نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 کارشناس ‌ارشد حقوق تجاری اقتصادی بین‌المللی، پردیس البرز دانشگاه تهران

چکیده

فعالیت‌های تولیدی صریحاً در مادة دوی قانون تجارت ایران پیش‌بینی و از اعمال تجاری ذاتی تلقی شده است. بی‌شک، رشد تولید پیش‌زمینة توسعة اقتصادی است و حمایت از تولید داخلی و بهبود محیط کسب‌و‌کار امروزه در اولویت برنامه‌های مطالعاتی حقوق تجاری و اقتصادی قرار گرفته است و از این طریق، زمینه‌های گسترده‌ای برای تحقق آن فراهم آمده که ساختار قراردادهای تولیدی، مدیریت حقوقی قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی، پیش‌گیری از دامپینگ‌های وارداتی، تصویب قوانین حمایتی حاکم بر مناطق ویژة اقتصادی، اصلاح قوانین مالیاتی، مبارزه با قاچاق کالا و ارز، بازنگری در قوانین بانکی و تسهیل مشارکت فعالان تجاری و صنعتی خارجی در کشور از مصادیق بارز آن است، اما محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی ازیک‌طرف و الزامات الحاق سازمان جهانی تجارت ازسوی‌دیگر، و درنهایت خلأها و ابهام‌های قوانین و مقررات جاری درکنار ضعف سیاست‌های اقتصادی مانع بزرگی برای حمایت از تولید داخلی بوده است، به‌طوری‌که از دیرباز به‌مثابة چالش میان حمایت‌گرایی و جهانی‌شدن اقتصاد مطرح است و نقد وضعیت حقوقی حاکم برای تبیین نظام حمایتی مطلوب، با استفاده از تجارب کشورهای پیشرفته در فرایند صنعتی‌شدن کشور و رقابتی‌کردن اقتصاد داخلی، را ضروری ساخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Critique of International and National Barriers to Domestic Production and Its Legal Solutions

نویسندگان [English]

  • Jafar Nory Yoshanloey 1
  • Seyedeh Nazanin Akhavan Tabatabaei 2

1 1Faculty Member of Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran

2 MAof International Commercial & Economic Law, Alborz Campus, University of Tehran

چکیده [English]

The manufacturing and production activities have been explicitly predicted in Article 2 of the Iranian Trade Act and have been considered as inherent to commerce. The growth of production is the foreground of economic development, and the support of domestic production and the improvement of business environment are nowadays the priority of study programs in commercial and economic law, through which there are now broad fields available for its realization, and the evident conformation of which includes anatomy of manufacturing contracts, legal management of foreign investment contracts, prevention of imported dumping, the adoption of supportive laws governing special economic zones, modification of tax laws, combating contraband of goods and foreign exchange, reviewing banking laws, and facilitating the participation of foreign trade and industrial activists in the country. But, the constraints of international sanctions on the one hand, and the WTO integration requirements on the other hand, and, finally, the deficiencies and ambiguities about current laws and regulations, along with the weakness of economic policies, have been a major barrier to domestic production, which has long been a challenge between protectionism and globalization of the economy and which has made the critique of the existing legal status a necessity to explain the desired supportive system, using the experiences of advanced countries in the process of industrialization of the country and the competitiveness of the domestic economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business Practices
  • Domestic Production
  • International Requirements
  • National Protectionism
ارشادی، وحید (1387)، «بررسی و شناسایی موانع تولید با رویکرد اصلاح قوانین در بخش صنایع کوچک و متوسط مطالعات زیربنایی»، مرکز پژوهشهای مجلس.
باقری، محمود، علیرضا حجت‌زاده، و محمدتقی رضایی (1388)، «مقالة اجرای اصل آزادسازی تجاری در سازمان جهانی تجاری؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، ویژه‌نامة WTO، س 11، ش 27.
بهمن، همایون (1390)، پایاننامة برآورد تولید ملی ایران، تهران: دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
تاری، فتح‌الله (1385)، «استفاده از مقررات‌زدایی در رفع موانع تولید»، مجلس و پژوهش.
تصویب‌نامه درخصوص ممنوعیت خرید کالاهای خارجی دارای نمونه یا مشابه تولید داخلی توسط تمامی دستگاه‌های دولتی، 145359 ت 47364 هـ 23/07/.
تقی‌نژاد، عمران (1387)، «مالیات بر ارزش افزوده ابهام‌ها و راه‌کارها»، مجلة حساب‌دار رسمی، ش 2.
حسن‌زاده، علی و سعید جوادی‌پور (1382)، مقرراتزدایی در نظام بانکی مطالعة موردی اعطای تسهیلات، تهران: پژوهشکدة پولی و بانکی.
رازینی، ابراهیم‌علی (1374)، راهنمای کاربردی واردات، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
رفعتی، محمدرضا (1371)، اثرات سیستم چند نرخی ارز بر اوضاع و احوال اقتصادی ـ بازرگانی کشور، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
زمان‌زاده، حمید و وهاب قلیچ (1390)، «طرح تحول نظام بانکی، ضرورت‌ها و چالش‌ها»،مجلة تازههای اقتصاد، س 9، ش 132.
سمیعی‌نسب، مصطفی (1393)، «دیپلماسی اقتصادی راه‌برد مقابله با تحریم‌های اقتصادی در منظومة اقتصاد مقاومتی»، آفاق امنیت، ش 25.
شمس، عبدالحمید (1381)، مقرراتزدایی، ج 1، تهران: سمت.
صباغیان، علی (1385)، «حمایت‌گرایی در تجارت جهانی»، پژوهشهای تجارت جهانی، ش 2 و 3.
قانون ارتقای کیفی تولید خودرو و سایر تولیدات صنعتی داخلی (1389).
قانون اساسی (1387)، قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44.
قانون اصلاح یک تبصره به قانون اصلاح موادی از قانون برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی.
قانون امور گمرک (1390 و 1380).
قانون برخی احکام مالیاتی قانون برنامة پنج‌سالة پنجم توسعة جمهوری اسلامی ایران (1390 - 1394).
قانون برنامة پنجم توسعة جمهوری اسلامی ایران (1390- 1394).
قانون پیش‌بینی تدابیر و اقدام‌های حفاظتی، جبرانی، و ضد دامپینگ برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی (1383).
قانون تجارت ایران (1311).
قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تأمین نیازهای کشور و تقویت آن‌ها در امر صادرات و اصلاح مادة (104) قانون مالیات‌های مستقیم.
قانون حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی.
قانون حمایت از صنایع مصوب سال (1343).
قانون رفع برخی از موانع تولید و سرمایه‌گذاری صنعتی (1387).
قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور.
قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی (1354).
کاشانی، سیدمحمود (1381)، «مبانی حقوقی و مقررات بهره‌وزیان دیرکرد (بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا)»، مجلة کانون وکلا.
لایحة اصلاح قانون حمایت صنعتی و جلوگیری از تعطیل کارخانه‌های کشور (1343).
ماجدی، علی و حسن گلریز (1367)، «پول و بانک از نظریه تا سیاست‌گذاری»، تهران: مؤسسة عالی بانک‌داری.
محمدی نوده، عبدالرحمن (1384)، تجارت پنهان، تهران: خیزران.
محمودزاده، محمود و محمد حسن‌زاده (1385)، «مالیات بر تجارت الکترونیکی: مقدمه‌ای بر تدوین قانون مالیات بر تجارت الکترونیکی در ایران»، فصل‌نامة پژوهشها و سیاستهای اقتصادی.
مقررات اتخاذ تصمیماتی به‌منظور حمایت از تولید (1388).
مقررات تدابیر و اقدام‌های حفاظتی، جبرانی و ضد دامپینگ برای حمایت از تولیدکنندگان داخل (1386).
موسوی زنوز، موسی (1392)، تحول حقوق تجارت بینالملل در سازمان جهانی تجارت، تهران: میزان.
موسویان، سیدعباس (1386)، «نقد و بررسی قانون عملیات بانک‌داری بدون ربا و پیش‌نهاد قانون جای‌گزین»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی اقتصاد اسلامی، س 7، ش 25.
میدری، قودجانی (1387)، سنجش و بهبود محیط کسب‌وکار، تهران: جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران.
 
گزارش‌ها
«اصلاح ساختار بعد ورود به سازمان تجارت جهانی» (24/09/1380)، روزنامة جام جم، ش 100004223530.
«پیش‌نهاد اصلاح قوانین و مقررات و رویه‌های حقوقی» (14/5/1392)، گزارش 590 تا 606.
«تحلیل وضعیت اقتصادی کشور: رصد و تحلیل محیط کسب‌وکار ایران» (تیر 1392)، مرکز پژوهش‌های مجلس،.
«حمایت از تولید ملی قانون نمی‌خواهد» (اردیبهشت 1391)، روزنامة جام جم.
«حمایت از تولید و بازنگری در قانون دلایل ساختاری ضعف تولید» (فروردین 1391)، روزنامة دنیای اقتصاد.
«خط قرمزهای جهانی حمایت‌گرایی» (28/01/1396)، روزنامة دنیای اقتصاد، ش 4022.
«گزارش جلسة کمیتة ارتباطات و اطلاع‌رسانی کارگروه تحولات اقتصادی» (خرداد 1392).
«محاسبة ظرفیت بالقوة مالیاتی بخش شرکت و مشاغل» (1385)، معاونت اقتصادی، دفتر تحقیقات و سیاست‌های مالی.
«موانع و تنگناهای تولید در اقتصاد ایران» (1387)، ادارة بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی، بانک مرکزی ایران.
«موانعی که نمی‌گذارند چرخ صنعت بچرخد» (مرداد 1391)، برگرفته از خبرگزاری قم، به‌نقل‌از صنعت‌گران قمی.
.
Report of the Committee on New Business of Keidanren (1995):
www. deregulation. ir>.