نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهش‌گر مقیم مرکز تحقیقات زن و خانواده، دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب

2 دانشیار و دبیر پژوهش گروه مبانی اندیشه، مؤسسۀ علوم انسانی، مسئول دفتر تألیف متون درسی جامعۀ‌الزهرا،

چکیده

کتاب درسی در نظام آموزش و پرورش جایگاه محوری دارد و یکی از مهم‌ترین ابزارهای یادگیری در کلیۀ سطوح تحصیلی به‌شمارمی‌رود. یکی از راه‌کارهای مهم ارتقای کتاب‌های درسی نقد و ارزیابی دقیق و کارشناسانۀ آن‌هاست. کتاب جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی، اثر حسین بستان، به‌عنوان متن درسی، برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری و نیز طلاب سطح سه در رشته‌های مطالعات زنان و جامعه‌شناسی تدوین شده است. منزلت علمی نویسنده ازیک‌سو، بدیع‌بودن موضوع کتاب از‌سوی‌دیگر، و رویکرد آموزشی داشتن کتاب ازسوی‌سوم این کتاب را شایستۀ نقد و بررسی قرار داده است. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که مزایا و کاستی‌های این کتاب به‌عنوان یک کتاب درسی چیست و تا چه حد شاخصه‌های کتاب درسی در این کتاب رعایت شده است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اثر موردنظر هرچند به‌لحاظ قوت علمی، نوآوری، اتقان محتوایی، و نگارش ساده و روان شایستۀ تقدیر است، از جهت صوری، روش‌شناختی، و سازمان‌دهی ساختار و محتوای دروس براساس معیارهای تدوین متون درسی مبتلا به اشکالات جدی است و فاصلۀ زیادی با استاندادهای مطلوب دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critiqe of Sociology of Gender with an Islamic Approach as a Textbook

نویسندگان [English]

  • Somayye Hajiesmaeili 1
  • Reza Habibi 2

1 Researcher of Women and Family Research Center, Ph.D Student in Women’s Studies

2 PhD in Philosophy of Education, Head of Textbooks Composing Office in Jamia AL-Zahra, Associate Professor and Research Secretory of the Basis of Thought Department in Humanities Institute,

چکیده [English]

A textbook has a central role in the education system, and it is one of the most important tools for learning in all levels of education. One of the important ways to improve textbook is to critique and evaluate them. “Sociology of Gender with an Islamic Approach”, written by Hossein Bostan, has been prepared for master’s degree and PhD students in women’s studies and sociology in university and seminary. The author’s scientific rank, the novelty of book’s subject and its educational approach make it worthy of criticism. This descriptive-analytical article seeks to answer the question of what the advantages and disadvantages of this book as a textbook are. Research findings indicate that this book, despite having significant advantages like scientific strength, innovation, content validity and fluent writing, suffers from serious problems in methodology, content, structure and organization of courses, and it is far from good standard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique of Textbook
  • Sociology of Gender
  • Islamic Approach
  • Textbook Structure
  • the Content of the Textbook
آبوت، پاملا و کلر والاس (1380)، جامعه‌شناسی زنان، ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
آزادارمکی، تقی (1386)، جامعه‌شناسی خانوادۀ ایرانی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
آصف‌زاده، سعید (1384)، «تحلیل انتقادی مطالعات پژوهشی در علوم پزشکی»، پزشکی در پزشکی، مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شهید بهشتی، ش 29.
احمدنیا، شیرین (1396)، «نقد کتاب جنسیت، جامعه، و جامعه‌شناسی سعیده گروسی»، فصل‌نامۀ نقد کتاب علوم اجتماعی، س 4، ش 13.
بستان (نجفی)، حسین (1382)، نابرابری و ستم جنسی از دیدگاه اسلام و فمینیسم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان (نجفی)، حسین (1388)، اسلام و تفاوت‌های جنسیتی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران: دفتر امور بانوان وزارت کشور.
بستان (نجفی)، حسین (1390)، جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان (نجفی)، حسین (1390)، خانواده در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان (نجفی)، حسین (1392)، نظریه‌سازی دینی در علوم اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بستان (نجفی)، حسین (1394)، جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیۀ خواهران.
بلوم، بنجامین اس. و دیگران (1374)، طبقه‌بندی هدف‌های پرورشی (حوزۀ شناختی)، ترجمۀ علی‌اکبر سیف و خدیجه علی‌آبادی، تهران: رشد.
پارسا، محمد (1372)، روان‌شناسی یادگیری بر بنیاد نظریه‎‌ها، تهران: بعثت.
پاکپور، یونس (1390)، زمینۀ تکنولوژی آموزشی، تهران: دیدار.
تقی‌پور، علی (1390)، برنامه‌ریزی آموزشی، تهران: آگه.
جعفرپور، رشید (1388)، «معرفی و نقد کتاب جامعه‌شناسی جنسیت خدیجه سفیری و سارا ایمانیان»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش 21.
حبیبی، رضا (1390)، برنامه‌ریزی درسی، قم: مرکز مدیریت حوۀ علمیۀ قم.
حسن مرادی، نرگس (1396)، طراحی آموزش اثربخش، چاپ پنجم، تهران: شر آییژ.
ساروخانی، باقر (1375)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.
سفیری، خدیجه و سارا ایمانیان (1388)، جامعه‌شناسی جنسیت، تهران: جامعه‌شناسان.
سگالن، مارتین (1370)، جامعه‌شناسی تاریخی خانواده، ترجمۀ حمید الیاسی، تهران: نشر مرکز.
سیف، علی‌اکبر (1383)، روان‌شناسی پرورشی، تهران: آگاه.
سیف، علی‌اکبر (1386)، اندازه‌گیری، سنجش، و ارزش‌یابی آموزشی، تهران: دوران.
شادمانی، هاجر (1389)، «معرفی و نقد کتاب جامعه‌شناسی جنسیت استفانی گرت»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش 26.
شعبانی، حسن (1385)، مهارت‌های آموزش و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس)، تهران: سمت.
شیخی، محمدتقی (1380)، جامعه‌شناسی زنان و خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
فتحی واجارگاه، کوروش (1395)، اصول برنامه و مفاهیم اساسی برنامۀ درسی، تهران: نشر نی.
گرت، استفانی (1379)، جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمۀ کتایون بقایی، تهران: دیگر.
گروسی، سعیده (1395)، جنسیت، جامعه، و جامعه‌شناسی، تهران: جامعه‌شناسان.
مشیرزاده، حمیرا (1381)، از جنبش تا نظریه، تاریخ دو قرن فمینیسم، تهران: شیرازه.
موریسون، گری آر.، استیون ام. روس، و جرالد کمپ (1387)، طراحی آموزش اثربخش، ترجمۀ غلامحسین رحیمی‌دوست، اهواز: دانشگاه شهید چمران.
میشل، آندره (1354)، جامعه‌شناسی خانواده و ازدواج، ترجمۀ فرنگیس اردلان، تهران: دانشکدۀ علوم اجتماعی و تعاون.
نوریان، محمد (1393)، چگونگی طرح هویت ملی در کتاب تعلیمات اجتماعی ششم دبستان و سوم راه‌نمایی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، شیراز: دانشگاه شیراز.
 
Chafetz, Janet Saltzman (2006), Handbook of the Sociology of Gender, NewYork: Springer.