نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار ادبیات عربی، تربیت مدرس

چکیده


ادبیات تطبیقی به ‌منزلة علم نوپای ادبی در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شکل گرفت. این علم پس از ظهور در فرانسه و سایر کشورهای اروپایی و امریکا، اینک در سراسر دنیا ازجمله کشورهای عربی شناخته‌شده است. در جهان عرب نخستین‌بار عبد الرزاق حمیده، ابراهیم سلام، و نجیب العقیقی هر کدام کتاب‌هایی با عنوان الادب المقارن تألیف کردند؛ اما هیچ‌کدام نتوانستند اصول این علم را تبیین کنند؛ تا این‌که محمد غنیمی هلال با تألیف کتاب مشهورش، الادب المقارن، توانست با تبیین درست اصول نظری مکتب فرانسه این رشته را در کشورهای عربی تأسیس کند. در دهه‌های اخیر پس از تغییر نگرش اساسی به ادبیات تطبیقی در جهان غرب، در جهان عرب نیز چهره‌هایی پیدا شدند که خواهان تغییر بودند. عبده عبود یکی از این چهره‌هاست. او با تألیف الادب المقارن مشکلات و آفاق ضمن طرد‌ نکردن کامل مکتب سنتی فرانسه، به افق‌های جدیدی در ادبیات تطبیقی عربی با هدف بومی‌سازی آن ‌پرداخت که در نوع خود بی‌نظیر است. این مقاله ضمن برشمردن افق‌های جدید در ادبیات تطبیقی و تحلیل نظریة پذیرش با نگاه انتقادی به برخی نواقص صوری و محتوایی این کتاب می‌پردازد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Problematizing the Comparative Literature in the Arab world, a critique on the book “Al Adab Al Magharen Moshkelat va Afagh”

نویسنده [English]

  • Khalil parvini

چکیده [English]

Comparative literature as an emerging literary field has evolved in the late of nineteenth century and beginning of twentieth century and after the first appearance in France and other European and American countries is now considered as a known and developing field in the Arab countries. Abdolrazagh Hamideh, Ebrahim Salam and Najib AlAghighi each have authored books titled “Al Adab Al Mogharen” for the first time in the Arab world, but none of these books could define the principles of this field – which was the basis of the current French school principles of that time – and give a clear definition of which and present practical comparative examples based on the model until Mohammad Ganimi Helal could define the theoretical principles of the French school and laid the practical and theoretical foundation of the field in the Arab world by his famous book “Al Adab Al Mogharen”. After the fundamental change of attitudes toward the Comparative Literature in the Occident in the recent years, some figures also appeared in the Arab world that demanded change. Abde Aboode is one of such figures. With a new attitude toward the Comparative Literature based on modern criticism and other new approaches, he writes and teaches. The book “Al Adab Almogharen Afagha va Moshkelat” not only does not completely deny the Traditional French School but also sets of for new horizons to Comparative Literature to localize it which are unique in its own right; horizons like: the relation of Arabic literature and globalization, the relation of Arabic literature and the Oriental studies, Arabic language teaching and its relation with the aims of the Comparative Literature and issues like translation and literary reception theory etc. In this paper an effort is made to consider the new horizons in the Comparative Literature and analysis of literary reception theory (as one of the most important horizon) and also some shortcomings of the book about the content and the form are also discussed with a critical view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Comparative literature
  • problematization of the Comparative Literature
  • Arabic Comparative Literature
  • Reception Theory
  • Abde Abood
  • Al Adab Al Magharen Moshkelat va Afagh
منابع
پروینی، خلیل و نعیمه پراندوجی(1389). «محمد غنیمی هلال و جایگاه او در ادبیات تطبیقی عربی»، مجلة پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دورة اول، ش 4.
پروینی، خلیل (1392). الأدب المقارن: دراسات نظریة و تطبیقیة، تهران: سمت.
خضیّر، ضیاء (2004). ثنائیات مقارنة، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات والنشر.
الخطیب، حسام (1999). آفاق الادب المقارن عربیا و عالمیا، بیروت: دار الفکر المعاصر.
خلیل، ابراهیم (2002). فی النقد والنقد الألسنی، عمان: أمانة عمّان الکبری.
شورل، ایو (1386). ادبیات تطبیقی، ترجمة طهمورث ساجدی، تهران: امیرکبیر.
عبود، عبده (1999). الأدب المقارن مشکلات و آفاق، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
غنیمی هلال، محمد (1373). ادبیات تطبیقی، ترجمة سیدمرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
غنیمی هلال، محمد (بی‌تا). الأدب المقارن، بیروت: دار العودة، دار الثقافة.
المناصرة، عزالدین (2005). النقد الثقافی المقارن، عمان: دار مجدلاوی للنشر و التوزیع.
المنصوری، علی جابر (2000). النقد الأدبی الحدیث، عمان: دارعمار.
نامورمطلق، بهمن (1393) چکیدة مقالات همایش ادبیات تطبیقی و بینارشته‌ای ادبیاتـ فلسفه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
ندا، طه (1999). الأدب المقارن، بیروت: دارالنهضة العربیة.
هنری باجو، دانییل (1997). الأدب العام و المقارن،ترجمة غسّان سعید، دمشق: منشورات اتحاد الکتّاب العرب.