نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد روان‌شناسی بالینی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، عضو پژوهشکدۀ تحول علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه شیراز

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، نقد کتاب روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، تألیف احد فرامرز قراملکی (1392)، است. کتاب از دو بعد شکلی و محتوایی ارزیابی شده است. کتاب از نظر شکلی بیش‌تر شرایط مدنظر را دارد و مطلوب ارزیابی شد. به‌لحاظ محتوایی در اکثر گفتارهای کتاب حائز نکات فنی است که می‌تواند خواننده را برای انجام پژوهش، با رویکرد علم رایج، آماده کند. آن‌چه در محتوای اثر یافت می‌شود تنقیحی از اصول موردقبول در روش‌های تحقیق علم رایج است. مؤلف تلاش زیادی کرده است تا با استفاده از متون دینی این اصول را مستندسازی کند، اما شاکلۀ بحث همان شاکلۀ علوم رایج است. به‌نظر می‌رسد، برای تحول در مبحث روش‌شناسی مطالعات دینی، تبیین سلسله‌مراتب دستگاه علم دینی و سپس تنظیم دستگاهی روش‌شناختیِ متناسبِ با نظام جهان‌بینی، هستی‌شناسی، و معرفت‌شناسی اسلام از ضروریات جدی این مرحله از تلاش‌های اندیشمندان حوزۀ علم دینی برای نیل به علوم انسانی ـ اسلامی فاخر و تمدن‌ساز است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

.A Critical Review of the Book Entitled Methodology of Religious Studies

نویسنده [English]

  • Seyed Mohammad Reza Taghavi

Professor, Clinical Psychology, College of Education and Psychology, Shiraz University, Shiraz, Iran,

چکیده [English]

The purpose of this study was to criticize the book “Methodology of Religious Studies (New Edition)”, written by Faramarz Gharamlaki in 2013. The book was evaluated from two dimensions of form and content. Formally, the book met most of the requirements and was evaluated favorably. In terms of content, the book contains technical points in most of the book’s chapters which can prepare the reader for research, using the current scientific approaches. Indeed, this book is an extension of the methods accepted in current scientific research. Of course, the author has made great efforts to document the methods using religious texts; however, the base of most parts of the book is the same as the common sciences. To explain the hierarchy of religious science, to set up a methodological system appropriate to Islamic worldview, ontology, and epistemology, a serious effort of religious scholars is needed in order to development of the methodology of Islamic humanities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Book Review
  • Methodology
  • Current Science
  • Religious Study
ایمان، محمدتقی (1391)، فلسفۀ روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایمان، محمدتقی و احمد کلاته ساداتی (1392)، روش‌شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
باقری، خسرو (1382)، هویت علوم انسانی ـ اسلامی: نگاهی معرفت‌شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بدیعی، محمد (1386)، گفت‌وگو با علامه حسن حسن‌زاده آملی، قم: تشیع.
تقوی، سیدمحمدرضا (آبان 1394)، «نقد و مقایسۀ علم دینی و علم رایج از منظر روش‌شناسی»، مقالۀ ارائه‌شده در سومین کنگرۀ علوم انسانی اسلامی، تهران.
تقوی، سیدمحمدرضا (1397)، «مقایسۀ علم دینی و اثبات‌گرایی از منظر هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، و روش‌شناسی»، شیراز: پژوهشکدۀ تحول علوم انسانی دانشگاه شیراز.
خسروپناه، عبدالحسین (1383)، «منطق استقرا از دیدگاه شهید صدر»، ذهن، ش 18.
خسروپناه، عبدالحسین (1392)، در جست‌وجوی علوم انسانی اسلامی: تحلیل نظریه‌های علم دینی و آزمون الگوی حِکمی ـ اجتهادی در تولید علوم انسانی، تهران: معارف.
عابدی شاهرودی، علی (1370)، «نقد مبانی نظریه‌های علمی»، کیهان اندیشه، ش 39.
فرامرز قراملکی، احد (1392)، روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
موسوی، سیدمهدی (1391)، «بایسته‌های اسلامی‌سازی علوم انسانی از منظر سیدمحمد نقیب العطاس»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی، س 1، ش 2.