نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سید محمدرضا تقوی ¹
• سید سعید زاهد ²

¹ استاد دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز ـ شیراز

² دانشیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز ـ شیراز

چکیده

هدف از مطالعۀ حاضر نقد «رئالیسم مفهومی خلاقانه» به‌منزلۀ مدلی روش‌شناختی از علم اسلامی است. این مدل ساختار علم متداول را در قوارۀ مدرنیته و پسامدرنیته نمی‌پذیرد و ساختار جدیدی از علم را، متناسب با جهان‌بینی اسلامی، درقالب یک پارادایم ارائه می‌کند که درصدر آن اصالت جهان‌بینی و سنت‌های لایتغیر الهی قرار دارد. از محاسن این پارادایم تخصیص مخزن علم نزد پروردگار عالم، برخورداری از یک سلسله‌مراتب معرفتی، باور به عوالم غیب و شهادت، معرفی منابع کسب دانش فراتر از حس و تجربه، و تعیین ملاک صحت فراتر از وقوع در نشئۀ مادی است. باوجوداین، کلی‌گویی و گسل بین مفاهیم متعدد، هم‌چنین روشن‌نبودن نحوۀ ورود به منابع معرفتی، تجربه، عقل، و شهود از کاستی‌های این مدل است. درمجموع، این مدل در پیش‌برد علم دینی مخصوصاً درمقام ثبوت علم در بُعد مفهوم‌سازی‌های نظری و جداشدن از فضایِ سکولار تأثیرگذار ارزیابی می‌شود. ارائۀ پیش‌نهاد به‌منظور تکمیل دیدگاه موجود و قدم‌های بعدی در مسیر تدوین علم اسلامی پایان‌بخش این نوشتار است.

کلیدواژه‌ها

• علوم انسانی ـ اسلامی
• روش‌شناسی
• رئالیسم مفهومی خلاقانه

موضوعات

• روش‌شناسی

عنوان مقاله [English]

Conceptual Creative Realism as a Methodological Model of Islamic Science: A Critical Review

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Taghavi ¹
• Seyed Saeid Zahed ²

¹ Professor, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shiraz University

² Associate Professor, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz University, Shiraz

چکیده [English]

The aim of the present study was a review of “Conceptual Creative Realism” as a methodological model of Islamic science (Iman & Kelateh Sadati, 1392). The model had some strong points including a new presentation of science structure as well as a new definition congruent with the Islamic point of view entered in a new paradigm. Besides, the model defined hierarchy of knowledge in different ways where the God’s laws would be at the top of this hierarchy. Reality is further up observations and objective experiences as well as the correct criterion defined according to Islamic direction. o On the contrary, the model had some drawbacks including speaking in general, not specified, and missing links between the different concepts, as well as having ambiguity responding how we can specify the borders between different knowledge sources such as sensation experiences, wisdom, and intuition. In sum, the evaluated model seems to be an effective model which contributes to the Islamic science.

کلیدواژه‌ها [English]

• Human-Islamic Sciences
• Methodology
• Conceptual Creative realism
• Critical Review