نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

چکیده

استفادة شایان از منابع اصلی و دستِ‏‌اول تحقیق و تسلط نویسنده بر پیشینة پژوهش‌‏های معناشناسی در میراث زبانی قدیم مسلمانان باعث شده تا کتاب علم الدلالة، اثر احمد مختار عمر، جایگاه خاصی در مطالعات معناشناسی احراز کند و بر ضرورت ترجمة آن بیفزاید. در بررسی بُعد شکلی ترجمة این اثر، به طرح جلد، حروف‏‌نگاری، صفحه‌‏آرایی، علایم نگارشی، و اشتباهات تایپی پرداخته شده است. محور بررسی محتوایی نیز شامل امانت‏‌داری در ترجمة همة اجزای کتاب، امانت‌‏داری در ترجمة کامل متن، امانت‌‏داری در نقل محتوا، اصطلاحات تخصصی، ترجمة تحت‏‌اللفظی، پاورقی‏‌های توضیحی، و شیوة ارجاع‏دهی است. در این نقد، که بر نگرش مقابله‌‏ای مبتنی است، دو مقولة اختیارات و محدودیت‏‌های مترجم بررسی شده است؛ اما تمرکز مباحث بیش‏تر بر محدودیت‏‌هاست. بررسی‏‌ها نشان می‌‏دهد ترجمه شتاب‌‏زده انجام شده و عملاً ویراستاری‏ علمی و ادبی چندانی انجام نگرفته است. این امر باعث شده در موارد متعدد نیازمند بازترجمه باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examination of the Form and Content of “Semantics”, with a Contrastive Criticism Approach to the Translation

نویسنده [English]

  • Yusuf Nazari

Assistant Professor at the Department of Arabic Language and Literature, Shiraz University.

چکیده [English]

Ilmud-dilalah” (Semantics) by Ahmad Mukhtar Omar is among the books translated into Persian by Seyyed Hossein Seyyedi, a faculty member of Mashhad University. Considerable usage of the main and original research sources by the writer, and his command of the record of studies done in semantics in the Muslims’ old linguistic heritage have given the book a special position in the semantic studies, which makes its translation necessary.  The cover design, typography, page layout, punctuations, and typographical errors of the translated book were considered in the examination of the form. Examination of the content of the translation focused on the faithfulness in translation of all parts of the book, faithfulness in full translation of the text, faithfulness in conveying the content, specialized terms, literal translation, explanatory footnotes, and the citation style. In this translation criticism which is based on a contrastive attitude, two categories of the options and limitations of the translator were examined, but the focus was more on the limitations. Examinations showed that the translation was done so hastily, and in practice just little scientific and literary revisions were done on it. It has caused a number of errors and shortcomings in this translation to be greater than the number of its advantages, and many parts of the book need to be translated again.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semantics
  • Seyyed Hossein Seyyedi
  • contrastive criticism
  • form
  • content
البرزی، پرویز (1386)، مبانی زبان‏ شناسی متن، تهران: امیرکبیر.
پالمر، فرانک ر. (1387)، نگاهی تازه به معنی‏ شناسی، ترجمة کورش صفوی، تهران: نشر مرکز.
حدادی، محمود (1384)، مبانی ترجمه، تهران: رهنما.
دبیرمقدم، محمد (1386)، زبان‏ شناسی نظری؛ پیدایش و تکوین دستور زایشی، تهران: سمت.
رضایی نبرد، امیر (1389)، «سبک ‏های حروف ‏نگاری»، کتاب ماه هنر، ش 150.
سمت (1389)، گزیدة شیوه‏ نامة تدوین و آماده ‏سازی منابع درسی و علمی، تهران: سمت.
شعیری، حمیدرضا (1388)، مبانی معناشناسی نوین، تهران: سمت.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368)، موسیقی شعر، تهران: آگاه.
صفوی، کورش (1383)، از زبان ‏شناسی به متن جلد اول: نظم، تهران: سورة مهر.
صفوی، کورش (1384)، فرهنگ توصیفی معنی ‏شناسی، تهران: فرهنگ معاصر.
صفوی، کورش (1387)، درآمدی بر معنی ‏شناسی، تهران: سورة مهر.
صفوی، کورش (1388)، هفت گفتار دربارة ترجمه، تهران: نشر مرکز.
غلام‏ حسین ‏زاده، غلام‏حسین (1386)، راهنمای ویرایش، تهران: سمت.
فتوحی، محمود (1390)، آیین نگارش مقالة علمی ــ پژوهشی، تهران: سخن.
لارسن، ام.‏ال. (1387)، ترجمه براساس معنا، ترجمة علی رحیمی، تهران: جنگل.
مختار عمر، احمد (1386)، معناشناسی، ترجمة حسین سیدی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
مختار عمر، احمد (2009)، علم الدلالة، القاهرة: عالم الکتب.
مختار عمر، احمد (د.ت)، معجم اللغة العربیة المعاصرةCd :
مشکوة‏الدینی، مهدی (1388)، سیر زبا‏ن ‏شناسی، مشهد: دانشگاه فردوسی
یاکوبسن، رومن (1387)، «زبان ‏شناسی و شعرشناسی»، ترجمة کورش صفوی، در: ساخت‏ گرایی و پساساخت ‏گرایی و مطالعات ادبی، تهران: سورة مهر.
یول، جورج (1385)، بررسی زبان، ترجمة علی بهرامی، تهران: رهنما.
 
Benbow, T.J. (2009), Oxford English Dictionary, Second Edition, London: Oxford University Press.