نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار ادبیات عربی شهید بهشتی

چکیده

چکیده
ادبیات و هنر همواره آینۀ تمام‌نمای روند فکری و اندیشۀ بشری و بهترین راه نفوذ در لایه‌های درونی هر جامعۀ انسانی‌اند. برای آشنایی با ارتباط میان جوامع و فرهنگ‌ها هم شایسته‌تر آن است که پژوهش‌گران از بده و بستان‌هایی که میان هنرمندان و نویسندگان در زمینۀ ادبیات و هنر صورت می‌گیرد استفاده کنند و میزان و سطح این روابط را محک بزنند. ادبیات تطبیقی، دانش نوپایی که به همین منظور شکل گرفته، در طی دو قرن عمر کوتاه خود شناخت خوب و بسنده‌ای را به جویندگان محورهای مشترک میان اندیشه‌های انسانی عرضه کرده است. ادبیات تطبیقی با تکیه بر مقارنۀ ملک‌الشعرای بهار و امیر‌الشعراء شوقی نوشتۀ ابوالحسن امین مقدسی از جمله کتاب‌هایی است که در این حوزه، در ایران، نگاشته شده و نوشتار حاضر به بررسی و نقد آن پرداخته است. مبنای این نوشتار سنجش هماهنگی این کتاب با معیارهای آموزشی در دانشگاه‌های ایران است و بر این اساس نقاط قوت و ضعف آن مورد اشاره و تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical Analysis “Comparative Literature: Based on Conjunction of Malek o'Shoara Bahar and Amir Al-Shoara Shoghi”

نویسنده [English]

  • shokouh alsadat hosseini

چکیده [English]

 Literature and art have always been a mirror reflecting the human intellect and thought and also the best way to penetrate the inner layers of the human community. To understand the relationship between societies and cultures it is preferable that the researchers use artists’ – writers’ transactions in the field of art and literature in order to test the range and level of this relation.
 During the two centuries of its short life comparative literature, a new knowledge which has been formed to this end, has offered good and adequate understanding to the seekers of common axes of human thoughts.
  “Comparative Literature: Based on Conjunction of Malek o'Shoara Bahar and Amir Al-Shoara Shoghi” authored by Abolhassan Amin Moqaddasi is one of the books which has been written in this field in Iran and this essay has tried to examine and criticize it.
 This article is based on measuring the harmony of the book with educational standards at Iranian universities, and therefore analyzing its strengths and weaknesses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Comparative Literature
  • Malek o'Shoara Bahar
  • Amir Al-Shoara Shoghi
أحمد مکی، الطاهر (1987). الأدب المقارن أصوله وتطوره ومناهجه، القاهرة: دار المعارف.
أحمد مکی، الطاهر (1988). فی الأدب المقارن دراسات نظریة وتطبیقیة، القاهرة: دار المعارف.
أحمد مکی، الطاهر (1994). مقدمة فی الأدب الإسلامی المقارن، عین للدراسات والبحوث الإنسانیة والاجتماعیة.
اسلامى ندوشن، محمد‌على (1349). جام جها‌ن‌بین، در زمینة نقد ادبى و ادبیات تطبیقى، تهران: ابن سینا.
اصطیف، عبد النبی (2008). العرب والأدب المقارن، دمشق: الهیئة العامة السوریة للکتاب.
باسنیت، سوزان (1387). از ادبیات تطبیقى تا پژوهش‌های ترجمه، ترجمة خلیل محمودی، تهران: احسن.
باسنیت، سوزان (1999). الأدب المقارن؛ مقدمة نقدیة، ترجمة أمیرة حسن نویرة، القاهرة: المجلس الأعلى للثقافة، المشروع القومی للترجمة.
بدیع، محمد جمعه (1978). دراسات فی الأدب المقارن، بیروت: دار النهضة العربیة.
برونیل، بییر، کلود بیشوا و أندریه میشیل روسو (1996). ما الأدب المقارن؟، ترجمة غسان السید، دمشق: منشورات دار علاء‌الدین
بشوا، کلود و أندریه میشل روسو (1980). الأدب المقارن، ترجمه و تقدیم رجاء عبد ‌المنعم جبر، الکویت: دار العروبة.
بشوا، کلود و أندریه میشل روسو (1995). الأدب المقارن، ترجمة أحمد عبد العزیز، القاهرة: مکتبة الأنجلو المصریة.
بعلی، حفناوی (2007). مدخل فی نظریة النقد الثقافی المقارن، منشورات الاختلاف ـ الجزائر؛ بیروت: الدار العربیة للعلوم.
بهنام، جمشید (1332). ادبیات تطبیقى، تهران: چاپ‌خانة مسعود سعد.
الجمعیة المصریة للأدب المقارن (1991). الأدب المقارن فی العالم العربی، الکتاب السنوی، القاهرة: الدار العربیة.
حسن جاد، حسن (1967). الأدب المقارن، القاهرة: دار الطباعة المحمدیة بالأزهر.
حمد عبد الرحمن شعیب (1969). الأدب المقارن مسائله ومباحثه، القاهرة: مطبعة دار التألیف.
حمود، ماجدة (2000). مقاربات تطبیقیة فی الأدب المقارن، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
حمیدة، عبد الرزاق (1948). فی الأدب المقارن، قاهره: مطبعة العلوم.
الخطیب، حسام (1981 - 1982). الأدب المقارن، الجزء الثانی: تطبیقات فی الأدب العربی المقارن، جامعة دمشق، مدیریة الکتب الجامعیة، دمشق: مطبعة الإنشاء.
الخطیب، حسام (1981). الأدب المقـارن، الجزء الأول: فی النظریة والمنهج، جامعة دمشق، مدیریة الکتب الجامعیة، دمشق: مطبعة الإنشاء.
الخطیب، حسام (1999). آفاق الأدب المقارن عربیاً و عالمیاً، دمشق: دار الفکر.
الخطیب، حسام (2001). الأدب المقارن من العالمیة إلى العولمة، الدوحة: المجلس الوطنی للثقافة والفنون.
خلوص، صفاء (1957). دراسات فی الأدب المقارن والمذاهب الأدبیة، بغداد:مطبعة الرابطة.
دیما، ألکساندر (1987). مبادئ علم الأدب المقارن، ترجمة محمد یونس، مراجعة عباس خلف، بغداد: وزارة الثقافة والإعلام، دار الشؤون الثقافیة العامة.
رضوان، أحمد شوقی عبد‌الجواد (1990). مدخل إلى الدرس الأدبی المقارن، بیروت: دار العلوم العربیة.
ساجدى، طهمورث (1387). از ادبیات تطبیقى تا نقد ادبى، تهران: امیرکبیر.
ستالکنخت، نیوتن ب و هورست فرنر (2007). الأدب المقارن؛ المنهج والتطور، ترجمة وقدم له فؤاد عبد المطلب، حمص: دار التوحیدی للنشر.
سجادى، سیدجعفر (1369). نقد تطبیقى ادبیات ایران و عرب، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
سعد، جویا بلندل (1382). عرب‌ستیزى در ادبیات معاصر ایران، ترجمة فرناز حائرى، تهران: کارنگ.
سعد، جویا بلندل (بی‌تا). صورة العرب فی الأدب الفارسی الحدیث، ترجمة صخر الحاج حسین، بیروت: شرکة قدمس للنشر.
السید، شفیع (1990). فصول من الأدب المقارن، القاهرة: دار الفکر العربی.
شیخى، علیرضا (1387). الأدب المقارن، ادبیات تطبیقى، تهران: دانشگاه پیام نور.
صابرى، على (1386). الأدب المقارن؛ دراسات تطبیقیة، تهران: شرح.
عبد السلام کفافی، محمد (1972). فی الأدب المقارن؛دراسات فی نظریة الأدب والشعر القصصی، بیروت: دار النهضة العربیة.
عبد المنعم خفاجی، محمد (1963). دراسات فی الأدب المقارن، القاهرة: دار الطباعة المحمدیة بالأزهر.
عبود، عبده، ماجدة حمود، غسان السید (2000 - 2001). الأدب المقارن، مدخلات نظریة ونصوص ودراسات تطبیقیة، دمشق: جامعة دمشق.
علوش، سعید (1987). مدارس الأدب المقارن، دراسة منهجیة، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی.
علوش، سعید (1987). مکونات الأدب المقـارن فی العالم العربی، الشرکة العالمیة للکتاب، بیروت: سوشبریس، الدار البیضاء.
غنیمی هلال، محمد (1953). الأدب المقارن، قاهره: دار المعارف.
غنیمی هلال، محمد (1996). فی النقد التطبیقی والمقارن، قاهره: دار نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
غیفورد، هنری (2001). الأدب المقارَن، ترجمة وقدّم له فؤاد عبد المطلب، حمص: دار التوحیدی للنشر.
فان تیجم، بول (بی‌تا). الأدب المقارن، ترجمة سامى الدروبى، قاهره: دار الفکر العربی.
فان تیجم، بول (بی‌تا). الأدب المقارن، ترجمة سامی مصباح الحسامی، بیروت: المکتبة العصریة.
فان تیجم، بول (بی‌تا). الأدب المقارن، ترجمة محمد محود الخضری، بیروت: دائرة المعارف الأدبیة، دار الفکر العربی.
فرانسوا غویار، ماریوس (1956). الأدب المقارن، ترجمة محمد غلاب، مراجعة عبد الحلیم محمود، سلسلة الألف کتاب (44)، القاهرة: لجنة البیان العربی.
فرانسوا غویار، ماریوس (1978). الأدب المقارن، ترجمة هنری زغیب، سلسلة زدنی علماً، پاریس: عویدات.
گویارد، ام‌. اف. (1374). ادبیات تطبیقى، ت‍رج‍م‍ه‌ و ت‍ک‍م‍لة‌ ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر خ‍ان‌م‍ح‍م‍دی‌، تهران: پ‍اژن‍گ‌.
مجدی وهبة، یوسف (1991). الأدب المقارن، القاهرة: مکتبة لبنان ـ الشرکة المصریة العالمیة للنشر (لونجمان).
مجموعة من المؤلفین (1995). دراسات فی الأدب المقارن، ترجمة محمد الخزعلی، إربد: مؤسسة حمادة.
مرغی، جاسم عثمان (1993). الأدب العربی المعاصر فی إیران، بیروت: مؤسسة البلاغ.
مرکز دراسات الوحدة العربیة بالتعاون مع جامعة قطر (1995). العلاقات العربیةـ الإیرانیة؛ الاتجاهات الراهنة وآفاق المستقبل، بحوث ومناقشات الندوة الفکریة التی نظمها مرکز دراسات الوحدة العربیة بالتعاون مع جامعة قطر، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
نجیب العقیقی (1948). من الأدب المقارن، قاهرة: دار المعارف.
ندا، طه (1380). ادبیات تطبیقى، ترجمة زهرا خسروى، تهران: فرزان روز.
ندا، طه (1383). ادبیات تطبیقى، ترجمة هادى نظرى منظم، تهران: نشر نى.
ندا، طه (1384). ادبیات تطبیقى، ترجمة حجت رسولى، تهران: آوام.
ندا، طه (1991). الأدب المقارن، بیروت: دار النهضة العربیة للطباعة والنشر.
هانی الدهنی، نسرین (2008). استقبال الأدب الفارسی المعاصر فی الوطن العربی، ج 1 و 2، بیروت: مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الإسلامی.
 
منابع
اصطیف، عبدالنبی (2007). العرب و الأدب المقارن، دمشق: وزارة الثقافة ـ الهیئة العامة للکتاب.
سیف، علی‌اکبر (1382). روش تهیة پژوهش‌نامه، تهران: دوران.
عبود، عبده (1999). الأدب المقارن مشکلات و آفاق، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
العظمة، نذیر، علوش، سعید (1987). مدارس الأدب المقارن، بی‌جا: المرکز الثقافی العربی.
مشکین‌فام، بتول (1384). البحث الأدبی مناهجه و مصادره، تهران: سمت.
المناصره، عزالدین (1996). المثاقفة والنقد المقارن، منظور إشکالی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.