نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکدۀ تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی و نقد کتاب جنسیت در آرای اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری است که گسترۀ زمانی هفت قرن در دو مقطع مهم از تاریخ ایران، یعنی باستان و ‌قرن‌های نخستین دورۀ اسلامی، را در بر می‌گیرد. مؤلف اثر در نظر دارد تا آرا، نظریات، و مسائل حقوقی و فقهی را که در این حوزۀ زمانی دربارۀ جنسیت مؤنث در آثار و متون این دوره یافت می‌شود به عنوان آرای اخلاقی مشخص و تأثیرات آن را تبیین کند. ازاین‌رو، با تعریف موسع از آرای اخلاقی به بحث و نظر دربارۀ دو مقطع مهم از تاریخ ایران، که نقطۀ ‌عطف آن پایان دورۀ باستان و ورود اسلام است، می‌پردازد. یافته‌های پژوهش در زمینۀ نقد و بررسی این اثر است که در عین مسئله‌مند‌بودن و طرح سئوالات متعدد مواردی نیز در نقد شکلی و ساختاری، نقد روشی، محتوایی، و ادبی آن دیده می‌شود که قابل‌تأمل و طرح است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Reviewing the Book "Gender in Ethics Opinion since the 3rd Century BH to the 4th Century SH"

نویسنده [English]

  • Nayereh Dalir

Assistant Professor of History, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

The present study aims at reviewing and criticizing the Book "Gender in Ethics Opinion Since the 3rd Century BH to the 4th Century SH", which encompasses a period of 7 centuries in two important periods of Iranian history, i.e. the ancient period and the early centuries of the Islamic period. The author intends to explain the opinions, views, legal and jurisprudential issues found in this time period on female gender in the literature of this period as specific ethical opinions and their effects. Thus, he discusses two important points in Iranian history, the turning point of which is the end of the ancient period and the arrival of Islam by providing a broad definition of ethical ideas. It is the findings of the present study regarding the criticism and review of this work, while being problem-centered and raising many questions as its advantage, that deal with some aspects of form and structure criticism, methodological, content, and literary criticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • Ethics Opinion
  • Sassanid
  • Islamic First Centuries
  • Woman
ابن‌خرداذبه، عبیدالله (بی‌تا)، المسالک و الممالک، مکتبۀ الثقافۀ الدینیۀ.
ابن‌رسته، احمد (1365)، الاعلاق النفیسه، ترجمۀ حسین قره‌چانلو، تهران: امیرکبیر.
ابن‌فضلان، احمد (1345)، سفرنامۀ ابن‌فضلان، ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابن‌فقیه جیهانی، ابوبکر (1349)، ترجمۀ مختصر البلدان؛ بخش مربوط به ایران، ترجمۀ ح. مسعود، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابوسعید ابوالخیر، محمد ‌بن منور (1353)، اسرار ‌التوحید، به‌کوشش جعفر شعار، تهران: امیرکبیر.
احسانی، محمدتقی (1378)، هفت‌هزار سال هنر فلزکاری ایران، تهران: علمی و فرهنگی.
اصطخری، ابراهیم‌ بن محمد (1927)، مسالک الممالک، بریل.
انصاری، عبدالله (1392)، گنج روز نیاز؛ گزیدۀ طبقات الصوفیۀ خواجه‌ عبدالله انصاری، به‌کوشش محمدسرور مولایی و محمد شریفی، تهران: معین.
بلعمی، محمد (1353)، تکمله و ترجمۀ تاریخ طبری، تصحیح محمدتقی بهار، به‌کوشش محمد پروین گنابادی، تهران: زوّار.
بهرامان، فرخ‌مرد (1393)، مادیان هزاردادستان، تهران: علمی.
پوپ، آرتور و فیلیپس اکرمن (1387)، سیری در هنر ایران (از دوران پیش از تاریخ تا امروز)، زیر‌نظر سیروس پرهام، ترجمۀ علیرضا شاپور شهبازی و دیگران، تهران: علمی و فرهنگی.
تفضلی، احمد (1375)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، تصحیح ژاله آموزگار، تهران: سخن.
جاماسب جی (1372)، دستور متن‌های پهلوی، پژوهش سعید عریان.
خورنی، موسی (1380)، تاریخ ارمنیان، ترجمه و کوشش ادیک باغداساریان، تهران: ناشر مؤلف.
زردشت بهرام پژدو (1382)، ارداویراف‌نامه، ترجمۀ کیخسرو جاماسب‌آسا، ویراستۀ کتایون مزداپور، تهران: توس.
زرشناس، زهره (1381)، «القاب شاهدخت‌ها و شاه‌بانوان سغد»، نامۀ فرهنگستان، س 5، ش 4.
زرشناس، زهره (1382)، «دین زنان سغد»، کتاب زن و فرهنگ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (پژوهشکدۀ مردم‌شناسی).
زمانی، عباس (1355)، تأثیر هنر ساسانی بر هنر اسلامی، تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
سامی، علی (1347)، تمدن ساسانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر ملی.
شاکد، شائول (1381)، از ایران زردشتی تا اسلام؛ مطالعاتی دربارۀ تاریخ دین و تماس‌های میان‌فرهنگی، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: ققنوس.
صادقی، فاطمه (1392)، جنسیت در آرای اخلاقی؛ از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری، تهران: نگاه معاصر.
فردوسی، ابوالقاسم (1966- 1971)، شاهنامه، تصحیح ی. ا. برتلس و دیگران، مسکو: دانش.
فره‌وشی، بهرام (1358)، فرهنگ زبان پهلوی، تهران: دانشگاه تهران.
گیرشمن، رومن (1390)، هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی، ترجمۀ بهرام فره‌وشی، تهران: علمی و فرهنگی.
مارکوارت، یوزف (1373)، ایرا‌ن‌شهر بر‌مبنای جغرافیای تاریخی موسی خورنی، ترجمۀ مریم میراحمدی، تهران: اطلاعات.
مقدسی، محمد (1385)، احسن التقاسیم فی معرفۀ الاقالیم، ترجمۀ علینقی منزوی، تهران: کومش.
وندیداد (1342)، به‌کوشش ژام دارمستتر، ترجمۀ موسی جوان، تهران: رنگین.
یشت‌ها (1356)، گزارش ابراهیم پورداوود، به‌کوشش بهرام فره‌وشی، تهران: دانشگاه تهران.
 
Greenwood, T. (2002), “Sasanian Echoes and Apocalyptic Expectations: A Re-Evaluation of the Armenian History Attributed to Sebeos”, Le Muséon 115, Fasc. 1 - 2.
Macuch, Maria (1995), “Herrschaftskonsolidierung und Sassanidisches Familienrecht: zum Verhältnis von Kirche und Staat unter den Sasaniden”, in: Iran und Turfan: Beiträge Berliner Wissenschaftler, Werner Sundermann zum 60, Geburtstag gewidmet, Chr. Reck and P. Zieme (eds.), Wiesbaden.
Macuch, Maria (1997), “The Use of Seals in Sasanian Jurisprudence”, in: Sceaux d’Orient et Leur Emploi, Textes Réunis par R. Gyselen, Bures-sur-Yvette.
Macuch, Maria (2003 – 2006), “The Function of Temporary Marriage in the Context of Sasanian Family Law”, in: Proceedings of the Fifth Conference of the Societas Iranologica Europaea Held in Ravenna, vol. I: Ancient and Middle Iranian Studies, A. Panaino and A. Piras (eds.), Milano.
Macuch, Maria (2004), Colloquium of the Board of the Societas Iranologica Europaea, Paper: “Language and Law: Linguistic Peculiarities in Sasanian Jurisprudence”, Kraków (Poland).
Macuch, Maria (2007), “The Pahlavi Marriage Contract in the Light of Sasanian Family Law”, in: Iranian Languages and Texts from Iran and Turan. Ronald E. Emmerick Memorial Volume, M. Macuch, M. Maggi, and W. Sundermann (eds.), Wiesbaden.
Shaki, M. (1992 a), “Citizenship in Sasanian Period”, Encyclopaedia Iranica, vol. 5.
Shaki, M. (1992 b), “Class System III in the Sasanian Period”, Encyclopaedia Iranica, vol. 5.
The Armenian History Attributed to Sebeos (1999), R. W. Thomson (trans.), Historical Commentary by J. Howard-Johnston, Assistance from T. Greenwood (trans. Texts for Historians), 2 vol., Liverpool.