نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه‌شناسی سیاسی، دانشگاه تهران، استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 عضو هیئت علمی گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

حوزة سیاسی نوین در‌ جوامع اسلامی بر‌ بنیاد‌ انبوهی از‌ مقولات اساسی چون آزادی، مردمسالاری، و‌ قانونگرایی استوار است که در متون سیاسی قدیم مسلمانان از مقولات‌ نیندیشیده‌ هستند. ازاینرو، پویایی فقه‌ سیاسى‌ در جامعة پیچیدة امروز مستلزم ورود روشمند و جدی آن در تبیین مسائل و موضوعات نوین در حوزة اجتماع و سیاست است. باوجوداین، غالب آثار در حوزة فقه سیاسی همچنان بر تعریف کلاسیک سیاست و قدرت یعنی دولت و نقش و ویژگی‌های حاکم تمرکز یافته است. در این میان، کمتر اثری را میتوان یافت که با محوریت نقش جامعه درصدد بازیابی سنت برآمده باشد و فقه و آموزه‌های فقهی را بررسی کرده باشد. کتاب وجوه فقهی نقش مردم در حکومت اثر سیدمحسن طباطبایی‌فر تلاشی برای پرکردن این خلأ ارزیابی می‌شود. نویسنده بررسی نقش مردم را در حکومت درقالب دو رویکرد سنتی و نوگرا پی‌گیری می‌کند. باتوجهبه اهمیت و حساسیت اینگونه آثار نقد و بررسی آن دوچندان اهمیت دارد. با این توضیح که اثر از جنبة پردازش موضوع، توأمان با برجستگی‌هایی که دارد، خلأها و نقصانهایی نیز دارد که درقالب نقد شکلی و محتوایی بررسی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining Fiqh Aspects of the People’s Role in the Government

نویسندگان [English]

  • Hamid Sajadi 1
  • Gholam Ali Soleimani 2

1 PhD in Political Sociology, Faculty Member, Assistant Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies

2 Faculty Member of the Department of History and Islamic Civilization, University of Tehran

چکیده [English]

Modern political sphere in Islamic societies is based on a large body of fundamental issues such as freedom, democracy, and rule of law, all being ignored in the old political texts of Muslims. Hence, the dynamics of political jurisprudence in the complex society of today requires its systematic and serious introduction in explaining new issues and modern problems in the context of society and politics. Nonetheless, a high volume of the works in the field of political jurisprudence are still focused on classical definitions of politics and power, precisely, the government and the features and roles of its ruler. Few works can be found on the examination of fiqh teachings (jurisprudence) with a focus on the role of people. Mohsen Tabatabaifar's book "Fiqh Aspects of the Role of People in the Government" is evaluated as an effort to fill this gap. The author discusses the role of the people in the government from two aspects, namely traditional and modernist approaches. Considering the significance of such works, their evaluation and review would be even more critical. In terms of the analysis of the subject, enjoying outstanding points, the book has some weaknesses which are addressed through the review of its form and content.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political jurisprudence
  • traditional approach
  • modernist approach
  • people
  • Government
باقری، رضا (1386)، «روش در فقه سیاسی: آسیبها و بایستگیها، روششناسی در مطالعات سیاسی»، در:روش‌شناسیدرمطالعاتسیاسیاسلام،تهران: دانشگاهامامصادق.
بشیریه، حسین (1382)، موانع توسعة سیاسی در ایران، تهران: گام نو.
پارسانیا، حمید (۱۳۸۰)، سنت، علم، و ایدئولوژی، تهران: کفا.
حقیقت، صادق (1385)، روش‌شناسی علوم سیاسی، قم: دانشگاه مفید.
شکوری، ابوالفضل (1361)، فقه سیاسی اسلام، اصول سیاست داخلی اسلام، بی‌جا.
طباطبایی‌فر، سیدمحسن (1393)، وجوه فقهی نقش مردم در حکومت، تهران: نشر نی.
علیخانی، علیاکبر (1386)، «شاخصهایروششناختیتفکیکمطالعاتسیاسیاسلام»، در: روش‌شناسیدرمطالعاتسیاسیاسلام،تهران: دانشگاهامامصادق.
فیرحی، داوود (1377)، «مفهوم مشارکت سیاسی»، فصلنامة علوم سیاسی، س 1، ش 1.
میراحمدی، منصور (1386)، «چالشها، موانع، و عوامل محدودکنندة توسعة فقه سیاسی»، در: روششناسیدرمطالعاتسیاسیاسلام،تهران: دانشگاهامامصادق.
واعظی، احمد (1380)، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: مؤسسة فرهنگی دانش؛ اندیشة معاصر.