نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادگروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تاکنون مطالعات نسبتاً معدودی در زمینۀ بررسی اثر نرخ‌های تعرفه در واردات کل کشور انجام شده که نتایج چندان سازگاری با یک‌دیگر ندارند. در این مقاله با بررسی ویژگی‌های اصلی سیاست‌های ارزی و تجاری ایران اثر واقعی نرخ‌های تعرفه و ارز در تابع تقاضای واردات را نسبت ‌به متغیرهای توضیحی تولید ناخالص داخلی، قیمت نسبی کالاهای وارداتی، نرخ تعرفه، و قیمت ارز با استفاده از تکنیک‌های اقتصادسنجی و روش خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) تخمین زده‌ایم. نتایج مطابق با تئوری است و واردات با تولید ناخالص داخلی رابطۀ مثبت و با قیمت‌های نسبی، نرخ ارز، و نرخ تعرفه رابطۀ منفی دارد. ضرایب بلندمدت به‌دست‌آمده برای تمامی متغیرها به‌جز تعرفه معنی‌دار است که حاکی‌از خنثایی و فقدان اثر بلندمدت تعرفه‌ها بر تقاضای واردات است. این نتیجه برای ایران، که دارای یکی از حمایتی‌ترین رژیم‌های تعرفه‌ای دنیاست، تناقض‌آمیز به‌نظر می‌رسد، اما مروری انتقادی بر عملکرد سیاست تجاری ایران و عدم پشتیبانی آن با سیاست‌های ارزی مناسب نشان می‌دهد که اثر واقعی نرخ‌های تعرفه بسیار کم‌تر از نرخ‌های اسمی است و چنین نتیجه‌ای را تأیید می‌کند. در خاتمه فهرستی از اصلاحات و توصیه‌های سیاستی درراستای حمایت واقعی از تولید ملی نیز ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Study of Tariff Barriers and Foreign Exchange Rates Effects in the Function of Iran's Import Demand: A Critical Review of Iran's Trade Policy and Foreign Exchange Regime for Real Support to National Production)

نویسندگان [English]

  • Ali Zahedtalaban 1
  • Mahdi Khodaparast Mashhadi 2
  • Ahmad Sabahi 2
  • Mohamadreza Lotfalipour 3

1 PhD Student of Economics, Ferdowsi University of Mashhad

2 Associate Professor of Economics, Ferdowsi University of Mashhad

3 Professor of Economics, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

So far, relatively a few studies have been conducted to investigate the effect of tariff rates on total imports of countries, which do not have consistent results. In this paper, we examine the actual effects of tariff and currency rates on the import demand function. For this purpose, based on the theory of demand and by applying relevant econometric techniques, we estimated the import demand function and regressed it to gross domestic product (GDP), relative price of imported goods, tariff rates, and the price of currency through the Auto Regressive Distributed Lags (ARDL) method. The results show that the imports have a positive correlation with GDP and a negative correlation with relative prices, exchange and tariff rates which are consistent with the theory. Long-term coefficients obtained are meaningful for all variables except for tariffs, which indicate the lack of long-term effects of tariffs on import demand. This conclusion seems to be paradoxical for Iran, which has one of the most protective tariff regimes in the world. But by reviewing the bottlenecks and shortcomings of trade policy in Iran, in particular by considering inefficiency of foreign exchange policies, we can realize that the actual tariff protection is much less than what isshowon in nominal one, and therefore, the estimated result for tariff effect is justifiable. A list of reforms and recommendation policies in line with real support of the national production are proposed at the end of paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trade Policy
  • Import Function
  • Tariff Barriers
  • ARDL Band Model
ابریشمی، حمید و دیگران (1385)، «تأثیر آزادسازی تجاری بر رشد صادرات و واردات»، فصل‌نامۀ پژوهش‌نامۀ بازرگانی، ش 40.
بیدآباد، بیژن (1376)، «الگوی اقتصادسنجی کلان ایران»، مؤسسۀ تحقیقات پولی و بانکی.
پورمقیم، سیدجواد (1379)، «برآورد سری زمانی تابع تقاضای واردات ایران: یک تحلیل مجدد»، مجلۀ تحقیقات اقتصادی، ش 56.
تشکینی، احمد و علیرضا باستانی (1385)، «تخمین تابع تقاضای واردات برای اقتصاد ایران (1338-1382)»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های بازرگانی، ش 40.
زاهدطلبان، علی (1385)، «تحول در سیاست تجاری ایران: حرکت به‌سمت حاکم‌کردن ابزارهای تعرفه‌ای»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های تجارت جهانی، ش 2 و 3.
زاهدطلبان، علی (1394)، «گزارش پشتیبان و احکام مربوط ‌به سیاست‌های غیرتعرفه‌ای ایران برای درج در برنامۀ پنج‌سالۀ ششم»، مرکز اسناد مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
صالحیان صالحی‌نژاد، زهرا، حسن حیدری، و حسن سلیمان فیضی (1393)، «تحلیل واکنش تراز تجاری ایران نسبت به تغییرات نرخ ارز با استفاده از رویکرد پارامتر زمان متغیر»، پژوهش‌نامۀ اقتصادی، س 14، ش 54.
کروگمن، پاول (1377)، سیاست استراتژیک تجاری، ترجمۀ احمد اخوی، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
لطفعلی‌پور، محمدرضا، اکرم زین‌الیان، و نازگل اشرافی (1391)، «بررسی تأثیر کاهش موانع تعرفه‌ای بر واردات کل کالا در ایران با استفاده از مدل ARDL»، فصل‌نامۀ راه‌برد اقتصادی، س 1، ش 3.
محسنی، رضا (1385)، «تأثیر آزادسازی تجاری بر تقاضای واردات در ایران: مطالعۀ کالایی»، فصل‌نامۀ پژوهش‌نامۀ بازرگانی، ش 41.
مقررات صادرات و واردات، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، سال‌های‌ مختلف.
Arize, A. C. and S. Nippani (2010), “Import Demand Behavior in Africa”, The Quarterly Review of Economics and Finance, vol. 50, no. 3.
Chris, Jones (2008), “Aggregate and Sector Import Price Elasticities for a Sample of African Countries, Centre for Research in Economic Development and International Trade”, University of Nottingham, CREDIT Research Paper, no. 08/03.
Dean, J. M. et al. (1994), “Trade Policy Reform in Developing Countries Since 1985: A Review of the Evidence”, World Bank Discussion Papers 267.
Dutta, D. and N. Ahmed (2001), “An Aggregate Import Demand Function for India: A Cointegration Analysis”, Working Paper, The University of Sydney.
Graff, V. J. (1949), “On Optimum Tariff Structures”, Review of Economic Studies, vol. 1.
Hoque, M. H. and Z. Yusop (2010), “Impacts of Trade Liberalisation on Aggregate Import in Bangladesh: An ARDL Bounds Test Approach”, Journal of Asian Economics, vol. 21: <https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/statis_bis_e.htm>.
Houthakker, H. S. and S. P. Magee (1969), “Income and Price Elasticities in World Trade”, Review of Economics and Statistics, vol. 51, no. 2, doi:10.2307/1926720.
International Trade and Market Access Data, WTO.ORG
Kaldor, N. (1940), “A Note on Tariffs and the Terms of Trade”, Economica, vol. 7.
Khan, M. S. (1974), “Import and Export Demand in Developing Countries”, IMF Staff Paper, vol. 3.
Khan, M. S. and R. Zahler (1985), “Trade and Financial Liberalisation Given External Shocks and Inconsistent Domestic Policies”, IMF Staff Papers.
Lee, Jong-Wa (1993), “International Trade, Distorrions, and Long-Run Economic Growth”, IMF Working Paper.
Samuel, G. M. (2015), “Trade Liberalization and Disaggregated Import Demand in Uganda”, Modern, Economy, 6: <http://dx.doi.org/10.4236/me.2015.63030>.
Santos-Paulino, A. U. (2002), “The Effect of Trade Liberalization on Imports in Selected Developing Countries”, World Development, vol. 30.
TARIFF PROFILE 2017 & 2016, WTO. ORG.
World Bank, Doing Business 2018.