نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 پژوهشگر و کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران ایران

10.30465/crtls.2025.50446.2889

چکیده

نوشتار پیش رو به تبارشناسی حقوق اساسی در ایران از تکوین تا زمان معاصر پرداخته و تلاش می‌کند تحولات تاریخی و معرفتی این شاخه از حقوق را در دوره‌های مختلف و در نسبت با یکدیگر مورد بازخوانی قرار دهد. مسئله اصلی متن فهم گفتار غالب و مسلط حقوق اساسی در ایرانِ کنونی و بررسی تبارشناسانه تسلط آن از رهگذر تحلیل متون اصلی و اندیشه های اندیشمندان این حوزه با تأکید بر خصیصه کانونی این گفتار یعنی انتزاعیت است. انتخاب متون اندیشه های مذکور در این مقاله به جهت پیگیری وجوه تکوین غلبه گفتار انتزاعیت در حقوق اساسی یران است. آنچه در واکاوی متون اثرگذار دانش مذکور مشهود است بی نسبتی با موقف تاریخی خود و در نتیجه به حاشیه رفتن پیوند میان تاریخ و حقوق اساسی است. این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان با نگاه تبارشناسانه ی تاریخی به تکوین و تطور حقوق اساسی در ایران، ارتباط میان اندیشه ها و رویکردهای گونه گون در بسط گفتار مذکور در این حوزه را تحلیل نمود. بر همین مبنا سعی شده تطور حقوق اساسی با توجه به فهمِ از آن و نیز مفهوم کانونی اش در هفت خوانش متفاوت اما مکمل مورد واکاوی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Genealogy of Constitutional Law in Iran: From the Beginning to the Present

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Hosein Kazemeini 1
  • Mohammad Ali Akhoundi 2

1 Researcher and Master of Public Law, Imam Sadeq University, Tehran, Iran ma.akhoundi1376@gmail.com

2 Researcher and Master of Public Law, Imam Sadeq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The following article deals with the genealogy of constitutional law in Iran from its development to the present day and attempts to review the historical and epistemological developments of this branch of law in different periods and about each other. The main issue of the text is to understand the dominant discourse of constitutional law in contemporary Iran and to examine its dominance genealogically through the analysis of the main texts and the thoughts of scholars in this field, emphasizing the focal feature of this discourse, namely abstraction. The texts of the mentioned ideas were chosen in this article in order to follow the aspects of the development of the dominance of the discourse of abstraction in the constitutional law of Iran. What is evident in the analysis of the influential texts of the aforementioned knowledge is its disproportionateness with its historical position and, as a result, the marginalization of the link between history and constitutional law. This article seeks to answer the question of how, with a historical genealogical look at the development and evolution of constitutional law in Iran, the relationship between various ideas and approaches in the development of the aforementioned discourse in this field can be analyzed. On this basis, an attempt has been made to analyze the evolution of constitutional law with regard to their understanding and their central concept in seven different but complementary readings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genealogy
  • Constitutional Law
  • Iran
  • Abstraction
  • Public Law
بوشهری، جعفر (1390)، حقوق اساسی،ج5، تهران: شرکت سهامی انتشار.
__________ (1384)، حقوق اساسی، ج1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
حقدار، علی‌اصغر (2021)، دو رساله حقوق بشری. استانبول: باشگاه ادبیات.
دایسی، آلبرت ون (1395)، درآمدی بر حقوق اساسی، به کوشش سید ناصر سلطانی، تهران: نگاه معاصر.
رحیمی، مصطفی (۱۴۰۳)، قانون اساسی مشروطه ایران و اصول دموکراسی، تهران: نشر نیلوفر.
سلطانی، سید ناصر(1400)، تاثیر ترجمه آثار موریس دوورژه بر نظریه حقوق اساسی ایران، مجموعه مقالات بازخوانی میراث ابولفضل قاضی در حقوق اساسی، شرکت سهامی انتشار
عمید زنجانی، عباسعلی، (1377)، فقه سیاسی حقوق اساسی و مبانی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: امیرکبیر
__________ (1385)، حقوق اساسی ایران ، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
__________ (1387)، مبانی حقوق اساسی ، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
عراقی، احمد (1402)، حقوق اساسی ایران، تبریز: انتشارات نامه خرد.
فروغی، محمدعلی (1384). مجموعه مقالات محمدعلی فروغی، به کوشش ایرج افشار. تهران: توس
 
__________ (1401). سیاست نامه ذکاالملک، به کوشش ایرج افشار. تهران: بنیاد موقوفات افشار.
قاسم زاد، قاسم (1336)، حقوق اساسی فرانسه(از دوره قبل از انقلاب کبیر تا سال 1946)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
__________ (1393)، حقوق اساسی، تهران: جنگل.
قاضی شریعت‌پناهی، سید ابوالفضل (1395)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: نشر میزان.
مرادخانی، فردین(1398)، نگاهی به رویکرد دکتر سید محمد هاشمی به حقوق اساسی، مجموعه مقالات حقوق عمومی از تنظیم قدرت تا تضمین حق ها، به اهتمام محمد جلالی، خانه اندیشمندان علوم انسانی
__________(1400)، نقدی بر میراث دکتر ابولفضل قاضی، مجموعه مقالات بازخوانی میراث ابولفضل قاضی در حقوق اساسی، به کوشش سید ناصر سلطانی، شرکت سهامی انتشار
__________(1402)، سنت آمریکایی حقوق اساسی، مجله سیاست نامه، شماره 29
منصورالسلطنه، مصطفی، (بی تا). حقوق اساسی یا اصول مشروطیت.
نقیب‌زاده طباطبایی، میرعماد (1401) حقوق اساسی، به کوشش سید ناصر سلطانی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
هاشمی، سید محمد (1394)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر میزان.
همیلتون، الکساندر، مدیسون، جیمز، جی، جان،(1402)، مقالات فدرالیست (تفسیری جامع بر قانون اساسی ایالات متحده آمریکا)، تهران: مینوی خرد.
ب. انگلیسی