نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز

2 مربی دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

امروزه پیشرفت وسایل الکترونیکی موجب شده که دامنۀ تجاوز افراد به حریم خصوصی مردم محدود به حضور فیزیکی نباشد و این مسئله سبب شده تا اشخاصی با به‌کارگیری ابزارهای پیشرفته به عِرض و مال دیگران هجوم آورند و با تحت‌الشعاع قراردادن امنیت اجتماعی جامعه به اغراضی که خداوند دفاع از آن‌ها را واجب کرده است، دست یابند. یکی از این جرائم تهدید اخاذ به انتشار اسناد ناموسی در فضای مجازی است و سؤال در این پژوهش این است که آیا دفاع شخص بز‌ه‌دیده از تمامیت خویش دربرابر تهدید اخاذ می‌تواند مستند به دفاع مشروع شود یا خیر. باوجودآن‌که این نگاه در کتب فقهی بزرگان همواره موردعنایت بوده، اما نه‌تنها قانون مجازات اسلامی، بلکه تحلیل‌گران حقوقی نیز از این پدیدۀ مهم اجتماعی که از دعاوی شایع محاکم است غافل بوده‌اند. نگارنده با هدف اثبات عنوان دفاع مشروع ماهیت آن را در ادلۀ فقهی و مواد قانونی واکاوی کرد و یافتۀ پژوهش بر این شد که شروع عملیات اخاذی نوعی تهاجم آشکار علیه تمامیت عِرض و مال مدافع است؛ به‌علاوه، مستفاد از ادلۀ شرعی و آرای فقها، باوجودآن‌که ایراد جرح ناشی از رعایت‌نکردن ضوابط کلیِ فقهی جایز نیست و ضمان‌آور است، اما اطلاق عنوان دفاع مشروع درمقابلِ چنین تهاجمی صحیح است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique of the Islamic Penal Code in the Nature of the Defensive and its Relationship with the Threat of Exposing to the Publishing of Honorary Papers

نویسندگان [English]

  • sayyed hosain aletaha 1
  • Aref Bashiri 2

1 Assistance Professor of Theology and Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz

2 Lecturer of Theology and Islamic Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz

چکیده [English]

Today, the advancement of electronic devices has made the scope of the people’s encroachment on people’s privacy not limited to physical presence, and this has caused people to exploit advanced tools to raid the wealth and property of others, and by overshadowing the social security of the society, they will achieve the exaggeration that God has made obligatory to defend.  One of these crimes is the threat of extortion of the publication of honorary documents, and the question of the present research is whether the defense of the victim of his integrity against the threat of extortion can be documented in the legitimate defense of jurisprudence and law. Despite the fact that this look has always been the subject of the jurisprudence of elders, it is a serious reflection of the fact that not only the Islamic Penal Code, but also legal analysts have neglected the importance of the lawsuits of the tribunals. In this paper, in order to prove the theory of research based on the accuracy of the criticism of the Islamic Penal Code, the nature of the legitimate defense in the jurisprudential and legal material has been analyzed. It was found that the initiation of extortion is a kind of invasive attack against the integrity of the wage and the defense of the defendant. In addition, it is not permissible and responsible to convey the objection of failure to observe the general rules of jurisprudence, but the title of legitimate defense against such an offensive is correct.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legitimate Defense
  • Islamic Jurisprudence
  • Extortion
  • Critique of Islamic Punishment Law
  • Publication of Honory Documents
قرآن کریم.
ابن بابویه، محمد بن علی (1409 ق)، من لا یحضره الفقیه، ترجمۀ علی‌اکبر غفارى، ج 5، تهران: صدوق.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، ج 11، لبنان: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
اردبیلی، محمدعلی (1393)، حقوق جزای عمومی، ج 1، تهران: میزان.
انیس، ابراهیم و دیگران (1380)، فرهنگ المعجم الوسیط، ج 2، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
بروجردى، سیدحسین (1429 ق)، منابع فقه شیعه، ج 31، تهران: فرهنگ سبز.
بهجت، محمدتقى (1426 ق)، جامع المسائل، ج 5، قم: نشر دفتر معظم‌له.
حاجی ده‌آبادی، احمد و امیر اعتمادی (1393)، «اخاذی در حقوق کیفری ایران و انگلستان»، مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، ش 4.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1419 ق)، وسائل الشیعه، ج 12، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
خمینى، روح‌الله (1379)، تحریر الوسیلة، ج 1، قم: دارالعلم.
راغب اصفهانى، حسین ‌بن محمد (1412 ق)، مفردات ألفاظ القرآن، ج 5، لبنان: انتشارات دارالعلم، الدارالشامیة.
ربانی، مسعود (1389)، «بررسی قلمرو دفاع مشروع از مال در حقوق جزای اسلامی»، فصل‌نامۀ فقه و تاریخ تمدن، س 6، ش 24.
سبزوارى، سیدعبدالأعلى (1413 ق)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال الحرام، ج 28، قم: مؤسسۀ المنار، دفتر حضرت آیةالله.
شهید ثانى، زین‌الدین‌ بن على (1410 ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، المحشّى کلانتر، ج 9، قم: داورى.
شهید ثانى، زین‌الدین ‌بن على (1413 ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج 15، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
صاحب جواهر، محمدحسن ‌بن باقر (1404 ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 41، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طریحى، فخرالدین (1416 ق)، مجمع البحرین، ج 1، تهران: مرتضوى.
طوسى، محمد بن حسن (1407 ق)، تهذیب الاحکام، ج 10، قم: دارالکتب الإسلامیة.
علامه حلّى، حسن ‌بن یوسف (1410 ق)، إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان، ج 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
غفارى، على‌اکبر (1409 ق)، ترجمه و شرحی بر من لایحضره الفقیه، ج 5، تهران: صدوق.
فاضل هندى، محمد بن حسن (1416 ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج 7، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1415 ق)، مفاتیح الشرائع، ج 2، قم: انتشارات کتاب‌خانۀ آیت‌الله مرعشى نجفی.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1418 ق)، النخبة فی الحکمة العملیة و الأحکام الشرعیة، تهران: سازمان تبلیغات اسلامى.
قرشى، سیدعلى‌اکبر (1412 ق)، قاموس قرآن، ج 3، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
کاشف‌الغطاء، جعفر (1422 ق)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج 2، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407 ق)، الکافی، ج 4، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
گلدوزیان، ایرج (1369)، «دفاع مشروع و اعمال درحکم دفاع مشروع»، مجلۀ کانون وکلا، ش 150.
لنگرودی، محمدجعفر (1378)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
مشکینی اردبیلی، علی (1393)، مصطلحات الفقه، قم: دارالحدیث.
معین، محمد (1392)، فرهنگ معین، تهران: زرین.
مقدس اردبیلى، احمد بن محمد (1403 ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج 11، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.