نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فرانسه، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

بررسی برخی از نوشته‌‌های مهوش قویمی در دانشگاه و محیط غیردانشگاهی نشان می‌‌دهد که او به رویکردهای متن‌‌گرا اهمیت ویژه‌‌ای می‌‌دهد. برخلاف بسیاری از کتاب‌‌ها، که تنها به بازگویی و شرح نظریه‌‌ها بسنده می‌‌کنند، قویمی در سه کتاب شعر نو در بوتة نقد، آوا و القاء، و گذری بر داستان‌‌نویسی فارسی، پس از شناساندن اندیشه‌‌های صورت‌گرایی روسی و ساختارگرایی فرانسوی به هم‌‌سخنانش، برای اثبات کارآمدی‌‌‌‌شان در پژوهش‌‌های ادبی، از آن‌ها در بررسی و واکاوی انواع متفاوتی از متن‌‌های ادبیات فارسی بهره می‌‌گیرد. جستار پیش‌رو می‌‌کوشد تا افزون‌بر نحوة استفادة قویمی از رویکرد متن‌‌گرا در تحلیل متن‌‌های فارسی، خاستگاه و پی‌آمدهای این رویکرد را نیز واکاوی کند. گرچه قویمی در تحلیل شعرها و رمان‌‌های فارسی به‌‌مدد رویکرد متن‌‌گرا درست عمل می‌‌کند، اما گاه برخی از مبانی بنیادین آن را ازجمله پرهیز از داوری و ارزش‌‌گذاری و هم‌چنین دوری جستن از ملی‌‌گرایی در بررسی ادبیات زیر پا می‌‌گذارد. پیوند عاطفی او با رویکرد متن‌‌گرا، چه در بخش نظری، چه در بخش عملی، چنان ژرف است که او نمی‌تواند به سنجش درستی از این رویکرد دست یابد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Ghavimi and Textualism

نویسنده [English]

  • Hassan Zokhtareh

* Assistant Professor, French Language and Literature Department, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran

چکیده [English]

Studying some of Mahvash Ghavimi’s works in the academic and general area shows that she attaches significant importance to textual approaches. Contrary to many books that only explain the theories, Ghavimi in her three books, Sher No Dar Bouteh Naghd (Modern Poetry Criticism), Ava and Elgha (Sound and Suggestion), and Gozari Bar Dastan Nevisi (A study on Writing a story), after introducing Russian Formalism and French Structuralism to readers, in order to prove their effectiveness in literary research, uses them in examining and analyzing different types of Persian literature texts. This study tries to explore the origins and consequences of this approach in addition to Ghavimi’s method of using a textual approaches in the analysis of Persian texts. Although Ghavimi acts correctly in her analysis of Persian poems and novels with the help of textual approaches, she sometimes ignores its fundamentals, such as avoid judging and evaluating, as well as avoiding nationalism in the study of literature. Her emotional bond to the contextual approach, both in theory and in practice, is so profound that she cannot measure it accurately.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ghavimi
  • Textualism
  • Formalism
  • Structuralism
  • Literary Analysis
تزوتان، تودوروف (1394)، ادبیات در مخاطره، محمدمهدی شجاعی، تهران: ماهی.
زختاره، حسن و مهوش قویمی (1388)، «تحلیل ساختاری ـ زبان‌‌شناختی شعر ”در قیر شب“»، پژوهش‌نامة فرهنگستان هنر، س ۳، ش ۱۳.
زختاره، حسن (1395)، «خوانشی از یک ”بازخوانی“، بررسی و نقد کتاب نقد و نظریه‌‌های ادبی معاصر»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، س ۱۶، ش ۱.
زختاره، حسن (1397 الف)، «روند افول نقد نو در فرانسه»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، س ۱۸، ش ۸.
زختاره، حسن (1397 ب). «نقدی بر کتاب ادبیات در مخاطره، تودوروف و بحران ادبیات»، نقدنامة زبان‌‌های خارجی، دورة 1، ش ۲.
زختاره، حسن (1397 ج)، «نقدی بر کتاب وداع با ادبیات»، نقدنامة زبان‌‌های خارجی، دورة 1، ش 2.
سیم، استورات (1388)، ساختارگرایی و پساساختارگرایی، ترجمة بابک محقق، تهران: فرهنگستان هنر و مؤسسة تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».
قویمی، مهوش (1382)، شعر نو در بوتة نقد، تهران: دانشگاه هرمزگان.
قویمی، مهوش (1383)، آوا و القا، ره‌یافتی به شعر اخوان ثالث، تهران: هرمس.
قویمی، مهوش (1387)، گذری بر داستان‌‌نویسی فارسی، تهران: ثالث.
مهیمنی، مازیار (1397)، «بحران و امنیت نقد»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، س ۱۸، ش ۸.
 
Adam, Jean-Michel (1999), Le Récit. Que Sais-Je?, 6 Edition, Paris: PUF.
Barthes, Roland (1964), Essais Critiques, Paris: Seuil.
Barthes, Roland (1970), S/Z, Paris: Seuil.
Barthes, Roland (1984), Bruissement de la Langue, Essais Critiques IV, Paris: Seuil.
Benveniste, Emile (1966), Problèmes de Linguistique Générale, vol. 1, Paris: Gallimard.
Benveniste, Emile (1974) Problèmes de Linguistique Générale, vol. 2, Paris: Gallimard.
Compagnon, Antoine (1998), Le Démon de la Théorie, Paris: Seuil.
Compagnon, Antoine (2007), La Littérature, pour Quoi Faire?, Paris: Fayard.
Culler, Jonhathan (2016), Théorie Littéraire, Paris: Presses Universitaires de Vincennes.
Dekens, Olivier (2015), Le Structuralisme, Paris: Armand Colin.
Ducrot, Oswald (1973), Qu’est-Ce Que le Structuralisme? 1, Le Structuralisme en Linguistique, Paris: Seuil.
Genette, Gérard (1972), Figures III, Paris: Seuil.
Genette, Gérard (1987), Seuils, Paris: Seuil.
Jouve, Vincent (1986), La Littérature Selon Barthes, Paris: Minuit.
Jouve, Vincent (2001), La Poétique du Roman, Paris: Armand Colin.
Lederer, Marianne (1994), La Traduction Aujourd’hui. Le Modèle Interprétatif, Paris: Hachette.
Marx, William (2005), L’Adieu à la Littérature. Histoire d’une Dévalorisation XVIIIe-XXe Siècle, Paris: Minuit.
Maurel, Anne (1994), La Critique, Paris: Hachette.
Nancy, Jean-Luc (2005), Sur le Commerce des Pensées. Du Livre et de la Librairie, Paris: Galilée.
Normand, Claudine (2000), Saussure, Paris: Les Belles Lettres.
Ricœur, Paul (1990), Soi-Même Comme un Autre, Paris: Seuil.
Schaeffer, Jean-Marie (2011), Petite écologie des Etudes Littéraires; Pourquoi et Comment Etudier la Littérature, Paris: Thierry Marchaisse.
Tadié, Jean-Yves (1994), Le Récit poétique, Paris: Gallimard.
Todorov, Tzvetan (1965), Théorie de la Littérature, Textes des Formalistes Russes, Paris: Seuil.
Todorov, Tzvetan (1977), Qu’est-Ce Que Le Structuralisme? Poétique, Paris: Seuil.
Todorov, Tzvetan (1984), Critique de la Critique, Paris: Seuil.
Todorov, Tzvetan (1987), La Notion de Littérature et Autres Essais, Paris: Seuil.
Todorov, Tzvetan (2007), Littérature en Péril, Paris: Flammarion.
Valency, Gisèle (1990), “La Critique textuelle”, in: Introduction aux Méthodes Critiques pour L’analyse Littéraire, Paris: Bordas.
Zokhtareh, Hassan (2018), “Texte Phénix, La Textophagie chez Lautréamont”, in: Revue des Etudes de la Langue Française, vol. 10, no. 1.