نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
استادیار تاریخ، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، ایران
چکیده
شناسایی جوامع و ریشۀ تاریخی رفتارهای قدرت مسئلۀ مهمی است که از سوی دانشمندان علوم انسانی موردتوجه قرار دارد. خلدون حسن النقیب، جامعه‌شناس سیاسی کویتی، تلاش میکند، با الهام‌گرفتن از رویکرد فرنان برودل به تاریخ ساختار تاریخی، نسبت جامعه و دولت را در کشورهای خلیج فارس و شبه‌جزیرۀ عربستان دریابد. این پژوهش قصد دارد تا کتابِ النقیب تحت عنوان جامعه و دولت در خلیج فارس و شبه‌جزیرۀ عربستان را معرفی و نقد کند. النقیب درابتدا با پرداختن به جغرافیای منطقه مفهوم «وضعیت طبیعی حیات اقتصادی» را پیش کشیده است و برمبنای آن از «چرخۀ نخبگان قبیلهای» سخن میگوید که در همافزایی رویکردهای بازرگانی و قبیلهای، ساختار تاریخی تحولات را در منطقه به ما میشناساند. با ظهور استعمار، وضعیت طبیعی و چرخۀ نخبگان قبیلهای متوقف شده است و نخبگان قبیلهای همپیمان با مستعمران شکل نهایی کشورهای حاشیۀ جنوب خلیج فارس را از ره‌گذر معاهدات پیاپی رقم میزنند. پس از پیدایش نفت، دولت رانتیر در این کشورها به دولت تسلطی گذر میکند که ویژگیهای متمایزی دارد. در پایانِ معرفی این اثر، انتقاداتی شامل جبرگرایی، نابسندگی اسناد، و برخورداری از نگاه ایدئولوژیک نیز بر این اثر وارد دانسته شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Critique of the Book Al-Mujtama’ wa al-Dawla fi al-Khaleej wa al-Jazira al-Arabiya: Manzur Mukhtalif A New Look at Society and Government in the Persian Gulf and the Arabian Peninsula
نویسنده [English]
- Yaser Ghazvini Haeri
Assistant Professor of History, Faculty Member at the University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
This research aims to introduce and critically analyze Khaldoun Hassan Al-Naqeeb's book. Al-Naqeeb, a Kuwaiti political sociologist, draws inspiration from Fernand Braudel's historical approach to explore the historical structure of the relationship between society and the state in the Persian Gulf and Arabian Peninsula. The book begins by examining the geography of the region, introducing the concept of the "natural state of economic life," and discussing the "cycle of tribal elites," which, through the synergy of commercial and tribal approaches, reveals the historical structure of developments in the region. With the advent of colonialism, the natural state and the cycle of tribal elites were disrupted, and tribal elites allied with colonial powers shaped the final form of the countries on the southern shores of the Persian Gulf through successive treaties. After the discovery of oil, rentier states in these countries transitioned into Authoritarian states with distinctive characteristics. At the end of the book, criticisms are raised, including determinism, inadequacy of documents, and an ideological perspective.
کلیدواژه‌ها [English]
- Dynamism
- Elite Cycle
- Tribe
- Trade
- Authoritarian State
- Roads
- Security
)