نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• حمید عسکری رابری

استادیار دانشکدة موسیقی دانشگاه هنر تهران

چکیده

پیوند ادبیات و موسیقی بیش از همه در حوزه‌هایِ موسیقیِ‌ آوازی و موسیقیِ شعر نمود پیدا کرده ‌است. آثارِ مکتوبِ جدید در حوزۀ ادبی ـ موسیقاییِ و پیوند شعر و موسیقیِ آوازی افزون‌بر «معادل‌یابی‌»هایِ متریک و ریتمیک اوزانِ شعرِ فارسی با موضوع‌های جدیدی مواجه شده که نقد ادبی از بررسیِ آن‌ها دور مانده ‌است. از‌سویِ‌دیگر، «موسیقیِ شعر» با بن‌مایۀ فرمالیستی، در دهه‌هایِ اخیر، معیارهایِ زیباشناسانه‌ای در نقد و بررسی شعرِ فارسی ارائه کرده و از اصطلاحات موسیقایی هم‌چون موزیکالیته، هارمونی، و ارکستراسیون بهره برده ‌است. حال‌‌آن‌که، نقد موسیقی دربارۀ آثارِ مکتوبِ «موسیقیِ شعر» تا حد بسیاری سکوت کرده ‌است. پیچیدگی و کمبود منابعِ نظریِ نقد و موانع روان‌شناختی و جامعه‌شناختی آن از دلایل انفعالِ نقد ادبی و موسیقایی در این حوزه‌ها بوده است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد لفظ موسیقی در موسیقیِ شعر با تعریف موسیقی‌شناسان مغایر ‌است. این یافته‌ها هم‌چنین روشن می‌کند که بررسیِ آثارِ مکتوبِ «پیوند شعر و موسیقیِ آوازی» می‌تواند به رشد و توسعۀ دیدگاه‌هایِ تازۀ عروضی در حوزۀ نقد ادبی کمک شایانی کند. نتایج پژوهش حاضر به‌منزلة مطالعه‌ای بین‌رشته‌ای حاوی پیشنهادهایی برای شناخت و افزایشِ بهره‌هایِ متقابلِ نقد ادبی و نقد موسیقایی است که مهم‌ترین آن پیشنهاد تشکیل گروه مطالعاتی و برگزاریِ همایش‌هایی با محوریت «نقد شعر و موسیقی» است.

کلیدواژه‌ها

• نقد ادبی
• شعر و موسیقی
• نقد موسیقایی
• موسیقیِ شعر
• موسیقیِ ایرانی
• نقد بین‌رشته‌ای

موضوعات

• هنر

عنوان مقاله [English]

Mutual Interests of Literary Criticism and Musical Criticism in the Field of Written Works A Case Study: "Music of Poetry" and "The Association of Poetry and Music"

نویسنده [English]

• Hamid Askari Rabori

Assistant Professor, Tehran University of Art

چکیده [English]

The association between Literature and Music is represented mostly in Vocal Music and the music of poetry. It is notable that the new compiled written works in the literary-musical field of “poetry and vocal music association” has encountered new issues rather than finding equivalence for metric and rhythmic prosodic meters of Persian poetry which literary criticism has remained far from studying them. On the other hand, in recent decades, “Music of Poetry” concept with the formalist theme has suggested aesthetical criteria in studying and criticizing Persian poetry, and it has benefited from musical terms such as musicality, harmony, orchestration, etc. while musical critique has not presented any comment on written works of "music of poetry". Complexity and scarcity of theoretical sources of critique, its psychological and sociological obstacles are the reasons for the literary and musical criticism passivity in these areas. The findings of this article indicate that the term music in "Music of Poetry" is contrary to its definition by musicologists. They also represent that the study of written compiled works of “poetry and vocal music association” can considerably help to develop and extend new prosodical perspectives in the field of literary criticism. The results of this research as an interdisciplinary study include some suggestions for identifying and increasing the mutual interests of literary and musical criticisms, the most important of which is a proposition to form study groups and hold conferences on “Criticism of Poetry and Music".

کلیدواژه‌ها [English]

• Literary Criticism
• Poetry and Music
• Musical Criticism
• Music of Poetry
• Iranian Music
• Interdisciplinary Criticism