نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• سیدطاها مرقاتی خویی

دانشیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

کتاب آیات الاحکام تألیف خلیل قبله‌ای خویی برخلاف بیش‌تر کتاب‌های آیات الاحکام که براساس تقسیم‌بندی مباحث فقهی است، طبق مباحث حقوقی در سه بخش حقوق عمومی، حقوق مدنی، و حقوق جزایی فصل‌بندی شده است و مؤلفْ خود را در تفسیر آیات مشهور به آیات الاحکام محدود نکرده است و در مواردی از آیات احکامی را استنباط کرده که در آثار پیشینیان معمول نبوده است. در این مقاله نمونه‌هایی از این‌دست معرفی شده است، اما در کتاب آیات الاحکام تطبیقی مؤلف همان روش سنتی مؤلفان کتاب‌های آیات الاحکام را پیش گرفته و همۀ مباحث فقهی را اعم‌از عبادات و معاملات به‌معنی الاعم آورده است و آرای فقهای شیعه و سنی را تطبیق داده است. هر دو اثر مؤلف ازلحاظ محتوایی، علمی، و اجتهادی ارزیابی شده است. قبله‌ای خویی ضمن بیان آرای فقها و مفسران پیشین استنباط‌های نوآورانۀ خود را از آیات نیز بیان کرده است. اما این کتاب به‌منزلۀ متن آموزشی از نظر شکلی نیازمند بازنگری است، مانند آوردن اهداف در آغاز هر فصل و آوردن فهرست اجمالی قبل از فهرست تفصیلی و نتیجه‌گیری و افزودن تمرین در پایان فصل‌ها.

کلیدواژه‌ها

• آیات الاحکام تطبیقی
• فقه القرآن
• احکام القرآن

موضوعات

• فقه و حقوق

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of the Book ʾĀyāt al-ʾAḥkām

نویسنده [English]

• Seyed Taha Merghati Khoei

Associate Professor of Jurisprudence and Islamic Law, the Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

The book Āyāt al-ʾAḥkām, compiled by Khalīl Qebleei Khoei, unlike most of Fiqh al-Quran books written based on fiqh titles, is segmented in three parts in accordance with law sections: public law, civil law, and criminal law. In the interpretation of verses, the author has not confined himself only to interpret verses known as ʾĀyāt al-ʾAḥkām, rather in some cases, he has deducted some rules from verses that were not common in his predecessors’ works. In this essay, some examples are mentioned. However, in ʾĀyāt al-ʾAḥkām Tatbīqī (comparative ʾĀyāt al-ʾAḥkām), the author has followed the traditional method of ʾĀyāt al-ʾAḥkām books and addressed all of the fiqh chapters, including ʿIbādāt and Muʿāmilāt (in the general sense), and compared opinions of Shīʿi and Sunnī jurists. Both of the author’s works are contextually evaluated as both academic and inferential, whereas the author, while expressing the opinions of the previous jurists and scholars of the past, expresses his innovative inferences from the verses. This book needs some modifications, including bringing goals at the beginning of each chapter and giving a concise list before the detailed list at the end of the chapters and adding additional readings and quizzes to assess the trainees.

کلیدواژه‌ها [English]

• Comparative Method
• Ayat al-Ahkam
• Fiqh al-Quran
• Ahkam al-Quran