نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده هنرهای سنتی، تهران، ایران.

چکیده

تفسیر درخت زندگی در هنر با نگرش‌‌های سمبلیک و اسطوره‌‌ای هم‌راه‌‌ است. همان‌طورکه در شناس‌نامة کتاب بدان اشاره شده توضیحاتی دربارة ساختار/ زمینه‌‌های اُسطوره‌‌ای درخت زندگی به‌هم‌راه‌‌ نمونه‌‌ها و تصاویر هنری است. این وجة نمادین با رویکردی آیینی و دینی آمیخته شده است. هنرمندانی که درخت زندگی را تجسم و تصویر کرده‌‌اند از توصیفات ادبیات دینی ملل بهره برده‌‌اند. درخت زندگی و ابعاد ادیان توحیدی آن را در متون و ادبیات دینی گوناگون می‌توان ‌بررسی کرد. ارتباط کهن‌اُلگوی درخت زندگی و تأثیر آن در اندیشه و آثار هنرمندان ادوار، مناطق، و سبک‌‌های مختلف هنری درخورتوجه است و نویسنده توانسته آن را در مجموعه‌ای منسجم گردآوری کند.روش تحقیق این نوشتار گردآوری‌‌های کتاب‌خانه‌‌ای و اسنادی به روش مطالعة تطبیقی آثار هنری و ادبیات دینی ملل گوناگون و تحلیل و توصیف درخت زندگی است.رویکرد نویسنده، راجر کوک، در نمادپردازی‌های آیینی درخت زندگی بازة گسترده‌‌ای از هنر و هنرمندان را دربرمی‌‌گیرد که از ناخودآگاه مذهبی هنرمندان مدرنی چون موندریان، پل کله، و برانکوزی تا نقش‌‌برجسته‌‌های باستانی کشورهای گوناگون و توصیفات ادیان الهی یا غیرتوحیدی نشئت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The tree of life: symbol of center

نویسنده [English]

  • Azadeh pashootanizadeh

Assistant Professor, Research Center of Cultural Heritage and Tourism Organization, Tehran, Iran

چکیده [English]

The interpretation of the Tree of Life is made with symbolism and mythology. This view is included in the book ID (first page of the book). The symbolic form of the tree of life is similar to the view of religions and rituals. Artists use Bible texts to illustrate the tree of life. The ancient pattern of the tree of life is associated with religious descriptions in monotheistic religions. The important thing is that the Archetype of the Tree of Life has influenced the thoughts and works of different artists from different times and styles and nations. Roger Cook, the author of this book, has been well versed in collecting a coherent set of artwork related to the ancient pattern of the tree of life, and this is a very important and sensible issue. In fact, the significance of the issue is the effect of an archetype in a common visual culture among all peoples and nations. The archetype of the tree of life, described in the religious literature, has been specially imparted in the minds and works of the arts of various artists from the classical and romantic style to the postmodern. It is interesting to conceive of a metaphysical and mystical idea by artists of nations, styles, and times. Here are some questions: 1- What is the relation between the tree in mystical thoughts and the tree in myth? 2- What steps has the tree symbol undergone in transforming from myth to art? This article is composed of library and documentary studies in a comparative study of religious literature and artwork of various nations and thus enters the analysis and description of the tree of life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Tree of Life
  • myth
  • Roger Cook
  • Symbol
  • Art
قرآن کریم، ترجمة آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، نشر جمهوری.
اشعیا (2002)، ترجمة قدیم، انگلستان: انتشارات ایلام.
لوقا، مرکز منابع تاریخی یهودیان، پروژه مرکز دنیور دربارة تحقیق راجع‌به تاریخ یهودیت، دانشگاه عبری اورشلیم.
تواریخ، مرکز منابع تاریخی یهودیان، پروژة مرکز دنیور دربارة تحقیق راجع‌به تاریخ یهودیت، دانشگاه عبری اورشلیم.
حزقیال (2002)، ترجمة قدیم، انگلستان: انتشارات ایلام.
سفر پیدایش، پژوهش‌های حقوق و ادیان: <http://www.bjes.ir>.
آلیگیری، دانته (1395)، کمدی الهی، ترجمة شجاع‌‌الدین شفا، تهران: امیرکبیر.
ابن‌‌عربی، محی‌‌الدین (1395)، فصوص‌الحکم و نقش‌الفصوص، ترجمة حیدر شجاعی، تهران: شهر پدرام.
ارجح، اکرم (1381)، «درخت مقدس»، در: مجموعهمقالات مردم‌‌شناسی و فرهنگ عامه؛ همایش ملی ایرانشناسی.
الیاده، میرچا (1394)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمة جلال ستاری، تهران: سروش.
بصام، جلال‌‌الدین (1392)، فرهنگ فرش دستباف، تهران: بنیاد دانش‌نامه‌‌نگاری ایران.
سرلو، خوان ادوارد (1388)، فرهنگ نمادها، ترجمة مهرانگیز اوحدی، تهران: دستان.
سمعانی، احمد (1384)، روح‌‌الارواح فی شرح اسماءالملک الفتاح، تهران: علمی و فرهنگی.
طاهری، علیرضا (1390)، «درخت مقدس، درخت سخن‌گو و روند شکل‌‌گیری واق»، باغ نظر، س 8، ش 19.
عوض‌‌پور، بهروز (1396)، رساله‌‌ای درباب گل و مرغ، تهران: کتاب‌‌آرایی ایران.
فریزر، جیمز جرج (1382)، شاخه‌‌های زرین؛ پژوهشی در جادو و دین، ترجمة کاظم فیروزمند، تهران: آگاه.
فکوهی، ناصر (1385)، پاره‌‌های انسان‌‌شناسی، تهران: نشر نی.
قاسمیه، سارا (1395)، «بررسی زبان مشترک باغ و نگارگری ایرانی با تأکید بر نقش نمادین درخت سرو»، پژوهش هنر اصفهان، ش 11.
کوپر، جین (1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، تهران: فرشاد.
کولمن، سیمون و هلن واتسون (1372)، درآمدی به انسان‌‌شناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: سیمرغ.
لغت‌نامه (1389)، به‌کوشش علی‌اکبر دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
لینتون، نوربرت (1382)، هنر مدرن، ترجمة علی رامین، تهران: نشر نی.
لینگز، مارتین (1383)، عرفان اسلامی چیست؟، ترجمة فروزان راسخی، ویراستة مصطفی ملکیان، تهران: سهروردی.
مستملی‌‌ بخاری، اسماعیل (1363)، شرح‌‌التعرف لمذهب‌‌التصوف، تهران: اساطیر.
مکارم شیرازی، ناصر (1380)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
ناس، جان (1354)، تاریخ جامع ادیان، ترجمة علی‌‌اصغر حکمت، تهران: پیروز.
نسفی، عزیزالدین (1386 الف)، الانسان الکامل، تهران: طهوری.
وارنر، رکس (1395)، دانش‌نامة اساطیر جهان، ترجمة ابوالقاسم اسماعیل‌‌پور، تهران: هیرمند.
ورمازرن، مارتین (1372)، آیین میترا، ترجمة بزرگ نادرزاده، تهران: نشر چشمه.
هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگاره‌‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
همدانی، عین‌‌القضات (1341)، تمهیدات، تهران: دانشگاه تهران.
هینلز، جان. آر. (1385)، اساطیر ایران، ترجمة محمدرضا باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
یاحقی، محمدجعفر (1388)، فرهنگ اساطیر و داستان‌‌واره‌‌ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
 
Baltrusatis, Jurgis (1981), Le Moyen Age Fanatastique [The Medieval Fantasy], Paris: Flammarion.
Cook, Roger (1974), The Tree of Life: Symbol of Center, London: Thames and Hudson.
Lee, H. (1888), The Vegetable Lamb of Tartary, Londin: S. Low, Marston, Searle & Rivington.
Stone, F. Peter (1977), The Carpets and Rugs and Kilims of the World, London, New york: I. B. Turis Publishers.
Tikkanen, J. (1895), Die Psalter Illustration im Mittelater [The Psalter Illustration in the Middle Ages], Helsing Fors: Finnischen Litteratur-Gesellschaft.