نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

کتاب "نحو تعلیم اللغة العربیة وظیفیاً، اثر داود عبده، از جمله تألیفات نادر و پیش‌تاز در زمینه آموزش زبان عربی با رویکرد نقش گرا/کارکردگرا در جهان عرب به شمار می‌رود؛ از‌این‌رو، نگارنده، در پژوهش حاضر با روش توصیفی ــ‌تحلیلی، به معرفی این کتاب و نیز بررسی و نقد آن بر مبنای اصول رویکرد نقش گرا پرداخته است. به این منظور، پس از مقدمه‌ای گذرا دربارة مبانی آن، نقاط قوّت و ضعف این کتاب بررسی شده است. کتاب مد نظر، با زبانی ساده و شیوا زمینه آشنایی نظام آموزشی کشورهای عربی با رویکرد کارکردگرا در آموزش زبان را در دهه 1970 فراهم آورده است، و طبیعی است و طبیعی است که این پیشگامی موجب بروز برخی کاستی‌ها در بخش‌های مختلف کتاب شده است. بارزترین آن‌ها خلأ مبانی روان‌شناسی و زبان‌شناسی و نیز کارکردهای اجتماعی زبان در این رویکرد است. همچنین به راه‌بردهای رویکرد کارکردگرا در آموزش برخی از مهارت‌های زبان نیز پرداخته نشده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Introduction and Criticism of the Book of ‘instruction of Arabic Language with Functional Approach’

نویسنده [English]

  • Maryam Jalaei

Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Kashan University

چکیده [English]

The book of ‘instruction of Arabic language by functional approach’ by “Davood Abdeh” is one of the rare and vanguard compilations in the field of Arabic language instruction with the functional approach in Arabic world. Hence, the present study introduces the book in the descriptive-analytic method and criticizes it according to the principles of functional approach. Accordingly, after a short introduction about its bases, positive and negative points of the book are reviewed.
 Using an eloquent and a simple language, the book is like a base for familiarizing instruction system of Arabian countries with functional approach in language instruction; However, this has caused some deficiencies in different parts of the book, the most important of which is the absence of psychological, linguistic, and social functions in the approach. Furthermore, there is no guideline for functional approach in instruction of some language skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • functional linguistics
  • functional approach
  • Arabic language instruction
  • linguistic act
  • ‘instruction of Arabic language by functional approach’
  • Davood Abdeh
أبوسوادة، فضیلة عبدالمحسن (1998تقییم أداء معلمات اللغة العربیة بالمرحلة الثانویة بمحافظة الطائف عند تدریسهن مادة النحو فی ضوء مفهوم النحو الوظیفی، رسالة ماجستیر غیرمنشورة، کلیة التربیة، جامعة أم ‏القری.
أحمد، یحیی (1989)، «الاتجاه الوظیفی و دوره فی تحلیل اللغة»، مجلة عالم‏ الفکر الألسنیة، المجلد 20، العدد الثالث، الکویت: وزارة الإعلام.
الأمین، اسحاق محمد (1986)، الأساس البنیوی ــ الوظیفی لإعداد الحوار التعلیمی و تدریباته، مکة المکرمة، وحدة البحوث و المناهج بجامعة أم ‏القری، سلسلة دراسات فی تعلیم اللغة العربیة.
براون، دوجلاس (1994)، أسس تعلّم اللغة و تعلیمها، ترجمة عبده الراجحی و علی علی أحمد شعبان، بیروت: دار النهضة العربیة.
خرما، نایف و علی حجاج (1988)، اللغات الأجنبیة تعلیمها و تعلمها، الکویت: سلسلة عالم المعرفة، المجلس الوطنی للثقافة و الفنون و الآداب، العدد 126.
سجوان، میجل (1995)، التعلیم و ثنائیة اللغة، ترجمة إبراهیم ‏بن حمد القعید و محمد عاطف مجاهد، الریاض: جامعة الملک سعود، عمادة شؤون المکتبات.
السلیتی، فراس و فؤاد مقدادی (2012)،  «أثر برنامج تعلیمی قائم علی المدخل الوظیفی فی تحسین مهارات القراءة الناقدة لدی طلاب الصف التاسع الأساسی فی الأردن»، مجلة جامعة النجاح للأبحاث (العلوم الإنسانیة)، المجلد 26(9).
السلیطی، ظبیة سعید فرج صالح (1994)، النحو الوظیفی المقترح لمنهج اللغة العربیة فی المرحلة الإعدادیة بدولة قطر، رسالة ماجستیر، غیرمنشورة، کلیة التربیة، جامعة قطر.
الصیفی، مطاوع السباعة أحمد (1992)، برنامج مقترح فی تدریس النحو الوظیفی لتلامیذ المرحلة الأخیرة من التعلیم الأساسی، رسالة دکتوراه غیرمنشورة، کلیة التربیة، جامعة طنطا.
طعیمة، رشدی أحمد (1986)، المرجع فی تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات أخری، الجزء الثانی، مکة المکرمة: جامعة أم ‏القری.
طعیمة، رشدی أحمد و محمود کامل الناقة (2006)، تعلیم اللغة اتصالیاً بین المناهج و الإستراتیجیات، الرباط: المنظّمة الإسلامیة للتربیة و العلوم و الثقافة، إیسیسکو.
عبده، داود (1979)، نحو تعلیم اللغة العربیة وظیفیاً، الطبعة الأولی، الکویت: مؤسسة دار العلوم.
عیطة، عبدالمقصود (1987)، تنمیة مهارات التحریر الوظیفی لدی طلاب الصف الأول الثانوی، رسالة ماجستیر، غیر منشورة، کلیة التربیة، جامعة الزقازیق.
لازار، گیلیان (1380)، ادبیات و آموزش زبان، ترجمۀ محمد غضنفری، تهران: سمت.
 
Erkaya, Odilea Rocha (2005), “Benefits of Using Short Stories in the EFL Context”, Available Internet Adress:
Gajdusek, L. (1988), “Toward wider use of literature in ESL: Why and how”, TESOL Quarterly, Vol. 22, No. 2.