نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی(اندیشه‌های سیاسی)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی(مسائل ایران)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، ایران

10.30465/crtls.2024.41212.2701

چکیده

کتاب دروغ / اراده آزاد بررسی دو سئوال کلیدی و مهم را مطمح نظر قرار داده است؛ 1)پدیده دروغ چیست و چگونه می­توان مکانیسم کارکردی آن را کنترل نمود؟.2) آیا انسان، صاحبِ اراده آزاد است که به تکالیف اخلاقی وفادار بماند؟. نویسنده در تحلیل پدیده دروغ، دیدگاه خود را از منظری فلسفی، با تاکید بر پیامدهای منتج شده از یک عمل(بد بودن نتیجه دروغ) بیان می­کند. بدین معنا که نتیجه واکنش انسانی در عرصه عمل بر کنشِ عصبِ زیست­شناختی تقدم و برتری دارد. چه اینکه در بررسی پدیده اراده آزاد، نگرشی طبیعت­گرایانه(علمی- تجربی) اتخاذ می­کند؛ بدین معنا که بر تقدم کنشِ زیست­شناختی بر نتیجه واکنش انسانی در عرصه عمل، اصرار می­ورزد. نوشتار حاضر، ضمن معرفی دقیق و تفصیلی این کتاب، در تلاش است تا اثر را از حیث ساختاری، محتوایی، شکلی و روش­شناختی مورد بازخوانی انتقادی قرار دهد. بررسی­های نوشتار حاضر نشان می­دهد، نویسنده به عنوان یک فیلسوف غیر­سیستماتیک، توانسته ایده اصلی خود را به شکلی نسبتاً منسجم پردازش نماید؛ اما نتایج حاصل از بررسی­ها و تأملات علمی- فلسفی وی گواه این دارد که کتاب از نظر محتوایی و روشی در دام جبرگرایی/ تقلیل­گرایی­ هستی­شناختی در حوزه سلسه­مراتب­معرفتی علم گرفتار شده است. به نظر می­رسد رویکرد تلفیقی (فلسفی/ علمی/ الحادی) نویسنده، حامل نوعی پارادوکس منطق ­درونی است. این پارادوکس در چارچوب دو گونه نقد، نقد ساختاری از بطن استدلال نویسنده و نقد برون گفتمانی از منظر سنت فکری ایرانی-اسلامی مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. از دیگر نقایص کتاب می­توان به ایرادات نگارشی و ویرایشی آن اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

In ontological Reductionism A Critical Review on the Book “Lies / Free Will”

نویسندگان [English]

  • Seyyed Yazdan Hashemi Asl 1
  • Mohsen Shokri 2

1 PhD Student of Political Science (Political Thoughts), Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 PhD Student of Political Science (Iran Issues), Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

The book "Lie / Free Will" proposes to examine two key and important questions; 1) What is the phenomenon of lying and how can its functional mechanism be controlled? 2) Does man have free will to remain loyal to moral duties? In analyzing the phenomenon of lying, the author expresses his point of view from a philosophical point of view, emphasizing the consequences of an action (the badness of the result of a lie). This means that the result of a human reaction in the field of action has priority and superiority over biological neurology. What if he adopts a naturalistic (scientific-empirical) attitude in examining the phenomenon of free will: This means that he insists on the priority of biological action over the result of human reaction in the field of action. The present article, along with the detailed introduction of this book is trying to critically review the work in terms of structure, content, form, and methodology. The reviews of the present article show that the author, as a non-systematic philosopher, was able to process his main idea in a relatively coherent way; However, the results of his scientific-philosophical investigations and reflections prove that the book is caught in the trap of determinism/ontological reductionism in terms of content and method in the field of epistemological hierarchy of science. It seems that the author's integrated (philosophical/scientific/atheistic) approach carries a kind of internal logic paradox. This paradox will be analyzed in the framework of two types of criticism, structural criticism from the author's argument and out discursive criticism from the perspective of the Iranian-Islamic intellectual tradition. Among other defects of the book, we can mention its writing and editing defects.

کلیدواژه‌ها [English]

  •   Lie
  • Free Will
  • Physicalism
  • Reductionism
  • Internal Logic Paradox
  • Structural Criticism
  • Out Discursive Criticism
افلاطون(1392)، جمهوری، ترجمه شهرام پایدار، تهران: انتشارات هرمس.
اکمن، پل(1393)، دروغ سر­آمد تمام بدی­ها، ترجمه نگین کشاورزیان، تهران: نشر آینده درخشان.
بروس، مایکل و باربن، استیون(1398)، فقط استدلال؛ مهم­ترین صد استدلال فلسفه غرب، ترجمه میثم محمدامینی، تهران: فرهنگ نشر نو.
بوک، سیسلا(1400)، دروغ گویی، ترجمه احد علیقلیان، تهران: نشر فرهنگ نشر نو.
پل، ژاکو(1397)، قدرت اراده، ترجمه ایرج مهربان، تهران: نشر ققنوس.
جعفری، محمدتقی(1391)، عرفان اسلامی،( چاپ دوم)، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه محمدتقی جعفری.
جعفری، محمدتقی(1394)، جبر و اختیار،( چاپ هشتم)، تهران: موسسه تدوین و نشر اثار علامه محمدتقی جعفری.
جوادی ابهری،احسان(1389)،آزاد­انگاری و اراده آزاد؛ مروری بر آراء رابرت کین، پژوهش­های فلسفی، شماره 18، صص97-69.
حسینی بهشتی، سیّدمحمّد و همکاران(1386)، شناخت اسلام، تهران: نشر بقعه.
حسینی بهشتی، سیّدمحمّد(1388)، نقش آزادی در تربیّت کودکان، چاپ پنجم، تهران: نشر بقعه.
خاکساری­رنانی، آرش و موسوی­کریمی، میرسعید(1395)، بررسی و نقد برهان دنیل دنت در موافقت با سازگارگرایی، فصلنامه حکمت و فلسفه، سال 12، شماره2.
دایر، وین(1397)، قدرت اراده ترجمه میترا میر شکار، تهران: نشر پارسه.
دلوز، ژیل(1401)، نیچه و فلسفه، ترجمه عادل مشایخی، چاپ نهم، تهران: نشر نی.
رحیمیان، محمد(1395)،بررسی اراده آزاد در فلسفه اسلامی، فصلنامه مطالعات قرآن و حدیث سفینه، سال13، شماره 52، صص97-78.
سرل، جان(1398)، عقلانیت در کنش، ترجمه حسن حشمتی، چاپ اول، تهران: طرح نو.
سرل،جان(1392)، اختیار و عصب زیست­شناختی تاملاتی درباره اراده آزاد، زبان و قدرت سیاسی، ترجمه محمد یوسفی، تهران: انتشارات ققنوس.
طباطبایی، سید محمدحسین(1390)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقی مرتضی مطهری، تهران: نشر صدرا.
فاضلی، سید احمد و همکاران(1399)، ارزیابی تطبیقی اراده آزاد در نظرگاه علامه محمدتقی جعفری و جان سرل، فصلنامه پژوهش­های فلسفی کلامی، سال 23، شماره 1، صص30-7.
معظمی جهرمی،علی(1389)، دروغ در فلسفه کانت؛ منازعه کانت و کنستان درباره حق دانستن حقیقت، دو فصلنامه علمی هستی و شناخت، شماره 1.
نیچه، فردریش(1395)، از همه بیشتر چیزی را که می خواهی دوست داشته باش، ترجمه سید جواد صدر، چاپ سوم، تهران: نشر نگاه.
وویتس داوید، استیونز ست (1401)، همه دروغ می گویند، ترجمه ریحانه عبدی، تهران: نشر گمان.
هایدگر، مارتین(1391)، هستی و زمان، ترجمه فرهاد مجیدی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نی.
هریس، سام(1400)، دروغ/ اراده آزاد، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران: نشر گمان.