نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت گروه علمی فلسفه دین پژوهشگاه

چکیده

تبیین فضایل و رذایل اخلاقی در اسلام همواره یکی از دغدغه‌های مؤلفان کتاب‌های اخلاق اسلامی بوده است، اما باید بتوان این مهم را همراه با تحلیل و ترسیم «نظام اخلاقی» در اسلام پیش برد تا نهایتاً به توضیح معقولی از آن دست یافت؛ در غیر این صورت نمی‌توان ادعا کرد مکتب اسلام در ارائة مجموعة وسیعی از دستورات و احکام اخلاقی الهی از برنامه و چهارچوبی منظم و هماهنگ برای دست‌یابی به اهداف خاص خود پیروی کرده است. بدین ترتیب مسئلة اصلی این مقاله نحوۀ تفاوت گذاردن بین رویکرد «تبیین» فضایل و رذایل اخلاقی با رویکرد «تحلیل نظام‌مند» آن‌هاست. امری که دغدغة اصلی نویسندة این مقاله در مسیر بررسی کتب دانشگاهی با عنوان اخلاق اسلامی بوده است. بنابراین، پس از معرفی کلی کتاب اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم در قالب ابعاد شکلی و محتوایی، با هدف نقد و بررسی اثر، به ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن می‌پردازیم و در پایان مقاله پس از طرح نتیجه‌‌گیری، پیش‌نهادهای خود را برای تکمیل آن ارائه خواهیم داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Requisites for explaining and logical analyzing of virtues and immoralities (Critical analysis of Islamic Ethics: Principles and Concepts)

نویسنده [English]

  • Sayyed Hossein Hosseini

چکیده [English]

 
Abstract
Explanation of virtues and immoralities in Islam has been always one of concerns of author‘s Islamic Ethics books but we, for achievement reasonable explanation, should try to carry out this subject with explaining and analyzing of “moral system”. Otherwise we can’t claim that Islamic doctrine have followed coordinated and systematic program for getting special goals in offering a wide array of ethical divine rules. Therefore primary concern of this paper lay the difference between the approach of "explaining" of moral virtues and approach to “systematically analyze”. It is the main concern of the author in the course of study in academic book titled Islamic ethics.
After a general introduction of "Islamic Ethics: Principles and Concepts" in terms of form and content, with the goal of reviewing work, we evaluate its strengths and weaknesses. We, after concluding, finally provide our proposals for its completion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Islamic Ethics
  • analysis and critic
  • virtues and immoralities
  • Islam Ethic
برنجکار، رضا و علینقی خدایاری (1390). انسان‌شناسی اسلامی، قم: دفتر نشر معارف.
جعفری، محمدتقی (1366). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، ج 21، تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی (1384). علم و دین در حیات معقول، تهران: مؤسسة تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
حسینی، سیدحسین (1382). «مروری بر مبانی انسان‌شناسی دینی»، همایش ملی میزان حکمت، تهران: سروش.
حسینی، سیدحسین (1389). «تمدن دینی و فرهنگ جهانی»، همایش بین‌المللی تنوع فرهنگی و همگرایی جهانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، سیدحسین (1390). «متد نقد کتاب در حوزة علوم انسانی»، کارگاه پژوهشی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، سیدحسین (1393 ب). «روش تحلیل مؤلفه‌های مفهومی تمدن»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی حکمت معاصر، ش 11.
حسینی، سیدحسین (1393 ج). برنامه، اهداف و رویکردهای شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، سیدحسین (1393الف). «اخلاق اسلامی یا نظام اخلاقی اسلام؟»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، ش 29.
حسینی، سیدحسین (به کوشش) (1394). دفتر تربیت، ج 2، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسینی، سیدعلی‌اکبر (1394). دفتر تربیت، ج 1، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دورانت، ویلیام جمیز (1388). تفسیرهای زندگی، ترجمة ابراهیم مشعری، تهران: نیلوفر.
علیزاده، مهدی و دیگران (1389). اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم، قم: دفتر نشر معارف.
کرمی، حسین (1385). انسان‌شناخت؛ تطبیقی در آرای صدرا و یاسپرس، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات