باستان شناسی
یاسر ملک زاده؛ سرور خراشادی
چکیده
تاکنون نقدهایی مکتوب و شفاهی به کتاب پروانه پورشریعتی با عنوان Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran وارد شده است که منتقدان با دیدگاههایی متفاوت به ارزیابی اثر و تقویت یا تضعیف نظریههای وی پرداختهاند. واضح است کتابهایی از این دست، که هم ارائۀ جسورانهای از کلیات بدیع و ایدهآفریناند و هم دریایی ...
بیشتر
تاکنون نقدهایی مکتوب و شفاهی به کتاب پروانه پورشریعتی با عنوان Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran وارد شده است که منتقدان با دیدگاههایی متفاوت به ارزیابی اثر و تقویت یا تضعیف نظریههای وی پرداختهاند. واضح است کتابهایی از این دست، که هم ارائۀ جسورانهای از کلیات بدیع و ایدهآفریناند و هم دریایی از جزئیات را فراروی مخاطب میگشایند، این قابلیت را دارند که بهکرات در بوتۀ نقد، جرحوتعدیل، و ترمیم نهاده شوند. این نوشتار نیز با هدف پرداختن به جانمایۀ اثر، که همانا سهگانۀ پورشریعتی در قالب یک نظریۀ کلان و دو نظریۀ خرد است، سامان یافته است. نظریۀ کلان مبتنیبر ماهیت کنفدراسیونی نظام حکومتی ساسانی است و نظریههای خرد بر تمایز فرهنگی ـ دینی پارسیان و پارتیان و نیز گاهشماری فتوح تمرکز دارد. واکاوی انتقادی با رویکرد تحلیلی حاکی از وجود شواهدی مبنیبر تمرکزگرایی و تمرکزگریزی متناوب درطول حکومت ساسانیان است؛ نکتهای که غلبۀ نظریۀ کنفدراسیونی بر نظریۀ تمرکزگرایی را در معرفی نظام حکومت ساسانی بهچالش میکشد. همچنین، در نظریۀ دوگانگی مذهبی پارسیگ ـ پهلو، باوجود برخی اشارات قابلتأمل، شواهد متقنی ارائه نمیشود.