نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی، مرکز مطالعات و تحقیقات هرمز، عضو هیئت‏علمی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات عربی، عضو هیئت‏علمی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

این مطالعه با هدف کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة از لحاظ رعایت معیارهای مطلوب کتاب درسی از نظر دانشجویان انجام شده است. نمونۀ آماری این پژوهش را دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عرب دانشگاه شیراز تشکیل می‌‏دهند که شامل 79 نفر بودند و پرسش‏نامه را به‏‌صورت سرشماری برابر با جامعۀ آماری در‏نظرگرفته‌‏شده تکمیل کردند. این تحقیق از نوع توصیفی ـ پیمایشی بود که پایایی پرسش‏نامه با روش آلفای کرونباخ 73/0 محاسبه شد. در این تحقیق از دو آزمون t تک‏نمون‌ه‏ای و فریدمن برای سنجش کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة استفاده شد. این پژوهش به‏‌جهت پاسخ‏گویی به چهار سؤال در زمینۀ میزان کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة، روش تدریس به‏‌کارگرفته‏‌شده توسط استاد، سطح مهارتی دانشجویان پس از گذراندن درس قواعد عربی، و نهایتاً مقبولیت سؤالات امتحانات گرفته‌‏شده طراحی شده است. یافته‌‏ها نشان داد که کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة در کم‏ترین حد میزان رعایت شده است. روش تدریس به‏کارگرفته‏شدۀ استاد از نظر دانشجویان، بیش‏ترین میزان و سطح مهارتی دانشجویان پس از گذراندن درس قواعد عربی، و مقبولیت سؤالات امتحانات گرفته‌‏شده تقریباً تا‏حد متوسط میزان رعایت را در کتاب مبادئ العربیة نشان می‏‌دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of the Book Mabadi Al-Arabiyah fi Al-Sarf wa Al-Nahw 4 from the Perspective of Students of Arabic Language and Literature (Case Study: Shiraz University)

نویسندگان [English]

  • Abdolrazagh Rahmani 1
  • Eshagh Rahmaani 2
  • Shabnam Moenizadeh 3

1 Assistant Professor, Hormoz Research Center, University of Hormozghan, Bandarabbas, Iran

2 Associate Professor of Arabic Language & Literature, University of Shiraz, Shiraz, Iran,

3 MA Student of Arabic Language and Literature, University of Shiraz, Shiraz, Iran

چکیده [English]

This study was conducted with the aim of efficiency and effectiveness of the book “Mabadi Al-Arabiyah fi Al-Sarf wa Al-Nahw 4” in terms of observing the desired criteria of the textbook from the students' point of view. The statistical sample of this study is the students of Arabic language and literature of Shiraz University, which includes 79 people, and in the form of a census, equal to the statistical population, completed the questionnaire. This research is a descriptive survey and the reliability of the questionnaire was calculated by Cronbach's alphabet method of 0.73. In this study, two one-sample t-tests and the Friedman test were used to measure the efficiency and effectiveness of the book “Mabadi Al-Arabiyah fi Al-Sarf wa al-Nahw 4”. This research is designed to answer four questions about the efficiency and effectiveness of the book, the teaching method used by the professor, the level of students' skills after passing the course of the Arabic rule, and finally the acceptability of the exam questions. The findings showed that the efficiency and effectiveness of the book have been observed to a minimum. The teaching method used by the professor from the students' point of view shows the highest level and skill level of the students after passing the Arabic rules course and the acceptability of the exam questions taken almost to the average level in the book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Effectiveness
  • Efficiency
  • Mabadi Al Arabi
  • Nahw Rules
  • Sarf Rules
آرمند، محمد و حسن ملکی (1391)، مقدمه‏ای بر شیوة طراحی و تألیف کتاب درسی دانشگاهی، تهران: سمت.
ابن‏الرسول، محمد‏رضا و الهه صفیان (1396)، «بررسی و نقد بخش صرف کتاب صرف و نحو عربی»، پژوهش‏نامۀ انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی، دورۀ 17، ش 1، 1–22.
اشکوری، سیدعدنان (1389)، «بررسی انتقادی کتاب مبادئ العربیۀ جلد چهارم: قسم الصرف»، پژوهش‏نامۀ انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی، دورۀ 10، ش 1، 103-118.
امام‏زاده، سیداحمد (1389)، «بررسی انتقادی کتاب مبادئ العربیة جلد دوم»، پژوهش‏نامۀ انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی، دورۀ 10، ش 20، 89-101.
بازرگان، عباس (1380)، ارزش‏یابی آموزشی، تهران: سمت.
حسینی، محمدحسین و معصومه مطور (1391)، «نقدی بر کتاب‏های درسی دانشگاهی رشتة علوم تربیتی در ایران»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، دورۀ 16، ش 26، 119-142.
خیام‏پور، عبدالرسول (۱۳۷۲)، دستور زبان فارسی، کتاب‏فروشی تهران.
دهقانیان، جواد و صدیقه جمالی (1392)، «بررسی و نقد ترجمه و شرح مبادئ العربیة جلد چهارم (قسمت نحو) شرح سیدعلی حسینی»، پژوهش‏نامۀ انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی، دورۀ 12، ش 25، 37-56.
شرتونى، رشید (1387)، مبادئ العربیة فی الصرف و النحو (4)، قم: دار العلم.
فریمن دایان، لارسن (1384)، اصول و فنون آموزش زبان، ترجمۀ منصور فهیم و مستانه حقانی، تهران: رهنما.
کیانی، حسین (1391)، «بررسی و نقد کتاب قواعد کاربردی زبان عربی»، پژوهش‏نامۀ انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی، دورۀ 12، ش 2، 91-104.
متقی‏زاده، عیسی، سجاد اسماعیلی، و دانش محمدی (1392)، «تحلیل محتوای کتاب‏های آموزش قواعد زبان عربی در مقطع کارشناسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی بر‏اساس معیارهای کیفیت متون آموزشی؛ بررسی موردی کتاب مبادئ العربیة رشید شرتونی و الجدید فی الصرف و النحو ابراهیم دیباجی»، نشریۀ بحوث فی اللغة العربیة و آدابها، ش 8.
منصوریان، یزدان (1392)، «صد ویژگی کتاب‏های دانشگاهی کارآمد و اثربخش»، مجلۀ پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 29، 1-17.
نظری تریزی، امین و دانش محمدی (2020)، «فاعلیة استخدام إستراتیجیات التعلّم النشط فی تحسین تعلّم القواعد العربیة لدی طلاب قسم العلوم القرآنیة والحدیث فی مدینة إصفهان»، دراسات فی تعلیم اللغة العربیة و تعلمها، ج 4، ش 1، 115-134.
نعمتی قزوینی، معصومه و سیده‏اکرم رخشنده‏نیا (1391)، «نقد کتاب صرف ساده»، پژوهش‏نامة انتقادی متون و برنامه‏های علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دورۀ 12، ش 2، 127-137.
نویدی، احد (1390)، ارزش‏یابی اجرای آزمایشی طرح غنی‏سازی تجارب یادگیری در دروس ریاضیات و علوم تجربی پایۀ اول راهنمایی در سال تحصیلی 1389-1390، تهران: وزارت آموزش و پرورش، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.