فقه و حقوق
سید هادی محمودی
چکیده
حقوق بین‌الملل فضایی یکی از جدیدترین و بدیع‌ترین شاخه‌های حقوق بین‌الملل است که در مقایسه با دیگر رشته‌های حقوقی قدمت کم‌تری دارد و درعین‌حال، بیش از هر رشتۀ دیگر حقوقی با علم و فناوری در تعامل است. باوجودآن‌که هم‌زمان با فعالیت‌های فضایی از دهۀ 1950 م مقررات حقوقی آن نیز بسط و توسعه یافته است و دراین‌خصوص، کتاب‌ها و مقاله‌های ...
بیشتر
حقوق بین‌الملل فضایی یکی از جدیدترین و بدیع‌ترین شاخه‌های حقوق بین‌الملل است که در مقایسه با دیگر رشته‌های حقوقی قدمت کم‌تری دارد و درعین‌حال، بیش از هر رشتۀ دیگر حقوقی با علم و فناوری در تعامل است. باوجودآن‌که هم‌زمان با فعالیت‌های فضایی از دهۀ 1950 م مقررات حقوقی آن نیز بسط و توسعه یافته است و دراین‌خصوص، کتاب‌ها و مقاله‌های متعددی در غرب انتشار یافته است، اما در ادبیات حقوقی فارسی کم‌تر کتابی در این زمینه نشر یافته است. کتاب حقوق بین‌الملل فضا اثر حسین نواده توپچی ازجملة این تلاشهاست. این کتاب شامل بخش‌های متنوعی ازجمله نظام حقوقی بین‌المللی حاکم بر فضا، جنبه‌‌های حقوقی استفاده از فناوری فضایی، وضعیت حقوقی مدار زمین ثابت، محیط زیست و فضا، مسئولیت، حلوفصل اختلافات، و کنترل تسلیحات است. نگارنده تلاش میکند بهطور تحلیلی هریک از این موضوعات را موردتوجه قرار دهد. در این مقاله ضمن معرفی و تبیین محتویات کتاب و امتیازات آن، درصددیم تا بهطور منصفانه اشکالات کتاب و هم‌چنین آن دسته از مسائل و موضوعاتی را که در کتاب موردتوجه قرار نگرفته است بررسی کنیم.
زبان و ادبیات عربی
فاطمه قادری
چکیده
نقد علم ارزیابی و سنجش میزان اعتبار علمی یک اثر است که مانند سایر رشته‌های علمی قواعد و اصول خاص خود را دارد. نقد است که به یک اثر اعتبار می‌بخشد و نقاط ضعف و قوت آن را آشکار میکند. کتاب عزف علی وتر النص الشعری، اثر عمر محمد الطالب، ازجمله آثاری است که سعی تا به‌دور از طرح مباحث نظری و پرداختن به موضوع‌های مختلف نقد ادبی از طریق تحلیل ...
بیشتر
نقد علم ارزیابی و سنجش میزان اعتبار علمی یک اثر است که مانند سایر رشته‌های علمی قواعد و اصول خاص خود را دارد. نقد است که به یک اثر اعتبار می‌بخشد و نقاط ضعف و قوت آن را آشکار میکند. کتاب عزف علی وتر النص الشعری، اثر عمر محمد الطالب، ازجمله آثاری است که سعی تا به‌دور از طرح مباحث نظری و پرداختن به موضوع‌های مختلف نقد ادبی از طریق تحلیل متون به موضوع برسد. این مقاله سعی دارد در بخش ساختار با روش توصیف و در بخش بررسی محتوا با روش توصیف و تحلیل به‌دور از هرگونه پیشداوری یا اعمال نظر شخصی به ارزیابی کتاب بپردازد و نقاط قوت و ضعف آن را مشخص کند. نتایج بهدستآمده نشان میدهد کتاب حاضر در بخش تحلیل متون هدف نویسنده را محقق ساخته و درحد بالایی موفق است، اما در بخش ساختاری کاستیهایی مشاهده میشود که لازم است نویسندۀ محترم و ناشر در رفع آن اقدام کنند.
علوم سیاسی
رضا نصیری‌حامد
چکیده
هویت معاصر ایرانیان در نسبت با گذشتۀ خود، تعامل با مناسبات جهانی، و درعین‌حال ارتباط آن با توسعه‌یافتگی موضوع مباحث مختلفی بین اندیشمندان بوده است. فرهنگ رجایی در کتاب اندیشه و اندیشه‌ورزی با الهام از «قانون عقل جهان‌داری» در نامۀ تنسر به‌مثابۀ مبنایی نظری و معادل اصول علم سیاست در دنیای کنونی به تأملات نظری در این باب همت ...
بیشتر
هویت معاصر ایرانیان در نسبت با گذشتۀ خود، تعامل با مناسبات جهانی، و درعین‌حال ارتباط آن با توسعه‌یافتگی موضوع مباحث مختلفی بین اندیشمندان بوده است. فرهنگ رجایی در کتاب اندیشه و اندیشه‌ورزی با الهام از «قانون عقل جهان‌داری» در نامۀ تنسر به‌مثابۀ مبنایی نظری و معادل اصول علم سیاست در دنیای کنونی به تأملات نظری در این باب همت گماشته است. دغدغۀ مهم وی آسیبشناسی وضعیت کنونی حاکم بر مناسبات فکری ایرانیان و ارائۀ طریق درجهت ایفای نقشی فعال در روابط فیمابین کشورهاست تا ایشان به آنچه بازیگری در عرصۀ سیاست خوانده میشود نائل شوند. بدین منظور، وی با بهره‌‌گیری از میراث فکری گذشته تلاش دارد تا پیوندی بین نظر و عمل را، که درخدمت رشد آدمی و بهتعبیری انسان‌ورزی باشد، پیش‌نهاد کند؛ روندی پویا و البته بیپایان که در باور وی حتی کشورهای موسوم به جهان توسعهیافته نیز در میانۀ آن قرار دارند. نوشتار حاضر، ضمن تأملی در اثر مذکور، برخی از پرسشهای پیش‌رو را، که از دغدغههای مؤلف برآمدهاند، موردبحث قرار میدهد. بااینحال، تلاش ستودنی مؤلف از حیث امکان سازگاری بین اجزای مختلف اندیشه نکات قابلنقدی نیز دارد که به آنها اشاره خواهد شد.
باستان شناسی
یاسر ملک‌زاده؛ سرور خراشادی
چکیده
این مقاله نقدی بر کتاب تاریخ اشکانیان در کتاب سال‌نامه، تاسیت است. با تطبیق نسخۀ انگلیسی اثر The Annals by Tacitus و ترجمة فارسی آن محتوا و ترجمۀ کتاب بررسی شده است. نادر میرسعیدیِ، مترجم این کتاب، از ترجمة انگلیسی متن مفصّل لاتین این اثر بخش‌های مربوط به تاریخ اشکانیان را برگزیده و به فارسی برگردانده است. نگارندگان مقاله تلاش کرده‌اند پس ...
بیشتر
این مقاله نقدی بر کتاب تاریخ اشکانیان در کتاب سال‌نامه، تاسیت است. با تطبیق نسخۀ انگلیسی اثر The Annals by Tacitus و ترجمة فارسی آن محتوا و ترجمۀ کتاب بررسی شده است. نادر میرسعیدیِ، مترجم این کتاب، از ترجمة انگلیسی متن مفصّل لاتین این اثر بخش‌های مربوط به تاریخ اشکانیان را برگزیده و به فارسی برگردانده است. نگارندگان مقاله تلاش کرده‌اند پس از معرفی متن اصلی کتاب و برخی ویرایشهای مهم آن به زبانهای غیرفارسی، ترجمة میرسعیدی و مقایسة آن را با ترجمة انگلیسی اثر بررسی کنند و با یادآوری ارزش کار میرسعیدی به برخی نکات مغفولمانده در ترجمه اشاره کنند. افزونبراین، نگارندگانِ مقاله بخشهایی از تاریخ اشکانیان در کتاب سال‌نامه، تاسیت را که در ترجمة میرسعیدی وارد نشده است در نوشتار کنونی گنجاندهاند. هرچند متنی که در ترجمة میرسعیدی از قلم افتاده است بیشتر مربوط به تاریخ معارضات گرجستان و ارمنستان است، ولی در این سرزمینها خاندانهای ایرانی و اشکانی ایفای نقش میکردند که تاریخ آنها از تاریخ ایران اشکانی مستقل نبوده است.
فقه و حقوق
حسین قشقایی
چکیده
نقد و بررسی آثاری که مایه‌های علمی دارند موجب بالنده‌شدن آن رشته از دانش میشود. فهم درست از مواد قانونی در گرو مراجعه به منابعی است که آبش‌خور وضع آن قانون شده است. کتاب تفسیر قانون مدنی؛ اسناد، آرا و اندیشه‌های حقوقی با تکیه بر آرا و نظریات رسمی مراجع قضایی و حقوقی و هم‌چنین اندیشه‌های فقهی و حقوقی مواد قانون مدنی را توضیح داده ...
بیشتر
نقد و بررسی آثاری که مایه‌های علمی دارند موجب بالنده‌شدن آن رشته از دانش میشود. فهم درست از مواد قانونی در گرو مراجعه به منابعی است که آبش‌خور وضع آن قانون شده است. کتاب تفسیر قانون مدنی؛ اسناد، آرا و اندیشه‌های حقوقی با تکیه بر آرا و نظریات رسمی مراجع قضایی و حقوقی و هم‌چنین اندیشه‌های فقهی و حقوقی مواد قانون مدنی را توضیح داده است و در قسمت پایانی کتاب مجموعۀ مختصر و کاملی از قوانین و مقررات مدنی که تکمیل‌کنندۀ قانون مدنی است آورده شده است. این کتاب از نقدپذیری در امور شکلی و محتوایی به دور نمانده است و ازجمله مهمترین نقدهایی که میتوان به این کتاب وارد کرد آن است که در تفسیر یک مادۀ قانونی براساس پیشینۀ فقهی فقط به آوردن یک نمونه از متن کتابهای فقهی که دربردارندۀ همان حکم موجود در ماده است به‌منزلۀ منبع‌یابی آن مادۀ قانونی بسنده کرده است، درحالی‌که ضرورت داشت مستندات و دلایل فقهی‌ای که سرمنشأ صدور آن حکم شده‌اند آورده شود. دست‌کم فتاوی مشهور موجود در زمان وضع قانون می‌تواند تا اندازه‌ای در فهم قانون راه‌گشا باشد. نظر کلی آن است که مبانی و پیش‌فرض‌های هر مادۀ قانونی متناسب با نظام حقوقی‌ای است که آن ماده از آن‌جا اخذ شده است و در تفسیر آن همان مبانی باید موردتوجه قرار گیرد.
فلسفه
عزیز نجف پور آقابیگلو
چکیده
چکیدهفضای مجازی، باوجود نوپدیدبودنش، تحولاتی جدی در جامعة ایرانی پدید آورده و همین مسئله باعث توجه جدیتر اندیشمندان مسلمان به ماهیت آن شده است. تأمل فلسفی در فضای مجازی از رویکردهایی است که اخیراً موردتوجه اندیشمندان قرار گرفته و بهنوعی مکمل و حتی مبنای تأمل علمی در فضای مجازی است تا بتوان براساس آن تبیین، پیشبینی، ...
بیشتر
چکیدهفضای مجازی، باوجود نوپدیدبودنش، تحولاتی جدی در جامعة ایرانی پدید آورده و همین مسئله باعث توجه جدیتر اندیشمندان مسلمان به ماهیت آن شده است. تأمل فلسفی در فضای مجازی از رویکردهایی است که اخیراً موردتوجه اندیشمندان قرار گرفته و بهنوعی مکمل و حتی مبنای تأمل علمی در فضای مجازی است تا بتوان براساس آن تبیین، پیشبینی، و تجویز کرد. ازاینرو، سیاست‌گذاری فضای مجازی در ایران شدیداً نیازمند توجهات فلسفی و متعاقباً تمییز و تبیین رویکرد فلسفی مختار است. همانطور که در مطالعۀ فضای مجازی با ابعادی چون فناوری اطلاعات و ارتباطات، سایبرنتیک، هوش مصنوعی، و رایانش مواجهیم، در تأمل فلسفی در فضای مجازی هم ناگزیر باید به ابعاد یادشده پرداخته شود؛ کاری که در کتاب فلسفة فضای مجازی موردتوجه بوده و در این مقاله به نقدوارزیابی کتاب یادشده درجهت اجرای این مهم پرداخته شده است.
روش‌شناسی
سیدمحمدتقی موحد ابطحی
چکیده
فقدان نظریه یکی از چالشهای اساسی در حوزۀ مطالعات علوم انسانی اسلامی است که برخی کوشیده‌‌اند تا با طرح مباحث فلسفی و روششناختی تمهیداتی برای نظریهپردازی در این حوزه فراهم آورند. کتاب درسنامۀ نظریهپردازی علمی اقتصاد اسلامی، اثر حسن آقانظری، که جهت استفادۀ دانشجویان و پژوهش‌گران فعال درزمینۀ اقتصاد اسلامی تدوین شده، ...
بیشتر
فقدان نظریه یکی از چالشهای اساسی در حوزۀ مطالعات علوم انسانی اسلامی است که برخی کوشیده‌‌اند تا با طرح مباحث فلسفی و روششناختی تمهیداتی برای نظریهپردازی در این حوزه فراهم آورند. کتاب درسنامۀ نظریهپردازی علمی اقتصاد اسلامی، اثر حسن آقانظری، که جهت استفادۀ دانشجویان و پژوهش‌گران فعال درزمینۀ اقتصاد اسلامی تدوین شده، کوشیده است روش بهره‌‌گیری توأمان از نظریههای مطرح در حوزۀ فلسفۀ علم و فلسفۀ اسلامی و هم‌چنین آموزه‌‌های اسلامی را برای دستیابی به نظریه‌‌ای در عرصۀ اقتصاد اسلامی بیان دارد.در این مقاله ایدۀ اصلی کتاب که عمدتاً در فصل سوم از بخش دوم با عنوان روش نظریهپردازی علمی اقتصاد اسلامی بیان شده است از منظر علم‌‌شناسی واقعگرایی انتقادی ارزیابی میشود و به ظرفیت‌‌های این نظریۀ علمشناسانه برای حمایت از ایدۀ علوم انسانی اسلامی اشاره میشود.باوجود نقدهای ساختاری، صوری، و محتوایی این کتاب و هم‌چنین جایگاه پژوهشگاه حوزه، دانشگاه، و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌‌ها، شایسته است در ویراست بعدی بازنگری اساسی در ساختار و محتوای کتاب صورت گیرد و با بهره‌‌گیری از آخرین دستاوردهای علمشناسانه و دین‌‌شناسانه و دیدگاههای مطرح در علوم انسانی اسلامی مبنای مستحکم‌تری برای نظریهپردازی در اقتصاد اسلامی ارائه شود.
باستان شناسی
الهام قصیدیان
چکیده
کتاب دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان از مجموعه کتابهای جان شِی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دستافزارهای سنگی است. این بار، وی با رویکردی تازه، نه از دید یک باستان‌‌شناسِ صرف، بلکه از دید یک دیرین‌‌انسان‌‌شناس، در تلاش برای پاسخ‌‌دادن به پرسشهای مربوط به فرگشت رفتار انسان به‌کمک روش‌‌های باستان‌‌شناسانه است. ...
بیشتر
کتاب دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان از مجموعه کتابهای جان شِی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دستافزارهای سنگی است. این بار، وی با رویکردی تازه، نه از دید یک باستان‌‌شناسِ صرف، بلکه از دید یک دیرین‌‌انسان‌‌شناس، در تلاش برای پاسخ‌‌دادن به پرسشهای مربوط به فرگشت رفتار انسان به‌کمک روش‌‌های باستان‌‌شناسانه است. اگرچه دستافزارهای سنگی برای درک فرگشت انسان امکان بالقوۀ بالایی دارند، برخی رویکردها و چهارچوب‌‌های باستان‌‌شناسی سنتی در تحلیل آنها مانع از درک این فرگشت می‌شوند. وی در جای‌‌جای کتاب بر نظر خود تأکید میکند که باستان‌‌شناسان باید رویکرد سنتی خود را تغییر دهند و در مطالعۀ فرگشت انسان و رفتار او براساس دستافزارهای سنگی روش‌‌های نوینی بیابند. این روش‌‌های نوین می‌‌توانند دیرین‌انسان‌شناسان، متخصصان علم ژنتیک دیرینه، و باستان‌‌شناسان را گردهم آورند که به کسب نتایج بهتری در درک رفتار انسان منجر شود. این هدف نویسنده و تلاش ارزش‌مند وی درخور تقدیر است، اما آیا وی به رویکردی نوین در کتاب خود دست یافته است؟ تا چه میزان رویکرد نویسنده در این کتاب به دستیابی به این هدف نزدیک شده است؟ مروری بر این کتاب نشان میدهد که هنوز راه درازی در پیش است تا بتوانیم رفتار و چرخۀ فرگشت انسانی را از راه مطالعۀ دست‌‌افزار سنگی درک کنیم. کتاب با پرسشهای فراوان و بدون پاسخ به‌پایان می‌‌رسد و خوانندگان را با این پرسش برجای می‌‌گذارد که آیا نویسنده توانسته است از رویکرد باستان‌‌شناسانۀ سنتی، که خود در سراسر کتاب منتقد آن بوده و تلاش برای یافتن جای‌گزینی برای آن داشته است، رها شود؟
علوم تربیتی
علیرضا عصاره؛ علی راهبر
چکیده
هدف پژوهش حاضر نقد کتاب آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد؟ نوشتۀ مایکل اپل در 2013 و ترجمۀ نازنین میرزابیگی در 1395 است. این کتاب ازجمله پژوهش‌هایی است که به بررسی سنت انتقادی در زمینۀ مطالعات برنامۀ درسی و آموزشی میپردازد. روش پژوهش کتاب‌سنجی و نوع مطالعه کاربردی است. جامعۀ آماری چاپ اول و دوم کتاب آیا آموزش می‌تواند جامعه را ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر نقد کتاب آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد؟ نوشتۀ مایکل اپل در 2013 و ترجمۀ نازنین میرزابیگی در 1395 است. این کتاب ازجمله پژوهش‌هایی است که به بررسی سنت انتقادی در زمینۀ مطالعات برنامۀ درسی و آموزشی میپردازد. روش پژوهش کتاب‌سنجی و نوع مطالعه کاربردی است. جامعۀ آماری چاپ اول و دوم کتاب آیا آموزش می‌تواند جامعه را تغییر دهد؟ است. نمونۀ موردمطالعه یک جلد از چاپ دوم (1395) این کتاب است. نتایج یافتههای این نقد نشان میدهد که یکی از نقاط قوت کتاب تلاش برای پیوند جنبشهای سیاسی در سراسر جهان برای ایجاد تغییرات است. هم‌چنین گرچه نویسنده، مترجم، و ویراستار همگی از قلم شیوا و جذابی برخوردارند، برخی انتقادات محتوایی، ترجمه‌ای، و شکلی به رویکرد علمی نویسنده و مترجم وارد است. مهمترین نقد به نویسنده استفادهنکردن از ابزارهای علمی مانند تمرین، نمودار، جدول، و تصاویر در ارائه و توضیح مطالب است.
علوم سیاسی
حمید ملک زاده؛ احمد خالقی دامغانی
چکیده
در این نوشته تلاش خواهد شد تا، ضمن مطالعه دربارۀ شکل و محتوای کتابِ علیه لیبرالیسم، اثر جان کِکس، این مسئله نشان داده شود که نوعی تلۀ تئوریک بر سراسر کتاب کِکس حاکم است؛ دامی نظری که درنهایت نویسندۀ کتاب را در دستیابی به هدفش، یعنی ارائۀ نقدی منسجم از لیبرالیسم، ناکام گذاشته و اثر او را به بیانیه‌ای بلاغی در جدال‌های سیاسی تبدیل ...
بیشتر
در این نوشته تلاش خواهد شد تا، ضمن مطالعه دربارۀ شکل و محتوای کتابِ علیه لیبرالیسم، اثر جان کِکس، این مسئله نشان داده شود که نوعی تلۀ تئوریک بر سراسر کتاب کِکس حاکم است؛ دامی نظری که درنهایت نویسندۀ کتاب را در دستیابی به هدفش، یعنی ارائۀ نقدی منسجم از لیبرالیسم، ناکام گذاشته و اثر او را به بیانیه‌ای بلاغی در جدال‌های سیاسی تبدیل کرده است. سعی شده تاجاییکه ممکن است در این نوشته از بهکاربردن نظریات شخصی دربارۀ سیاست، مخصوصاً در مواجه با لیبرالیسم و محافظهکاری، پرهیز شود و محتوای نوشتۀ کِکس موردمطالعه قرار داده شود؛ نوشتهای که درمجموع بهلحاظ اعتبار علمی و افزودههایش به ادبیات موضوع اعتبار و کیفیت بسیار پایینی دارد. این نقد از طریق مطالعهای متنمحور انجام گرفته و کوشش بر آن است تا مکفینبودن این صورتبندی و دام نظری مشخص شود.
علوم اجتماعی
خدیجه کشاورز
چکیده
کتاب نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریههای فمینیستی، نوشتۀ رزمری تانگ و ترجمۀ منیژه نجم عراقی، درکی روشن و قابل‌فهم را از اصلی‌ترین سنت‌های فمینیستی به ما میدهد. نویسنده در این کتاب به هفت جریان اصلی فمینیستی پرداخته است: فمینیسم لیبرال، فمینیسم مارکسیستی، فمینیسم رادیکال، فمینیسم روان‌کاوانه، فمینیسم سوسیالیستی، فمینسم اگزیستانسیالیستی، ...
بیشتر
کتاب نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریههای فمینیستی، نوشتۀ رزمری تانگ و ترجمۀ منیژه نجم عراقی، درکی روشن و قابل‌فهم را از اصلی‌ترین سنت‌های فمینیستی به ما میدهد. نویسنده در این کتاب به هفت جریان اصلی فمینیستی پرداخته است: فمینیسم لیبرال، فمینیسم مارکسیستی، فمینیسم رادیکال، فمینیسم روان‌کاوانه، فمینیسم سوسیالیستی، فمینسم اگزیستانسیالیستی، و فمینیسم پسامدرن. مقالۀ حاضر به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که این کتاب تا چه حد برای فضای فکری و علمی ایران آموزنده و الهام‌بخش است. اثر مدنظر کتابی مهم و مورداقبال در دنیای انگلیسی‌زبان است و مطالب از نظر نظم منطقی انسجام لازم را دارد. کتاب خوش‌ساخت است و ترجمه‌ای سلیس و شیوا دارد. ازآن‌جا‌که زمان زیادی از انتشار ویرایش اول کتاب (1989) می‌گذرد، برخی از رویکردهای مهم فمینیستی در نسخه‌ای که ترجمۀ آن در اختیار ماست، کم‌تر بازتاب یافته‌اند. کتاب فاقد ساختار مناسب کتابهای دانشگاهی است، اما در غیاب ترجمۀ سایر کتابهای نظریۀ فمینیستی برجسته، منبع مناسبی برای دانشجویان و محققان حوزۀ علوم اجتماعی، فلسفه، و مطالعات زنان است. امید است ناشر و مترجم در چاپ‌های آینده آخرین ویراست کتاب (۲۰۱۷) را موردتوجه قرار دهند و آن را به خوانندگان عرضه کنند.
فقه و حقوق
سید فضل الله موسوی؛ ناصر باقری مقدم؛ غزاله طاهری عطار؛ سیدمهدی چهل‌‌تنی؛ میثم داوری
چکیده
تأمین حقوق شهروندان و پی‌گیری مشکلات آنها از وظایف ذاتی دولت‌هاست. امروزه هیچ کشوری نمی‌تواند از بسترسازی و حمایت‌های ضروری برای پی‌گیری حقوق ازدست‌رفتۀ شهروندان خود طفره رود. این موضوع زمانی مهم‌تر میشود که حقوق شهروندان و اتباع یک کشور را دیگر کشورها و در حوزۀ بین‌المللی نقض کرده باشند. موضوع زمانی بااهمیت‌تر جلوه میکند ...
بیشتر
تأمین حقوق شهروندان و پی‌گیری مشکلات آنها از وظایف ذاتی دولت‌هاست. امروزه هیچ کشوری نمی‌تواند از بسترسازی و حمایت‌های ضروری برای پی‌گیری حقوق ازدست‌رفتۀ شهروندان خود طفره رود. این موضوع زمانی مهم‌تر میشود که حقوق شهروندان و اتباع یک کشور را دیگر کشورها و در حوزۀ بین‌المللی نقض کرده باشند. موضوع زمانی بااهمیت‌تر جلوه میکند که بدانیم حقوق انسان‌های پاک و شریفی موردتجاوز قرار گرفته است که آرامش چندین نسل، اقتدار جمهوری اسلامی، و پیشرفت کشور مرهون فداکاری آن‌هاست. بدین‌منظور، در بخش اول این مقاله فعالیت‌های دولت جمهوری اسلامی ایران تا این تاریخ موردبررسی قرار خواهد گرفت. در بخش دوم، راه‌کارهای متصور برای پی‌گیری حقوقی پروندۀ مصدومان شیمیایی به‌اختصار بیان شده است و در بخش سوم، دلالت‌های سیاستی مربوط به پی‌گیری آنها براساس مدل چرخۀ سیاست‌گذاری لسول تبیین شده است و نقش دولت جمهوری اسلامی ایران درکنار بخش خصوصی در هریک از مراحل و این‌که چه تقسیم سیاستی‌ای برای پی‌گیری حقوقی این پرونده دارند در این فصل به‌تفصیل مشخص خواهد شد. درنهایت، با به‌کارگیری روش مطالعۀ موردی ملزومات سیاستی پی‌گیری حقوقی این پرونده مطرح شده است و به‌منظور موفقیت در پروندۀ مصدومان شیمیایی و احقاق حقوق این عزیزان راه‌کارهای سیاستی لازم طرح خواهد شد.
علوم سیاسی
الهام رسولی ثانی آبادی
چکیده
تحلیل سیاست خارجی، درجایگاه یکی از زیررشته‌های مهم دانش روابط بین‌الملل، در دهه‌های اخیر قرن بیست‌ویکم به بحثی زنده و جاری در محافل علمی روابط بین‌الملل تبدیل شده است و مصداق آن آثار نسبتاً مهمی است که در این حوزه تولید شده است. تحلیل سیاست خارجی بررسی اداره و اجرای روابط کنش‌گران مختلف، به‌ویژه دولت‌ها، در نظام بین‌الملل است ...
بیشتر
تحلیل سیاست خارجی، درجایگاه یکی از زیررشته‌های مهم دانش روابط بین‌الملل، در دهه‌های اخیر قرن بیست‌ویکم به بحثی زنده و جاری در محافل علمی روابط بین‌الملل تبدیل شده است و مصداق آن آثار نسبتاً مهمی است که در این حوزه تولید شده است. تحلیل سیاست خارجی بررسی اداره و اجرای روابط کنش‌گران مختلف، به‌ویژه دولت‌ها، در نظام بین‌الملل است که شامل موضوع‌های بسیار گستردهای میشود. بنابراین، باتوجه‌به اهمیت تحلیل سیاست خارجی و ادبیات تولیدشده در این حوزه، در این مقاله با هدف ارائۀ پیشنهادهایی به‌منظور غنای ادبیات مربوط به این رشته، ابعاد مختلف محتوایی و فرانظری یکی از این آثار را با عنوان «رفتارشناسی نیروهای اجتماعی در سیاست خارجی» بررسی خواهیم کرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بهلحاظ محتوایی باوجود آنکه در این اثر هستیشناسی سیاست خارجی به‌تفصیل موردبررسی قرار داده شده است، اما بهلحاظ نظری، نظریههای این حوزه و هم‌چنین نتایج و پیآمدهای تصمیمهای سیاست خارجی بررسی نشده است. در این پژوهش بهلحاظ روشی از روش نقد (بررسی شکلی و محتوایی با تکیه بر تحلیل متن) استفاده شده است.
هنر
سارا صادقی نیا
چکیده
درمیان گنجینة نسخ خطی کتاب‌خانة مرکزی آستان قدس رضوی، نسخة مصور عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات محمد قزوینی خودنمایی میکند. پژوهش پیش‌رو، از میان سه نسخة مصور موجود در کتاب‌خانة آستان قدس، نسخة 35212 را انتخاب و از میان نگاره‌ها، نگاره‌های انسانی آن را بررسی و واکاوی کرده است. در نسخة منتخب، 23 نگاره متعلق به انسان‌نگاره‌ها هستند ...
بیشتر
درمیان گنجینة نسخ خطی کتاب‌خانة مرکزی آستان قدس رضوی، نسخة مصور عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات محمد قزوینی خودنمایی میکند. پژوهش پیش‌رو، از میان سه نسخة مصور موجود در کتاب‌خانة آستان قدس، نسخة 35212 را انتخاب و از میان نگاره‌ها، نگاره‌های انسانی آن را بررسی و واکاوی کرده است. در نسخة منتخب، 23 نگاره متعلق به انسان‌نگاره‌ها هستند که در دو دسته طبقهبندی می‌شوند. دستة نخست شامل نگاره‌های صور فلکی است که بهشکل مرد یا زن و با ظاهری طبیعی ترسیم شده‌اند و دستة دوم موجودات خیالی هستند که بهشکل ترکیب انسان ـ حیوان تصویر شده‌اند. نگاره‌ها از اسطورهها و داستانهای عامیانه برگرفته و بهسبک مکتب جلایری ترسیم شده‌اند. در این پژوهش، تلاش میشود تا میزان تطبیق متن با نگاره‌های موجود در نسخة منتخب بررسی شود. پژوهش ماهیتی توصیفی ـ تحلیلی دارد و بهروش اسنادی و کتابخانهای صورت گرفته است. نتایج نشان میدهد نگاره‌ها درخدمت متن بوده و در عینیتبخشیدن به توصیفات متن و درک بهتر مطالب به خواننده کمک کرده‌اند و هرجا که هنرمند احساس نیاز کرده است، مرز میان خیال و واقعیت را درهم شکسته و جذابیت تصاویر را با قدرت تخیل خود دوچندان کرده است.
فقه و حقوق
روح‌اله کهن‌هوش‌نژاد؛ محمدحسین التمیمی
چکیده
هدف نگارندگانِ این مقاله بررسی کتاب فقه نفت و گاز و ارائۀ دیدگاه انتقادی درمورد نحوۀ گزینش و چینش متون فقهی در این کتاب است. دلیل اصلی نویسنده برای نگارش کتاب عبارت از آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی رشته‌های «حقوق نفت و گاز»، «حقوق انرژی»، «قراردادهای نفت و گاز»، و دیگر علاقه‌مندان به مفاهیم اولیه و ...
بیشتر
هدف نگارندگانِ این مقاله بررسی کتاب فقه نفت و گاز و ارائۀ دیدگاه انتقادی درمورد نحوۀ گزینش و چینش متون فقهی در این کتاب است. دلیل اصلی نویسنده برای نگارش کتاب عبارت از آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی رشته‌های «حقوق نفت و گاز»، «حقوق انرژی»، «قراردادهای نفت و گاز»، و دیگر علاقه‌مندان به مفاهیم اولیه و مبانی «فقه نفت و گاز» و دستیابی آنها به چهارچوب مباحث و متونی کمحجم و آسان است تا دانشجویان بتوانند در مدت و فرصتی کوتاه با موضوعها و مضامین پایهای فقه نفت و گاز آشنا شوند. اگرچه نگارندۀ کتاب در تلاش است تا با گردآوری متون فقهی در برخی موضوعها این خلأ را پر کند، ولی نحوۀ گزینش و چینش متون فقهی گردآوریشده، به‌ویژه در بخش «فقه العقود» تناسب چندانی با موضوع‌های ناظر به حقوق و قراردادهای نفتی ندارد و اطلاق فقه تخصصی نفت و گاز را برای آن دشوار مینماید. بنابراین، بهنظر می‌‌رسد که بازبینی و تنظیم مجدد اثر بهگونهایکه دانشجویان این رشتهها بتوانند رابطۀ معناداری میان متون ارائهشده و مباحث تخصصی رشتۀ خود پیدا کنند، کمک شایانی به بهبود کتاب میکند.
زبان و ادبیات عربی
سیداسماعیل قاسمی موسوی
چکیده
در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتابهای با موضوع نظریات ترجمه کم‌‌شمار است و به تألیف کتابهای جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه نیاز مبرمی هست که کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة، نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمال‌الدین سید محمد، از همین جمله است. علاوه‌بر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ ...
بیشتر
در مطالعات ترجمۀ زبان عربی، کتابهای با موضوع نظریات ترجمه کم‌‌شمار است و به تألیف کتابهای جدید و بررسی منابع موجود در این زمینه نیاز مبرمی هست که کتاب دراسات فی نظریة الترجمة فی ضوء الخبرات باللغة العربیة، نوشتۀ محمد کیتسو، ترجمه به عربی از جمال‌الدین سید محمد، از همین جمله است. علاوه‌بر موضوع، اهمیت دیگر کتاب آن است که نگارندۀ آن مترجم عربی ـ بوسنیایی و نگاه غرب‌محور، به‌ویژه در فصل چهارم کتاب، بسیار کم‌رنگ‌‌تر از کتابهای دیگر در نظریات ترجمه است. نوشتۀ حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی اثر کیتسو پرداخته و کوشیده است تا این کتاب را از نظر شکل، محتوا، و مطابقت با سرفصل‌‌های رشتۀ زبان و ادبیات عربی ارزیابی کند که از جملۀ مهمترین نتایج این مقاله است: اهمیت موضوع و رویکرد کتاب و نکات مثبتی هم‌چون طرح بیشتر مباحث مهم نظریۀ ترجمه در مقایسه با دیگر منابع نظریات ترجمه، توجه به مسائل ترجمه از زبان عربی یا ترجمه به زبان عربی، کم‌رنگ‌بودن دیدگاه اروپامحور، و استفاده از منابع فراوان از نقاط قوت کتاب است؛ تکرار بی‌کم‌وکاست برخی مطالب، نداشتن ویژگی‌های آموزشی مانند تمرین و منابع پیش‌نهادی، عدم اشاره به مباحث مهمی چون ارزیابی کیفیت ترجمه، تحلیل گفتمان، ترجمۀ ماشینی، و رابطۀ آموزش زبان و ترجمه از انتقادات وارد بر کتاب است.
مدیریت و سیاست‌گذاری
محمد شیخ زاده
چکیده
یکی از آسیبهای جدی آموزش مدیریت در ایران ضعف محتوای کتب درسی و بی‌توجهی به بعد کاربردی و مهارت‌افزایی در نگارش آن‌هاست. هدف از این مقاله بررسی و مقایسۀ محتوای برخی کتب درسی مدیریت در حوزۀ رفتار سازمانی در داخل و خارج از کشور است. پس از بررسی کتابهای مختلف رفتار سازمانی که در دانشکده‌های مدیریت داخل و خارج از کشور تدریس می‌شوند، ...
بیشتر
یکی از آسیبهای جدی آموزش مدیریت در ایران ضعف محتوای کتب درسی و بی‌توجهی به بعد کاربردی و مهارت‌افزایی در نگارش آن‌هاست. هدف از این مقاله بررسی و مقایسۀ محتوای برخی کتب درسی مدیریت در حوزۀ رفتار سازمانی در داخل و خارج از کشور است. پس از بررسی کتابهای مختلف رفتار سازمانی که در دانشکده‌های مدیریت داخل و خارج از کشور تدریس می‌شوند، چهار عنوان کتاب درسی رایج شامل دو کتاب داخلی از انتشارات سمت و دو کتاب خارجی از انتشارات مکگراهیل انتخاب شدند. سپس، با استفاده از روش تحقیق تطبیقی موردمحور و توافق و تفاوت این چهار کتاب براساس شاخصهای ظاهری و محتوایی تحلیل و بررسی شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که دو کتاب درسی داخلی عمدتاً با رویکردی نظری نگاشته شده‌اند و محتوای آنها بهروز نیست، درحالی‌که دو کتاب درسی خارجی با رویکرد کاربردی و مهارت‌افزایی تدوین شده‌اند و از محتوایی منعطف، بهروز، و یکپارچه برخوردارند. درادامه، سرفصلها و محتوای یکی از کتابهای خارجی بهعنوان الگو با تفصیل بیشتری موردبررسی قرار میگیرد و درپایان، چهارچوبی برای تدوین و بازنگری کتب درسی مدیریت در ایران ارائه میشود.
مدیریت و سیاست‌گذاری
سعید آزاده؛ علی اکبر فرهنگی؛ سیدمحمد زاهدی
چکیده
توجه به مفهوم اعتماد در مدیریت از دهۀ 1980 شروع شده و درطی چند دهۀ گذشته از زوایا و رویکردهای مختلف مطالعه شده است. اعتماد عاملی حیاتی و ضروری برای موفقیتهای فردی و سازمانی است. اعتماد درمیان افراد و کارکنان باعث ثبات وحدت و انسجام درونسازمانی، ارتقای کارایی، اثربخشی گروهها، و زمینهساز همکاری، مشارکت، و ارتباطات مؤثر ...
بیشتر
توجه به مفهوم اعتماد در مدیریت از دهۀ 1980 شروع شده و درطی چند دهۀ گذشته از زوایا و رویکردهای مختلف مطالعه شده است. اعتماد عاملی حیاتی و ضروری برای موفقیتهای فردی و سازمانی است. اعتماد درمیان افراد و کارکنان باعث ثبات وحدت و انسجام درونسازمانی، ارتقای کارایی، اثربخشی گروهها، و زمینهساز همکاری، مشارکت، و ارتباطات مؤثر است. این پژوهش با هدف طراحی الگوی اعتماد درونسازمانی از طریق کنش جمعی در آموزشوپرورش شهر تهران انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ رویکرد پیمایشی ـ اکتشافی و از نوع تحقیقات کیفی است. جامعة آماری این پژوهش نُه نفر از خبرگان شامل مدیران ارشد آموزش و پرورش شهر تهران و استادان و مشاوران برجستة حوزة مدیریت سازمان بودند که مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. انتخاب خبرگان و مصاحبه با آنها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و سپس متوقف شد. در این پژوهش، ازآن‌جا‌که از روش تئوری دادهبنیاد استفاده شد، ابزار اصلی جمعآوری دادهها مصاحبة عمیق و غیرساختاریافته با خبرگان بود. سرانجام، پس از طی کدگذاریهای سهگانة باز، محوری، و انتخابی، مدل مفهومی تحقیق طراحی شد. در این مدل سیزده مقوله شناسایی شده است که در قالب متغیرهای علّی، محوری، زمینهای، محیطی، راهبردی، و پیامدی دستهبندی شدند. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که آموزش و پرورش شهر تهران درجهت تقویت اعتماد درونسازمانی می‌تواند از اهرمی به نام کنش جمعی در درون و میان لایههای ساختاری سازمان خود استفاده کند.
زبان و ادبیات فارسی
هاشم صادقی محسن آباد؛ اکبر حیدریان
چکیده
مقالۀ حاضر به بررسی و نقد فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی، نوشتۀ رسول چهرقانی منتظر، میپردازد. پیش از انتشار این اثر، فرهنگ‌‌‌های نسبتاً موفق دیگری دربارۀ شعر خاقانی به‌چاپ رسیده و این فرهنگ کوشیده است تا نکاتی پیرامون مسائلی که احیاناً در آثار پیش مغفول مانده‌اند طرح کند و پرتوی بر غموض موجود در شعر خاقانی ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به بررسی و نقد فرهنگ تحلیلی لغات و ترکیبات دیوان خاقانی شروانی، نوشتۀ رسول چهرقانی منتظر، میپردازد. پیش از انتشار این اثر، فرهنگ‌‌‌های نسبتاً موفق دیگری دربارۀ شعر خاقانی به‌چاپ رسیده و این فرهنگ کوشیده است تا نکاتی پیرامون مسائلی که احیاناً در آثار پیش مغفول مانده‌اند طرح کند و پرتوی بر غموض موجود در شعر خاقانی بیفکند و از دشواریهای آن ابهامزدایی کند. در این مقاله، ضمن معرفی کلی اثر و تحلیل ابعاد شکلی آن، به بیان «امتیازات»، «کاستیها»، و «بایستههای» محتوایی آن نیز پرداخته شده است. کتاب مزبور در دو سطح خطاهای فرمی و صوری و اشکالات محتوایی ارزیابی شده و نشان داده شده است که بهدلایلی ازجمله غفلت از یافتههای نوین پژوهشی، عدم احصای کامل اشارات، درج مغلوط مدخلها، ناهمخوانی مدخلها با توضیحات، استفادهنکردن مؤلف از منابع دستاول، و نیز تسامح و سهلانگاری به‌منظور تسریع در فرایند چاپ از قابلیت استناد و اطمینان اثر تاحد زیادی فرو کاسته است. در فرایند بررسی مطالب، ضمن تقدیر از تلاشهای نویسنده، پیشنهادهایی برای بهترشدن کیفیت کتاب ارائه شده است.
روش‌شناسی
سیدحسین میرجلیلی
چکیده
کتاب اقتصاد حکم می‌راند، اثر دنی رودریک، اثری در فلسفه و روش‌شناسی اقتصاد است که به بایدها و نبایدهای مدل‌سازی در اقتصاد میپردازد؛ زیرا در نظر وی مدل‌ها هستند که اقتصاد را به علم تبدیل می‌کنند. گزارۀ اصلی رودریک در این کتاب این است که محیط‌‌های اجتماعی متفاوت مستلزم مدل‌های متفاوت است و اشتباه اقتصاددانان این است که یک مدل ...
بیشتر
کتاب اقتصاد حکم می‌راند، اثر دنی رودریک، اثری در فلسفه و روش‌شناسی اقتصاد است که به بایدها و نبایدهای مدل‌سازی در اقتصاد میپردازد؛ زیرا در نظر وی مدل‌ها هستند که اقتصاد را به علم تبدیل می‌کنند. گزارۀ اصلی رودریک در این کتاب این است که محیط‌‌های اجتماعی متفاوت مستلزم مدل‌های متفاوت است و اشتباه اقتصاددانان این است که یک مدل را با مدلی که در همۀ شرایط مناسب و قابلکاربرد است اشتباه میگیرند و در مرتبطساختن مدل‌ها با دنیای واقعی ناتوان هستند. روش مقاله در بررسی کتاب روش اسنادی و تحلیلی است و هدفْ ارزیابی محتوای اثر از دیدگاه روش‌شناسی اقتصاد است. نتیجۀ بررسی آن است که زیرنویس فصول ترجمه نشده است و برخی معادلسازیها به بازنگری نیاز دارد. برخی نقدهای محتوایی کتاب، ایهام در عنوان، تقلیلگرایی مدل‌ها، تنوع مدل‌های مکاتب اقتصادی، بخش‌های غیرمدلی اقتصاد، علمیبودن بهدلیل روش، ابهام در فروض مهم مدل، پیشرفت افقی یا عمودی علم اقتصاد، مشکل علم اقتصاد یا اقتصاددانان، و کاربرد روش رودریک در مدل تعادل عمومی تصادفی پویا در اقتصاد کلان است.
باستان شناسی
رضا مهرآفرین؛ شاهین آریامنش
چکیده
یکی از نقش‌های خدابانوان که در آثار دورۀ اشکانی و ساسانی بسیار به‌کار رفته نقش «نیکه» است. این نقش در دورۀ اشکانی بر سکه‌ها و نقش‌برجسته‌های اشکانی به‌کار رفته است. دیدگاههای گوناگونی دربارۀ این نقش بیان شده است، چنان‌که برخی بر این باورند که اشکانیان با بهره‌بردن از شمایل‌نگاری یونانی ایزدان ایرانی را تجسم می‌بخشیدند ...
بیشتر
یکی از نقش‌های خدابانوان که در آثار دورۀ اشکانی و ساسانی بسیار به‌کار رفته نقش «نیکه» است. این نقش در دورۀ اشکانی بر سکه‌ها و نقش‌برجسته‌های اشکانی به‌کار رفته است. دیدگاههای گوناگونی دربارۀ این نقش بیان شده است، چنان‌که برخی بر این باورند که اشکانیان با بهره‌بردن از شمایل‌نگاری یونانی ایزدان ایرانی را تجسم می‌بخشیدند و خدابانو «نیکه» را بازتابی از ایزدبانو «اشی» یا ایزد «ونند» در سکههای اشکانی قلمداد کرده‌اند. بااینحال، پادشاهی چون بلاش یکم هنگامی که بر اریکۀ پادشاهی نشست، در باززندهسازی فرهنگ و آیینهای ایرانی تلاش بسیاری کرد و نیز کوشش او بر آن بود تا بازماندۀ گرایشهای یونانی را در ایران از میان ببرد. نگارندگان در این مقاله پیشینۀ این نقش را مطرح می‌کنند و سپس، دیدگاههای بیانشده دربارۀ آن را بررسی می‌کنند و به این برایند میرسند که نقش خدابانو نیکه در دورۀ اشکانی همسانِ ایزدبانو اشی یا ایزد ونند نبوده است. ازهمینرو، بلاش یکم با هدف ایرانیگرایی و کنارگذاشتن نقش و نمادهای انیرانی همراه با شور و شوق و تبوتاب ایرانخواهی در دربار همایونی و نیز درمیان خاندانهای بزرگ اشکانی نقش و نگارۀ خدابانو نیکه را نیز از سکههایش زدود.
علم اطلاعات و دانش‌شناسی
غلامرضا فدائی
چکیده
کتاب معرفت‌شناسی علم‌سنجی در 240 صفحه و با قطع وزیری در شش فصل چاپ شده است. فهرست مندرجات، شکل، و منابع دارد، ولی نمایه ندارد. در این مقاله به‌نقد این کتاب پرداخته میشود و ناقد ضمن تشریح موقعیت علم‌سنجی بیان میکند که علم‌سنجی اصالتاً مرتبط با شمارش، سنجش، و نمایش است و بحث ایجاد یا نسبت معرفت‌شناسی به آن توجیه کافی ندارد. روش نگارش ...
بیشتر
کتاب معرفت‌شناسی علم‌سنجی در 240 صفحه و با قطع وزیری در شش فصل چاپ شده است. فهرست مندرجات، شکل، و منابع دارد، ولی نمایه ندارد. در این مقاله به‌نقد این کتاب پرداخته میشود و ناقد ضمن تشریح موقعیت علم‌سنجی بیان میکند که علم‌سنجی اصالتاً مرتبط با شمارش، سنجش، و نمایش است و بحث ایجاد یا نسبت معرفت‌شناسی به آن توجیه کافی ندارد. روش نگارش کتاب کتابخانهای است. علم‌سنجی درواقع تکنیک و روشهایی درخدمت ارزیابی است که آنهم درمورد مدیریت است. بدیهی است هر انسانی و سپس سازمان‌‌های پژوهشی و آموزشی برای تعیین درجۀ اهمیت خود، که بیارتباط با مسائل اقتصادی و مدیریتی هم نیست، سعی در گسترش علم‌سنجی کرده‌اند و شاخصهایی برای مقایسۀ تولیدات علمی در نظر گرفته‌‌اند که برپایۀ کمیت شکل گرفته است.
علوم سیاسی
علی اشرف نظری
چکیده
در جامعه‌‌ای جهانی که مسائل آن بر تمام جنبه‌‌های زندگی خصوصی و عمومی سایه افکنده است، با گسترش فرایندهای عام‌‌گرایانه و خاص‌‌گرایانه مواجهیم. ازیک‌‌سو، شاهد عام‌گرایی و همگنی روزافزون هستیم و ازسوی‌‌‌دیگر، گروه‌‌های هویت‌‌پایه در قالب انجمن‌‌ها، فرقه‌‌ها، نحله‌‌ها، و اشکال مختلف ملی‌گرایی و احساس تعلق مذهبی، فرهنگی، ...
بیشتر
در جامعه‌‌ای جهانی که مسائل آن بر تمام جنبه‌‌های زندگی خصوصی و عمومی سایه افکنده است، با گسترش فرایندهای عام‌‌گرایانه و خاص‌‌گرایانه مواجهیم. ازیک‌‌سو، شاهد عام‌گرایی و همگنی روزافزون هستیم و ازسوی‌‌‌دیگر، گروه‌‌های هویت‌‌پایه در قالب انجمن‌‌ها، فرقه‌‌ها، نحله‌‌ها، و اشکال مختلف ملی‌گرایی و احساس تعلق مذهبی، فرهنگی، قومی، و سیاسی شکل گرفته‌‌اند. ارائة پاسخی شایسته برای مواجهه با چنین وضعیتی زمانی بیشتر اهمیت می‌‌یابد که چند پاره‌شدن تجارب، سیالیت و تغییر مداوم، اهمیت‌‌یابی سازمان‌‌های کلان مالی و فناورانه و رسانه‌‌ای به‌جای نهادها، پایان عصر نظم و آغاز عصر تغییر، و سربرآوردن جامعة بیم را مشاهده می‌کنیم. به‌تأثیراز چنین وضعیتی، پاسخ‌‌هایی برای پرسش «چگونه میتوان با یک‌دیگر زندگی و تعامل کرد؟» در قالب احیای شیوه‌‌های خاص گذشته، خلق جهانی فارغ از محدودیت‌‌های زمانی و مکانی، حفظ تفاوت‌‌ها و توسل به نوعی دموکراسی رویه‌‌ای با هدف پذیرش قواعد بازی، و تضمین احترام به آزادی‌‌های فردی و جمعی و نهادینه‌‌سازی رواداری ارائه شده است. مبدأ کتاب سوژة شخصی است و راهی را که طی میکند ارتباط میان‌‌فرهنگی و مقصدش دموکراسی است. نقد شکلی، مفهومی ـ نظری، و بنیان روششناختی این اثر در مقالۀ حاضر موردبحث قرار خواهد گرفت. هدف اصلی این مقاله معرفی، نقد، و ارزیابی کتاب برابری و تفاوت: آیا می‌توانیم باهم زندگی کنیم؟ و محوریت ایدۀ مناظرة فکری و درانداختن کنشی متعلمانه برای ورود به فضای انتقادی ـ مناظره‌‌ای درمورد آثار پایه و بنیادنی و امید به کندوکاوهایی برای ایده‌پردازی‌های بعدی است.
اقتصاد
وهاب قلیچ
چکیده
امروزه چالشهای خلق پولِ بدون پشتوانه در برهم‌زدن تعادل‌های اقتصادی و ایجاد شکاف طبقاتی محل بحث محافل کارشناسی است. باتوجه‌به این چالش‌ها، برخی از محققان، جای‌گزین‌کردن «پول‌طلا» به‌جای پول اعتباری را پیش‌نهاد داده‌اند. کتاب درآمدی بر نظریۀ پول‌طلا: نظام پولی تمدن نوین اسلامی، مهمترین کتاب نوشته‌شده در تبیین نظریۀ ...
بیشتر
امروزه چالشهای خلق پولِ بدون پشتوانه در برهم‌زدن تعادل‌های اقتصادی و ایجاد شکاف طبقاتی محل بحث محافل کارشناسی است. باتوجه‌به این چالش‌ها، برخی از محققان، جای‌گزین‌کردن «پول‌طلا» به‌جای پول اعتباری را پیش‌نهاد داده‌اند. کتاب درآمدی بر نظریۀ پول‌طلا: نظام پولی تمدن نوین اسلامی، مهمترین کتاب نوشته‌شده در تبیین نظریۀ پول‌طلا در بازار نشر ایران است. در این مقاله، سعی شده است تا با رویکردی علمی و با نگاهی به کتاب مذکور، به نقد و بررسی نظریۀ پول‌طلا پرداخته شود. در این مقاله، چنین نتیجهگیری میشود که مؤلفان، با داشتن دغدغهای ارزش‌مند در رفع چالشهای نظام پولی و بانکی، هدفقراردادن معضل «خلق بیضابطۀ پول»، و تبیین مناسب ابعاد نظریه درنهایت نتوانستهاند به ابهامها و پرسشهای اساسی درمورد آن نظریه پاسخ علمی و قانعکنندهای را ارائه کنند. بهنظر می‌‌رسد که استفادۀ موازی از طلا در مبادلات اقتصادی درکنار پول اعتباری ضابطهمند (و نه حذف کامل پول اعتباری) گزینۀ معقولتری برای پیش‌نهاد به نظام پولی کشور باشد.
علوم اجتماعی
طاهره لطفی خاچکی؛ علی یوسفی
چکیده
نوشتار حاضر درپی معرفی و نقد نظریۀ تمایز پیر بوردیو با رویکردی فرانظری است. تحلیل فرانظری تمایز با تأکید بر چهار محور زمینههای فکری و اجتماعی نظریه‌پرداز، مفروضات اساسی و مفاهیم محتوایی، روابط منطقی گزارهها و فرایندهای تبیینی نظریه، و نقد نظریه صورت گرفته است. نتایج تحلیل فرانظری نشان داد جهان اجتماعی بوردیو مملو از توزیع ...
بیشتر
نوشتار حاضر درپی معرفی و نقد نظریۀ تمایز پیر بوردیو با رویکردی فرانظری است. تحلیل فرانظری تمایز با تأکید بر چهار محور زمینههای فکری و اجتماعی نظریه‌پرداز، مفروضات اساسی و مفاهیم محتوایی، روابط منطقی گزارهها و فرایندهای تبیینی نظریه، و نقد نظریه صورت گرفته است. نتایج تحلیل فرانظری نشان داد جهان اجتماعی بوردیو مملو از توزیع ناخوشآیند موقعیت و منابع است و این امر دغدغۀ نظری تمایز را درنزد او برجسته ساخته است. تأثیرات متضاد تفکرات وجودگرایی، ساختارگرایی، و کنشگرایی مارکسیستی نیز علاقه به نظریه‌‌ای تلفیقی را در بوردیو بهوجود آورده است. وی در این تلفیق بر آن است تا عاملیت افراد را بهگونهای در نظر گیرد که هم بر ذهن و هم بر ساختار اثر بگذارد. او جامعه را مجموعۀ بههمپیوستهای از میدانها، سرمایهها، و عادتوارهها میداند. طبق نظر او تفاوت در عادتواره، سرمایه، و موقعیت در میدان به تفاوت و تمایز سبکهای زندگی میانجامد. بااینحال، توجه ناکافی به جنبه‌‌های اخلاقی کنش، نادیدهگرفتن نقش احساسات در روند استدلال، و اولویتدادن به منافع، بهعنوان مبنایی برای رقابت اجتماعی، از مهمترین نقدهای وارد بر نظریۀ تمایز بوردیوست.
