نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سین

چکیده

محمدتقی غیاثی در زمرة نخستین کسانی جا می‌‌گیرد که تلاش کرده‌‌ است با نگارش چندین کتاب در درازنای سه دهه فارسی‌‌زبانان را با نقد نوی فرانسوی آشنا کند. از همین رو، او نقش انکارناپذیری در شکل‌‌دهی برداشت نخستین ایرانیان، به‌‌ویژه در محیط علمی و دانشگاهی، از این جریان داشته است. او در روند این کوشش گاه خود را مترجم و گاه پژوهش‌گر و حتی نویسنده هم به‌‌شمار آورده است، گرچه باید نقش او را در تمامی کتاب‌‌هایش بیش‌تر به ترجمة نوشته‌‌های نویسندگان فرانسوی‌‌زبان خلاصه کرد. نوشتة پیش‌ رو بر این باور است که به‌مرور زمان از کیفیت کار و کوشش غیاثی در گسترة یادشده کاسته شده است. این روند نزولی تا بدان‌‌جا پیش رفته که گاه غیاثی تصویری نادرست، گنگ، و حتی گم‌راه‌‌کننده از برخی جریان‌‌های نقد نو به هم‌‌سخنانش نشان داده است. تردیدی نیست که خاستگاه چنین تصویر مخدوشی از نقد ادبی را نخست باید در نبود وفاداری برگردان او به نوشته‌‌های فرانسوی و ایجاد دگرگونی‌‌های بنیادین در آن‌ها جست. هم‌چنین خوانندة فارسی‌‌زبان با متن‌‌هایی روبه‌رو می‌‌شود که نه با نام «کتاب‌‌های» غیاثی هم‌‌خوانی دارند و نه با درآمدهایی که او برای آن‌‌ها نگاشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Mohammad Taghi Ghiasi and New Criticism

نویسنده [English]

  • Hassan ZOKHTAREH

Assistant Professor, French Language and Literature Department, Bu-Ali Sina University, Hamadan

چکیده [English]

By writing several books during three decades, Mohammad Taghi Ghiasi can be said to stand among those who have tried to make the Persian speaking community acquainted with the French New Criticism. He has thus had an undeniable role in creating the Iranians’ first reception of this movement, particularly, in the context of universities. In so doing, he has introduced himself a translator, a researcher, and even a writer although in most of his books, he is no more than a translator of works of French authors. The present study is on the belief that the quality of Ghiasi’s work in this domain has been progressively declining. This falling trend has gone so far that he has sometimes provided his audience with an incorrect, vague, and even misleading image of some new movements in criticism. The origin of such distorted image of literary criticism can be found in his lack of loyalty in translating French texts and in introducing fundamental changes in them. The Persian speaking reader also faces texts which have little similarity with Ghiasi’s so-called books and the introductions he has written to them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mohammad Taghi Ghiasi
  • Literay Cricicism
  • New Cricicism
  • Translation
  • Stylistics
احمدی، بابک (1385)، ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.
احمدی، بابک (1392)، معمای مدرنیته، تهران: مرکز.
آلن، گراهام (1392)، رولان بارت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
بارت، رولان (1384 الف)، اسطوره، امروز، شیرین‌‌دخت دقیقیان، تهران: مرکز.
بارت، رولان (1384 ب)، درجة صفر نوشتار، ترجمة شیرین‌‌دخت دقیقیان، تهران: هرمس.
خطاط، نسرین‌دخت (1387)، «نقد مضمونی و چشم‌‌انداز کنونی آن: از ژان ـ پیر ریشارد تا میشل کولو»، پژوهش‌نامة فرهنگستان هنر، ش 8.
زختاره، حسن (1395)، «خوانشی از یک «بازخوانی»، بررسی و نقد کتاب نقد و نظریه‌‌های ادبی معاصر»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌‌های علوم انسانی، س 16، ش 1.
ساجدی، طهمورث (1386)، «رولان بارت و سیر تحول نقد نو در فرانسه»، مقالات هم‌‌اندیشی بارت و دریدا، فرهنگستان هنر.
غیاثی، محمدتقی (1352)، نقد تفسیری، تهران: امیرکبیر.
غیاثی، محمدتقی (1368 الف)، درآمدی بر سبک‌‌شناسی ساختاری، تهران: شعلة اندیشه.
غیاثی، محمدتقی (1368 ب)، نقد تفسیری، تهران: بزرگمهر.
غیاثی، محمدتقی (1369)، نقد تکوینی، تهران: بزرگمهر.
غیاثی، محمدتقی (1378)، الفبای زبان‌‌شناسی، تهران: جامی.
غیاثی، محمدتقی (1382 الف)، نقد تکوینی، تهران: نگاه.
غیاثی، محمدتقی (1382 ب)، نقد روان‌‌شناختی متن ادبی، تهران: نگاه.
کالر، جاناتان (1389)، درآمدی بسیار کوتاه: بارت، ترجمة تینا امرالهی، تهران: علم.
گلدمن، لوسین (1371)، جامعه‌‌شناسی ادبیات (دفاع از جامعه‌‌شناسی رمان)، ترجمة محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار.
Assoun, Paul-Laurent (1996), Littérature et psychanalyse, Paris: Ellipses.
Barthes, Roland (1957), Mythologies, Paris: Seuil.
Barthes, Roland (1972), Le Degré zéro de l’écriture, Paris: Seuil.
Barthes, Roland (1984), Le Bruissement de la langue, Paris: Seuil.
Barthes, Roland (2002), Essais critiques, Paris: Seuil.
Barucco, Pierre (1972), Eléments de stylistique, Paris: Roudil.
Bellemin-Noël, Jean (1996), La Psychanalyse du texte littéraire: Introduction aux lectures critiques inspirées de Freud, Paris: Nathan.
Benveniste, Emile (1966), Problèmes de linguistique générale, 1, Paris: Gallimard.
Benveniste, Emile (1974), Problèmes de linguistique générale, 2, Paris: Gallimard.
Chriss, Jean-Louis, Filliolet Jacques, et Domonique Maingueneau (2013), Introduction à la linguistique française, Tome 1, Paris: Hachette.
Compagnon, Antoine (1998), Le Démon de la théorie. Littérature et sens commun, Paris: Seuil.
Courtés, Joseph (1991), Analyse sémiotique du discours, de l’énoncé à l’énonciation, Paris: Hachette.
Dortier, Jean-François (2010), Le Langage. Introduction aux sciences du langage, Paris: Sciences Humaines.
Doubrovsky, Serge (1966), Pourquoi la nouvelle critique, Critique et objectivité, Paris: Mercure de France.
Freud, Sigmund (1923), Introduction à la psychanalyse, Paris: Payot.
Gardes-Tamine, Joëlle (2001), La Stylistique, Paris: Armand Colin.
Goldmann, Lucien (1955), Le Dieu Caché, Paris: Gallimard.
Goldmann, Lucien (1964), Pour une sociologie du roman, Paris: Gallimard.
Haar, Michel (1973), Introduction à la psychanalyse, Freud, Paris: Hatier.
Ladmiral, Jean-René (1994), Traduire: théorèmes pour la traduction, Paris: Gallimard.
Lévi-Strauss, Claude (1958), Anthropologie structurale, Paris: Plon.
Maingueneau, Dominique (1996), Aborder la linguistique, Paris: Seuil.
Maurel, Anne (1994), La Critique, Paris: Hachette.
Molinié, Georges (1986), Eléments de stylistique, Paris: PUF.
Oseki-Dépré, Inês (1999), Théories et pratiques de la traduction littéraires, Paris: Armand Colin.
Tadié, Jean-Yves (1987), La Critique littéraire au XXe siècle, Paris: Belfond.
Todorov, Tzvetan (2007), La Littérature en péril, Paris: Flammarion.
Weider, Catherine (1988), Eléments de psychanalyse pour le texte littéraire, Paris: Bordas.