نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه ارومیه

چکیده

درمیان محققان تاریخ صفوی نام راجر سیوری نامی دیرین و آشناست و اغلب در مباحث تاریخ صفویه از وی یاد شده است. پیشگامی او باعث شده تا مطالعات صفوی، بهخصوص در ایران، تحت سیطرة او درآید و نویسندگان ایرانی و مستشرقان در این زمینه مکرر به او استناد جویند. در ذهن عدهای از محققان، سیوری بهعنوان محققی توانمند و صفویهشناس برجسته شناخته شده است و او حتی خود به مرجع تاریخ صفوی تبدیل شده است. سیوری نیز با نوشتن آثار متعدد و مکرر چنین گمانی را دربارة خود القا کرده است و درحالیکه بررسی دقیق و بیطرفانة نوشتههای او آن را اثبات نمیکند. مهمترین نوشتههای او مأخوذ از کتاب تاریخ عالمآرای عباسی است که با تحقیقات دیگری از معاصران تکمیل شده است. اطلاعات و نظرات او از تاریخ صفویان یکسویه و متأثر از منابع رسمی صفویان و توأم با اغراق، تحسین، و تمجید است. این نوشته بنا دارد پارهای از سرچشمههای بینشی و نظرات کلیشهای سیوری را به بحث گذارد تا اثبات گردد نوشتههای سیوری تکراری، غیرتحقیقی، و بیشتر مأخوذ از منابع رسمی صفویان یا بهعبارت بهتر رونویسی از آنهاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Criticism of Roger Mervyn Savory’sApproaches to Safavid History

نویسنده [English]

  • Ali Salarishadi

Associate Professor of History, Urmia University

چکیده [English]

As long as the researchers of the Safavid history are concerned, the name of Roger Mervyn Savory is a historian whose name is well known and familiar to all. He is a author whose name has repeatedly been a led in the majority of works full of replicas in the Safavid history. His career has led Safavids studies, especially in Iran, under his control, and the Iranian and Orientalism researchers in this field repeatedly cite him. In the minds of some researchers, Savory is known as a powerful researcher and distinguished Safavidologist, and he has even become himself a reference point for the Safavid history. He has also been introduced by such frequent and repeated writings about himself. However, his accurate and impartial examination of his writings does not prove it. His most important writings are based on the book of the history of the Alamara-i Abbasimi, which was complemented by other researchers of contemporaries. His information and views on the history of the Safavids are one-sided, influenced by the official Safavid sources, and are supposedly exaggerated. This article aims to prove some sources of Savory's insight in a documented way that his writings are non-investigative. He has more to transcribe the sources of Safavid history.

کلیدواژه‌ها [English]

  • History of the Safavids
  • Savory
  • Iskandar Beg Munshi
  • Minorsky
  • History of Iran in the Safavid Era
اسکندربیگ منشی (1334)، تاریخ عالمآرای عباسی، تصحیح ایرج افشار، 2 ج، تهران: مؤسسة مطبوعاتی امیرکبیر.
اسکندربیگ منشی (1377)، تاریخ عالمآرای عباسی، تصحیح محمداسماعیل رضوانی، 3 ج، تهران: دنیای کتاب.
بوداق منشی قزوینی (1378)، جواهر الاخبار، مقدمه و تصحیح محسن بهرامنژاد، تهران: میراث مکتوب.
پطروشفسکی و دیگران (1354)، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدة هجدهم، ترجمة کریم کشاورز، تهران: پیام.
جنابدی، میرزابیگ (1378)، روضة الصفویه، بهکوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: موقوفات افشار.
جهانگشای خاقان (1364)، مقدمة اللهدتا مضطر، اسلامآباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
رحیملو، یوسف (1383)، «تضادها و تعارضهای ساختاری در حاکمیت صفوی»، مجموعهمقالات ایرانزمین در گسترة تاریخ صفوی، بهکوشش مقصودعلی صادقی، دانشگاه تبریز.
سالاری شادی، علی (1386)، «بازتاب جنگ چالدران در تاریخنگاری صفوی»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات تاریخی، ش 15، دانشگاه فردوسی مشهد.
سالاری شادی، علی (1388)، «بررسی نقش شاهاسماعیل در ایجاد حکومت صفوی»، تاریخ ایران و اسلام، مجلة علمیـ تخصصی تاریخ،س 3، ش 6، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان.
سالاری شادی، علی (1388)، «احوال و مناسبات صدرالدین صفوی و نقد افسانة قاسم انوار»، پژوهش‌های تاریخی (علمیـ پژوهشی)، دورة جدید، ش 1، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان.
سالاری شادی، علی (1393)، «نقد و بررسی نظریههای موجود دربارة تشکیل حاکمیت صفوی»، تاریخ‌‌‌نامة ایران بعد از اسلام،س 5، ش 9، دانشگاه تبریز.
سرور، غلام (1374)، تاریخ شاهاسماعیل صفوی، ترجمة آرام و غفاریفرد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
سومر، فاروق (1371)، نقش ترکان آناطولی در تشکیل حکومت صفوی، ترجمة احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران: گستره.
سیوری، راجر (1374)، «تحلیلی از تاریخ و تاریخنگاری دورة صفوی»، ایراننامه، مجلةتحقیقات ایرانشناسی، س 13، ش 3.
سیوری، راجر (1382)، «تحقیقاتی در تاریخ ایران عصر صفوی»، مجموعهمقالات، ترجمة عباسقلی فرد و محمدباقر آرام، تهران: امیرکبیر.
سیوری، راجر (1385)، «دولت و سیاست اداری در دورة صفوی»، اصفهان در مطالعات ایرانی، بهکوشش رناتا هولود، ترجمة محمدتقی فرامرزی، تهران: فرهنگستان هنر.
سیوری، راجر (1363)، ایران عصر صفوی، ترجمة احمد صبا، تهران: کتاب تهران.
سیوری، راجر و دیگران (1380)، صفویان، ترجمة یعقوب آژند، تهران: مولی.
عاشق پاشازاده (1332 ق)، تواریخ آل عثمان، استانبول: عامره.
غفاری قزوینی، احمد (1343)، تاریخ جهان‌آرا، با مقدمة حسن نراقی، تهران: کتابفروشی حافظ.
فلسفی، نصرالله (1382)، «جنگ چالدران»، چند مقالة تاریخی و ادبی، تهران: وحید.
فیگوئروا، دن گارسیا (1363)، سفرنامة دن گارسیا، ترجمة غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو.
قمی، قاضی احمد (1359)، خلاصة التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران.
کاشفی، مولانا فخرالدین علی (1356)، رشحات عین الحیات، با مقدمه و تصحیح و حواشی علیاصغر معینیان، تهران: نیکوکاری نوریابی.
کویین، شعله (1387)، تاریخنویسی در روزگار فرمانروایی شاهعباس، ترجمة منصور صفتگل، تهران: دانشگاه تهران.
لویی بلان، لوئیس (1375)، زندگی شاهعباس، تهران: اساطیر.
مته، رودی (1394)، زوال و سقوط اصفهان، ترجمة مانی صالحی علامه، تهران: نامک.
منجم یزدی، ملاجلالالدین (1366)، تاریخ عباسی (روزنامة ملاجلال)، بهکوشش سیفاله وحیدنیا، تهران: وحید.