زبان و ادبیات فارسی
علی سلیمانی؛ محمد رضا موحدی
چکیده
این مقاله به بررسی دفتر پنجمِ شرحجامعمثنویمعنوی اختصاص دارد. نقد و بررسی تمام 4238 بیت این دفتر بیش از ظرفیت یک مقاله است. ازاینرو، در این پژوهش با دستهبندی دلایل اصلی دریافتهای موجود در این اثر و آوردن یک یا چند نمونۀ مرتبط با آن تلاش میکنیم تا تصویری مختصر از کاستیهای این شرح بهتصویر بکشیم. نویسنده در این بررسی به ...
بیشتر
این مقاله به بررسی دفتر پنجمِ شرحجامعمثنویمعنوی اختصاص دارد. نقد و بررسی تمام 4238 بیت این دفتر بیش از ظرفیت یک مقاله است. ازاینرو، در این پژوهش با دستهبندی دلایل اصلی دریافتهای موجود در این اثر و آوردن یک یا چند نمونۀ مرتبط با آن تلاش میکنیم تا تصویری مختصر از کاستیهای این شرح بهتصویر بکشیم. نویسنده در این بررسی به دو عامل مهم، یعنی درنظرگرفتن «بافت موقعیتی ابیات» و «استفاده از نشانههای درونمتنی خودِ مثنوی» تکیه کرده است. از رهرو همین نقد و بررسی دریافتیم که، علیرغم تلاش بسیار جامعِ، این اثر کاستیهای چشمگیری دارد؛ مانند «ارتباطنداشتن معنای بیت با محور عمودیِ ابیات»، «ردکردن توضیحات صحیحِ دیگر شارحان»، «بیربطبودن توضیحات داخل قلاب با منظور اصلی بیت»، «بیتوجهی به ارتباط و نخ نازک میان دو مصراع»، «خوانش نادرست بیت». وجود همین موارد باعث شده است تا معنای ارائهشدۀ برخی از ابیات با معانی احتمالی دیگر در مثنوی معنوی همخوان نباشد و همچنان جای خالی شرح مناسبی از مثنوی معنوی احساس شود.