهلحاظ محتوایی نیز تلاش درخوری برای دستیابی به یک مدل دینی درمقام اثبات علم با بذل توجه به تجربه و بررسی عینی پدیدهها انجام شده است؛ ضمن ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر نقد کتاب هویت علم دینی: نگاهی معرفتشناختی به نسبت دین با علوم انسانی تألیف خسرو باقری است. کتاب ازنظر شکلی بیشتر شرایط موردنظر را داراست و بنابراین مطلوب ارزیابی میشود. بهلحاظ محتوایی نیز تلاش درخوری برای دستیابی به یک مدل دینی درمقام اثبات علم با بذل توجه به تجربه و بررسی عینی پدیدهها انجام شده است؛ ضمن آنکه کاستیهایی نیز وجود دارد، ازجمله: 1. مغفولبودن اثر تعاملی حس و عقل و قلب، 2. تقلیل واقعیت به واقعیت مشهود، 3. نداشتن ارتباط منطقی بین هستیشناسی، معرفتشناسی، و روششناسی، و 4. تقلیل منابع معرفت و انحصار ملاک صحت در امور تجربی. باتوجهبه اینکه حس و عقل و قلب در تعامل دائم با یکدیگر معرفت را شکل میدهند و تمامی تجربهها و کنشهای انسانی درمورد شناخت عقلی (بینش) و باور قلبی (گرایش) فرد است که تعین مییابند، بنابراین، شایسته است اندیشمندان مسلمان برمبنای تعامل و هماهنگی بین حس و عقل و قلب دستگاه ادراکی انسان را تبیین کنند و معاییری را برای تمایز ادراک صائب از غیرصائب مشخص سازند.
علوم اجتماعی
ابراهیم توفیق
چکیده
هدف این نوشتار بررسی جایگاه آنچه مهمترین اثر ماکس وبر نامیده شده، یعنی اقتصاد و جامعه، در اندیشۀ اوست. در نقد خوانش پارسونزی (talcott parsons) و یکپارچهسازِ وبر، گفته شده که گسستی میان وبرِ متقدم ـ وبرِ تأملاتِ روششناختی دربارۀ مفهومپردازی «فرد تاریخی» (historical individual) و اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری (The Protestant Ethic and The Spirit of ...
بیشتر
هدف این نوشتار بررسی جایگاه آنچه مهمترین اثر ماکس وبر نامیده شده، یعنی اقتصاد و جامعه، در اندیشۀ اوست. در نقد خوانش پارسونزی (talcott parsons) و یکپارچهسازِ وبر، گفته شده که گسستی میان وبرِ متقدم ـ وبرِ تأملاتِ روششناختی دربارۀ مفهومپردازی «فرد تاریخی» (historical individual) و اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری (The Protestant Ethic and The Spirit of Capitalism) و وبر متأخر ـ وبرِ اقتصاد و جامعه (Economy and Society) و جامعهشناسی تفهمی (Interpretive Sociology) دیده میشود؛ گسستی مبتنیبر گذار از فردیت تاریخی به جامعهشناسی بهمثابۀ علمی انتزاعی، گونهشناختی (typological)، و جهانشمول. این نوشتار نشان میدهد که خصلت این گذار نه گسست، بلکه یک تداوم پرتنش است و اینکه اندیشۀ وبر، چه متقدم و چه متأخر، متمرکز است بر صورتبندیهای متفاوتِ فردِ تاریخیِ «سرمایهداری مدرن» و «قفس آهنین» (iron cage). به این منظور، درابتدا، نگاهی خواهیم انداخت به تاریخچه و ساختارِ «اقتصاد و جامعه». سپس، گذارِ پیشگفته بررسی خواهد شد. درپایان، به تأمل در تنشِ گریزناپذیر در اندیشۀ وبر پرداخته میشود تا از این طریق حدود و ثغور یک گفتوگوی انتقادی و مولّد با او ترسیم شود.
تاریخ
روحالله بهرامی
چکیده
ویر گوردون چایلد، باستانشناس و مورخ استرالیاییِ نیمۀ نخست قرن بیستم، از شخصیتهای علمی و خلاق در عرصۀ مطالعات باستانشناسی و تاریخ است. چایلد با اتخاذ ترکیب روششناسانۀ علمی موردنظر خویش در حوزۀ دانشِ تاریخ و باستانشناسی دیدگاهها و مفاهیمی خاص در این عرصه تولید کرد که هنوز هم موردتوجه محافل علمیِ باستانشناسانِ پیشاتاریخی ...
بیشتر
ویر گوردون چایلد، باستانشناس و مورخ استرالیاییِ نیمۀ نخست قرن بیستم، از شخصیتهای علمی و خلاق در عرصۀ مطالعات باستانشناسی و تاریخ است. چایلد با اتخاذ ترکیب روششناسانۀ علمی موردنظر خویش در حوزۀ دانشِ تاریخ و باستانشناسی دیدگاهها و مفاهیمی خاص در این عرصه تولید کرد که هنوز هم موردتوجه محافل علمیِ باستانشناسانِ پیشاتاریخی و مورخان تاریخ است. این نگرش در کتاب کمحجم، ولی مفید، تاریخ وی بازتاب خاصی پیدا کرده است. کتاب تاریخ، که به نقد و بررسی نظریههای رایج دربارۀ تاریخ و تاریخنگاری میپردازد، از همان آغاز موردتوجه محافل علمی در جامعۀ ایران قرار گرفت و تاکنون چندبار ترجمه و بهدست چاپ سپرده شده است. در این نوشتار، ضمن بررسی و نقد شکلی و محتوایی ترجمۀ فارسی اثر مذکور، تلاش میشود که رویکرد علمی و رهیافت روششناسانۀ ترکیبی چایلد با تأکید بر نگرش مطلوب و موردنظر وی، مبنیبر تکامل فناورانه و خلاق در نظم تاریخی پسندیده، مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد و مؤلفههای اساسی چنین تفسیری از تاریخ را ازدیدگاه ایشان بشناساند.
باستان شناسی
مژگان جایز
چکیده
طراحی اشیا باهدف مستندسازی و انتقال اطلاعات جزئی از فعالیتهای اصلی باستانشناسی است. طیف گستردهای از اشیا در فعالیتهای باستانشناسی طراحی میشوند. نوشتار حاضر ترجمة کتابی در زمینة طراحی اشیای باستانشناسی را نقد میکند که کتاب اصلی آن، منبعی اگرچه قدیمی، اما نسبتاً معتبر در این زمینه است. باتوجهبه اینکه این کتاب حتی ...
بیشتر
طراحی اشیا باهدف مستندسازی و انتقال اطلاعات جزئی از فعالیتهای اصلی باستانشناسی است. طیف گستردهای از اشیا در فعالیتهای باستانشناسی طراحی میشوند. نوشتار حاضر ترجمة کتابی در زمینة طراحی اشیای باستانشناسی را نقد میکند که کتاب اصلی آن، منبعی اگرچه قدیمی، اما نسبتاً معتبر در این زمینه است. باتوجهبه اینکه این کتاب حتی پیش از ترجمه نیز جزء منابع بسیار مهم طراحی محسوب میشد، ترجمة آن به زبان فارسی اهمیت آن را نزد باستانشناسان دوچندان میکند. ترجمة تحتاللفظی برگردان فارسی نامفهوم و نامأنوس، کیفیت بسیار پایین تصاویر در مقایسه با کتاب اصلی که نقش عمدهای در افزایش درک مخاطب از مطالب کتاب دارد، فصلبندی آشفته و نامنظم، و خوانش دشوار ازجمله موارد نقدپذیر در ترجمة کتاب است. تسلط بر زبان انگلیسی و آگاهیداشتن از طیف گستردة اشیا و یافتههای باستانشناسی بهمنظور ترجمة چنین کتبی از مواردی است که در آینده مترجمان باید به آن توجه کنند.
زبان و ادبیات فارسی
آرش امرایی
چکیده
دیوان خاقانی از آثار شایستۀ ادبیات فارسی است که به دیریابی و دشوارفهمی مشهور است. ازاینرو، در مقایسه با دیگر دیوانهای شعر فارسی دیوان خاقانی کمتر مورداقبال شارحان قرار گرفته است. در این میان، گزیدهگویی و گزیدهگزینی دامن دیوان خاقانی را نیز رها نکرده است و گزیدههایی چند از قصاید خاقانی شرح و منتشر شده است. یکی از ...
بیشتر
دیوان خاقانی از آثار شایستۀ ادبیات فارسی است که به دیریابی و دشوارفهمی مشهور است. ازاینرو، در مقایسه با دیگر دیوانهای شعر فارسی دیوان خاقانی کمتر مورداقبال شارحان قرار گرفته است. در این میان، گزیدهگویی و گزیدهگزینی دامن دیوان خاقانی را نیز رها نکرده است و گزیدههایی چند از قصاید خاقانی شرح و منتشر شده است. یکی از این آثار کتابی است با عنوان مرثیهخوان مدائن که بهقلم آقایان محمدرضا برزگرخالقی و محمدحسین محمدی نوشته شده و انتشارات زوار آن را در 224 صفحه و در قطع وزیری اولینبار در بهار 1379 منتشر کرده است. در این مقاله، ضمن بررسی تألیف مذکور، به برخی از ناراستیها و نادرستیهای واردشده به آن اشاره میشود. از جملۀ اشکالاتی که بهتفصیل درمورد آن سخن گفته خواهد شد، میتوان به این موارد اشاره کرد: استفاده از آثار دیگران بدون ارجاع به آنها، سکوت درمقابل ابیات دشوار و مسئلهدار خاقانی، دریافتهای نادرست از برخی ابیات، منابع آشفته، اشکالات تایپی فراوان، درنظرنداشتن برخی جوانب شعری خاقانی. ازاینرو، با بررسی موارد فوق، نشان داده میشود که جایگاه علمی کتاب مذکور با چالش جدیای مواجه است.
زبان و ادبیات عربی
لیلا جمشیدی؛ عیسی زارع درنیانی؛ خدیجه حسن پور
چکیده
نقد و بررسی آثاری که به گونههای خاص انواع ادبی پرداخته و در میان اهل زبان مقبولیت بسیاری یافتهاند از ارزش بالایی برخوردار است. در این میان بررسی و نقد آثاری چون مجمعالأمثال ابوالفضل میدانی که در دورههای آغازین ادبیات عربی تدوین شده، قابل توجه میباشد؛ چه آنکه با هدف جلوگیری از تحریف و نابودی میراث ارزشمند ضربالمثل و تبیین ...
بیشتر
نقد و بررسی آثاری که به گونههای خاص انواع ادبی پرداخته و در میان اهل زبان مقبولیت بسیاری یافتهاند از ارزش بالایی برخوردار است. در این میان بررسی و نقد آثاری چون مجمعالأمثال ابوالفضل میدانی که در دورههای آغازین ادبیات عربی تدوین شده، قابل توجه میباشد؛ چه آنکه با هدف جلوگیری از تحریف و نابودی میراث ارزشمند ضربالمثل و تبیین آن گردآوری شده است. در این راستا پژوهش حاضر بر آن است تا در قالب نقد ساختاری و با شیوهای توصیفی – تحلیلی، شناخت عمیقتر و علمیتری از این اثر ارائه دهد. نتایج پژوهش از وجود طرحی منسجم در چارچوببندی ساختار درونی و متناسب با موضوع، حکایت دارد. همچنین شرح و تبیین ضربالمثلها با استفاده از شواهد قرآنی، اشعار، روایت، داستان و معاجم لغوی، گویای قوت جنبهی علمی و استنادی کتاب میباشد و بیانگر تألیفی مبتنی بر تخصص زبانی در متناسب ساختن آن با تنوع سلایق مخاطبان است که با بهرهگیری از بنمایههای زبانی و فرهنگی نقش قابل توجهی در استحکام میراث زبانی، تاریخی و فرهنگی قوم عرب ایفا نموده است. علیرغم این امتیازات، کاستیهایی همچون: وجود ابهام در شرح برخی ضربالمثلها و تکرار مکررات، اهتمام به تحقیق و تعلیقی علمی متناسب با تحولات زبانی بر چنین اثری را ضروری میسازد.
علوم اجتماعی
جهانگیر جهانگیری
دوره 13، شماره 29 ، اسفند 1392، ، صفحه 23-42
چکیده
چکیده همة هم و غمِ فوکو در کتاب تولد زیست سیاست پایاندادن به بسیاری از بدفهمیها و سوءِتعبیرها از برخی از مفاهیم اندیشۀ سیاسی، برای مثال نئولیبرالیسم، است. آنچه فوکو در این کتاب پیش روی ما مینهد، بیش از آنکه توصیف یا تفسیری از سیر تطور مکاتب سیاسی و فکری باشد، شرحی مبسوط از اصولِ کلیِ هستیشناختی، معرفتشناختی، و روششناختی ...
بیشتر
چکیده همة هم و غمِ فوکو در کتاب تولد زیست سیاست پایاندادن به بسیاری از بدفهمیها و سوءِتعبیرها از برخی از مفاهیم اندیشۀ سیاسی، برای مثال نئولیبرالیسم، است. آنچه فوکو در این کتاب پیش روی ما مینهد، بیش از آنکه توصیف یا تفسیری از سیر تطور مکاتب سیاسی و فکری باشد، شرحی مبسوط از اصولِ کلیِ هستیشناختی، معرفتشناختی، و روششناختی آنهاست. بنابراین، کتاب تولد زیست سیاست را باید در چهارچوب کلی نظریۀ فوکو در باب «گفتمان» ادراک کرد؛ نظریهای که با ابتنای بر میراث فلسفیِ غنیِ گذشتگان مطرح میشود و اثری ژرف را در آیندگان باقی میگذارد؛ نظریهای که از زاویۀ دیدی مبتنی بر «انتظام در پراکندگی» ارائه میشود و وحدت یک گفتمان را در ناهمپیوستگی و برهمکنش وجوه افتراق ابژههای آن جستوجو میکند.
زبانهای خارجی
رضا پیشقدم؛ زهرا رستمی
دوره 15، شماره 36 ، آبان 1394، ، صفحه 23-38
چکیده
کتاب درسی یکی از مهمترین مراجع و منابع یادگیری دانشآموزان در هر نظام آموزشی است و در ایران نیز یکی از مهمترین نقشها را در برنامة درسی ایفا میکند. در این مطالعه میکوشیم به صورت کیفی نقش کتاب انگلیسی پایة هفتم را در کیفیت یادگیری دانشآموزان بررسی کنیم. ارزیابی صوری، ارزیابی محتوایی، بررسی ایجاد حس هیجانی با زبان، و میزان ...
بیشتر
کتاب درسی یکی از مهمترین مراجع و منابع یادگیری دانشآموزان در هر نظام آموزشی است و در ایران نیز یکی از مهمترین نقشها را در برنامة درسی ایفا میکند. در این مطالعه میکوشیم به صورت کیفی نقش کتاب انگلیسی پایة هفتم را در کیفیت یادگیری دانشآموزان بررسی کنیم. ارزیابی صوری، ارزیابی محتوایی، بررسی ایجاد حس هیجانی با زبان، و میزان رضایتمندی دانشآموزان و معلمان پایة هفتم از کتاب مذکور از جمله اهداف این تحقیق است. از این رو، از 60 دانشآموز کلاس هفتم و 10 معلم زبان انگلیسی پایة هفتم مدرسة دخترانة دولتی بعثت در شرق تهران خواسته شد تا در مصاحبهای در این خصوص شرکت کنند. نتایج مصاحبهها حاکی از عملکرد ضعیف کتاب در ایجاد حس هیجانی با واژگان و تصاویر است. در پایان، راهکارهایی برای ارتقای سطح کیفی و حس هیجانی واژگان و تصاویر کتاب جدیدالتألیف پایة هفتم ارائه کردهایم.
زبانهای خارجی
علیرضا امرایی
دوره 16، ویژهنامه زبانشناسی و زبانهای خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 23-43
چکیده
چهار رکنِ اصلی در سنجشِ یک کتابِ آموزشی عبارتاند از سنجشِ دستاوردهای کتاب با نظر به مبانیِ علمیِ حوزهی موردِ نظر، مقایسه ی کتاب با کتاب های مشابه، بررسیِ جایگاهِ کتاب در نظامی که قرار است آن را موردِ استفاده قرار دهد، وارزیابیِ حاصلِ کتاب در چارچوبِ پیش فرض هایی که نویسنده در نظر داشته است. جستارِ کنونی می کوشد تا ...
بیشتر
چهار رکنِ اصلی در سنجشِ یک کتابِ آموزشی عبارتاند از سنجشِ دستاوردهای کتاب با نظر به مبانیِ علمیِ حوزهی موردِ نظر، مقایسه ی کتاب با کتاب های مشابه، بررسیِ جایگاهِ کتاب در نظامی که قرار است آن را موردِ استفاده قرار دهد، وارزیابیِ حاصلِ کتاب در چارچوبِ پیش فرض هایی که نویسنده در نظر داشته است. جستارِ کنونی می کوشد تا با نگاهی به این چهار رکن به بررسیِ کتابِ آموزشِ ترجمه به قلمِ حسن هاشمیمیناباد (1394) بپردازد. در این راستا، پس از بررسیِ کوتاهِ پایه های نظریِ نگارشِ کتاب های آموزشیِ ترجمه، به اختصار به وضعیتِ این حوزه در ایران می پردازیم. سپس کتابِ هاشمی میناباد را با توجه به مطالبِ طرح شده به نقد و سنجش می گذاریم. بنابر نتیجه ی این سنجش، مزیتِ اصلیِ کتاب این است که ریشه در تجربه ی تدریسِ عملیِ ترجمه دارد. همچنین نهایتِ دقت در ویژگی های صوریِ آن اِعمال شده است. متنها نیز دارای تنوعی بسیار و ترتیبی منطقی از آسان به دشوار هستند. اما بزرگترین کاستیِ کتاب نداشتنِ شالوده های منسجمِ نظری و ارائه ی پراکنده ی مطالب است، به نحوی که ترجمه آموزِ مبتدی قادر نیست به استنباطِ قواعدی کارآمد در ترجمه بپردازد.به همین دلیل، این کتاب را به شکلِ کنونی نمی توان به عنوانِ یک کتابِ درسیِ مستقلِ دانشگاهی در نظر گرفت، بلکه بهتر است از آن به عنوانِ منبعی کمکی برای آشناییِ بیشترِ دانشجویان با مثال های عملی استفاده شود.
زبان و ادبیات عربی
علی پیرانی شال
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 23-40
چکیده
چکیدهنگارش اثر آموزشی دربارهی سخنان امیر مومنان (ع) که به حق بعد از قرآن کریم و احادیث رسول اکرم (ص) امری ضروری و ثمربخش میباشد، سخنانی است که گاه هر جمله آن رهرو را به سر منزل مقصد رهنمون میگردد، ولی عظمت کلمات امام همام چنان است که هرکس را یارای نوشتن درآن باره نیست، بنابراین استاد فرزانه جناب آقای دکتر محمد خاقانی به ...
بیشتر
چکیدهنگارش اثر آموزشی دربارهی سخنان امیر مومنان (ع) که به حق بعد از قرآن کریم و احادیث رسول اکرم (ص) امری ضروری و ثمربخش میباشد، سخنانی است که گاه هر جمله آن رهرو را به سر منزل مقصد رهنمون میگردد، ولی عظمت کلمات امام همام چنان است که هرکس را یارای نوشتن درآن باره نیست، بنابراین استاد فرزانه جناب آقای دکتر محمد خاقانی به سبب حسن انتخاب موضوع، بررسی و واکاوی مباحث گوناگون علم بیان وعلم بدیع در نهج البلاغه، سپس به جهت تلاش در خور ستایش درگردآوری مثالها و شواهد زیبا دربارهی مباحث این دو علم و آرایه برخی نظرات شخصی قابل تحسین میباشند و تلاششان درخور قدردانی است. از آنجاییکه کتابهای آموزشی نقش بسیار مهمی دریادگیری دارند، نقد و ارزیابی مستمر آنها و تلاش برای از بین بردن کاستیهای آنها امری اجتناب ناپذیر است، از این رو نگارندهی این مقاله، کتاب ارزشمند جلوه های بلاغت درنهج البلاغه را نخست به دقت مطالعه نموده، سپس ضمن احترام به مؤلف اثر واحترام به زحمات فراوان و منزلت والای علمی ایشان علاوه بر ذکر نقاط قوت، چند نکته را به منظور بهبود و بالابردن کیفیت اثر متذکر می گردد.
زبان و ادبیات عربی
سجاد اسماعیلی
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 23-45
چکیده
جستار حاضر با هدف نقد و شناسایی موارد قوّت و ضعف معیارهای شکلی و محتوایی کتاب تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها؛ النظریة و التطبیق، اثر مؤلفان علی احمد مدکور و ایمان احمد هریدی، انجام شده است. بههمینمنظور، پس از معرفی شاخصهای استاندارد نگارش کتاب آموزشی، میزان بهرهمندی کتاب مذکور از آن شاخصها با استفاده ...
بیشتر
جستار حاضر با هدف نقد و شناسایی موارد قوّت و ضعف معیارهای شکلی و محتوایی کتاب تعلیم اللغة العربیة لغیر الناطقین بها؛ النظریة و التطبیق، اثر مؤلفان علی احمد مدکور و ایمان احمد هریدی، انجام شده است. بههمینمنظور، پس از معرفی شاخصهای استاندارد نگارش کتاب آموزشی، میزان بهرهمندی کتاب مذکور از آن شاخصها با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شد. برخی یافتههای پژوهش نشان داد کتاب حاضر 0/59 از شاخصهای استانداردِ کلی را کاملاً ندارد؛ 0/35 را کامل دارد و 0/06 را ناقص دارد. همچنین، در بخش مربوط به عنوان مشخص شد عنوان کتاب مذکور دربردارندۀ مسائل نظری و کاربردی آموزش زبان عربی برای غیرعربزبانهاست. در بخش مقدمه مشخص شد کتاب مذکور شاخصهایی همچون ضرورت تألیف کتاب و پیشینهای از تألیفات مشابه را ارائه نکرده است.
تاریخ
روحالله بهرامی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 23-43
چکیده
اسلام متصوفان عنوان نوشتاری از نویسندۀ تونسی محمد طیب در حوزۀ تحقیقات تصوف و عرفان است. در این جستار، تلاش خواهد شد ضمن مطالعه، بررسی، و معرفی کتاب مذکور، این نوشتار ازلحاظ شکلی و محتوایی با نگرشی انتقادی ارزیابی و نقد و بررسی علمی شود. بنابراین، در این بررسی ضمن نقد ساختار کلی، شیوۀ طراحی، تنظیم، و چاپ اثر، اهداف و مبانی نظری و علمی ...
بیشتر
اسلام متصوفان عنوان نوشتاری از نویسندۀ تونسی محمد طیب در حوزۀ تحقیقات تصوف و عرفان است. در این جستار، تلاش خواهد شد ضمن مطالعه، بررسی، و معرفی کتاب مذکور، این نوشتار ازلحاظ شکلی و محتوایی با نگرشی انتقادی ارزیابی و نقد و بررسی علمی شود. بنابراین، در این بررسی ضمن نقد ساختار کلی، شیوۀ طراحی، تنظیم، و چاپ اثر، اهداف و مبانی نظری و علمی پژوهش یادشده در مقدمه و متن و محتوای علمی، نتیجه، مستندات و منابع تحقیق موردنقادی واقع شده است. بهعلاوه نوع نگرۀ تحقیقاتی و روششناسی مؤلف و منطق تحلیلی او در پردازش متن و ضعفهای علمی و صوری اثر مذکور مورد بحث و بررسی محتوایی و شکلی قرار گرفته است. نگرۀ روششناختی هرمنیوتیک از اسلام بهمنزلۀ اسلام صوفیانه، مسئلۀ غفلت از گسترۀ جغرافیایی تصوف و تنوع فکری جریانهای صوفیانه و فقدان نگرش انتقادی و تبارشناختی در پیجویی سرچشمههای اندیشۀ صوفیانه و تصور واحد مؤلف از تصوف بهمثابۀ شکلی از اسلام «اسلام صوفیانه» از مواردی محتوایی و روشی است که موردنقادی قرار گرفته است.
زبان و ادبیات عربی
علی بیانلو
دوره 18، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 23-44
چکیده
تنظیم مطالب علمی درحد واحد درسی ازجمله ضرورتهایی است که استادان دانشگاهها را به امر تهیة جزوه و کتاب وامیدارد. در این راستا، کتاب النقد و الناقدون فی الأدب العربی (1387 ش)، نوشتة علی سلیمی، شامل سه فصل با موضوعات تطور نقد، عناصر ادب، و ناقدان سرشناس است که نویسنده هدف کلی آن را نگاهی جامع به نقد ادبی و سیر تحول آن در ادب عربی قدیم ...
بیشتر
تنظیم مطالب علمی درحد واحد درسی ازجمله ضرورتهایی است که استادان دانشگاهها را به امر تهیة جزوه و کتاب وامیدارد. در این راستا، کتاب النقد و الناقدون فی الأدب العربی (1387 ش)، نوشتة علی سلیمی، شامل سه فصل با موضوعات تطور نقد، عناصر ادب، و ناقدان سرشناس است که نویسنده هدف کلی آن را نگاهی جامع به نقد ادبی و سیر تحول آن در ادب عربی قدیم و جدید بیان کرده است. ازاینرو، طبق بررسی علمی کیفیت جلد، صحافی، حروفنگاری، صفحهآرایی، عنوانبندی، و سطربندی از نقاط قوّت شکلی آن بهشمار میرود. اما طراحی سادة جلد، اغلاط چاپی، ضعف دستور زبان، اشتباهات املایی، و نارسایی عبارات از نقاط ضعف شکلی است. فهرست محتوایی خوب، تحلیل بدون سوگیری، سازواری مناسب با مبانی اسلامی، و تناسب حجمی با واحد درسی و سرفصل ازجمله نقاط مثبت محتواست. ضعف در انسجام عناوین، شیوة ارجاع، ابهام در سازواری علمی، نداشتن انطباق عنوان با محتوا، و ضعف معادلسازی اصطلاحات ازجمله نقاط منفی محتوا بهحساب میآید. درنتیجه، این کتاب بهلحاظ کیفی کاستی فراوان دارد که پیشنهادهایی بهمنظور بهبود کیفی آن داده شده است. رعایت نکات یادشده میتواند این اثر را در خط سیر هدف آموزشی قرار دهد.
علوم سیاسی
حسین پوراحمدی میبدی؛ امیر عباسی خوشکار
چکیده
کتاب آیا قرن آمریکا به پایان رسیده است؟ به تحولات پس از یازده سپتامبر و جایگاه آمریکا در نظام بینالملل در دهة حاضر میپردازد. نای برای پرداختن به این مطلب نخست خطاب به نیروهای دولتی و غیردولتی رقیب آمریکا در عصر حاضر شامل چین، روسیه، برزیل، و هند مطالبی را بیان میدارد و سپس با نقد عملکرد و میزان قدرت هریک از دولتهای فوق آنها ...
بیشتر
کتاب آیا قرن آمریکا به پایان رسیده است؟ به تحولات پس از یازده سپتامبر و جایگاه آمریکا در نظام بینالملل در دهة حاضر میپردازد. نای برای پرداختن به این مطلب نخست خطاب به نیروهای دولتی و غیردولتی رقیب آمریکا در عصر حاضر شامل چین، روسیه، برزیل، و هند مطالبی را بیان میدارد و سپس با نقد عملکرد و میزان قدرت هریک از دولتهای فوق آنها را خطر جدی برای آیندة نزدیک آمریکا درجایگاه قدرت سلطهگر جهانی نمیداند، اما به راهبردپردازان آمریکایی پیشنهاد میکند که در تعامل با قدرتهای دولتی ذکرشده درپی حل معضلات مرتبط با امنیت ملی و امنیت جهانی بهصورت چندجانبه تلاش کنند. نقد شکلی و روشی درکنار نقد محتوایی درقالب سه شاخص نقد ساختاری، نقد پویش قدرت، و نقد مفهوم قدرت مجموعهای از نقدهای منظم و دستهبندیشده را تشکیل میدهند که هریک از آنها در مقالة حاضر بحث و بررسی شدهاند.
اقتصاد
نرگس حاجی ملا درویش
چکیده
کتاب سقلمه با فراهمکردن مشاهدات تجربی دربارة سوگیریهای رفتاری در تصمیمگیری و تأثیر محیط بر آنها به معرفی رویکرد قیممآبی آزادیخواهانه میپردازد. این رویکرد، که سقلمه نام گرفته است، به هر جنبهای از معماری انتخاب مربوط میشود که باعث تغییر رفتار قابلپیشبینی افراد شود درحالیکه ماهیت گزینههای پیشروی تصمیمگیرندگان ...
بیشتر
کتاب سقلمه با فراهمکردن مشاهدات تجربی دربارة سوگیریهای رفتاری در تصمیمگیری و تأثیر محیط بر آنها به معرفی رویکرد قیممآبی آزادیخواهانه میپردازد. این رویکرد، که سقلمه نام گرفته است، به هر جنبهای از معماری انتخاب مربوط میشود که باعث تغییر رفتار قابلپیشبینی افراد شود درحالیکه ماهیت گزینههای پیشروی تصمیمگیرندگان را تغییر ندهد و آزادی انتخاب آنها را حفظ کند. نویسندگان معتقدند که بهعلت عدم وجود بافتار خنثی، قیممآبی اجتنابناپذیر است. در چنین شرایطی، سیاستگذار عمومی در نقش معمار انتخاب میتواند با حفظ آزادی انتخاب، افراد را بهسمت تصمیمهای بهتر، که در آینده هم برترند، سوق دهد. نویسندگان پیشنهاد میدهند که برای تشخیص بهترین تصمیم باید ازنظر متخصصان استفاده کرد. علاوهبر مشکلات پیرامون کژگزینی متخصصان، چالش اصلی این رویکرد عدم ثبات ترجیحات افراد و ناگریزی انتخاب میان نتیجة دلخواه بلندمدت و کوتاهمدت است. باتوجهبه اقبال بسیار زیاد به سقلمه که در ترجمههای متعدد آن به فارسی هم نمایان است، این مقاله به بررسی و نقد موشکافانة رویکرد قیممآبی آزادیخواهانه میپردازد.
زبانشناسی و زبانهای باستانی
شیما جعفری دهقی
چکیده
شهرستانهای ایرانشهر یا شهرستانهای ایران رسالۀ کوچکی است به زبان فارسی میانه و موضوع آن جغرافیای تاریخی شهرهاست. این رساله را تاکنون، هدایت، عریان، تفضلی، و دریایی به زبان فارسی منتشر کردهاند. تورج دریایی در سال 2002 م بههمراه ترجمۀ فارسی و انگلیسی این متن را منتشر کرد1 و شهرام جلیلیان آن را در سال 1388 ش به فارسی برگرداند. در ...
بیشتر
شهرستانهای ایرانشهر یا شهرستانهای ایران رسالۀ کوچکی است به زبان فارسی میانه و موضوع آن جغرافیای تاریخی شهرهاست. این رساله را تاکنون، هدایت، عریان، تفضلی، و دریایی به زبان فارسی منتشر کردهاند. تورج دریایی در سال 2002 م بههمراه ترجمۀ فارسی و انگلیسی این متن را منتشر کرد1 و شهرام جلیلیان آن را در سال 1388 ش به فارسی برگرداند. در پژوهش حاضر به بررسی ترجمۀ جلیلیان از این رساله خواهیم پرداخت، البته جلیلیان در این اثر یادآور شده که ترجمۀ متن فارسی میانه از دریایی است. برای دقیقترشدن بررسی و تطبیق آن با ترجمههای دیگر، ترجمۀ دریایی و تفضلی ذکر شده است. ابتدا، واجنویسی بند موردنظر ذکر شده و سپس ترجمۀ هریک از آنها بهترتیب تاریخی نوشته شده است. سپس، توضیحات و نظر نگارنده آمده است. برایند این پژوهش نشان داد که هریک از ترجمههای متون فارسی میانه به فارسی نکات جدیدی دارند که به درک هرچه بهتر ما از متون فارسی میانه و اندیشۀ ایرانیان باستان کمک خواهند کرد.
علوم سیاسی
بهنام جودی؛ محمد یگانه
چکیده
در این مقاله به معرفی و ارزیابی کتاب میتوان دموکراسی را نجات داد؟ مشارکت، شورا، و جنبشهای اجتماعی نوشتة دوناتلا دلاپرتا میپردازیم. پرسش اصلی دلاپرتا در این کتاب این است که «آیا میتوان دموکراسی را نجات داد؟» و پاسخ او «فراتررفتن از مدل لیبرال و بسطدادن بازتاب آن بر مشارکت و تأمل در نهادهای داخلی و خارجی» از طریق ...
بیشتر
در این مقاله به معرفی و ارزیابی کتاب میتوان دموکراسی را نجات داد؟ مشارکت، شورا، و جنبشهای اجتماعی نوشتة دوناتلا دلاپرتا میپردازیم. پرسش اصلی دلاپرتا در این کتاب این است که «آیا میتوان دموکراسی را نجات داد؟» و پاسخ او «فراتررفتن از مدل لیبرال و بسطدادن بازتاب آن بر مشارکت و تأمل در نهادهای داخلی و خارجی» از طریق جنبشهای اجتماعی است. کتاب دلاپرتا درواقع دو کتاب در یک کتاب است که بخش نخست آن به بحث هنجاری درباب تحول مفهوم دموکراسی از لیبرال تا شورایی در دو سدة گذشته میپردازد. بخش دوم آن، پراکتیس دموکراسی از سوی جنبشهای اجتماعی در جهان معاصر، باتوجهبه تحول فناوریهای ارتباطی مانند اینترنت و شبکههای اجتماعی، است که تلاش دارد از دموکراسی نمایندگی به دموکراسی مستقیم گذار کند. این کتاب بحثی در حوزة مباحث چپ جدید و دموکراسی رادیکال است که بهدنبال گذار از دموکراسی نمایندگی به دموکراسی شورایی از طریق جنبشهای اجتماعی است. جنبشهایی که از نظر دلاپرتا، برخلاف گذشته، دیگر کارگری نیستند، شامل طیفهای گوناگون میشوند و با استفاده از رسانههای ارتباطی جدید توانی بالا برای بسیج دارند.
تاریخ
محمدحسن الهیزاده
دوره 15، شماره 35 ، شهریور 1394، ، صفحه 25-40
چکیده
کتاب الفتنة جدلیة الدین و السیاسة فی الاسلام المبکِّر اثر متفکر و مورخ تونسی دکتر هشام جعیط از آثار جهانی است که در دسامبر 1991 به عربی ترجمه شد و انتشارات دارالطلیعه در بیروت آن را چاپ کرد. در این کتاب، که در پنج بخش تنظیم شده است، رویدادهای مهم تاریخیای که 30 سال پس از رحلت نبی مکرم (ص) به وقوع پیوسته مطرح شده و با محوریت رویدادهای ...
بیشتر
کتاب الفتنة جدلیة الدین و السیاسة فی الاسلام المبکِّر اثر متفکر و مورخ تونسی دکتر هشام جعیط از آثار جهانی است که در دسامبر 1991 به عربی ترجمه شد و انتشارات دارالطلیعه در بیروت آن را چاپ کرد. در این کتاب، که در پنج بخش تنظیم شده است، رویدادهای مهم تاریخیای که 30 سال پس از رحلت نبی مکرم (ص) به وقوع پیوسته مطرح شده و با محوریت رویدادهای سالهای پایانی خلافت عثمان و دوران خلافت امام علی (ع) بررسی و تحلیل شده است. وحدت دینی، بنای دولت اسلامی و جهاد، فتوحات و امپراتوری اسلامی، جنگهای جمل، صفین، و نهروان از مباحث اساسی کتاب محسوب میشود. اصطلاح فتنه پنج سال پایانی دوران خلافت راشدین را شامل میشود؛ دورانی که، به نظر نویسندۀ کتاب، ترکیبی از نزاع داخلی و نزاع دینی است که در نهایت به شکلگیری احزاب و گسست اجتماعی در امت پیامبر (ص) منجر شد. با وجود اهمیت این مسئله و اینکه تاکنون اثر تاریخی جدیای در این خصوص تألیف نشده است نویسنده تلاش کرده با دقت، وسواس، و ژرفنگری اثری تاریخی بنگارد. در این مقاله، ضمن معرفی شکلی اثر، به تحلیل بیرونی و درونی و نقد و ارزیابی آن پرداختهایم.
علوم سیاسی
علیرضا آقاحسینی
دوره 16، شماره 41 ، مهر 1395، ، صفحه 25-43
چکیده
چکیدهسیاست آوردگاهی بهحساب میآید که در آن قطبهای متعارض در برابر یکدیگر صفکشیده راه را برای آزادی، هژمونی و شکلگیری رژیمهای حقیقت فراهم می سازند. اعتقاد به سیاست به عنوان آوردگاهی که تعارض های هویتی همدیگر را تعیین حدود می نمایند مورد توجه لاکلائو و موف به حساب می آید. این دو در صددهستند تا از دموکراسی های موجود دموکراسی ...
بیشتر
چکیدهسیاست آوردگاهی بهحساب میآید که در آن قطبهای متعارض در برابر یکدیگر صفکشیده راه را برای آزادی، هژمونی و شکلگیری رژیمهای حقیقت فراهم می سازند. اعتقاد به سیاست به عنوان آوردگاهی که تعارض های هویتی همدیگر را تعیین حدود می نمایند مورد توجه لاکلائو و موف به حساب می آید. این دو در صددهستند تا از دموکراسی های موجود دموکراسی زدایی کرده تا بتوان دموکراسی در فضای پسا دموکراتیک صورت بندی نمایند.بنابر این، بازگشت امر سیاسی نتیجه شالوده شکنی دموکراسی های موجود غربی است بدین گونه که مجموعه های از غیریت ها که دشمن تلقی می شوند به درون گفتمان دموکراتیک راه یافته، رقیب به حساب آیند. فرایند این نقل و انتقال از سیاست و گفتمان به امر سیاسی موضوع این نوشته است. شنتال موف در کتاب بازگشت امر سیاسی تلاش کرده است تا با نقد وضع موجود مردم سالاریهای مدرن راه را برای ورود غیریتها بر سر خوان مردم سالاری رادیکال و متکثر غربی هموار نماید.
علوم سیاسی
قدرت احمدیان
دوره 17، شماره 8 ، بهمن 1396، ، صفحه 25-46
چکیده
توسعه، بهعنوان یک مفهوم خاص برای اهل علم در جامعهشناسی و برای سیاستمداران و حتی مردم عادی، دارای چنان اعتبار و اهمیتی است که مخالفت با آن به شجاعت بالایی نیاز دارد. علیرغم این اهمیت و اعتبار، پارادایم توسعه در جامعهشناسی با انتقادات و چالشهای جدی مواجه است؛ تاجاییکه امروزه صحبت از بنبست در جامعهشناسی توسعه میشود. ...
بیشتر
توسعه، بهعنوان یک مفهوم خاص برای اهل علم در جامعهشناسی و برای سیاستمداران و حتی مردم عادی، دارای چنان اعتبار و اهمیتی است که مخالفت با آن به شجاعت بالایی نیاز دارد. علیرغم این اهمیت و اعتبار، پارادایم توسعه در جامعهشناسی با انتقادات و چالشهای جدی مواجه است؛ تاجاییکه امروزه صحبت از بنبست در جامعهشناسی توسعه میشود. این مقاله ضمن طرح بنبستهای متدولوژیک پارادایم توسعه بر آن است که پساتوسعهگرایی (Post-developmentdism) با طرح یک چشمانداز جدید راه را برای خروج از بنبست در توسعه میگشاید. نکتۀ کلیدی این مقاله در بحث از پساتوسعهگرایی انتقال رسالت توسعه از دولتها و نخبگان به جامعه و مردم است. گفتنی است که مقالۀ حاضر برگرفته از نقد و بررسی کتاب پایان توسعه: مدرنیته، پست مدرنیته، و توسعه میباشد که توسط ترور پارفیت (Trevor Parfitt)، استاد دپارتمان علوم سیاسی و روابط بینالملل دانشگاه ناتینگهام انگلستان، بهنگارش در آمده است.
زبانهای خارجی
سید آیت حسینی
دوره 18، شماره 8 ، آبان 1397، ، صفحه 25-50
چکیده
در این مقاله کتاب آموزش زبان ژاپنی با متون روزنامه، تألیف اوسامو میزوتانی و نوبوکو میزوتانی، معرفی و نقد میشود که برای تدریس در کلاسهای متون مطبوعاتی تهیه شده و در ژاپن و سایر کشورها، ازجمله ایران، در دورههای آموزش زبان ژاپنی استفاده میشود. این نوشتار میکوشد نقاط ضعف و قوت اثر را باتوجهبه نیازهای زبانآموزان ایرانی آشکار ...
بیشتر
در این مقاله کتاب آموزش زبان ژاپنی با متون روزنامه، تألیف اوسامو میزوتانی و نوبوکو میزوتانی، معرفی و نقد میشود که برای تدریس در کلاسهای متون مطبوعاتی تهیه شده و در ژاپن و سایر کشورها، ازجمله ایران، در دورههای آموزش زبان ژاپنی استفاده میشود. این نوشتار میکوشد نقاط ضعف و قوت اثر را باتوجهبه نیازهای زبانآموزان ایرانی آشکار کند. نقد این کتاب از دو منظر متفاوت انجام شده است: نخست به کارکردهای آموزش زبانی کتاب توجه شده و توانایی کتاب در آموزش مؤثر زبان رایج در مطبوعات ژاپنی ارزیابی شده است و دوم، به کارکردهای فرهنگی اثر توجه شده و تصویری که کتاب میکوشد از جامعه و فرهنگ ژاپن بهدست دهد تحلیل و بررسی شده است. برای این منظور، مقالاتی از رسانههای واقعی ژاپن بهطور تصادفی انتخاب شدهاند و با برچسبدهی موضوعی و برچسبدهی قطبیت، بهلحاظ کمی و کیفی با مقالات کتاب مقایسه شدهاند.
زبان و ادبیات فارسی
زکریا بزدوده؛ سیروس امیری
چکیده
مقالة حاضر به نقد و بررسی کتاب نظریة ژانر بهقلم مهدی زرقانی و محمودرضا قربان صباغ میپردازد که انتشارات هرمس برای نخستینبار در سال 1395، در 438 صفحه و 1000 نسخه آن را منتشر کرد. کتاب شامل چهار بخش و شانزده فصل است. این کتاب، براساس آنچه در مقدمة کتاب آمده است، تدوین و تألیف تاریخی و تحلیلی نظریة ژانر از زمان افلاطون تا عصر حاضر است. کتابی ...
بیشتر
مقالة حاضر به نقد و بررسی کتاب نظریة ژانر بهقلم مهدی زرقانی و محمودرضا قربان صباغ میپردازد که انتشارات هرمس برای نخستینبار در سال 1395، در 438 صفحه و 1000 نسخه آن را منتشر کرد. کتاب شامل چهار بخش و شانزده فصل است. این کتاب، براساس آنچه در مقدمة کتاب آمده است، تدوین و تألیف تاریخی و تحلیلی نظریة ژانر از زمان افلاطون تا عصر حاضر است. کتابی است جامع با ویژگیهای دایرةالمعارفگونه که تلاش میکند نظریههای مربوط به ژانر یا نوع ادبی را بهلحاظ تاریخی مرور کند. بررسی کتاب نشان میدهد باوجود تلاش نگارندگان و اقبالی که در معرفی نظریة ژانر داشتهاند، بهلحاظ محتوایی و روششناسی تحقیق و سایر موارد مانند معادلیابی اصطلاحات و کلمات کلیدی نکاتی قابلتأمل در کتاب وجود دارند که بازبینی و بررسی مجدد آنها به غنای این اثر انتقادی خواهد افزود. نتیجة این بررسی نشان میدهد چنانچه نظریة ژانر بهلحاظ تحلیلی ـ انتقادی موردواکاوی قرار گیرد، جایگاهی بااهمیتتر در مطالعات ادبی خواهد یافت.
زبانهای خارجی
سهراب آذرپرند
چکیده
این پژوهش مجموعۀ شش جلدی آموزش زبان ژاپنی را، با عنوان بیایید زبان ژاپنی بیاموزیم!، معرفی و نقد میکند. مجموعۀ یادشده بهدلیل ویژگیهای هماهنگسازی محتوای کتاب با سطوح پنجگانۀ آزمون بینالمللی سنجش توانایی زبان ژاپنی (JLPT)، پوششدادن توانایی زبان ژاپنی از سطح مقدماتی تا پیشرفته و تهیه و تدوین کتابهای کمکآموزشی مختلف ...
بیشتر
این پژوهش مجموعۀ شش جلدی آموزش زبان ژاپنی را، با عنوان بیایید زبان ژاپنی بیاموزیم!، معرفی و نقد میکند. مجموعۀ یادشده بهدلیل ویژگیهای هماهنگسازی محتوای کتاب با سطوح پنجگانۀ آزمون بینالمللی سنجش توانایی زبان ژاپنی (JLPT)، پوششدادن توانایی زبان ژاپنی از سطح مقدماتی تا پیشرفته و تهیه و تدوین کتابهای کمکآموزشی مختلف بهمنظور تکمیل چهار مهارت زبانیِ گفتاری، شنیداری، خواندن، نوشتن در سالهای اخیر بهصورت کتاب درسی در بسیاری از مراکز دانشگاهی و غیردانشگاهی آموزش زبان در سراسر جهان آموزش داده شده است. در گروه زبان و ادبیات ژاپنی دانشگاه تهران، از سال 1394 همراه با تصویب برنامۀ درسی جدید دورۀ کارشناسی زبان و ادبیات ژاپنی ازسوی دفتر برنامهریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این مجموعه جایگزین مناسبی برای کتاب درسی دو جلدی ژاپنی برای همه؛ سطح مقدماتی قلمداد شده و بهتدریج از آن بهره برده شده است. باتوجهبه جایگاه این کتاب در آموزش زبان ژاپنی در جهان و ایران، مقالۀ حاضر میکوشد تا ضمن معرفی آن، به نقاط ضعف و قوتش بپردازد.
فلسفه
محمدمهدی اردبیلی
چکیده
مفهوم سوژه درکنار مفاهیمی از قبیل ابژه، خدا، و جوهر یکی از مهمترین مفاهیم تاریخ فلسفه بهشمار میرود. هرکدام از این مفاهیم را میتوان برای روایتکردنِ قسمی تاریخ فلسفه دستمایه قرار داد. این دقیقاً همان رسالتی است که رابرت سی. سالِمن در کتاب طلوع و افول خود (جلد هفتم از تاریخ فلسفۀ غرب آکسفورد) برای خود تعیین کرده است. او تاریخ ...
بیشتر
مفهوم سوژه درکنار مفاهیمی از قبیل ابژه، خدا، و جوهر یکی از مهمترین مفاهیم تاریخ فلسفه بهشمار میرود. هرکدام از این مفاهیم را میتوان برای روایتکردنِ قسمی تاریخ فلسفه دستمایه قرار داد. این دقیقاً همان رسالتی است که رابرت سی. سالِمن در کتاب طلوع و افول خود (جلد هفتم از تاریخ فلسفۀ غرب آکسفورد) برای خود تعیین کرده است. او تاریخ سوژه یا بهتعبیر خودش «تاریخِ خود» را از آغاز ایدئالیسم آلمانی در نیمۀ دوم قرن هجدهم نزد کانت آغاز میکند و با گذر از ایدئالیستهای شاخصی همچون فیشته، شلینگ و هگل، به نخستین بارقههای فروپاشیِ برداشتِ پرطمطراق از سوژۀ مدرن و اشاعۀ رویکردهای انتقادی نزد نیچه، کییرکهگور، و هایدگر راه میبرد و درپایان، بحثش را با شاخصترین چهرههای پستمدرن همچون فوکو و دریدا بهپایان میبرد. تمرکز اصلی مقالۀ حاضر، بیش از بررسی صوری و محتوایی این اثر، به ترجمۀ فارسی نخست این کتاب معطوف است. درنتیجه مقالۀ حاضر، بیش از تبیین و نقد خود محتوای کتاب، نوعی نقد ترجمه است که هرچند ترجمۀ خاصی را نقد میکند، امید دارد که این نقد امکانی را برای مواجهه با کلیت ترجمۀ آثار فلسفی فراهم کند.