نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• کوروش صالحی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

ترجمة متون و ایجاد پل ارتباطی میان دو بستر مفهومی در دو قالب متفاوت نه‌تنها علم بلکه هنر است. غالباً ترجمه‌ای درخور توجه است که توانایی کاربرد مفاهیم مناسب را در زبان دوم داشته باشد. با اذعان به پیچیدگی کار ترجمة متون تاریخی و پاس‌داشت کار مترجمان، اشاره به برخی نکات ظریف اما کلیدی در ترجمة این متون، دورنمای بهتری را برای این دسته از ترجمه‌ها دربر خواهد داشت. انتقال نام‌های تاریخی از زبان‌های خارجی به زبان فارسی به‌سبب تفاوت در الفبا و آوانوشت کار بسیار پیچیده‌ای است. این مهم زمانی در کار ترجمه خلل ایجاد می‌کند که آن نام‌ها کم‌تر معروف یا از دایرة تخصص مترجم بیرون باشد. به‌بیان دیگر، مترجم کلیت جمله را به‌خوبی ترجمه می‌کند اما به‌سبب ناتوانی در تشخیص نام علم تاریخی ماهیت ترجمه را به‌خطر می‌اندازد. در دو قرن اخیر از این دست ترجمه‌های غیرتخصصی، که شاید در انتقال مفهوم نیز بسیار پرتوان باشند، به زبان فارسی نمونه‌هایی دیده می‌شود، که به‌سبب رعایت‌نکردن اصول ترجمة نام‌های تاریخی (چه نام اشخاص و چه نام اماکن) از قانون رعایت امانت در نقل مطلب ناخواسته عدول کرده‌اند. کاربرد بی‌عیب و به‌جای نام‌های تاریخی در ترجمه علاوه‌بر این‌که ارزش ترجمه را بالا می‌برد خوانندگان متون ترجمه‌شده را در دریافت مفهوم اثر پژوهشی اصلی یاری می‌کند. به دیگر سخن، مخاطب در ابهام ناشی از مجهول‌بودن نام باقی نمی‌ماند. این تحقیق بر آن است که به ارائۀ برخی از محورهای درخور توجه در ترجمه و مراحل نهایی تدوین متون تاریخی ترجمه‌شده بپردازد.

کلیدواژه‌ها

• ترجمه
• آسیب‌های ترجمه
• ویرایش علمی
• زبان مبدأ
• زبان مقصد
• نام‌های تاریخی

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Historical Names in Translating History Texts

نویسنده [English]

• Koroush Salehi

Assistant Professor, Department of History, Sistan and Baluchistan University

چکیده [English]

Translation of texts and creating an appropriate bridge between two concept domains with different forms not only is a science, but also an art. Mostly those translations are considered to be trustworthy and valid which provide proper equivalents for the concepts in the target language. Confirming the complicated task of a translator and praising the hard work of respectable (honorable) translators of our country, mentioning some delicate but key points in translating history texts, can make these kinds of translations more valuable, and can result in a brighter perspective for these kinds of translations. Transferring historical names from foreign languages into Persian is a very complicated task because of the difference between alphabets and transcriptions of each letter. This matter can be more problematic if the names are not that well-known and the translator is not familiar with the specialist in the field. In other words, the translator has been very successful in translation the sentence in general, but being successful in finding appropriate equivalents for all the historical (scientific) names endangers the translation itself. In the last two decades translations of this kind have been done, where the translator has no specialty in the field. Although these translations can be considered good regarding transferring the concepts, because of not observing the principles of translating historical names (places or people) have violated the principle of loyalty unconsciously. Flawless use of historical names in the appropriate places not only adds to the value of translation, but also contributes to the understanding of the original text, and in other words the vagueness resulted from an unfamiliar name will disappear. This study aims at providing some important points in translating history texts; also, some delicate points about how translated history texts can be edited are mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: translation
• texts
• harms
• historical names
• final edition