نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علامة طباطبائی

2 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه علامة طباطبائی

چکیده

رابطۀ بخش مالی و واقعی (به‌طور خاص تولید) همواره از دغدغه‌های مهم در برنامه‌های توسعۀ اقتصادی به‌شمار می‌رفته و معرکۀ مناقشات تئوریک بوده است. تحلیل متن سند قانون برنامۀ اول تا ششم توسعه نشان می‌دهد به‌تدریج رویکرد هدایت بخش مالی به‌نفع اهداف بخش واقعی جای خود را به آزادسازی مالی داده است. درواقع، باوجود بانک پایه‌بودن تأمین مالی در ایران، در دهه‌های گذشته جز چند برهۀ کوتاه، تجربۀ موفقی ازجهت پشتیبانی بخش تولید توسط بانک‌ها و بخش مالی نداشته‌ایم و حتی می‌توان گفت الگوی منسجمی مدنظر سیاست‌گذار نبوده است. این مقاله با معرفی چند تجربۀ جهانی موفق از مدل هدایت اعتبار (مدل ژاپن، آلمان، چین، کرۀ جنوبی) و با تکیه بر مبانی نظری فراهم‌آمده به‌دست افرادی مانند ورنر تلاش می‌کند، درقالب نقد برنامه‌های توسعه، رویکرد جای‌گزینی برای حمایت از تولید ازسوی بخش مالی ارائه کند که طی آن دولت هم‌زمان در متشکل‌ساختن تولیدکنندگان رقابت‌پذیر در بخش واقعی و هدایت اعتبار بانکی به این تولیدکنندگان در بخش مالی نقش‌آفرینی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critique of Iran's Development Plans in terms of financial sector and real sector communication

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ehsan Khondouzi 1
  • Mohsen Moghiseh 2

1 1Assistant Professor, Allameh Tabataba'i University

2 PhD Student of Economics, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The relationship between the financial and real sector has always been a major concern in economic development programs and has been the topic of the theoretical controversy. The analysis of the text of the First Development Plan's sixth Development Law document shows that the gradual approach to financial guidance in favor of the real-life objectives is to replace financial liberalization. Indeed, in spite of the fact that Iran's financial support base is in the past few decades, we have not had a successful experience in supporting the production sector by banks and the financial sector, and even one cannot say that it was a coherent policy-oriented model. This article, by introducing some successful global experiences of the Credit Leadership Model (Japan, Germany, China, South Korea), attempts, based on the theoretical foundations of individuals such as Werner, in the form of a review of development plans, an alternative approach to support Production by the financial sector in which the government simultaneously plays a role in these financially-makers in the compilation of competitive producers in the real sector and in the management of bank credit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development Plan
  • Iranian Economy
  • Credit Guidance
  • Bank
  • East Asia
احمدیان، مریم (1396)، «الگوی راه‌بُردی حمایت از تولید 6. نقش دولت کرۀ جنوبی در تولد و رشد برندهای موفق جهانی»، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
احمدیان، مریم و محسن مقیسه (1397)، «الگوی راه‌بُردی حمایت از تولید 9. درس‌هایی از تجربۀ ژاپن»، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
اسمیت، دنیس (1377)، تاریخ اقتصادی ژاپن 1945-1995، ترجمۀ محمدحسین وقار، تهران: اطلاعات.
اینگهام، جفری (1397)، سرمایه‌داری، ترجمۀ سیداحسان خاندوزی و علیرضا اشرفی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، در دست چاپ.
بامول، ویلیام جی.، رابرت ای لیتان، و کارل جی. شرام (1389)، سرمایه‌داری خوب، سرمایه‌داری بد، و اقتصاد رشد و کارآفرینی، ترجمۀ علی حبیبی و مجتبی خالصی، تهران: وزارت امور خارجه.
بانک جهانی (1379)، معجزۀ آسیای شرقی، ترجمۀ محمدتقی بانکی، تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (سروش).
رجب‌پور، حسین (1395)، «ارزیابی جایگاه استراتژی توسعۀ صنعتی در برنامه‌های توسعۀ کشور»، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ساساکی، نائوتو (1374)، ساختار مدیریت صنعتی ژاپن، ترجمۀ محمد نقی‌زاده، تهران: اطلاعات.
طلایی،‌ محسن (1379)، کرۀ جنوبی سازه‌های توسعه و بحران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، وزارت امور خارجه.
مقیسه، محسن (1397)، «الگوی راه‌بُردی حمایت از تولید 4. تجربۀ دولت چین (با رویکرد تأمین مالی، سرمایه‌گذاری، و ایجاد بنگاه‌های بزرگ)»، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
نورث، داگلاس و دیگران (1395)، سیاست، اقتصاد، و مسائل توسعه در سایۀ خشونت، ترجمۀ محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، تهران: روزنه.
Akiyoshi, H. (1993), Monetary Policies Japan, The Politics of Economic Change in Postwar Japan and West Germany, Vol. 1: Macroeconomic Conditions and Policy Responses, Springer.
Benes, J. and M. Kumhof (2012), “The Chicago Plan Revisited”, International Monetary Fund, Working paper.
Brown, E. H. (2013), The Public Bank Solution: From Austerity to Prosperity, Third Millennium Press.
Chen, Y. and R. A. Werner (2011), “The Role of Monetary Aggregates in Chinese Monetary Policy Implementation”, Journal of the Asia Pacific economy, vol. 16, no. 3.
Churm, R. et al. (2012), “The Funding for Lending Scheme”, Bank of England Quarterly Bulletin, vol. 52, no. 4.
Colpan, A. M., T. Hikino, and J. R. Lincoln (2010), The Oxford Handbook of Business Groups, Oxford University Press.
European Central Bank (2014), “ECB Announces Monetary Policy Measures to Enhance the Functioning of the Monetary Policy Transmission Mechanism”, Press Release, 5 June, ˂www.ecb.europa.eu/press/pr/ date/2014/html/pr140605_2.en.html˃.
Fukumoto Tomoyuki, Higashi Masato, Inamura Yasunari, Kimura Takeshi (2010), “Effectiveness of Window Guidance and Financial Environment In Light of Japan’s Experience of Financial Liberalization and a Bubble Economy”, Bank of Japan Review, August.
Goodhart, C. A. E. (1989), Money, Information and Uncertainty, Macmillan International Higher Education.
Ingham, G. (2013), Capitalism: With a New Postscript on the Financial Crisis and Its Aftermath, John Wiley & Sons.
Locke, R. (2007), “Japan, Refutation of Real World Economics: A Post-Autistic Economics Reader”, 237.
McGregor, R. (2010), The Party: The Secret World of China’s Communist Rulers, New York: Harper- Collins, Kindle Edition.
Miyajima, Hideaki and Shinya Kawamoto (2010), “Business Groups in Prewar Japan”, The Oxford Handbook of BUSINESS GROUPS.
Montes-Negret, F. (1995), “China's Credit Plan: An Overview”, Oxford Review of Economic Policy, vol. 11, no. 4.
Morrison, W. M. (2013), “China's Economic Rise: History, Trends, Challenges, and Implications for the United States”, Library of Congress, Congressional Research Service.
Nolan, P. (2001), China and the Global Economy: National Champions, Industry Policy, and the Big Business Revolution.
Ryan-Collins, J. et al. (2011), Where does Money Come from? A Guide to the UK Monetary and Banking System, New Economics Foundation.
Szamosszegi, A. and C. Kyle (2011), “An Analysis of State-owned Enterprises and State Capitalism in China”, Capital Trade, Incorporated for US-China Economic and Security Review Commission, vol. 52.
Walter, C. and F. Howie (2012), Red Capitalism: The Fragile Financial Foundation of China's Extraordinary Rise, John Wiley & Sons.
Werner, R. (2005), New Paradign in Macroeconomics, Palgrave.
Werner, R. (2006), “Aspects of German Monetary and Development Economics and their Reception in Japan”, Economic Development and Social Change: Historical Roots and Modern Perspectives, Abingdon: Routledge.
Werner, R. (2015), Credit Creation, 116-119. Credit Easing, 121-123. Credit Guidance, 123-125. Quantity Theory of Credit, 416-419.  Reichsbank, 434-437. Rochon, L. P., & Rossi, S. (eds.). (2015), The Encyclopedia of Central Banking, Edward Elgar Publishing.
Werner, R. (2015), Princes of the Yen: Japan's Central Bankers and the Transformation of the Economy, Routledge.
Werner, R. (2016), “Shifting from Central Planning to a Decentralised Economy: Do We Need Central Banks?”, Presented at the 14th Rhodes Forum: Dialogue of Civilisations Research Institute, Panel 2: Economic Alternatives when Conventional Models Fail, Rhodos, Greece, on 1 October 2016.