باستان شناسی
سعید امیرحاجلو
چکیده
تحلیل الگوی استقرار در باستان‌شناسی به مفهوم مطالعۀ رابطۀ استقرارها با یک‌دیگر و ارزیابی میزان اثرگذاری متغیرهای محیطی و فرهنگی بر توزیع، جابه‌جایی و تحولات سکونتگاه‌ها، و تغییرات جمعیتی در گذر زمان است. اگرچه این پژوهش‌ها در دنیا با بهره‌گیری از روش‌های ترکیبی و میان‌رشته‌ای به پیشرفت رسیده، کاستی‌ها و اشکالات «برخی» ...
بیشتر
تحلیل الگوی استقرار در باستان‌شناسی به مفهوم مطالعۀ رابطۀ استقرارها با یک‌دیگر و ارزیابی میزان اثرگذاری متغیرهای محیطی و فرهنگی بر توزیع، جابه‌جایی و تحولات سکونتگاه‌ها، و تغییرات جمعیتی در گذر زمان است. اگرچه این پژوهش‌ها در دنیا با بهره‌گیری از روش‌های ترکیبی و میان‌رشته‌ای به پیشرفت رسیده، کاستی‌ها و اشکالات «برخی» از پژوهش‌های منتشرشده در ایران قابل‌تأمل است. نامناسب‌بودن روش بررسی میدانی، اتکای صرف به گاه‌نگاری نسبی، بی‌توجهی به علوم پایه، تصاویر ماهواره‌ای و هوایی و روش‌های سنجش از دور، وسعت محوطه‌ها، فرایندهای تافانومیک، تحلیل‌های آماری، نظریه‌ها و روش‌های تحلیل فضایی، و عوامل اقتصادی از این جمله‌اند. بر این اساس، در این مقاله پیش‌نهادهایی برای مطالعات الگوی استقرار برپایۀ روش‌های ترکیبی ارائه شده است. از جملۀ این روش‌ها، مطالعۀ متون تاریخی در پژوهش‌های دوران تاریخی و اسلامی، بررسی فشرده، و توجه به پدیده‌های برون‌سایتی به‌ویژه در پژوهش‌های پس از عصر نوسنگی، پرداختن به الگوی استقرار پس از گاه‌نگاری‌های مطلق، تحلیل بقایای جانوری، گیاهی، آزمایش خاک و روش‌های ژئوفیزیکی، تحلیل‌های آماری متناسب با داده‌ها، تحلیل الگوها و روابط اقتصادیِ استقرارها، تحلیل فضایی استقرارها برپایۀ نظریه‌ها، و مدل‌های روزآمد است.
