زبان و ادبیات عربی
مالک عبدی
چکیده
نقد به‌مثابۀ فرایند جراحی متون ادبی درصدد پی‌جویی و رصدِ گرانیگاه‌های ضعف آثار علمی و به‌دنبال آن برجسته‌‌سازی نقاط قوت و ابراز وجوه ایجابی آن و درنهایت تضمین سلامت فرمی و محتوایی آثار علمی است. چنان‌که از معانی نقد در لغتِ عرب دانه‌برداشتنِ پرنده و منقارزدن او برای برداشتن دانههای سالم و کنارنهادن دانههای معیوب و فاسد ...
بیشتر
نقد به‌مثابۀ فرایند جراحی متون ادبی درصدد پی‌جویی و رصدِ گرانیگاه‌های ضعف آثار علمی و به‌دنبال آن برجسته‌‌سازی نقاط قوت و ابراز وجوه ایجابی آن و درنهایت تضمین سلامت فرمی و محتوایی آثار علمی است. چنان‌که از معانی نقد در لغتِ عرب دانه‌برداشتنِ پرنده و منقارزدن او برای برداشتن دانههای سالم و کنارنهادن دانههای معیوب و فاسد است، دانش نحو نیز به‌عنوان یکی از مفاتیح مهم علوم زبانی سلاح راه‌بردی کاوش‌گران متون ادبی و همواره مطمح‌نظر اندیشمندان برای ارائۀ نقد و نگارش درباب تصنیفات علمی بوده است. کتاب موردنقد تلاشی است برای مستدل‌‌سازی برخی عناوین نحوی مطرح‌‌شده در کتاب مغنی الأدیب که خود نسخة نونگاشته‌ای از مغنی اللبیب ابن‌هشام انصاری است. این پژوهش برمبنای روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته و نتایج آن حاکی از آن است که تقریباً اثری از نوگرایی در استدلال و ارائۀ رویکردی اجتهادی متقن و اقناعی در اثر یادشده به‌چشم نمی‌‌خورد. تقریراتی که وی تحت عنوان «انقلاب نحوی» از آن یاد کرده عموماً یا عاری از صحت بوده یا نقل و جانب‌داری از یکی از آرای مشهور پیشینیان آن هم بدون ذکر رأی آن‌هاست یا انتساب برخی از این آرا به خود تحت عنوان استدلال جدید و ابداع نحوی نویسنده است. ریتم کتاب نیز کند، یک‌نواخت، و ملال‌‌آور است و جلوة جاذبی از لحاظ نگارش و پردازش شکلی ندارد. کتاب ثورة نحویة عموماً یک اثر شبه‌‌علمیِ غیرمستند و بدون پشتوانه‌‌سازی است که کاملاً از نظام ارجاع و احاله به‌دور بوده و درواقع نسخة ناپایدار و ضعیف‌شده‌ای از منابع مهم موجود در این زمینه است.
