نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

نویسنده در این مقاله کوشیده است با معرفی کتاب علوم البلاغة عند العرب و الفرس ارزش آن را درمیان دیگر کتاب‌های مشابه روشن کند و با نقد ساختارِ صوری و محتوایی جایگاه کتاب را درمیان پژوهش‌های بلاغت اسلامی و ایرانی ارزیابی کند. نویسندة کتاب در هر دو زمینه عالی عمل کرده است و به هدف ذکرشده در مقدمة کتاب، که بررسی تاریخ تطور بلاغت فارسی و عربی درکنار هم و نشاندادن تأثیر و تأثر این دو عرصه درتقابل با یکدیگر است، رسیده است. ساختار نقد و بررسی در این مقاله در نگاه کلی چنین است: نخست، بررسى صوری؛ دوم، بررسی میزان رعایت قواعد عمومی ویرایش و نگارش؛ و سوم، بررسی محتوایى‏ اثر. پس از این سه بخش، محاسن کتاب، میزان انطباق محتواى اثر با عنوان و فهرست، میزان روزآمدى داده‏ها و اطلاعات اثر ازنظر ارجاع به منابع جدید، نمونه‏هایى از نوآورى، نظم منطقى و انسجام مطالب در کل اثر، نحوة نقد و بررسی‌ها در این اثر و میزان رعایت بی‌طرفی علمی در تحلیل‌ها، و میزان سازواری محتوای علمی و پژوهشی اثر با مبانی و پیش‌فرض‌های موردقبول اثر بهویژه سازواری محتوای علمی اثر با مبانی و اصول دینی و اسلامی عنوان شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Book Review of Ulum al Balaqa end al Arab wa al Fors (The Arab and Iranian Rhetoric Knowledge)

نویسنده [English]

  • Yahya Ataei

Faculty Member, Persian Language and Literature, Payam Noor University

چکیده [English]

The author of this article tried to examine the status and value of the book entitled “The Arab and Iranian Rhetoric Knowledge” among other similar books, and to review the assessment and critical evaluation of it with respect to the formal and content structure, among Iranian Islamic rhetoric and research. The author in a couple of segments investigated the effect of formal structure and content in details. In a book review, the apparent effect of printing and quality including letters, layout and cover design, binding, and the value of observing the ritual writing and editing is taken into consideration. Considered in the evaluation of the content, materials such as preliminary discussion of the plan, the purpose of the author, summary and conclusions, comprehensiveness and relevance of content by subject, the type of content, the coherence of the whole work,  updated resources and references the author's objectivity in analysis and content are presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • The Arab and Iranian Rhetoric Knowledge
  • Ehsan Sadegh Saeed
  • Book Review
آهنی، غلامحسین (1357)، معانی بیان، تهران: مدرسة عالیِ ادبیات و زبان‌هایِ خارجی.
ابنِ‌اثیر، نصرالله‌ بن محمد (1973)، المثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر، تحقیق احمد حوفی و بدوی طبانة، قاهرة: نهضة مصر.
ابونواس (1982)، دیوان أبونواس، تحقیق عبدالمجید غزالی، بیروت: دارالکتب العربی.
امین، احمد (بی‌تا)، ضحی الاسلام، بیروت: دارالکتاب.
بهار، محمدتقی (1375)، سبک‌شناسی یا تاریخِ تطورِ نثرِ فارسی، تهران: امیرکبیر.
تجلیل، جلیل (1386)، معانی و بیان، تهران: مرکزِ نشرِ دانشگاهی.
تجلیل، جلیل (1387)، شرحِ درد اشتیاق، تهران: سروش.
تجلیل، جلیل (1385)، تحلیلِ اشعارِ اسرار البلاغة، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر (1377شرح المختصر علی تلخیص المفتاح للخطیب القزوینی فی معانی و البیان و البدیع، قم: منشورات دارالحکمة.
تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر (1425)، المطول شرح تلخیص المفتاح و معه حاشیة السید الشریف جرجانی، صحّحه و علّق علیه احمد عزّو عنایة، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
تقوی، سیدنصرالله (1363)، هنجارِ گفتار در فنِ معانی و بیان و بدیعِ فارسی، اصفهان: فرهنگ‌سرایِ اصفهان.
الجرجانی، عبدالقاهر (2000)، دلائل الإعجاز فی علم المعانی، بعنایة یاسین الأیوبی، بیروت (صیدا): المکتبة العصریة.
دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی (1367)، زیرنظر محمدکاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
رادویانی، محمد بن عمر (1362)، ترجمان البلاغه، به تصحیح و اهتمامِ احمد آتش، تهران: اساطیر.
رازی، شمس‌الدین محمد بن قیس (1387)، المعجم ‌فی ‌معاییر اشعار العجم، تصحیحِ علامه ‌محمد ‌قزوینی و مقابلة مدرس‌ِ رضوی، تهران: زوّار.
رنجبر، احمد‌ (1385)، معانی، تهران: اساطیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1384)، دو قرن سکوت، تهران: سخن.
زیدان، جرجی (1372)، تاریخ تمدن اسلامی، ترجمة علی جواهرکلام، تهران: امیرکبیر.
سمرقندی، دولتشاه الغازی (1366)، تذکرة ‌الشعراء، تهران: کلالة خاور.
صادق سعید، احسان (1421 ق/ 2000 م)، علوم البلاغة عند العرب و الفرس (دراسة مقارنة)، دمشق: المستشاریة الایرانیة الثقافة فی دمشق.
صفا، ذبیحالله (1374)، تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم، تهران: دانشگاه تهران.
صفا، ذبیحالله (1375)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس.
القزوینی، جلال‌الدین محمد بن عبدالرحمن (2000)، الإیضاح فی علوم البلاغة، قدّم له و بوّبه و شرّحه علی بومحلم، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
القزوینی، جلال‌الدین محمد بن عبدالرحمن (2008)، تلخیص المفتاح فی المعانی و البیان و البدیع، قرأه و کتب حواشیه و قدّم له یاسین الأیوبی، بیروت: المکتبة العصریة.
کاشفی، علی‌ بن حسین (1369)، بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، بهکوششِ میرجلالالدین کزازی، تهران: نشر مرکز.
گرکانی، محمدحسین (1378)، ابدع البدایع، به اهتمام حسین جعفری با مقدمة جلیل تجلیل، تبریز: احرار.
مطهری، مرتضی (1376)، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران: صدرا.
وحیدیان کامیار، تقی (1376)، بررسی منشأ وزن شعر فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
وطواط، رشیدالدین محمد (1362)، حدایق السحر فی دقایق الشعر، تصحیح و اهتمام عباس اقبال، تهران: سنایی، طهوری.
هدایت، رضاقلی (1388)، مدارج البلاغة در علمِ بدیعِ فارسی، تصحیحِ حمید حسنی، تهران: فرهنگستانِ زبان و ادب فارسی.
همایی، جلالالدین (1373)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.
همایی، جلالالدین (1374)، معانی و بیان، بهکوشش ماهدخت بانو همایی، تهران: هما.