نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
شاعران اردو‌زبان که آثار شاعران بلند‌مرتبۀ فارسی‌زبان را چه در شکل و چه در محتوای اغلب قالب‌‌های شعری اردو سرمشق خود قرار دادند، پس از گذشت سال‌‌های زیاد و کسب مهارت، نمونه‌‌های قابل تأمل و پر مغز و نغزی را از خود به یادگار گذاشتند. در قصیده‌‌سرایی هم از همان آغاز عدۀ زیادی از این شاعران طبع‌‌آزمایی کردند. در این بین، میرزا محمد رفیع سودا، علاوه بر دیگر موضوعات این قالب شعری چون مدح، ذم، هجو، در تشبیب‌‌های بهاریه و عاشقانه، موضوع نعت رسول خدا، حضرت محمد(ص)، و منقبت ائمۀ اطهار(ع) را هم به طور ویژه سر‌لوحۀ کار خود قرار داده و قصیده‌‌های ارزش‌مندی با آرایه‌‌های ادبی مناسب و به‌جا با محتوای بسیار خوب و جذاب از خود به یادگار گذاشته است. در این مقاله، با روش توصیفی و تحلیلی، اجزای چند قصیدۀ نعتیه و منقبتیۀ او و مهارتش در پرداختن به اجزای گوناگون یک قصیده، از قبیل مطلع، تشبیب، تخلص، تجدید مطلع و مقطع توصیف و تحلیل شده است و مشخص شده که او در مدح ممدوحِ مقدس و دینی به جایگاه و اهمیت او وقوف کامل داشته و اغلب با در‌نظر‌گرفتن همین قداست و اهمیت، به‌خوبی از عهدة ستایش و تعریف او برآمده است. انکسار و خضوع او در تمام قصیده‌‌ها در مقابل این بزرگواران و انتظار کرم و بخشش و شفاعت از آن‌ها به جای چشم‌‌داشت مادی، که عموماً از یک ممدوح غیر دینی متصور است، از ویژگی مهم شعر سودا به‌شمار می‌‌رود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of Mirza Mohammad Rafi Souda’s Praise and Eulogy Ods

نویسنده [English]

  • Ali Bayat

چکیده [English]

The Urdu poets which using irainain masterpiece form and content poetries in Urdu poetry style, create notable and rich examples after mastering. From the beginning lots of these poets were published in ode intoning. Amongst whom Mirza Reza, given the title of Khaghaani of Urdu by Critics, promoted this poetic style by adding praising Prophet Mohammad and eulogy of Emams besides others of this poetry style like Dispraised, Blaming, Panegyric, Spring Serenading and Amorously to the conventional contexts this style has been applied to. In this article with Descriptive and analytical methods review of some praise and eulogy Ode his skills in could be recognized in addressing the various components and Ode such as Opening verse, Serenading, Pseudonym, Renewal opening verse, Closing verse. He is awares of praise and the position of praised sacred and Religious and most of the time it prayed by considering the sanctity. An important feature of Soudas poems is refraction and his humility in his ode in face of these noble spirit and expecting intermediacy and forgiveness instead of seeking personal and material advantages which in fact is conventionally expected from a non-religious object of praise is considered a key feature in Sauda's poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Praise
  • Eulogy
  • ode
  • Urdu Language
  • Serenading
  • Pseudonym
منابع
انوری، محمد بن محمد (1376). دیوان انوری، ج 1، به اهتمام محمد‌تقی مدرس رضوی، تهران: علمی و فرهنگی.
جالبی، جمیل (2006). تاریخ ادب اردو، ج 2، لاهور: مجلس ترقی ادب.
خاقانی، افضل‌‌الدین بدیل بن علی (1382). دیوان خاقانی شروانی، به کوشش ضیاءالدین سجادی، تهران: زوار.
دُرج 4 (تاریخ صدور: 21/9/90، شمارۀ شناسنامۀ اثر: 021185-01260-8)، بزرگ‌ترین کتابخانۀ الکترونیک شعر و ادب فارسی، تولید‌کننده: مهر ارقام رایانه، تهران: مهر ارقام ایرانیان.
سودا، میرزا محمد رفیع (2006). کلیات سودا، ج 2، مرتبه: محمد شمس‌‌الدین صدیقی، لاهور: مجلس ترقی ادب.
شمیسا، سیروس (1381). انواع ادبی، ویرایش سوم، تهران: فردوس.
صدیقی، ابوالاعجاز حفیظ (1985). کشاف تنقیدی اصطلاحات، نظر ثانی: آفتاب احمد خان، اسلام‌آباد: مقتدره قومی زبان.
عابد، عابد علی (1997). اصول انتقاد ادبیات، لاهور: سنگ میل پبلی کیشنز.
فتحپوری، فرمان (1997). اردو شاعری کا فنی ارتقا، لاهور: الوقار پبلی کیشنز.
قریشی، وحید (مدیر خصوصی) (1971). تاریخ ادبیات مسلمانان پاکستان و هند، چھٹی جلد، اردو ادب اول (712 - 1707)، لاهور: پنجاب یونیورسٹی.
میرصادقی، میمنت (ذوالقدر) (1388). واژه‌‌نامۀ هنر شاعری، فرهنگ تفصیلی اصطلاحات فن شعر و سبک‌‌ها و مکتب‌‌های آن، تهران: کتاب مهناز.
نیر، نورالحسن (1989). نوراللغات، 2 جلد، لاهور: سنگ میل پبلی کیشنز.
هاشمی، رفیع‌‌الدین (2003). اصناف ادب، لاهور: سنگ میل پبلی کیشنز.
همایی، جلال‌‌الدین (1381). فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: فردوس