نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکتری اقتصاد، گرایش اقتصاد صنعتی، استادیار مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی

چکیده

در این مطالعه، با هدف تبیین سیاست‌های تقویت‌کنندۀ تولیدات بخش صنعت ایران، به شناسایی چالش‌های تولید و صادرات این بخش با استفاده از روش فراتحلیلی و درقالب ترکیب نتایج مطالعات پیمایشی و اسنادی آماری پرداخته شده است. نتایج مطالعات حاکی از آن است که شش چالش اصلی در مسیر ارتقای رقابت‌پذیری تولیدات صنعتی کشور شامل «افزایش ضریب وابستگی وارداتی تولیدات صنعتی»، «کاهش اثر مزیت‌های انرژی و منابع طبیعی بر عملکرد صادراتی صنعتی»، «کاهش اثر مزیت‌های نیروی انسانی بر عملکرد صادراتی صنعتی»، «کاهش اتکای تولید و صادرات صنعتی به تحقیق و توسعه و نوآوری»، «نقش ضعیف رقابت نوآورانه در برنامه‌های تولید صنعتی»، و درنتیجه «کاهش انگیزۀ بهینه‌سازی در هزینه‌ها و تنوع‌بخشی و افزایش فشارهای ناشی از کاهش تقاضای مؤثر بر محصولات صنعتی» وجود دارد. در این راستا، جهت‌‌گیری‌‌های راه‌بُردی شامل «رفع نقایص ساختار و رقابت در صنایع»، «تحریک تقاضای داخلی و خارجی برای تولیدات صنعتی کشور»، «تجهیز زیرساخت‌های پشتیبان تولید و صادرات صنعتی»، «رفع نقایص بازار عوامل تولید»، و «بهبود توان خلق ارزش ‌افزوده در تولید صنعتی» پیش‌نهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review of Iran’s Manufacturing Structure in Political Documents

نویسنده [English]

  • Afsaneh Shafiee

Assistant Professor of Industrial Economics, Institute for Trade Studies and Research

چکیده [English]

This paper aims to formulate necessary policy instruments which strengthen Iran’s manufacturing activities. In this regard, a comprehensive survey was conducted to identify challenges ahead of manufacturing production and export in Iran using meta-analysis. The results showed that there are 6 major challenges on the way of promoting manufacturing competitiveness in Iran including: increased import dependency of manufacturing production, decreasing resource (energy as well as mineral) advantages on export competitiveness, decreasing contribution of human resources on export competitiveness, decreasing reliance of manufacturing production and export on R&D as well as innovation. In this regard, there are 5 strategic policies suggested as the starting point of industrial restructuring: competition intensification, providing infrastructures supporting manufacturing production and export, making factor market more flexible, promoting added value creation capabilities, as well as provoking demand in both domestic as well export markets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Manufacturing Production
  • Competitiveness
  • Import Dependency
  • Industrial Strategies
ابراهیمی، محسن و معصومه زیرک (1391)، «رابطۀ‌ علی شاخص مقاومتی و سرمایه‌گذاری در ایران: تحلیلی تجربی از اقتصاد مبتنی‌بر رویکرد مقاومتی»، مجلۀ اقتصادی، س 12، ش 9 و10.
حیدری، حسن و دیگران (1392)، «سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ سلامت، و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، س 3، ش 11.
خلیلی عراقی، منصور و اسماعیل رمضان‌پور (1380)، «اهمیت محیط باثبات اقتصاد کلان»، مجلۀ تحقیقات اقتصادی، دانشگاه تهران، بهار و تابستان.
دادگر، یداله (1390)، «ظرفیت نظریۀ اقتصاد سیاسی قانون اساسی جهت انضباط مدیریت بخش عمومی»، دوفصل‌نامۀ علمی ـ تخصصی اقتصاد تطبیقی، س 1، ش 1.
دهقان منشاوی، محمد و پروین پوررحیم (1392)، «رابطة ﺑﯿﻦ ﺑﯽﺛﺒﺎﺗﯽ ﮐﻼن اﻗﺘﺼﺎد و رشد اقتصادی اﯾﺮان»، فصل‌نامۀ پژوهش و سیاست‌های اقتصادی، س 21، ش 67.
رحمانی، تیمور (1387)، اقتصاد کلان نوین، ج 1، تهران: برادران.
رحمانی، تیمور و میثم امیری (1385)، «بررسی آثار سرمایۀ اجتماعی درون‌گروهی و برون‌گروهی بر رشد اقتصادی استان‌ های ایران»، دوفصل‌نامۀ جستارهای اقتصادی، س 3، ش 6.
زریباف، سیدمهدی (1391)، «بررسی و نقد نظریه‌های فقرزدایی»، مجلۀ اقتصادی بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، ش 3.
زیبایی، حسن (1383)، «تحقق سه سال اول و پیش‌بینی سال چهارم برنامۀ توسعة بهبود شاخص رفاه اجتماعی و توزیع درآمد»، مجلۀ برنامه، ش 84.
شاکری، عباس (1387)، نظریه‌ها و سیاست‌های اقتصاد کلان، تهران: پارس نویسا.
غفاری، غلامرضا، عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری، و مهدی پورطاهری (1394)، «تبیین الگوی فضایی سرمایۀ اجتماعی در توسعۀ پایدار روستایی: مورد استان خراسان»، فصل‌نامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، س 4، ش 11.
ﻏﯿﺎﺛﻮﻧﺪ، ابوالفضل و فاطمه عبدالشاه (1394)، «ﻣﻔﻬﻮم و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺎب‌آوری اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﺮان»، پژوهش‌نامۀ اﻗﺘﺼﺎدی، س 15، ش 95، زﻣﺴﺘﺎن.
کمیجانی، اکبر و پروین سلاطین (1387)، «ﺗأﺛﯿﺮ حکم‌رانی ﺧﻮب ﺑﺮ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی در ﮔﺮوه ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻨﺘﺨﺐ OPEC و OECD»، فصل‌نامۀ مدل‌سازی اﻗﺘﺼﺎدی، س 2، ش 6.
گرجی، ابراهیم و شیما مدنی (1388)، اقتصاد کلان دینامیک (نظریه‌های رشد)، تهران: سمت.
لاجوردی، حسن و اسمعیل ابونوری (۱۳۹۴)، «بررسی رابطۀ بین تولید ناخالص داخلی سرانه با تاب‌آوری و آسیب‌پذیری اقتصادی کشورهای منتخب منطقه با استفاده از داده‌های تلفیقی»، در: کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع، تهران: شرکت مدیران ایده‌پردازان پایتخت ایلیا.
مغاری، مریم، علی فریدزاد، و مرتضی خورسندی (1395)، «اثر آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی بر تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب عضو اوپک»، فصل‌نامة سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی، دانشگاه الزهرا، س 4، ش 1، تابستان.
مهرآرا، محسن و صادق رضایی برگشادی (1395)، «بررسی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی مبتنی‌بر رویکرد متوسط‌گیری بیزین»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، س 6، ش 23.
مهرگان، نادر، اصغر سپهبان، و الهام لرستانی (1391)، «ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻣﻮزشﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﺑﺮ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی در اﯾﺮان»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، س 2، ش 6.
نصیرخانی، پرویز (1393)، «تأثیر حکم‌رانی خوب به‌عنوان شاخص اخلاقی بر رشد اقتصادی»، فصل‌نامۀ اقتصاد بانک‌داری اسلامی، ش 7، تابستان.
 
Aghion, P. and P. Howitt (1998), Endogenous Growth Theory, Cambridge, MA: MIT Press.
Alesina, A. (1998), “The Polical Economy of High and Low Growth”, in: Annual World Bank Confernce on Development Econmics 1997, Washington DC: World Bank.
Barro, R. (1996), “Determinates of Economic Growth: A Cross Country Empirical Study”, NBER Working Paper 5698.
Barro, R. J. and Xavier Sala-i-Martin (1995), Economic Growth, New York: McGrow Hill.
Briguglio, L. (2004), “Economic Vulnerability and Resilience: Concepts and Measurements”, Commonwealth Secretariat and the University of Malta.
Briguglio, L. (2014), A Vulnerability and Resilience  Framework for Small States, University of Malta.
Briguglio, L. and S. Piccinino (2012), “Growth with Resilience in East Asia and the 2008–2009 Global Recession”, Asian Development Review, vol. 29, no. 2.
Briguglio, L. et al. (2008), “Economic vulnerability and Resilience: Concepts and measurements”, Oxford Development Studies, vol. 37,no. 3.
Cordina, G. and N. Farrugia (2005), “Measuring vulnerability: A Methodological Review and a Refinement Based on Partner Country and Price Volatility Issues”, GDN Research Reports.
Domar, E. (1946), “Capital Expansion, Rate of Growth, and Employment”, Econometrica, vol. 14.
Duval, R. and L. Vogel (2008), “Economic Resilience to Shocks: The Role of Structural Policies”, OECD Economic Studies, no. 44.
Easterly, W. and R. Sergio (1993), “Fiscal Policy and Economic Growth: An Empirical Investigation”, Journal of Monetary Economics, vol. 32, no. 3.
Emra, N. and I-Ming Chiu (2016), “The Governance on Economic Growth: The Case of Middle Estern and North African Countries”, Topics in Middle Estern and North African Economies, vol. 18, no. 1.
Feng, Y. (2003), Democracy, Governance and Economic Performance: Theory and Evidence, Cambridge: MA. MIT Press.
Fischer, Stanley (1993), “The Role of Macroeconomic Factors in Growth”, Journal of Monetary Economics, vol. 32.
Foa, R. (2011), The Economic Rationale for Social Cohesion: The Cross-Country Evidence, Harvard University.
Frenkel, J. A. and Mohsin S. Khan (1990), “Adjustment Policies and Economic Development”, American Journal of Agricultural Economics, Proceedings of the ASSA.
Gerry, C. J., Jong-kyu Lee, and M. Tomaz (2008), “Macroeconomic Stability, Governance and Growth”, UCL SSEEES Center for the Study of Economic and Social Change in Europe, Economic Working Paper, no. 89.
Grossman, G. M. and E. Helpman (1990), “Trade, Knowledge Spillovers, and Growth”, NBER Working Paper, no. 3485.
Hall, J. C. and R. A. Lawson (2013), “Economic Freedom of the World: An Accounting of the Literature Contemporary Economic Policy”, vol. 23, no. 1.
Hana, Y. and S. J. Goetza (2015), “The Economic Resilience of U.S. Counties during the Great Recession”,The Review of Regional Studies, vol. 45.
Harood, R. F. (1939), “An Essay in Dynamic Theory”, Economic Journal, vol. 49.
Hassan, S. and Z. Othman (2015), “The Effect of Economic Resilience on Private Investment in Selected Malaysian Economic Sectors”, Mediterranean Journal of Social, MCSER Publishing, vol. 6, no. 6.
Hjerppe, R. (2003), “Social Capital and Economic Growth”, International  Conference on Social Capital, Arranged by Economic and Social Research, Tokyo Institute of Japanese Government.
Kaldor, N. (1961), “Capital accumulation and Economic Growth,” in: F. A. Lutz and D. C. Hagu (eds.), The Theory of Capital, St. Martins Press.
Khan, M. H. (2007), “Governance, Economic Growth and Development since the 1960s”, DESA Working Paper, no. 54.
Knight, J. and L. Yueh (2008), “The Role of Social Capital in the Labor Market in China”, Economics of Transition, vol. 16, no. 3.
Krugman, P. (2013), “The New Growth Fizzle”, New York. Times, August 18.
Loayza, N. and V. Soto (2003), “On the Measurement of Market-Oriented Reforms”, Policy Research Working Paper Series 3371.
Lucas, R. E. (1988), “On the Mechanics of Economic Development,” Journal of Monetary Economics.
Ozdemir, D. (2017). “A Post-Keynesian Criticism of the Solow Growth Model”, Journal of Economics, Business and Management, vol. 5, no. 3.
Reddy, M. (2006), “Economic Resilience Building and Good Governance”, L. Briguglio, C. Cordina, and E. J. Kisanga (eds.), in: Building the Economic Resilience of Small states: University of Malta and Commonwealth Secretariat.
Robinson, Joan (1962), Essays in The Theory of Economic Growth, London: Macmillan.
Romer, P. M. (1986), “Increasing Return and Long run Growth”, The Journal of Political Economy, vol. 94, no. 5.
Sirimaneetham, V. Temple and Jonathan (2009), “Macroeconomic Stability and Distribution of Growth Rates”, World Bank Econ. Rev., vol. 23, no. 3.
Solow, R. M. (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, The Quarterly Journal of Economics, vol. 70, no. 1.
Swan, T. (1956), “Economic Growth and Capital Accumulation”, Economic Record, Wiley, vol. 32, no. 2.
Ulvedal, P. B. (2013), Macroeconomic Stability and Economic Growth in Developing Countries, Master of Philosophy in Economics Department of Economics University of Oslo.
Zaman, G. and V. Vasile (2014), “Conceptual Framework of Economic Resilience and Vulnerability at National and Regional Levels”, Romanian Journal of Economics, Institute of National Economy, vol. 37, no. 2.
Zivot, E. and D. Andrews (1992), “Further Evidence of Great Crash, the Oil Price Shock and Unit Root Hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, vol. 10.