نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

علم معانی به بررسی روشهای کاربرد مؤثر زبان می‌پردازد و بلاغیون می‌کوشند تا با استخراج اصول مؤثر سخن گفتن، فن سخنوری را به دیگران بیاموزند و رمز و راز سخن بلیغ را دریابند. بنای کتب بلاغی فارسی دری، بر ترجمة کتب بلاغی عربی با درج چند نمونه فارسی نهاده شده‌است و از دیر باز به نقل همان چند مثال مکرّر و مستعمل گذشتگان اکتفا گردیده‌است که نشان از عدم درک و فهم درست مؤلفان از بلاغت است. در این مقاله کتاب «بلاغت 1(معانی)» که کتاب درسی بزرگترین دانشگاه کشور، پیام نور، است؛ از لحاظ شکل و محتوا و روش و نظریه، نقد و ارزیابی گردید. از محاسن کتاب می‌توان به تدوین مباحث علم معانی بر اساس مقوله‌های دستور زبان فارسی اشاره کرد و از عیوب آن نیز می‌توان به تحمیلِ قواعد بلاغت زبان عربی بر زبان فارسی، عدم توجه به پویایی زبان، اختصاص علم معانی به زبان ادبی، نگاه صفر و یکی به بلاغت، عدم توجّه به کلیت اثر و عدم توجه به وجه شنیداری و شفاهی زبان اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A critical view on the book "Rhetoric (1)" published by payame noor university

نویسنده [English]

  • Ali Reza Shabanlu

Assistant Professor of Persian Language and Literature, Institute for Humanities and Cultural Studies. Tehran, Iran

چکیده [English]

Semantics examines the effective ways of language application, and rhetoricians try to teach the eloquence skills to others and perceive the mystery of the eloquent speech by extracting the effective principles of utterance. The premise of Persian Dari rhetoric books is based on the translation of Arabic rhetorical books with several inserted Persian examples, and has long been quoted the same as a few frequent old examples of the deceased, which indicates that the authors do not properly understand the rhetoric. In this article, the book "Rhetoric 1 (semantics)", which is the textbook of the largest university in the country, Payame Noor, was criticized and evaluated in terms of form, content, methodology and theory. Among the merits of the book, it is possible to mention the topics of semantics on the basis of the Persian grammar categories. Among its defects, it is possible to mention the imposition of the rules of Arabic rhetoric on Persian language, the disregard for the dynamics of language, the appropriation of semantics to literary language, the old black or white (biased) attitude towards Rhetoric, lack of attention to the work’s wholeness and inattentiveness to the oral and auditory aspects of language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • Semantics
  • Persian language
  • Rhetoric 1 (semantics)
آهنی، غلامحسین (1360).معانی بیان، چاپ دوم، تهران: بنیاد قرآن.
ارسطو (1382).فن شعر، مترجم: عبدالحسین زرّین کوب، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
امینی، محمد رضا (1388).«بازنگری مبانی علم معانی و نقد برداشت­های رایج آن»، مجلة پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی(علمی- پژوهشی)، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره جدید، شماره 3، پاییز 1388، صص59-76.
تقوی، نصرالله (1317)، هنجار گفتار، چاپ اول، تهران: چاپخانة مجلس.
جاهد جاه، عباس و لیلا رضایی (1392).بلاغت 1 (معانی)، چاپ اول،تهران: دانشگاه پیام نور.
خواجه نصیر الدین الطوسى(1361).أساس الاقتباس، مصحح: محمد تقی مدرس رضوی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.
رادویانی، محمدبن عمر (1362).ترجمان البلاغه، چاپ دوم، به تصحیح احمد آتش، تهران: اساطیر.
رجایی، محمد خلیل (1379).معالم البلاغه، چاپ پنجم، شیراز: دانشگاه شیراز.
شمیسا، سیروس (1391).معانی، چاپ سوم،تهران: نشر میترا.
عبدالقاهر جرجانی، (1384).دلائل الاعجاز، مترجم: سید محمد رادمنش،چاپ اول، تهران: شاهنامه پژوهی.
علوی مقدم، محمد و رضا اشرف زاده (1395).معانی و بیان، چاپ سیزدهم، تهران: سمت.