نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار باستان‌شناسی، عضو هیأت علمی دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

چکیده

سیمره یکی از شهرهای مهم غرب ایران در سده‌های آغازین اسلامی است که از اواخر دوره قاجار تاکنون از زوایایی مخلتف مورد مطالعه قرار گرفته است. نوشتار حاضر به بررسی و نقد یکی ا‌ز جدیدترین مقاله‌های منتشر شده در مورد این شهر می‌پردازد؛ این مقاله باعنوان «نگاهی به حیات اجتماعی شهر باستانی سیمره از شکل‌گیری تا فروپاشی» به قلم «محسن سعادتی» و «حسین ناصری صومعه» در مجله پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران شماره 22، دوره نهم، پاییز 1398 منتشر شده است. ارزیابی نقادانه‌ی مقاله نشان می‌دهد علی‌رغم نقاط قوتی که دارد اما از نظر شکلی و محتوایی دارای کاستی‌ها و اشکالات جدی است؛ ایرادات محتوایی مقاله از دو جنبه قابل طرح است؛ نخست رعایت نکردن اصول اولیه تحقیق و دیگری ایرادات عدیده علمی است که باعث گردیده مقاله فاقد تحلیل‌ها و نتایج سنجیده‌ای از موضوع مورد بررسی باشد. علی‌رغم جدید بودن، مقاله هیچ یافته نو و حرف تازه‌ای ندارد و مطالب آن تکرار گزارش‌های پژوهشگران پیشین در مورد شهر سیمره است. در مورد زمان و دلیل انقراض شهر(که پرسش اصلی مقاله و محور شکل‌گیری آن بوده است) اطلاعات جدیدی ارائه نشده است، زمان و دلیل مطرح شده برای انقراض شهر همان فرضیه اشتباهی است که در پژوهش‌های پیشین آمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on the Article “A glance at the social lifetime of the ancient city of Saymarreh from formation to collapse”

نویسنده [English]

  • Younes Yousofvand

Assistant professor of archaeology, faculty member of Lorestan University, Khorramabad, Iran

چکیده [English]

Saymarreh has been one of the important cities of western Iran in early Islamic centuries. Saymarreh city has been investigated in different aspects by scholars from Qajar era up to now. The result of this researches has been published in many books and articles. This document criticizes and reviews one of the newest articles in regard to Saymarreh city. This article has been written by Mohsen Saadati and Hossein Naseri Someah under name of “A glance at the social lifetime of the ancient city of Saymarreh from formation to collapse” that has been published in Journal of Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran No. 22, fall 1398. Precise review and critical evaluation of this article shows that despite its strengths, it has serious shortcomings and drawbacks in terms of form and content. Despite being new, the article has no new findings and it is a repetition of previous researchers' comments about the city of Saymarreh. Time and reason for the extinction of Saymarreh city in this article is the same false hypothesis that has been expressed in previous research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saymarreh
  • Critical review
  • Historical texts
  • Archaeological evidence.  
ابن­اثیر، (1385). الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر.
اسدی اُوجایی، سیدکمال، عباس‌نژاد سرستی، رحمت، فاضلی‌نشلی، حسن، ولی‌پور، حمیدرضا(1398)، «تحلیل پیچیدگی‌های اجتماعی-اقتصادی جوامع فلات مرکزی ایران در هزاره پنجم ق م بر پایه فناوری سفال»، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شماره 20، دوره نهم، بهار 1398، صص36-21.
احمدوند، عباس (1397). دانشنامه جهان اسلام. ج 25. زیرنظر غلامعلی حداد عادل. ذیل مدخل «سیمره». تهران: بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
اسماعیلی، مژگان و حسین علی‌بیگی(1393). «جغرافیای تاریخی دو ایالت ساسانی ماسبذان و مهرجان‌قذق و چگونگی فتح آنها به دست اعراب مسلمان». مزدک‌نامه. انتشارات پروین استخری. تهران: شماره ششم: صص 391-403.
اکبری، مرتضی(1394). «بررسی و تحلیل جایگاه ایالات ماسبذان و مهرجان‌قذق(ایلام) در دوره خلافت عباسی». فرهنگ ایلام، دوره شانزدهم. شماره 46و47: صص 55-74.
ایزدپناه، حمید (1350). آثار باستانی و تاریخی لرستان، 2ج، تهران: انجمن آثار ملی.
چریکف، نیل(1358)، سیاحتنامه، ترجمۀ آبکار مسیحی، به‌کوشش علی­اصغر عمران، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
حسین‌زاده ساداتی، جواد(1398)، «نقدی بر کتاب مقدمه‌ای بر ژنتیک باستان‌شناسی»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال نوزدهم، شماره چهارم، تیر 1398، صص62-45.
حسینی، سید هاشم، یونس یوسفوند و فرشاد میری(1394). «مطالعه تطبیقی نقوش گچ‌بری‌های مکشوفه از شهر تاریخی سیمره با نمونه‌های مسجد جامع نایین». دوفصلنامه علمی-ترویجی پژوهش هنر، سال پنجم، شماره نهم، بهار و تابستان 1394. صص 71-85.
حموی، یاقوت بن عبدالله،(1376)، معجم البلدان، ج3، بیروت.
خزرجی، ابودلف(1960). الرساله الثانیه، ترجمه و تعلیق از بولگاکف و أنس خالدوف، مسکو.
دومرگان، ژاک (1339)، جغرافیای غرب ایران، ترجمه و توضیح کاظم ودیعی، تبریز: چهر.
راولینسون، هنری(1336). سفرنامۀ هنری راولینسون به لرستان-خوزستان و بختیاری، ترجمۀ سکندر امان­الهی، لرستان: انجمن ادب و قلم.
عبدی، کامیار(1395)، «شیون بر یک کتاب؛ چگونه توهمِ دانش بر جامعه ما سیطره یافته است!»، باستان‌پژوهی، سال نهم، شماره 19-18، پاییز 1395. صص 156-147.
علی‌بیگی، سجاد(1399)، «کوره‌های سفالگری، تولید تخصصی، محوطه صنعتی، جامعه خان‌سالار»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال بیستم، شماره ششم، شهریور 1399، صص243-272.
زارعی، محمدابراهیم، پیمان منصوری و سعید منصوری(1391). «مکان‌یابی ایالت‌های ماسبذان و مهرجان‌قذق بر اساس متون دوره اسلامی و داده‌های باستان‌شناسی». مزدک‌نامه. تهران: انتشارات پروین استخری.
زارعی، محمدابراهیم و اکبر شریفی‌نیا، (1398)، «بازشناسی و مکان‌یابی شهرهای سیمره، ابن‌هیبره و هاشمیه(نقدی بر یک مکان‌یابی)»، دوفصل‌نامه سخن تاریخ، سال 13، شماره 29، صص 67-92.
سعادتی، محسن و حسین ناصری صومعه(1398). «نگاهی به حیات اجتماعی شهر باستانی سیمره از شکل‌گیری تا فروپاشی». مجله پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شماره 22، دوره نهم، پاییز 1398. صص 163-180.
سعادتی، محسن(1394). ویژگی‌های شهرسازی دوران تاریخی استان ایلام؛ مکانیزم گذر از دوران ساسانی به دوران اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد: گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران.
شریفی‌نیا، اکبر و طبیه شاکرمی(1396). باستان‌شناسی و تاریخ دره‌شهر(سیمره)، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.
عباسی ایوب (1383). «از مهرگان‌کدک تا سیمره؛ بررسی تحولات فرهنگی و اجتماعی ناحیه مهرگان‌کدک از ورود اسلام تا سال 350 ق». فرهنگ ایلام، شماره 19 و 18: صص 87 -93.
فریادیان، بهزاد (1388)، گزارس کاوش در شهر سیمره، تهران: آرشیو پژوهشکدۀ باستان­شناسی(گزارش منتشر نشده).
فیضی، مهسا، نسیم فیضی و یدالله حیدری باباکمال (1391). «بررسی تأثیر جریان‌های فرهنگی حاکم بر شکل‌گیری نقوش سفال‌های صدر اسلام سیمره، نمونه موردی: سفال بدون لعاب». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران. شماره 2، دوره دوم، پاییز و زمستان 1391. صص 131-152.
قره‌چانلو، حسین (1360). «استان ایلام و عیلام؛ پژوهشی در جغرافیای تاریخی ماسبذان و مهرجان‌قذق». مجله مقالات و بررسی‌ها. دفتر 35 و 36: صص 31- 52.
قوچانی، عبدالله (1373). قلمرو حکومت ابونجم بدربن حسنویه با استناد بر سکه‌ها، مجله باستان‌شناسی و تاریخ، سال هشتم، شماره دوم، بهار و تابستان 1373، صص 46-65.
کامبخش فرد، سیف­الله (1368). دره­شهر، مجموعه مقالات شهرهای ایران، ج3، تهران: جهاد دانشگاهی، صص 34-65.
گراوند، مرتضی و محسن زینی­وند (1392). «پیشنهادی برای محل شهر ساسانی سیمره براساس متون تاریخی و مدارک باستان­شناختی»، مجموعه مقالات همایش بین المللی باستان­شناسان جوان، تهران: دانشگاه تهران، صص 473-484.
لباف‌خانیکی، میثم(1396)، «بررسی و نقد کتاب شهرهای ساسانی از منظر تاریخ و باستان‌شناسی»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال هفدهم، شماره چهارم، مهر و آبان 1396، صص 80-67.
لک­پور، سیمین (1389). کاوش­ها و پژوهش­های باستان­شناسی دره­شهر، تهران: پازینه.
لک­پور، سیمین (1378)، معرفی خانۀ اربابی، در مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم، ج1، به کوشش باقر آیت­الله­زاده، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، صص 218-187.
مبینی، مهتاب، طیبه شاکرمی و اکبر شریفی‌نیا (1396)، «بررسی تطبیقی تزیینات گچ‌بری مسجد سیمره با مسجد نه‌گنبد بلخ و سامرا از دوره عباسی». نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی. دوره 23، شماره 1، بهار 1397. صص61-72.
مسعودی، (1344). مروج الذهب و معادن الجوهر، ج 2، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
همو، علی بن حسین (1346). التنبیه و الاشراف، لیدن: بریل.
مظاهری، خداکرم، محسن زینی‌وند و بهرام کریمی (1393). «زوال ولایت مهرجان­قذق براساس متون تاریخی و داده­های باستان­شناسی»، مجلۀ پژوهش­های ایران­شناسی، سال4، شمارۀ 2. صص 85-102.
مقدسی، محمد بن احمد (1906). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، لیدن: بریل.
یعقوبی، (1343). البلدان، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
یوسف­وند، یونس و فرشاد میری، (1395). «مطالعۀ تطبیقی گچبری­های مکشوفه از شهر تاریخی دره­شهر با نمونه­های مسجد جامع نایین»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نگره، شمارۀ 39، صص 35-45. 
یوسف‌وند، یونس(1389). بررسی باستان‌شناختی شهرهای صدر اسلام در استان ایلام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد: گروه باستان‌شناسیِ دانشگاه محقق اردبیلی.
یوسف‌وند، یونس و فرشاد کرم‌زاده (1399)، «شهر سیمره از شکل‌گیری تا انقراض؛ مطالعه عوامل مؤثر در مکان‌گزینی، گسترش و انقراض شهر سیمره». مجله پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شماره 27، دوره دهم، زمستان 1399. صص 151-172.
-De Morgan, J.  (1896). Recherches Archeologiques I, Paris, Ernest Leroux.
-Stein, S. A (1940). Old Roudes of Western Iran, London.
-Schmidt, Erich. Murits van Loon & Hans H. Curvers ´The Holmes Expedition to Luristan, Bulletin of the American- Institute for Iranian Art Archaeology, Vol. V(1938),pp.205-216.
-Mutin, B. & Omran Garazhian (2019), Iranian-French Archaeological Mission in Bam,
Kerman: Summary of Field-seasons 2016-2017. Archaeology, No.2, Spring 2019. Pp. 1-13.
-Schmidt, Erich (1940). Flights over Ancient Cities of Iran. The university of Chicago press. Chicago, Illinois. U.S.A.
-Roberts, N. J. & Stephen G. Evans (2013), the gigantic Seymareh (Saidmarreh) rock avalanche, Zagros -Fold–Thrust Belt, Iran. Journal of the Geological Society, London, Vol. 170, 2013, pp. 685–700.