کدام روایت؟ تحلیل و نقد کتاب از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه پیام نور

چکیده
چکیده
یکی از پژوهش‌های جدی سال‌های اخیر در حوزة مثنوی‌پژوهی و مولوی‌شناسی از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی اثر حمیدرضا توکلی است که انتشارات نیلوفر آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب به دلایل گوناگون اقبال خواص و جامعة دانشگاهی را در پی داشته است و با توجه به کسب رتبة «کتاب سال»، «جایزة آل احمد» و «کتاب فصل» بیش از پیش شهرت یافته است. در این مقاله نویسنده ضمن بیان محاسن و ارزش‌های اثر، سعی می‌کند در دو ساحت نقد روشی (مباحث ساختاری) و نقد بینشی (محتوایی) کتاب را بررسی‌، تحلیل، و نقد کند. در ساحت نقد روشی به نکاتی همچون عدم سامان‌مندی دقیق و منطقی، فقدان تمییز و تمایز روش تحقیق از پیش فرض‌ها، حشو و درازنویسی (redundancy-verbose)،‌ فقدان روش‌مندی در جمع‌بندی مطالب پایان فصول، خارج‌شدن از حوزه و جامعة آماری پژوهش، عدم دقت در تفکیک موضوعی،‌ و عدم یک‌دستی در ذکر اطلاعات منابع در پی‌نوشت‌ها پرداخته می‌شود. در ساحت نقد بینشی نیز ضمن بررسی عنوان کتاب و دلایل عدم سنخیت عنوان با متن به مباحثی همچون تناقض در اجزای کتاب،‌ عدم تعریف روشن از مفاهیم و واژه‌های کلیدی، قضاوت‌های شتاب‌زده و کم‌فروشی تحقیقات پیشین، عدم تناسب عنوان‌ها و مطالب، تکرار نکات و استفاده از شواهد غیرضروری،‌ تفسیرها و برداشت‌های نادرست از مثنوی پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

Which narration Criticism and analysis of AZ ESHARATHAYE DARYA "BOTIGHAYE REVAYAT DAR MATHNAVI" Book

نویسنده English

Mostafa Gorji
منابع
ابوالقاسمی، مریم (1380). «تحلیل و بررسی فلسفة خاموشی از دیدگاه مولانا»، پژوهش‌نامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، ش 29، س 31.
امن‌خانی، عیسی (1390). «نقدی دوباره بر کتاب از اشارتهای دریا: بوطیقای روایت در مثنوی» کتاب ماه ادبیات، ش 59.
بامشکی، سمیرا (1391). روایت‌شناسی داستان‌های مثنوی، تهران، هرمس.
براهنی، رضا (1344). «مولوی، سوررئالیسم، رمبو، و فروید»، نشریة دانشکدة ادبیات تبریز، ش 2، س 17.
توکلی، حمیدرضا (1391). از اشارت‌های‌دریا،‌ تهران: نیلوفر.
ثابت، مهدی ملک (1380). «خاموشی در مثنوی معنوی»، دانشور، ش 33، س 8.
حری، ابوالفضل (1390). «به سوی روایت‌شناسی معنوی، نگاهی به کتاب از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی معنوی» فصل‌نامة نقد ادبی، ش 13.
روحانی، رضا (1376). «با که گویم در جهان یک گوش نیست، اسرار خروش و خموشی مولانا»، ایران، 7 مهر.
روحانی، رضا (1376). «سخن‌آباد مولانا (تأملی در انگیزه‌های سخن‌گفتن و خاموشی مولانا در مثنوی»، ایران‌شناخت، ش 5.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1371). یادداشت‌ها و اندیشه‌ها، تهران: اساطیر.‌
زیرک، نصرالله (1377). «موج و دریا در مثنوی معنوی»، کیهان فرهنگی، ش 144، س 15.
صفوی، ‌سیدسلمان (1388). ساختار معنایی مثنوی معنوی، مهوش‌السادات علوی،‌ تهران:‌ میراث مکتوب.
سروش، عبدالکریم (1367). تمثیل در شعر مولانا، تهران: برگ.
سروش، عبدالکریم (1367). «دواعی و موانع شعرگفتن مولوی و حافظ»، کیهان فرهنگی، ش 11، س 5.
عفیفی،‌ عبدالرحیم (1373). فرهنگ‌نامة شعری،‌ تهران: سروش.
فتوحی، محمود (1380). «تحلیل تصویر دریا در مثنوی»، پژوهش‌نامة علوم انسانی (دانشگاه شهید بهشتی)، ش 31.
فخرالاسلام، بتول (1380). «چرا مولوی بر نام ‘خموشی’ را برای خود برمی‌گزیند»، کیهان فرهنگی، ش 176، س 18.
کسمایی، علی‌اکبر (1365). «خموشی از دیدگاه مولوی»، کیهان فرهنگی، ش 9، س 3.
گرجی، ‌مصطفی (1384). «تحلیل بوطیقای قصة موسی و خضر در مثنوی و کشفالاسرار»، پژوهش‌های ادبی،‌ ش 9 و 10.
گرجی،‌ مصطفی (1385). «نقد و تحلیل ساختارگرایانة غزل‌واره‌های انوری» فصل‌نامة علوم انسانی دانشگاه الزهرا، س 15، ش 56 و 57.
گرجی،‌ مصطفی (1386). «بررسی و تحلیل قصة «ناکجاآباد شقاوت» در مثنوی با توجه به بحران‌های انسانی» پژوهش‌های ادبی، ش 16.
گرجی،‌ مصطفی (1387). «بررسی و تحلیل کهن‌الگوی ایمان ابراهیمی در نگاه مولوی و سورن کرکگور» ادب‌پژوهی، ش 5، س 2.
گرجی، مصطفی (1388). هر که را درد است او بردست بو، تهران: جهاد دانشگاهی.
گرجی،‌ مصطفی (1390). آیین پژوهش در زبان و ادبیات، تهران: کلک سیمین.
گودرزی، معصوم (1390). «مروری بر کتاب از اشارت‌های دریا» کتاب ماه، ش 166، س 15.
مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (1386). دیوان شمس تبریزی، تهران: ثالث.
واربرتون، نایجل (1391). الفبای فلسفه، ترجمة مسعود ‌علیا، تهران: ققنوس.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1357). کشف الاسرار و عدة الابرار، به‌کوشش علی‌اصغر حکمت، تهران: ‌امیرکبیر.
 
Genette, Gerard (1980). Narrative Discourse ,Translated by Jane E. Lewin Foreword by Jonathan Culler, Cornell University Press, Ithaca, New York.

  • تاریخ دریافت 10 خرداد 1392
  • تاریخ بازنگری 04 تیر 1393
  • تاریخ پذیرش 20 شهریور 1392