نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مازیار مهیمنی

استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه بوعلی‌‌سینا

چکیده

در روایت فیلیپ داروس از تاریخ نقد ادبی در اروپای پس از جنگ، سه دورۀ اصلی از هم متمایز می‌‌شوند: نخست دوره‌‌ای صورت‌‌گرا و ساختارگرا، با محوریت رویکردهای زبانی و زبان‌‌شناختی، که داروس آن را واکنشی منفی به فجایع جنگ و نمودگارِ میل به از‌یاد‌بردن تاریخ می‌‌داند؛ دوم دورۀ بازگشتِ تاریخ به مطالعات ادبی و قرارگرفتن عنصر زمان در مرکز نقد، کمابیش هم‌زمان با ظهور نوعی «ادبیات گواهی» (littérature de témoignage) که به روایتِ مستقیم یا غیرمستقیمِ «فاجعه» می‌‌پرداخت؛ و سوم دوران نوگشتگی رویکردهای «انسان‌‌شناختی» و تمرکز نقد بر نوعی «بحران ضمیر تاریخی» که تظاهر ملموس آن در گرایش نویسندگان به بازنمودِ روزمره‌‌ترین ابعاد زندگی‌‌های خُرد، این‌جا و اکنون،‌‌ قابل مشاهده است. در شرایطی که به‌نظر می‌‌رسد هریک از این دوره‌ها در اروپا از تحولاتی قانون‌‌مند پیروی کرده باشند؛ در‌حالی‌که نقد معاصر اروپایی می‌‌کوشد این قانون‌مندی را تبیین کند و از بحران‌‌های بشر در برهه‌‌های مختلف پرده بردارد، نقد ایرانی گویی امروز هم‌چنان آسایش خود را در پژوهش‌‌های زبان‌‌گرا و متن‌‌گرا می‌‌جوید. در فراسوی بحث‌‌های مربوط به هم‌‌گرایی، واگرایی، روزآمدی یا زمان‌‌پریشیِ رویکردهای انسان‌‌گرا و زبان‌‌گرا، گفتار حاضر به فرایندی می‌‌اندیشد که طی آن هریک از این رویکردها به فضایی «امن» برای حذر از رویاروییِ بی‌‌واسطه با انسان و زبان بدل می‌‌گردد. این امنیت نه‌تنها اصالت نقد، بل هستی او را، که در گرو شرایط «بحرانی» اوست، تهدید می‌‌کند.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ نقد
• انسان‌‌گرایی
• زبان‌‌گرایی
• متن‌‌گرایی
• نقد امن
• نقد بحرانی
• فیلیپ داروس

موضوعات

• زبان‌های خارجی

عنوان مقاله [English]

Crisis and Security of Criticism

نویسنده [English]

• Maziar Mohaymeni

Assistant Professor of French Language and Literature, Bu-Ali Sina University

چکیده [English]

In the Philippe Daros’s narration of the history of European literary criticism after the Second World War, three main periods are distinguished. First, a formalist/structuralist period, centered by language and linguistic approaches, which is a negative reaction to the horrors of War and a symbol of desire to forget the History. In the second period, the revival of historical approaches makes that the Time is situated at the center of criticism, more or less simultaneously to the emergence of a “littérature de témoignage”, which is a direct or indirect witness of the "Catastrophe". The third period – ours – begins when the literary representation of the most routine dimensions of “little lives”, here and now, pushes the criticism towards a “humanistic” reading of this kind of “crisis of historical consciousness” which characterizes the contemporary humanity.  When it seems that each of these periods in Europe has followed a lawful evolution, while European contemporary criticism tries to explain the laws of this evolution and uncover mankind's crises at various times, nowadays Iranian critique still has its own ease in linguistic and textual studies. Beyond discussions about convergence, divergence, updating, or timing of humanistic and linguistic approaches, this paper speaks of a process in which each of these approaches becomes a “safe” environment for deterrence and prevents the immediate confrontation with Human and Language. This security threatens, not only the authenticity of the criticism, but also its existence, which depends on its “critical” conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• History of Criticism
• Humanism
• Linguistic
• Textualism
• Secure Criticism
• Critical Criticism
• Philippe Daros