فلسفه
محمد سمیعی
چکیده
ترویج علم در حیطۀ عمومی موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه میشود، ولی کتاب علم، جامعه، توسعه: مقالاتی درباب ترویج علم در حیطۀ عمومی، نوشتۀ علی پایا، از دو منظر تاریخی و فلسفی به آن میپردازد. این مقاله با هدف معرفی اجمالی و ارزیابی کتاب مزبور نوشته شده است. کتاب با استفاده از رویکرد عقلانیت نقاد تلاش میکند نگاه عمومی به علم را ...
بیشتر
ترویج علم در حیطۀ عمومی موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه میشود، ولی کتاب علم، جامعه، توسعه: مقالاتی درباب ترویج علم در حیطۀ عمومی، نوشتۀ علی پایا، از دو منظر تاریخی و فلسفی به آن میپردازد. این مقاله با هدف معرفی اجمالی و ارزیابی کتاب مزبور نوشته شده است. کتاب با استفاده از رویکرد عقلانیت نقاد تلاش میکند نگاه عمومی به علم را تصحیح و همچنین در چیستی و ضرورت ترویج علم کاوش کند. باوجود کارایی عقلانیت نقاد درجهت تنویر افکار عمومی نسبت به ابطالپذیری گزارههای علمی، اما اتخاذ صرف این رویکرد کتاب را از توجه به عوامل اجتماعی و اقتصادی که ممکن است در پس ترویج علم وجود داشته باشد و باعث شود نگاه به ترویج علم نگاه ابزاری باشد باز داشته است. ضمیمهشدن رویکردهایی که توجه به زمینههایی که علم در آنها تولید و ترویج میشود میتوانست جلوی این کاستی را بگیرد. در مقاله همچنین چند نکته دربارۀ مسائل شکلی کتاب ارائه و سپس چند پیشنهاد برای ارتقای محتوای کتاب نیز مطرح شده است که عبارتاند از: درنظرگرفتن نقش عامل جنگ در ترویج علم، توجه به نقش تاریخی بازرگانان ایرانی و بیگانگانی که به ایران تردد داشتند، شرح و بسط بیشتر فرصتها و چالشهای شبکههای اجتماعی در ترویج علم، و بالأخره توجه به نخستین بانوی ایرانی که مؤلف یک کتاب درسی در ایران بود. جمعبندی مقاله این است که کتاب موردنقد اثر فاخر و ارزشمندی است و توجه به نکات ذکرشده میتواند باعث ارتقای آن باشد.