نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار ادبیات فارسی، دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

کارکرد ابهام در فرایند خوانش متن تألیف فروغ صهبا، پیچیدگیها و شگردهای روایی در مبهمساختن داستان را بررسی کرده است. «ابهام» صنعتی است در نوشتار که بنا به مقتضیات نویسنده و متن، میتواند عنصری جوهری و ذاتی یا ترفند ادبی تلقی شود. بهرغم تلاش نویسنده در ارائة شواهد بسیاری از شگردهای ابهامآفرینی در داستان مدرن، ایراداتی به کتاب وارد است. پراکندگی و ضعف طبقهبندی مطالب در ساختار کتاب و تلقی نادرست از ابهام ایرادهای کلی کتاب است: 1. نپرداختن به انواع متنهای نوشتاری مانند متنهای عرفانی و شعر، و فروکاستن ابهام بهنوع نوشتاری داستان، آن هم صرفاً داستان مدرن و پسامدرن، درحالیکه عنوان کتاب بررسی ابهام در «متن» را هدف پیش‌روی خود قرار داده است، 2. یکی‌انگاشتن ابهام با پیچیدگی، 3. نبود تمایز میان انواع ابهام (ساختگی، ادبی، و جوهری)، و 4. تنزلدادن ابهام بهعنوان ترفندی برای حفظ صدارت نویسنده است از مهمترین مواردی است که مقالة حاضر به آنها پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of the Book” Ambiguity Function in the Process of Reading a Text”

نویسنده [English]

  • Maryam Raminnia

Assistant Professor of Persian Language and Literature, Gonbad Kavous University

چکیده [English]

The main aim of the book “Ambiguity function in the process of reading the text authored by Forough Sahba” is to examine complexities discursivities, and narrative techniques making the stories ambiguous. Although the author attempts to present a host of evidence on ambiguous-making techniques for modern stories, there still exist some criticisms on the structure and content of the book which requires its examination more closely.  Disorganization and weakness in the classification of the book’s contents besides misreading of “ambiguity” are the main drawbacks of the present book. More evidently, reducing the ambiguity in stories, merely modern and postmodern ones, equaling the ambiguity with its complexities and discursivities, and also downgrading the ambiguity which are perceived as strategies for maintaining the author’s authority, are the main motives for writing this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ambiguity
  • Text
  • Story
  • Author
  • Strategy
  • Complexity and Discursivity
  • Sahba
آذر پیوند، حسین (1390)، «خاستگاه ابهام در فرایند ارتباط زبانی»، فصلنامة زیباییشناسی ادبی، س 3، ش 9.
بیگزبی، سی. و. ای. (1375)، دادا و سوررئالیسم، ترجمة حسن افشار، تهران: نشر مرکز.
پارسا، مهدی (1393)، دریدا و فلسفه، تهران: علمی.
پاینده، حسین (1386)، «رمان پسامدرن چیست؟»، مجلة ادب‌پژوهی، ش 2.
پرینس، جرالد (1391)، روایتشناسی: شکل و کارکرد روایت، ترجمة محمد شهبا، تهران: مینوی خرد.
پورنامداریان، تقی (1390)، «اقتضای حال، زبان رمزی، و تأویل شعر عرفانی»، پژوهشنامة زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، ش 3، پیاپی 19.
تولان، مایکل (1386)، روایتشناسی: درآمدی زبانشناختیـ انتقادی، ترجمة سیده‌فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.
جمادی، سیاوش (1394)، انکار حضور دیگری، تهران: ققنوس.
حری، ابوالفضل (1392)، جستارهایی درباب نظریة روایت و راویتشناسی، تهران: خانة کتاب.
رجایی، محمدخلیل (1359)، معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع، شیراز: دانشگاه شیراز.
ریکور، پل (1373)، زندگی در دنیای متن، ترجمة بابک احمدی، تهران: نشر مرکز.
صهبا، فروغ (1392)، کارکرد ابهام در فرایند خوانش متن، تهران: آگه.
فتوحی، محمود (1387)، «ارزش ادبی ابهام: از دولایگی تا چندلایگی معنا»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، س 16، ش 12.
فوکو، میشل (1392)، دیرینهشناسی دانش، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
قبادی، حسینعلی (1386)، آیین آینه: سیر تحول نمادپردازی در فرهنگ ایرانی و ادبیات فارسی، با همکاری محمد بیرانوندی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
ک. هوی، دیوید (1385)، حلقة انتقادی، ترجمة مراد فرهادپور، تهران: روشنگران.
کوری، گریگوری (1391)، روایتها و راویها، تهران: مینوی خرد.
لنتریچیا، فرانک (1393)، بعد از نقد نو، ترجمة مشیت علایی، تهران: مینوی خرد.
وارد، گلن (1389)، پستمدرنیسم، ترجمة قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: ماهی.
واعظی، احمد (1387)، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
واینسهایمر، جوئل (1393)، هرمنوتیک فلسفی و نظریة ادبی، تهران: ققنوس.
یزدانجو، پیام (1394)، ادبیات پسامدرن، تهران: مرکز.
یوشیج، نیما (بی‌تا)، حرفهای همسایه، تهران: دنیا.
B. Leitch, Vincent (2010), American Literary Criticism since the 1930, Routledge.
Bakhtin, Mikhail (1984), Problems of Dostoevsky's Poetics, trans. Caryl Emerson, Manchester University.
Coleridje, S. T. (1972), Lay Sermons, R. J. White (ed.), Princeton University Press.
De Beauvoir, Simone (1984), Ethics of Ambiguity, trans. Bernard Frenchtman, Citadel Press.
De Man, Paul (1986), Blindness and Insight: Essays in the Rhetoric and Criticism, vol. 7, University of Minnesota Press.
Empson, William (1949), Seven Types of Ambiguity, Chatto and Windus London Press.
Lawrence, D. H. (1936), Phoenix, Edward D. McDonld (ed.), London: Heinemann.
Tambling, Jeremy (2010), Allegory, Routledge Press.