نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان روسی، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

چکیده

هدف از نگارش این پژوهش نشا‌ن‌دادن قدرت نفوذ فرهنگ و ادب ایران و تأثیر آن در سرزمینی دیگر است. وِلیمیر خِلِبنیکوف (1922-1884)، فوتوریست روس، از آن دسته شاعرانی بود که فرهنگ و ادب ایران را بسیار می‌‌ستود و تحت‌‌تأثیر آن قرار داشت. او ازجمله شاعران روس بود که فرصت حضور در ایران را پیدا کرد و در زمان قیام میرزا کوچک‌خان هم‌راه با نیروهای ارتش سرخ به‌‌بهانۀ کمک به جنگلی‌‌ها وارد گیلان شد و توانست از نزدیک با ایران آشنا شود. شرق‌‌گرایی از بارزترین وجوه اشعار خلبنیکوف است که در این پژوهش، فقط مضامین ایرانیِ مجموعه‌اشعار شش‌جلدی وی را بررسی خواهیم کرد. بازآفرینی مضامین ایرانی با جلوه‌‌ای تازه در اشعارش شعر خلبنیکوف را زیبا و بدیع جلوه داده است. باوجود‌آن‌‌که تأثیر ایران در وی فقط به ابعاد ادبی و اسطوره‌‌ای ایران منتهی نمی‌‌شود و بسیار فراتر از آن، در ابعاد فرهنگی، مذهبی، تاریخی، و جغرافیای زیستی و طبیعی نیز قابل‌بررسی است، محققان ایرانی بسیار اندک به آثار وی پرداخته‌‌اند. بررسی اشعار خلبنیکوف حاکی از عشق وی به حکیم گنجه است و بازتاب اشعار نظامی و هم‌چنین اسطوره‌‌های شاهنامه نیز بر آثار او قابل‌مشاهده است. هم‌چنین بررسی مضامین اشعار ایرانی او نشان می‌‌دهد که شعر او از جوهره‌‌ای انسانی برخوردار است که بر حول ایدۀ وحدت جهانی می‌‌چرخد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review and Critique of the Collection of Iranian Poetry by Vlimir Khelebnikov, Russian Futurist

نویسندگان [English]

  • Zeinab Sadeghi Sahlabad 1
  • Mahboubeh Mobasheri 2

1 Assistant Professor of Russain Language, Faculty of Literature, Alzahrah University, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Alzahrah University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of the present study is to show the influence of Iranian culture and literature on another territory. Russian futurist, Vlimir Khelebnikov (1922-1884), was one of those poets who greatly influenced Iranian culture and literature. He was one of the Russian poets who had the chance to be present in Iran and came to Gilan during the uprising of Mirza Kochak Khan along with the Red Army forces in Gilan and was able to get acquainted with Iran. Orientalism is one of the most prominent aspects of his poetry, in which we will only examine the themes of his six-volume collection of poems in the present study. The re-creation of Iranian themes with new manifestations in his poetry has rendered Khelebnikov’s poetry beautiful and exquisite. Although Iran’s influence on him is not limited to literary and mythical aspects of Iran and beyond, it can be examined in cultural, religious, historical, and biological and natural dimensions, But Iranian scholars have paid little attention to his work. An examination of Khelebnikov’s poetry reveals his love for Hakim Ganjeh and reflects on his military poems as well as Shahnameh’s myths.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Russia
  • Khelebnikov
  • Iranian Culture and Literature
  • Impact
آموزگار، ژاله (1385)، تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت.
اعظمی سنگسری، چراغعلی (1349)، «باورهای عامیانة مردم سنگسر»، هنر و مردم، ش 92.
برنا مقدم، محمد (1356)، درآمدی بر سیر اندیشه در ایران، تهران: نوید.
بهار، مهرداد (1384)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگاه.
رجبی، پرویز (1382)، هزاره‌‌های گم‌‌شده، تهران: توس.
زاهد زاهدانی، سیدسعید و سیداسماعیل مسعودی (1384)، تحلیل جامعه‌‌شناختی نهضت جنگل با تأکید بر ایدئولوژی آن، جامعه‌شناسی کاربردی، س 26، ش 4.
شوالیه، ژان (1384)، فرهنگ نمادها، ج 2: درخت بلوط، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
گیرشمن، رومن (1372)، ایران تا آغاز اسلام، ترجمة محمد معین، تهران: علمی و فرهنگی.
مطهری، مرتضی (1384)، مجموعه آثار، خدمات متقابل اسلام و ایران، ج 14، تهران: صدرا.
مکنزی، چارلز فرانسیس (1359)، سفرنامة شمال، ترجمۀ منصوره اتحادیه نظام مافی، تهران: گستره.
نظامی گنجوی، الیاس بن‌‌ یوسف (1387)، مخزن‌‌الاسرار، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، تهران: افکار.
نولدکه، تئودور (1358)، تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان، ترجمة عباس زریاب خوئی، تهران: انجمن آثار ملی.
هینلز، جان راسل (1385)، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ محمدحسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
یحیی‌‌پور، مرضیه و جان‌‌اله کریمی ‌‌مطهر (1397)، حافظ و شاعران روس، تهران: دانشگاه تهران.
 
Асеев, Н. (1973), Мояковский начинается, Поэма, М.: Современник.
Битлиси, Х. (1965), Лейли и Меджнун/ пер., предисл. и прим. М. Б. Руденко. М.: Наука.
Бертельс, А. (1968), Низами/ А. Бертельс// Библиотека всемирной литературы: Вступ. статья А. Бертельс, – М: Худ. лит-ра, Серия 1. – Т. 25.
Кастрин, А. (1966), Русские дервиши, М., Воспоминания о Хлебникове.
Ознобишин, Д. П. (1826), Восточная литература, О духе поэзии Восточных народов, и расмотрение статьи Московского Телеграфа под заглавием: Новейшие исследования и сочинения касательно Восточной Литературы и древностей/ Дмитрий Петрович Ознобишин// Сын Отечества. № 4.– С.
Соловьев, В. М. (1990), Степан Разин и его время,  М.: «Просвещение».
Тартаковский,  П. И. (1987), Социально-эстетический опыт народов Востока и поэзия Хлебникова в 1900–1910-е годы, Ташкент: «Фан» УзССР.
Хлебников, В. (2000–2006), Собрание сочинений в 6 т., Москва: ИМЛИ РАН, «Наследие».
Хаджиев, Н. И. (1997), Статья об авангарде в 2 т., сост. Р. Дуганов, Ю. Арпишкин, А. Сарабьянов; предисл. Р. Дуганова; послесл. Ю. Арпишкина, М.: «Наука».