نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

«تحصیل دلیل» یکی از موضوع‌های مهم و اساسی در حقوق کیفری ایران و دیوان کیفری بین‌المللی است که برمبنای آن بدون دلیل امکان کشف و انتساب جرم به متهم و اجرای مجازات و اعلام برائت و بی‌گناهی مرتکب امکان‌پذیر نیست. از مهم‌ترین اصول حاکم بر تحصیل دلیل در حقوق کیفری ایران و دیوان کیفری بین‌المللی می‌توان اصل مشروعیت تحصیل دلیل، اصل برائت، اصل ارزیابی آزادانۀ دلیل، اصل آزادبودن تحصیل دلیل، و اصل قانون‌مندبودن دلیل را نام برد که رعایت‌نکردن این اصول و تحصیل دلیل از طریق نامشروع نه‌تنها برخلاف حقوق بشر و حفظ شأن و کرامت انسانی و مجریان دادگستری است، بلکه از موجبات نقض رأی در دادگاه تجدیدنظر است. هرچند در حقوق کیفری ایران مقررات واضح و روشنی دراین‌خصوص وجود ندارد، ولی در رویۀ قضایی دیوان کیفری بین‌المللی رعایت‌نکردن آن اصول از موجبات ابطال فرایند تحقیق و دادرسی است. در این مقاله سعی می‌شود جوانب مختلف این مسئله بررسی شود و راه‌کاری درآن‌خصوص ارائه گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Principles and Rules Corresponding to the Obtaining of Evidence in Iranian Criminal Law Emphasizing the Procedure of the International Criminal Court

نویسندگان [English]

  • Mehdi Halalkhor Mirkola 1
  • Abbas Tadayyon 2
  • Rajab Goldoost Joubari 3

1 Department of Criminal Law and Criminology, Shahr-e- Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran,

2 Assistant Professor of Law,Tehran Central Branch، Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Associate Professor, Department of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran,

چکیده [English]

The obtaining of evidence is one of the most important and fundamental subjects in Iranian criminal law and the International Criminal Court. According to it, without evidence, it is not possible to detect a crime and attribute the crime to the accused and to execute punishment and acquit the perpetrator. Among the most important principles governing the obtaining of evidence in Iranian criminal law and the International Criminal Court, we can name the principle of legitimacy of obtaining of evidence, the presumption of innocence, the principle of free evaluation of evidence, the principle of freedom of obtaining of evidence, and the principle of legality of evidence that non-observance of these principles and obtaining of evidence through illegitimate ways is not only against human rights and the dignity of humans and the administrators of justice but also causes a reversal of the verdict in the Court of Appeal. Although there are no clear provisions in Iranian criminal law in this regard, in the procedure of the International Criminal Court, non-observance of those principles is one of the reasons for the invalidity of the investigation process. This article tries to deal with different aspects of this subject and provide solutions to that.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Obtaining of Evidence
  • Invalidity of Investigation
  • the Presumption of Innocence
  • International Criminal Court
آخوندی، محمود (1388)، آیین دادرسی کیفری، ج 5، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
آشوری، محمد (1398)، آیین دادرسی کیفری، ج 2، تهران: سمت.
ادلۀ اثبات دعاوی کیفری (1385)، به‌کوشش جمعی از نویسندگان، ویراستار علیرضا اسماعیل‌آبادی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
انصاری، ولی‌الله (1380)، حقوق تحقیقات جنایی (مطالعۀ تطبیقی)، تهران: سمت.
پوربافرانی، حسن (1393)، حقوق جزای بین‌الملل، تهران: جنگل.
پوراستاد، مجید (1391)، نقش دادرسی مدنی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت، تهران: شهر دانش.
تدین، عباس و زینب باقری‌نژاد (1390)، «تضمین دادرسی منصفانه در پرتو اصل مشروعیت تحصیل ادلۀ کیفری»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 53.
حر عاملی، محمد بن حسن (بی‌تا)، وسائل‌الشیعه، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
حسینی‌نژاد، حسینقلی (1374)، ادلۀ اثبات، تهران: میزان.
خالقی، علی (1392)، جستارهایی از حقوق جزای بین‌الملل، تهران: شهر دانش.
زاپالا، سالواتور (1387)، حقوق بشر در محاکمات کیفری بین‌المللی، ترجمۀ حسین آقایی جنت‌مکان، اهواز: دانشگاه شهید چمران.
زراعت، عباس و حمیدرضا حاجی‌زاده (1388)، ادلۀ اثبات دعوا، تهران: قانون‌مدار.
زمانی، سیدقاسم و دیگران (1386)، نهادها و سازوکارهای منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر، تهران: شهر دانش.
زمانی، سیدقاسم (1385)، «نظارت جهانی بر اجرای حقوق بشر: از کمیسیون تا شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، ش 9.
زندی، محمدرضا (1388)، رویۀ قضایی دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران در امور مدنی، تهران: جنگل.
سبزواری، عبدالاعلی (1413 ق)، مهذب‌الاحکام فی بیان االحلال و الحرام، ج 29، مؤسسۀ المنار.
سلیمی الیزئی، فرشته (1389)، محشای قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، تهران: جنگل.
شهبازی، آرامش (1389)، «تکثر سیستم قضایی بین‌المللی»، فصل‌نامۀ حقوق دانشگاه علامه طباطبایی، س 12، ش 29.
عبدالرحمن عبدالمنعم، محمود (بی‌تا)، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، بی‌جا.
فیوضی، رضا (1386)، حقوق بین‌المللی کیفری، تهران: دانشگاه تهران.
قربانی، علی (1390)، دادرسی منصفانه در رویۀ دادگاه اروپایی حقوق بشر، تهران: حقوق امروز.
کاتوزیان، ناصر (1398)، اثبات و دلیل اثبات، تهران: میزان.
کاسسه، آنتونیو (1387)، حقوق کیفری بین‌الملل، ترجمۀ حسین پیران، اردشیر امیرارجمند، و زهرا موسوی، تهران: جنگل.
گلدوزیان، ایرج (1393)، ادلۀ اثبات دعوا، تهران: میزان.
محقق داماد، سیدمصطفی (1389)، قواعد فقه، بخش جزایی، ج 4، تهران: نشر علوم اسلامی.
محمدپور، علی (1395)، پنهان‌کاری در تحصیل ادلۀ کیفری، تهران: کتاب آوا.
محمدی، ابوالحسن (1381)، مبانی استنباط حقوق اسلامی، تهران: دانشگاه تهران.
مرعشی، سیدمحمدحسن (1376)، دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام، تهران: میزان.
مهرپور، حسین (1383)، نظام بین‌المللی حقوق بشر، تهران: اطلاعات.
مهدوی ثابت، محمدعلی و محمد محرابی (1391)، «تحصیل دلیل در حقوق کیفری ایران و اسناد بین‌المللی»، ماه‌نامۀ قضاوت، ش 77.