نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه تکنولوژی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 دانشجوی دکترای تکنولوژی آموزشی، دانشکدۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
کتب درسی ویژگی‌‌ها و ابعاد گوناگونی دارد که داوری دربارة کیفیت آن مستلزم ارزیابی همه‌جانبه و نقد و بررسی آن از جوانب مختلف است. درهمین‌راستا، مطالعۀ حاضر با هدف ارائة معیارهایی برای ارزیابی نقادانۀ کتب درسی دانشگاهی ازمنظر اصول طراحی پیام‌‌های آموزشی انجام شد. پژوهش حاضر با روش کیفی از نوع مطالعۀ کتاب‌خانه‌‌ای انجام شد که به‌صورت استقرایی منابع علمی، ازقبیل کتب و مقالات منتشرشده در موضوع موردبررسی، مطالعه و سپس موارد مطرح‌شده طبقه‌بندی و معیارهای جدید برای ارزیابی نقادانۀ کتب درسی ارائه شد. جامعۀ پژوهش حاضر را کلیۀ منابع اطلاعاتی، کتب، و مقالات نمایه‌شده در مجلات معتبر داخلی و خارجی‌ای تشکیل می‌داد که در سال‌های 1380 تا 1396 و 2000 تا 2017 چاپ شده بودند. هم‌چنین نمونه‌گیری، در پژوهش حاضر، به‌روش غیرتصادفی از نوع هدف‌مند انجام شد. نتایج نشان داد که در نقد کتب درسی ـ دانشگاهی علاوه‌بر توجه به بُعد ظاهری، ساختاری، محتوایی، و نگارشی دو بُعد دیگر وجود دارد که اهمیت بالایی دارد و آن عبارت است از بُعد پژوهشی و بُعد آموزشی. درنهایت، می‌توان نتیجه گرفت که اگر بعد آموزشی و پژوهشی در نقد کتب درسی ـ دانشگاهی که نخستین هدف آن انتقال یک پیام آموزشی است نادیده گرفته شود نقد اثر موردنظر ابتر مانده و به غایت مقصود نرسیده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Query on the Components and Aspects of Critical Assessment of Academic Textbooks with an Emphasis on the Principles of Planning and Organizing Educational Messages
نویسندگان [English]
- Mohammadreza Nili Ahmad Abadi 1
- Ali Dana 2
1 Associate Professor of Educational Technology, Faculty of Psychology and Education, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student of Educational Technology, Faculty of Psychology and Education, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Textbooks have different features and dimensions that reviewing their quality requires studying, criticism, and evaluation from different perspectives. Therefore, this study aimed to provide some criteria for critical assessment of academic textbooks based on principles of educational messages. This is a qualitative library research in which the scientific resources such as books and articles have been studied inductively, and then, the topics were categorized and new criteria for critical assessment of textbooks were presented. The research population of this study included all information resources, books, and indexed articles in the accredited national and international journals published from 2001 to 2017. Moreover, the sampling method of this research was purposive non-random sampling. The results indicated that in the criticism of academic textbooks, other than regarding the formal, structural, content, and writing dimensions, there also exist two more dimensions of a high importance, i.e., the educational and research dimensions. Finally, it can be concluded that in the criticism of academic textbooks, the first purpose of which is the transmission of an educational message, if the educational and research dimensions are ignored, the critique of the book would stay inapplicable and would not satisfy its goals.
کلیدواژه‌ها [English]
- Assessment
- Educational Message
- Academic Textbooks
- Educational Content
- Criticism
)