نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار فلسفه، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

چکیده

چکیده
یکی از جریان‌های فکری مهم در فلسفۀ علم و فلسفۀ تحلیلی معاصر مکتب پوزیتیویسم منطقی است و از آن‌جا که در آغاز به‌صورت حلقه‌ای از فیلسوفان با محوریت موریتس شلیک و بعدها کارناپ در وین شکل گرفته بود حلقۀ وین نیز خوانده شد. آموزۀ مهم این فیلسوفان اصل تحقیق‌پذیری، چونان ملاک معناداری و ملاک تفکیک علم از غیرعلم، بود که بر اساس آن گزاره‌های منطقی و ریاضی را تحلیلی و گزاره‌های علمی را بامعنا و گزاره‌های تحقیق‌ناپذیر را در سه حوزۀ مابعدالطبیعه، دین، و اخلاق بی‌معنا دانستند. یکی از بهترین کتاب‌هایی که آموزه‌های این مکتب با نگاهی انتقادی در آن تحلیل شده و در شمار نخستین آثاری است که به زبان فارسی در این زمینه منتشر شده کتاب پوزیتیویسم منطقی نوشتۀ بهاء‌الدین خرمشاهی است. در این مقاله، پس از اشارۀ اجمالی به مضامین کتاب، پاره‌ای نکات انتقادی و اصلاحات پیش‌نهادی ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Logical Positivism: A Book Review

نویسنده [English]

  • Abdurrazzaq Hesamifar

چکیده [English]

Abstract
Logical Positivism is one of the important schools in the philosophy of science and the contemporary analytic philosophy which was called Vienna Circle because of its origin as a circle of philosophers around Moritz Schlick at the first and then Carnap. The main doctrine of these philosophers was the principle of verification as the criterion of meaning and the demarcation between science and no science. Relying on this principle they regarded the logical and mathematical propositions as analytic and they considered scientific propositions as meaningful propositions. Moreoverthey regarded unverifiable propositions in 3 realms metaphysics, religion and ethics as meaningless propositions. Written by BahaoddinKhorammshahi,Logical Positivismis one of the best books in which the doctrinesof logical positivism were assessed by a critical view and it is one of the first books written in this field in Persian. After having a glance on the contents of the book, this article gives some critical points and some suggestions about it.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: logical positivism
  • Meaningfulness
  • verifiability
  • science
  • Metaphysics
  • Vienna Circle
اسمیت، پیتر گادفری (1392). درآمدی بر فلسفۀ علم: پژوهشی در ‌باب یک‌صد سال مناقشه بر سر چیستی علم، ترجمۀ نواب مقربی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پوپر، کارل ریموند (1363). حدس‌ها و ابطال‌ها: رشد شناخت علمی، ترجمۀ احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
پوپر، کارل ریموند (1372). واقعی‌گری و هدف علم، ترجمۀ احمد آرام، تهران: سروش.
خرمشاهی، بهاء‌الدین (1377). فرار از فلسفه، تهران: نشر جامی.
خرمشاهی، بهاء‌الدین (1389). پوزیتیویسم منطقی، تهران: علمی و فرهنگی.
خوانساری، محمد (1374). منطق صوری، ج 1 و 2، تهران: آگاه.
گمپرتس، تئودور (1375). متفکران یونانی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، ج 2، تهران: خوارزمی.
موحد، ضیاء (1382). از ارسطو تا گودل: مجموعه مقاله‌های فلسفی ـ منطقی، تهران: هرمس.
 
Ayer, A. J. (1982). Philosophy in the Twentieth Century, New York: Random House.
Blumberg, Albert and Herbert Feigl (1931). “Logical Positivism: A New Movement in European Philosophy”, The Journal of Philosophy, Vol. 28, No. 11.
Uebel, Thomas (2007). “Carnap and the Vienna Circle: Rational Reconstructionism Refined”, in The Cambridge Companion to Carnap, Michael Friedman and Richard (eds.), New York: Cambridge University Press.